Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την δρομολόγηση της κατασκευής του εμβληματικού έργου του ΒΟΑΚ μετά από καθυστερήσεις δεκαετιών, κρίσιμα ζητήματα με κορυφαίο αυτό των έργων που απαιτούνται για την αντιπλημμυρική προστασία, βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Αυτό προκύπτει από τα επίσημα έγγραφα της αλληλογραφίας ανάμεσα στο Υπουργείο Υποδομών και τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κρήτης, από τα οποία απορρέει ότι η κατασκευή των αντιπλημμυρικών έργων δεν αποτελεί μέρος του αντικειμένου της σύμβασης παραχώρησης.
Τα έγγραφα αυτά παράλληλα αποκαλύπτουν ότι δεν υπάρχει σχεδιασμός σε σχέση με το ποιος θα αναλάβει να εκτελέσει τα αντιπλημμυρικά έργα, τα οποία είναι ξεκάθαρο ότι αν δε δίνουν παράλληλα με το ΒΟΑΚ περιοχές κινδυνεύουν να εκτεθούν σε ανεξέλεγκτα πλημμυρικά φαινόμενα.
Και εδώ, τίθεται το κρίσιμο ερώτημα: αν δεν είναι στην ευθύνη του αναδόχου του έργου, ποιος, με τι χρήματα και με ποιό χρονοδιάγραμμα, θα εκτελέσει αυτά τα αναγκαία έργα αντιπλημμυρικής προστασίας του ΒΟΑΚ για τον οποίο μας ζητούν -εκτός των άλλων- να πληρώνουμε και διόδια; «Το πρόβλημα της αντιπλημμυρικής προστασίας έρχεται να ενωθεί με τα προβλήματα που είχαμε αναδείξει με τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, δηλαδή από τη διχοτόμηση του Ηρακλείου (καθώς ο ΒΟΑΚ περνάει από τμήματα που έχουν σχέδιο πόλης) και από τη σύνδεση με τους κόμβους (Πανεπιστημιακό, Φοινικιά, Γιόφυρο, Παπαναστασίου, ΙΤΕ) και το ζητούμενο είναι αν δεν αντιμετωπισθούν τώρα σωστά αυτά τα ζητήματα, πώς θα δημιουργηθεί πραγματικά ένας ΒΟΑΚ;» τονίζει το μέλος της διοίκησης του ΤΕΕ ΤΑΚ και πρόεδρος της ΑΜΑΚ Ειρήνη Βρέντζου με δηλώσεις της στην «Π».
Η ίδια προσθέτει ότι, «σε επίπεδο ολοκληρωμένης μελέτης δεν μπορεί εκ των υστέρων να λυθούν ζητήματα. Αυτή τη στιγμή έχουμε τα αντιπλημμυρικά θέματα που δεν αντιμετωπίζονται, όπως αντίστοιχα δεν έχει διευκρινιστεί τι θα γίνει με όλα τα ζητήματα που έχουν αναδειχτεί από το Περιφερειακό Συμβούλιο, δηλαδή τη διχοτόμηση της πόλης από το ΒΟΑΚ, την σύνδεση του ΒΟΑΚ με τους κόμβους…
Επίσης είναι ανοικτό το ζήτημα της δημιουργίας παράπλευρου δικτύου το οποίο δεν υπάρχει και δεν έχει μελετηθεί, με την προοπτική ότι αυτό θα γίνει από την Περιφέρεια και τους Δήμους χωρίς να έχουν διατεθεί κονδύλια για το σκοπό αυτό…».
Τι προκύπτει από την αλληλογραφία
Η κατασκευή των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, η κατασκευή των οποίων είναι αυταπόδεικτη σε σχέση με το πόσο κρίσιμο είναι να υλοποιηθούν εγκαίρως μόνο στην ευθύνη του παραχωρησιούχου, που δεν είναι σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα του Υπουργείου Υποδομών στην αλληλογραφία που έχει αναπτύξει με τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κρήτης.
