Τη διενέργεια έρευνας με στόχο την αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης και την αποτίμηση της έκτασης των φαινομένων της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, με προϋπολογισμό 33.480,00 ευρώ, απηύθυνε το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής προς το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Συγκεκριμένα, η ποσοτική και ποιοτική έρευνα, θα περιλαμβάνει:
- Επισκόπηση της βιβλιογραφίας (ελληνικής και διεθνούς) με έμφαση στην περιγραφή προγραμμάτων παρέμβασης (πρόληψης ή/και αντιμετώπισης) που είχαν στατιστικά.
- Σημαντική θετική επίδραση στην αντιμετώπιση των υπό μελέτη φαινομένων.
- Ποσοτική (με εργαλεία σταθμισμένα στον ελληνικό πληθυσμό), και ποιοτική έρευνα (με ομάδες εστίασης) σε σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με συμμετοχή μαθητών-τριών, εκπαιδευτικών και γονέων-κηδεμόνων.
- Καταγραφή και ανάλυση της εικόνας στα ελληνικά σχολεία ως προς την έκταση των υπό μελέτη φαινομένων με βάση επιμέρους διαστάσεις, ήτοι τη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών, τη σοβαρότητα (μορφές παραβατικότητας, βίας, επιθετικότητας, εκφοβιστικής συμπεριφοράς), την κατηγορία-τύπο, τον γεωγραφικό τους εντοπισμό, τον χώρο που συμβαίνουν πιο συχνά, τις εμπλεκόμενες ομάδες παιδιών (θύτες, θύματα, παρευρισκόμενοι: υποστηρικτές, παθητικοί θεατές, υπερασπιστές), τους πιθανούς εμπλεκόμενους παράγοντες (παράγοντες κινδύνου και προστατευτικούς παράγοντες) κ.ά.
- Διερεύνηση του σχολικού κλίματος.
- Καταγραφή σχετικών δράσεων-προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν σε επίπεδο σχολικής μονάδας κατά την τελευταία διετία και αφορούν σε: πρόληψη-αντιμετώπιση ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, καλλιέργεια ενσυναίσθησης, προαγωγή ανθρωπίνων δικαιωμάτων- προαγωγή δημοκρατικού σχολείου-συμπερίληψης.
- Διατύπωση συμπερασμάτων και προτάσεων.
Προδιαγραφές της έρευνας
Περιγράφεται το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας με επισκόπηση της βιβλιογραφίας που αφορά και σε σύγχρονα ερευνητικά ευρήματα από την Ελλάδα και τον διεθνή χώρο με έμφαση:
α) Στη σύγχρονη προσέγγιση του φαινομένου του ενδοσχολικού εκφοβισμού
(συλλογική-διομαδική διάσταση).
β) Σε έρευνες που απευθύνονται σε παιδιά, εφήβους-ες, εκπαιδευτικούς και γονείς-κηδεμόνες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
γ) Στους παράγοντες που φαίνεται να συσχετίζονται με τα φαινόμενα της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού (ενδεικτικά δημογραφικοί παράγοντες, παράγοντες κινδύνου και προστατευτικοί παράγοντες).
δ) Στη διερεύνηση της συσχέτισης του σχολικού κλίματος και της ψυχικής ευημερίας (well-being) των μαθητών/-τριών.
ε) Στη διερεύνηση της συσχέτισης του σχολικού κλίματος και της βίας στο σχολικό περιβάλλον.
στ) Στη κριτική παρουσίαση προγραμμάτων παρέμβασης που είχαν στατιστικά σημαντική θετική επίδραση στην πρόληψη ή/και αντιμετώπιση των υπό μελέτη φαινομένων.
Μεθοδολογία έρευνας
Η έρευνα διεξάγεται σε αντιπροσωπευτικό δείγμα από μαθητές-τριες, εκπαιδευτικούς και γονείς/κηδεμόνες όλων των σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας. Τα κριτήρια αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος αφορούν:
α) Στη βαθμίδα εκπαίδευσης.
