Από την κ. Ρένα Μπαντουβά-Μελά λάβαμε και δημοσιεύουμε επιστολή-απάντηση για το σχόλιο της κ. Μανουκάκη.
“Κύριε Δ/ντά
Στο δημοσίευμά της “Ολοκαύτωμα της Βιάννου και μια απάντηση” (εφ. “ΠΑΤΡΙΣ” 2-10-18) η κ. Μανουκάκη θεωρεί τα σχόλιά μου στην ομιλία της στις 16-9-2018, στο Μνημόσυνο των εκτελεσθέντων Βιαννιτών τον Σεπτέμβριο του 1943, αστήρικτα και ότι αποτελούν προσωπικές μου σκέψεις και κατόπιν αυτού είναι υποχρέωσή μου να απαντήσω.
Από τα μέσα Ιουλίου 1942 ο πατέρας μου Καπ. Χρήστος Μπαντουβάς ανέβηκε στη Δίκτη, όπου με τη συμπαράσταση των κτηνοτρόφων Κρασαναδάμη, Βροντινού και Βουργάκη ήρθε σ’ επαφή με πατριώτες της περιοχής και ετέθηκαν οι βάσεις για την επέκταση του αντάρτικου και εκεί.
Αρχές Οκτωβρίου 1942 επέστρεψε στον Ψηλορείτη κατόπιν επιστολής του Καπ. Μαν. Μπαντουβά προκειμένου να συνεννοηθούν για την τιμωρία των προδοτών, την μεταφορά της ομάδας στη Δίκτη, γιατί ο Ψηλορείτης είχε κορεσθεί από την παρουσία τριών αντάρτικων ομάδων και για την οργάνωση της Εθνικής Αντίστασης εκεί.
Είχε μεσολαβήσει η ρίψη του υλικού, Καπ. Μαν. Μπαντουβάς είχε θεωρήσει την διανομή άδικη και ήταν χολωμένος, αλλά με τη μεσολάβηση του πατέρα μου στο Νταμπάμπιν διευθετήθηκαν τα πράγματα και η παρεξήγηση διαλύθηκε. Μάλιστα, ο Νταμπάμπιν, όταν έμαθε την μεταφορά της ομάδας στη Δίκτη, ζήτησε πληροφορίες και εξέφρασε τη σκέψη να πάει και αυτός με τον ασύρματο, όπως έγινε αργότερα.
Αρχές Νοεμβρίου του 1942 (και όχι αρχές Ιανουαρίου του 1943) η ομάδα εγκαταστάθηκε στη Δίκτη, οι σχέσεις με τον Νταμπάμπιν συνεχίστηκαν πολύ καλές και αυτό θα αποδειχθεί όταν κυκλοφορήσει το Αρχείο της Εθνικής Αντίστασης των ομάδων Μπαντουβάδων, που ετοιμάζεται τώρα, στο οποίο υπάρχουν οι επιστολές του Τ. Νταμπάμπιν και μπορεί να ενημερωθεί ο καθένας.
Όσα διογκωμένα γράφονται στα διάφορα βιβλία είναι μάλλον προσωπικές απόψεις που γράφτηκαν και μεταφέρονται από βιβλίο σε βιβλίο, επειδή ο ένας παίρνει στοιχεία από τον άλλο χωρίς να ερευνά, με αποτέλεσμα να αναπαράγονται οι όποιες ανακρίβειες. Όσο για το βιβλίο του Καπ. Μαν. Μπαντουβά δεν έχω κρύψει ποτέ ότι αμφισβητώ, αν όντως, είπε έτσι κάποια απ’ όσα γράφονται εκεί, τα οποία διηγήθηκε αλλά κατά την μεταφορά τους στο βιβλίο αλλοιώθηκαν και υπάρχουν ενδείξεις γι’ αυτό…
Σχετικά με την ονομασία “Ελεύθεροι Σκοπευτές”, με αυτή υπογράφονταν τα ενημερωτικά δελτία που έστελνε το Αρχηγείο της Εθν. Αντίστασης στους αντιστασιακούς στα χωριά με αγγελιοφόρο, καθώς και στον Καπ. Γ. Πετρακογιώργη και στον Καπ. Σατανά. Γνωρίζω απόλυτα το θέμα γιατί τα δελτία αυτά τα έγραφε η μητέρα μου που ήταν δασκάλα, που ένεκα και αυτής της αντιστασιακής της δραστηριότητας επικηρύχθηκε από τους Γερμανούς από την Άνοιξη του 1942, όπου και φυγοδικήσαμε μέχρι την απελευθέρωση.
Η ονομασία “Ελεύθεροι Σκοπευτές” ήταν ταυτόσημη με την “Ομάδα Μπαντουβά” γιατί προέρχονταν από αυτή. Με αυτή την ονομασία υπογράφει ο Καπ. Μαν. Μπαντουβάς την επιστολή στον τοποτηρητή της Ιεράς Μητρόπολης Ηρακλείου, Ευγένιο Ψαλλιδάκη τον Σεπτέμβριο του 1943, και υπάρχει στις σελίδες 152-153 του βιβλίου του Ζαχαρ. Κ. Μπαντουβά “Ο ήλιος είχε σκοτεινιάσει”: «Διατελώ μετά βαθυτάτου σεβασμού ο Αρχηγός των “Ελευθέρων Σκοπευτών” Εμμ. Μπαντουβάς», έχοντας υπ’ όψη του την ονομασία στα δελτία.
Σχετικά με όσα αναφέρονται στο βιβλίο του Καπ. Μανώλη Μπαντουβά, ότι ήταν αρχηγός του ΕΑΜ έχει δοθεί μεγάλη έκταση από τον γράψαντα το βιβλίο για τους δικούς του λόγους. Έχω εκφράσει ήδη την αμφισβήτησή μου, αν έχει διηγηθεί το γεγονός αυτό με τον τρόπο που παρουσιάζεται και πιστεύω ότι είναι και αυτό αλλοιωμένο.
