Το οργανωμένο έγκλημα (διεθνώς) εξελίσσεται με εντυπωσιακά γρήγορους ρυθμούς, οι αστυνομικές μέθοδοι και πρακτικές (διεθνώς) προσπαθούν και ενίοτε το καταφέρνουν να προλάβουν τις εξελίξεις, αυτό όμως που παραμένει στάσιμο και αναχρονιστικό είναι το νομοθετικό πλαίσιο.
Μία νομοθεσία, όχι σε διεθνή, αλλά εγχώρια βάση, που επιτρέπει σε κατά περίπτωση εγκληματίες να κυκλοφορούν ελεύθεροι ή να παραμένουν για λίγο πίσω από τα σίδερα, αλλά σίγουρα να πλουτίζουν από παράνομες δραστηριότητες, όπως η παράνομη διακίνηση και διευκόλυνση της παράνομης εισόδου στην Ελλάδα υπηκόων τρίτων χωρών.
Η επί τετραετία έρευνα και ενασχόληση εξειδικευμένων αστυνομικών με το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης στην Κρήτη οδήγησε σε εντυπωσιακά συμπεράσματα για τη γέννηση του φαινομένου, τον τρόπο εξέλιξής του, αλλά και τον τρόπο καταπολέμησης.
Η μετεξέλιξη και η συνεχής ανάπτυξη του οργανωμένου εγκλήματος από το χθες στο σήμερα, όπως έχει μελετηθεί τα τέσσερα τελευταία χρόνια, δείχνει ότι οι εγκληματικές οργανώσεις δεν έχουν καμία σχέση με όσα ίσχυαν στο παρελθόν: Δεν μοιάζουν με την κινηματογραφική εικόνα του «νονού» και των παρατρεχάμενών του, αλλά σήμερα το «πυραμιδικό σύστημα» της ιεραρχικής δομής, έχει τελείως διαφορετική σύνθεση, αρμοδιότητες και τρόπους διευκόλυνσης και είσπραξης των τεράστιων ποσών που διακινούνται.
Μέσα από την έρευνα που διεξήχθη και κυρίως από τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την πρόσφατη αποδόμηση του κυκλώματος που έφερνε αλλοδαπούς από την Αίγυπτο στην Κρήτη διαπιστώνεται:
Α. Ως προς το πεδίο ανίχνευσης ενδιαφερομένων υπηκόων τρίτων χωρών προς προώθηση σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δη την Ελλάδα, ο εγκληματικός πυρήνας (σύμφωνα με τη διεθνή εγκληματολογική ορολογία) που δραστηριοποιείται στην περιοχή της Αιγύπτου και συνεργαζόταν απευθείας με τον εγκληματικό πυρήνα Κρήτης, αναλάμβανε την ανίχνευση των υποψήφιων προς μεταφορά ατόμων-υπηκόων τρίτων χωρών, οργανώνοντας και υλοποιώντας ακολούθως την συγκέντρωση αυτών στα παράλια της Αιγύπτου (κυρίως πλησίον της πόλης της Αλεξάνδρειας) και την μεταφορά τους με πλοία στις νότιες ακτές της Κρήτης, όπου θα προωθούνταν στη συνέχεια στο εσωτερικό αυτής.
Β. Σε ό,τι αφορά το πεδίο διευκόλυνσης για την παράνομη είσοδο στη χώρα υπηκόων τρίτων χωρών, τα μέλη του εγκληματικού πυρήνα Κρήτης αναλάμβαναν την παραλαβή των ατόμων-υπηκόων τρίτων χωρών που αφικνούνταν στα παράλια της νότιας Κρήτης, τους οποίους και μετέφεραν με οχήματα που διέθεταν στην ενδοχώρα της Κρήτης και σε χώρους προσωρινής διαμονής που φρόντιζε να εξασφαλίσει προς τούτο η εγκληματική οργάνωση, για την ολιγοήμερη και αναγκαία διαμονή τους, ενώ ακολούθως, μετά την τακτοποίηση του οικονομικού ζητήματος εκ μέρους των διακινούμενων, εφοδίαζαν αυτούς με ταξιδιωτικά εισιτήρια και τους προωθούσαν στο εσωτερικό της χώρας (Πειραιάς) μέσω των λιμένων Ηρακλείου και Χανίων.