β) Στον τύπο σχολείου (Γενικής Εκπαίδευσης – πρότυπα, πειραματικά, καλλιτεχνικά, μουσικά, Ειδικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Δημόσιας και Ιδιωτικής Εκπαίδευσης).
γ) Στη γεωγραφική τους θέση (από όλες τις περιφέρειες σχολεία αστικά και μη αστικά).
Ανάλυση δεδομένων
Η ανάλυση των δεδομένων θα καλύπτει κατ’ ελάχιστον τις κάτωθι διαστάσεις:
- Δημογραφικά στοιχεία συμμετεχόντων και συσχετίσεις με διαφορετικές μετρήσεις.
- Στοιχεία για τον αριθμό, τη σοβαρότητα και τη συχνότητα των περιστατικών ενδοσχολικής βίας.
- Στοιχεία για τον αριθμό των περιστατικών που καταγράφονται ανά κατηγορία/τύπο σχολικού εκφοβισμού.
- Στοιχεία για τον αριθμό των θυτών/θυμάτων/ παρευρισκομένων: υποστηρικτές, παθητικοί θεατές, υπερασπιστές για περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού.
- Στοιχεία για τις αντιλήψεις μαθητών/-τριών, εκπαιδευτικών και γονέων/κηδεμόνων για τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού.
- Στοιχεία σχετικά με το δίκτυο υποστήριξης των μαθητών/-τριών (πού απευθύνονται, αν απευθύνονται για βοήθεια).
- Στοιχεία για διαφορετικές διαστάσεις του Ενδοσχολικού Κλίματος (ιδιαίτερα για όσες σχετίζονται άμεσα με φαινόμενα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, ενδεικτικές διαστάσεις: Αίσθημα Ασφάλειας στο Ενδοσχολικό Περιβάλλον, Διαχείριση / Στάσεις ως προς τη Διαφορετικότητα, Βαθμός Σύνδεσης με το Σχολείο, κ.ά.).
- Στοιχεία για την ψυχική ευημερία (well-being) των μαθητών/τριών.
- Στοιχεία που αφορούν σε προστατευτικούς παράγοντες και σε παράγοντες κινδύνου.
- Στοιχεία για δράσεις/προγράμματα που υλοποιήθηκαν σε επίπεδο σχολικής μονάδας κατά την τελευταία διετία και αφορούν σε: πρόληψη-αντιμετώπιση ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, καλλιέργεια ενσυναίσθησης, προαγωγή ανθρωπίνων δικαιωμάτων-προαγωγή δημοκρατικού σχολείου- συμπερίληψης.
- Γίνεται λεπτομερής αναφορά στο στατιστικό πακέτο ανάλυσης των ποσοτικών δεδομένων και στα είδη της ανάλυσης, λαμβάνοντας υπόψη το είδος των ποσοτικών μεταβλητών (π.χ. διχοτομικές ή διατακτικές) και τους αντίστοιχους κατάλληλους δείκτες και τις αντίστοιχες κατάλληλες αναλύσεις.
- Γίνεται λεπτομερής αναφορά στη μέθοδο ανάλυσης των ποιοτικών δεδομένων (π.χ. θεματική ανάλυση).
- Ο Ανάδοχος θα χρησιμοποιήσει πακέτα ανάλυσης για τα οποία έχει εξασφαλίσει δικαιώματα και άδεια χρήσης με δικούς του πόρους.
Παρουσίαση αποτελεσμάτων
H παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας θα ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα (π.χ. the APA Publication Manual) και θα αξιοποιεί τρόπους οπτικοποίησης (π.χ. πίνακες, γραφήματα και σχήματα).
Συζήτηση αποτελεσμάτων
Η συζήτηση των αποτελεσμάτων θα περιλαμβάνει συμπεράσματα σε αντιστοιχία με τα ερευνητικά ερωτήματα, καθώς και περαιτέρω συμπεράσματα και προτάσεις για μελλοντική έρευνα.