Η ομάδα είχε πάρει την ονομασία ΕΑΜ την Άνοιξη του 1942, αλλά χωρίς καμμία εξάρτηση, καμμία αρμοδιότητα, καμμία σχέση ή συνάφεια. Πώς μπορούσε να είναι αρχηγός του ΕΑΜ αφού δεν είχε ιδεολογική συγγένεια, ούτε την ίδια νοοτροπία με το ΕΑΜ (προς τιμήν της κ. Μανουκάκη που το επιβεβαιώνει).
Αφού δρούσε αυτοβούλως και δεν έπαιρνε εντολές από κομματικά όργανα του ΕΑΜ, ούτε ενισχύθηκε ποτέ η ομάδα από αριστερούς, πλην εκείνων που ήδη βρίσκονταν στην ομάδα (ο Ποδιάς με τους εννέα οπαδούς του), αφού η ονομασία ΕΑΜ διατηρήθηκε μόνο για ένα χρόνο με αυτές τις συνθήκες ασχετοσύνης και αφού ο Καπ. Μαν. Μπαντουβάς αναγκάστηκε να αποβάλει από την ομάδα τον Ποδιά και τους εννέα οπαδούς του, όταν ανεκάλυψε ότι έκανε προπαγάνδα και “διαφωτισμό” μέσα στην ομάδα προσπαθώντας να διαβρώσει το φρόνημα των ανταρτών, προς τι η επιμονή της χρησιμοποίησης του ονόματος του Καπ. Μαν. Μπαντουβά; Μήπως για να καλυφθεί το κενό της ύπαρξης Αρχηγού του ΕΑΜ με ηχηρό όνομα;
Τα στοιχεία που παρουσιάζει η κ. Μανουκάκη για τον Πανεαμισμό της επαρχίας Βιάννου αναφέρονται, προφανώς, στην εποχή που ο Ποδιάς μετά την αναχώρηση των Μπαντουβάδων από την Δίκτη έμεινε στην περιοχή Βιάννου-Ιεράπετρας, όπου κάποιοι πατριώτες προσχώρησαν στην ομάδα του πιστεύοντας ότι υπηρετούν την πατρίδα και την Εθνική Αντίσταση, ενώ στην ουσία ήταν αποδέκτες κομματικοπολιτικής προπαγάνδας κομματικών οπαδών, πράγμα που το συνήθιζε η αριστερά.
Γράφω στην προηγούμενη παράγραφο ότι οι αριστεροί ήταν εννέα μαζί με τον Ποδιά στην ομάδα και συμπληρώνω: μέσα σε σύνολο 150-200 Εοκιτών ανταρτών στη Δίκτη, δεδομένου ότι η ομάδα είχε πάρει ήδη την ονομασία ΕΟΚ. Ποιο ήταν, λοιπόν, το “Εαμικό αντάρτικο”; Εκείνο των εννέα μόνο αριστερών, που υπήρχαν στην ομάδα του Καπ. Μαν. Μπαντουβά;
Αναφέρεται η κ. Μανουκάκη στην επιστολή του Καπ. Μαν. Μπαντουβά που έστειλε αρχές Απριλίου του 1943 στον Στεφανογιάννη (Γ. Κάββος “Γερμανοϊταλική Κατοχή και Αντίσταση 1941-1945) σελ. 324), αποφεύγει όμως να γνωστοποιήσει ένα ακόμα τμήμα της επιστολής, όπου ο Μπαντουβάς γράφει: “Όπως ξέρετε, οι αρχές των Συμμάχων και οι διαταγές που εκδίδονται από τους επίσημους αντιπροσώπους τους, επανειλημμένως μας έχουν τονίσει ότι δεν πρέπει να κοιτάζομε κομματισμούς και φιλοδοξίες κ.λπ. αλλά όλα τα κόμματα να συνενωθούν σε μια κοινή προσπάθεια, για να μπορέσομε μ’ αυτό τον τρόπο να διώξομε τον κατακτητή…!”. Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι τόσο οι Σύμμαχοι όσο και ο Καπ. Μπαντουβάς επεδίωκαν την ήττα και την εκδίωξη των Γερμανών!
Επίσης, η κ. Μανουκάκη γράφει στο δημοσίευμά της για να δικαιολογήσει, προφανώς, την προσπάθεια του Σ. Καλλέργη να πείσει τον Καπ. Μαν. Μπαντουβά να αποδεχθεί την ονομασία ΕΑΜ: “Εξάλλου την ενοποίηση των οργανώσεων υπό το ΕΑΜ ήθελαν οι Βρετανοί” (Γ. Κάββος σελ. 180-181). Αφού, λοιπόν, επρέσβευαν αυτά οι Σύμμαχοι, γιατί αναφέρει σε σημεία της ομιλίας της ότι προσπαθούσαν να διασπάσουν το ΕΑΜ και τους καταλογίζει διαβολές και υπονομεύσεις; Δεν είναι αυτά αντικρουόμενα; Πού είναι επιτέλους η αλήθεια και γιατί “καταχωνιάζεται”;…
H ιστορία είναι ένα μεγάλο εθνικό κεφάλαιο γραμμένο με αίμα και για να την προσεγγίσει κάποιος χρειάζεται ειλικρίνεια, σοβαρότητα, ανιδιοτέλεια και αμεροληψία… Τέλος λοιπόν και φτάνει ως εδώ!
Ρένα Μπαντουβά-Μελά πρόεδρος Σωματείου Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης Κρήτης “Ομάδες Μπαντουβάδων”