Γ. Αναφορικά με το πεδίο αποκόμισης από το διεθνικό εγκληματικό δίκτυο του παράνομου οικονομικού οφέλους και του τρόπου που μοιράζονται οι τρελοί και παράνομοι τζίροι στους εγκληματικούς πυρήνες προκύπτει η ανάπτυξη και εφαρμογή εξωτραπεζικών συναλλαγών με τη μέθοδο “HAWALA” με την οποία μεταφέρονται οι χρηματικές εγγυήσεις των υπηκόων τρίτων χωρών που διακινούνταν με σκοπό το κέρδος του διεθνικού εγκληματικού δικτύου
Δ. Ως προς την διατήρηση και τη συνέχιση ανάλογων παράνομων δράσεων στο μέλλον οι συντάκτες της έκθεσης παρατηρούν ότι «ο τρόπος λειτουργίας της οργάνωσης αποτελεί κίνητρο για ένταξη μελών στη δομή και λειτουργία αυτής, αλλά και για περαιτέρω δραστηριοποίηση αυτών ως προς την ανάπτυξη υποδομών για την εξασφάλιση ασφαλέστερης και αφανούς εισόδου, μεταφοράς και προώθησης ατόμων-υπηκόων τρίτων χωρών, στοιχείο που θα επέτρεπε στο διεθνικό εγκληματικό δίκτυο να αυξήσει τον ρυθμό των μεταναστευτικών ροών από τις ακτές της Βορείου Αφρικής προς τα παράλια της Κρήτης και το εσωτερικό της χώρας, πολλαπλασιάζοντας με τον τρόπο αυτό το παράνομο οικονομικό όφελος, χαρακτηριστικό που εντοπίζεται στα σύγχρονα «ρευστά» εγκληματικά δίκτυα (liquid criminal networks)».
Οι πρόσφατες από τις τοπικές διωκτικές Αρχές (ΕΛ.ΑΣ, Λιμενικό Σώμα) εξαρθρώσεις των περιπτώσεων αυτών, έδειξαν ότι η εγκληματική δραστηριότητα της παράνομης διακίνησης υπηκόων τρίτων χωρών, γίνεται από «ευέλικτα και ρευστά- χαλαρά εγκληματικά δίκτυα (loose liquid criminal networks), τα οποία λειτουργούν με όρους και τακτικές επιχειρηματικότητας, αναπτύσσουν δραστηριότητες με στόχο την κανονική και αδιάκοπη λειτουργία του δικτύου, χρησιμοποιώντας συχνά κύκλο προσώπων που μπορούν να εμπλακούν σε δευτερεύουσες- βοηθητικές αρμοδιότητες, παραλλάσσοντας τον τρόπο συνεργασίας και αντικαθιστώντας συχνά πρόσωπα που εμπλέκονται στα διάφορα στάδια- φάσεις της διαδικασίας.
Επιπλέον, η πολυπλοκότητα των δικτύων εξαρτάται κυρίως από την έκταση των μεταναστευτικών διαδρομών και τα επίπεδα κινδύνου-ρίσκου των διαδρομών αυτών, με αποτέλεσμα τα δίκτυα να χρησιμοποιούν σε πολλές περιπτώσεις αυτόνομες – ανά πυρήνα – κατά ένα βαθμό εγκληματικές ομάδες, οι οποίες με τη σειρά τους χρησιμοποιούν για τις ανάγκες του δικτύου πρόσωπα-μέλη που ανήκουν στον προσωπικό τους κύκλο επαφών, σε βοηθητικούς-δευτερεύοντες ρόλους.
Τοπικές εγκληματικές ομάδες
Σύμφωνα με την πολυσέλιδη έκθεση, αναφορικά με τις τοπικές εγκληματικές ομάδες – πυρήνες (λειτουργικές κυψέλες), προκύπτει από την διεθνή αστυνομική-επιστημονική βιβλιογραφία ότι αναλαμβάνουν την πλήρη υλοποίηση των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του διεθνικού εγκληματικού δικτύου.
Οι τοπικοί ηγέτες του εγκληματικού δικτύου (πυρήνα) αναλαμβάνουν τις δραστηριότητες που αφορούν την συγκεκριμένη περιοχή όπου βρίσκεται ο πυρήνας, η οποία τοποθετείται σε ορισμένο σημείο της διαδρομής που θα ακολουθήσουν οι υπήκοοι τρίτων χωρών για να φθάσουν στον τελικό προορισμό τους, εκμεταλλευόμενοι προς τούτο και αξιοποιώντας τον προσωπικό τους κύκλο επαφών.
Οι εγκληματικοί πυρήνες ειδικότερα, αναπτύσσουν υποδομές σε τοπικό επίπεδο, εξυπηρετώντας τη λειτουργία του εγκληματικού δικτύου και παρέχοντας τις έκνομες εκείνες υπηρεσίες που απαιτούνται μέχρι την μετάβαση των υπηκόων τρίτων χωρών σε έτερη περιοχή και την ενεργοποίηση έτερου εγκληματικού πυρήνα. Η δράση τους υλοποιείται μέσω της επιλογής προσώπων-μελών που μετέχουν ενεργά στην εγκληματική δραστηριότητα και της ανάπτυξης υποδομών σε τοπικό επίπεδο, ως ακολούθως:
Επιλογή προσώπων («ανιχνευτές»), γνωστών και αποδεκτών στους κύκλους των μεταναστών-προσφύγων, που αναλαμβάνουν να εντοπίσουν τους προς μεταφορά υπηκόους τρίτων χωρών.
Επιλογή προσώπων που για προσωπικό οικονομικό όφελος, μετέχουν στο δίκτυο, εκτελώντας σε διαρκή βάση χρέη βοηθητικών –αλλά ιδιαιτέρως σημαντικών – ρόλων, όπως οδηγού οχήματος, πληρώματος οχημάτων ή πλοίων, φύλαξης στους χώρους προσωρινής διαμονής, συνοδού μεταφερόμενων προσώπων κ.λπ..
Ανάπτυξη δικτύου συνεργατών και γραφείων καταβολών εγγυήσεων και επιλογή προσώπων με διακριτούς ρόλους (όπως εγγυητής – διαχειριστής αποθεματικού/δεξαμενής χρημάτων, εισπράκτορας, συντονιστής και πομπός/Courier) για τη μεταφορά των χρηματικών ποσών (εγγυήσεων) στους διακινητές, διαδικασία που ακολουθεί της διακίνησης των προσώπων (εξωτραπεζικό δίκτυο μεταφοράς χρημάτων – μέθοδος «HAWALA»).
Συνεργασία με νόμιμες επιχειρήσεις ή ιδιώτες για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων τους (αγορά ταξιδιωτικών εισιτηρίων, ενοικιάσεις οχημάτων, καταλυμάτων για διαμονή κ.λπ.), χωρίς να είναι δεδομένη η γνώση των επιχειρήσεων για το παράνομο της δραστηριότητας.
Στην έκθεση που συντάχθηκε καταγράφεται επίσης η ύπαρξη των ενεργών πυρήνων, των τοπικών εγκληματικών ομάδων και του δικτύου συνεργατών που αναπτύσσονταν και διασυνδέονταν στο πλαίσιο του διεθνικού εγκληματικού δικτύου:
[Α] Πυρήνας Αιγύπτου, αποτελούμενος από ηγετικά στελέχη, αλλά και απλά μέλη, τα οποία αναλάμβαναν την ανίχνευση-εντοπισμό των ενδιαφερομένων υπηκόων τρίτων χωρών, ενηλίκων και ανηλίκων, τους οποίους συγκέντρωναν κατά βάση στην περιοχή της Αλεξάνδρειας Αιγύπτου, όπου τους επιβίβαζαν σε πλοιάρια που διέθεταν με τα οποία πραγματοποιείτο η μεταφορά στα νότια παράλια της Κρήτης. Στα πλοιάρια επέβαιναν μέλη του εν λόγω πυρήνα, τα οποία φρόντιζαν τόσο για την επιτήρηση των προς μεταφορά προσώπων όσο και για την συνεννόηση με τον πυρήνα της Κρήτης για το σημείο προσέγγισης και αποβίβασης των μεταναστών.
Μετά την άφιξη των μεταναστών στην Κρήτη, ο πυρήνας Αιγύπτου αναλάμβανε την είσπραξη του συμφωνηθέντος οικονομικού τιμήματος από τις οικογένειες, μέρος του οποίου αποστέλλονταν με εξωτραπεζικό κατά βάση τρόπο, μέσω της μεθόδου «HAWALA», στα μέλη του εγκληματικού πυρήνα της Κρήτης.
Σύμφωνα με την έκθεση των Αρχών για τον πυρήνα της Κρήτης που σχετίστηκε με τις πρόσφατες επιτυχίες των Αρχών, προέκυψε ότι αποτελείται από οκτώ βασικά μέλη, εκ των οποίων το άτομο που συνελήφθη προσφάτως αποτελούσε ηγετικό στέλεχος του τοπικού πυρήνα και πρόσωπο που διασυνδεόταν με τα ηγετικά στελέχη των λοιπών πυρήνων, ενώ τυγχάνει μέλος διεθνικού εγκληματικού δικτύου τουλάχιστον από το 2010.
Τα μέλη του εν λόγω πυρήνα αναλάμβαναν την υλοποίηση των αναγκαίων προπαρασκευαστικών ενεργειών, όπως την εύρεση κατάλληλων οχημάτων μεταφοράς, βαρκών και κατάλληλων χώρων για την προσωρινή διαμονή των υπηκόων τρίτων χωρών, καθώς και την διενέργεια αυτοψίας σε συγκεκριμένα σημεία της ακτογραμμής της Νότιας Κρήτης, προκειμένου να εντοπισθεί κατάλληλο και ασφαλές σημείο προσέγγισης του πλοιαρίου με τους υπηκόους τρίτων χωρών.
Ακολούθως, παραλάμβαναν τους υπηκόους τρίτων χωρών, τους οποίους μετέφεραν σε χώρους προσωρινής διαμονής-καταλύματα, μέχρι της ολοκλήρωσης της φάσης καταβολής του οικονομικού τιμήματος.
Τέλος, αναλάμβαναν τη μεταφορά των υπηκόων τρίτων χωρών σε σημεία πλησίον λιμανιών στις πόλεις του Ηρακλείου και των Χανίων, όπου τους προμήθευαν με ταξιδιωτικά εισιτήρια που είχαν φροντίσει να εκδώσουν για λογαριασμό αυτών και φρόντιζαν για την περαιτέρω προώθησή τους προς τον Πειραιά με τα τακτικά δρομολόγια πλοίων, μέσω των λιμένων Χανίων και Ηρακλείου.
Η μέθοδος ανάπτυξης της παράνομης δράσης
Οι συντάκτες της έκθεσης σε ό,τι αφορά τη μεθοδολογία για την συνεχή ανάπτυξη των παράνομων δραστηριοτήτων συμπέραναν ότι οι διαχειριστές του πυρήνα της Αιγύπτου απευθύνονταν στους διαχειριστές του πυρήνα της Κρήτης, προκειμένου να τους γνωστοποιήσουν τον αριθμό όσων αλλοδαπών επιθυμούν να ταξιδέψουν, ενώ οι τελευταίοι όριζαν τόσο το κατάλληλο σημείο εισόδου από τα νότια παράλια της Κρήτης όσο και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα ήταν έτοιμοι να παραλάβουν τους υπηκόους τρίτων χωρών και να προχωρήσουν στην περαιτέρω προώθηση αυτών στο εσωτερικό της χώρας.
Ακολούθως, τα μέλη του πυρήνα παραλάμβαναν με βάρκες από το πλοιάριο που είχε προσεγγίσει την ακτή της Κρήτης τους υπηκόους τρίτων χωρών, τους οποίους συγκέντρωναν στα παράλια, σε σημείο όπου ανέμεναν τα οχήματα μεταφοράς, κατά βάση τύπου MINI-BUS, τα οποία είχαν ενοικιάσει από νόμιμες επιχειρήσεις σε προγενέστερο χρόνο.
Εν συνεχεία, τα οχήματα πραγματοποιούσαν δρομολόγιο μέχρι το χώρο προσωρινής εγκατάστασης – διαμονής, ο οποίος χώρος είτε ανήκει σε μέλη του πυρήνα της Κρήτης είτε είχε ενοικιασθεί προς τούτο από ιδιώτες.
Μετά την άφιξη στο χώρο προσωρινής διαμονής, τα μέλη του πυρήνα της Κρήτης, αναλάμβαναν την φύλαξη των υπηκόων τρίτων χωρών και την σίτισή τους, ενώ τους προμήθευαν με ενδύματα που δεν είχαν αραβικές ενδείξεις –όπως αυτά που ενδεχομένως φόραγαν- προκειμένου να μην είναι δυνατόν να γίνει αντιληπτό από τρίτους ή τις αρχές ότι είχαν εισέλθει πρόσφατα στην Ελλάδα, προφανώς μέσω Κρήτης.
Επιπλέον, παρέδιδαν στους υπηκόους τρίτων χωρών τηλεφωνικές συσκευές προκειμένου να επικοινωνήσουν με τα οικεία τους πρόσωπα στην Αίγυπτο και να τους ενημερώσουν για την άφιξή τους στην Κρήτη, έτσι ώστε τα οικεία τους πρόσωπα να καταβάλουν το συμφωνηθέν χρηματικό ποσό στον πυρήνα της Αιγύπτου.