Είναι χαρακτηριστικό το έγγραφο του Υπουργείου Υποδομών (ΑΠ Δ16/ΒΟΑΚ/45619) το οποίο αναφέρει ότι με βάση έγγραφο του Συμβούλου του Υπουργείου κρίνεται αναγκαία η παροχέτευση ομβρίων σε κατάλληλο φυσικό αποδέκτη γεγονός που προϋποθέτει τη δημιουργία εσωτερικού δικτύου στη δομημένη περιοχή κατάντι του ΒΟΑΚ.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας η υπηρεσία μας έχει σε εξέλιξη διαγωνισμό για την ανάθεση του έργου παραχώρησης «Μελέτη Κατασκευή Χρηματοδότηση Λειτουργία Συντήρηση και Εκμετάλευση του τμήματος του ΒΟΑΚ Χανιά Ηράκλειο» στο οποίο θα περιλαμβάνονται και τα κατασκευασμένα ως αυτοκινητόδρομος τμήματα του ΒΟΑΚ, όπως είναι και τα Λινοπεράματα, Γούρνες όπου εντοπίζεται το εν λόγω ζήτημα.
Ωστόσο η δημιουργία δικτύου διάμεσου δομημένης περιοχής κατάντι του ΒΟΑΚ για την παροχέτευση ομβρίων υδάτων σε φυσικό αποδέκτη δεν αποτελεί μέρος της προαναφερθείσας σύμβασης παραχώρησης, συνεπώς η υπηρεσία μας δεν μπορεί να αναλάβει τη μελέτη ούτε την αποκατάσταση του υπόψη προβλήματος και ως εκ τούτου, τα θέματα που υπάρχουν σήμερα σχετικά με την επάρκεια των κατάντι του ΒΟΑΚ αποδεκτών και τη δυνατότητα τους να εκβάλουν με ασφάλεια θα πρέπει να αντιμετωπισθούν ανεξάρτητα του προγραμματιζόμενου έργου της παραχώρησης».
«Καμπανάκι» για τον κίνδυνο ανεξέλεγκτων πλημμυρικών φαινομένων
Απαντώντας η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κρήτης, (ΑΠ 104592) αφού τονίζει ότι έχει γίνει αποδέκτης παραπόνων και έχει κληθεί να διαχειριστεί σε κάποιες θέσεις τα όμβρια του υφιστάμενου ΒΟΑΚ στις κατάντι περιοχές αυτού που οδηγούνται εκτός οδού χωρίς ύπαρξη των απαιτούμενων έργων για την παροχέτευση τους σε κατάλληλο φυσικό αποδέκτη, σημειώνει με νόημα ότι έχει αρμοδιότητα μόνο για τη συντήρηση του ΒΟΑΚ και μάλιστα επικαλείται και τη σχετική νομοθεσία.
Παράλληλα υπογραμμίζει τα αντιπλημμυρικά έργα που πρέπει να κατασκευαστούν προειδοποιώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει κίνδυνος ανεξέλεγκτων πλημμυρικών φαινομένων … «Το τελευταίο διάστημα η υπηρεσία μας διαβίβασε κάποια από τα αιτήματα που αφορούσαν στην προβληματική απορροή των ομβρίων υδάτων του ΒΟΑΚ στη Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών με σύμβαση Παραχώρησης (Δ16) υπηρεσία που είναι αρμόδια για την κατασκευή του νέου ΒΟΑΚ, ώστε στα πλαίσια των ενεργειών της να εξετάσει τα προβλήματα αυτά και να φροντίσει την επίλυση τους. Κατόπιν αυτών ενημερωθήκαμε ότι αναγνωρίζει την αναγκαιότητα κατασκευής έργων για την διόδευση των ομβρίων υδάτων σε κατάλληλο φυσικό αποδέκτη, η κατασκευή των οποίων όμως δεν αποτελεί μέρος του αντικειμένου της Σύμβασης Παραχώρησης του ΒΟΑΚ και ως εκ τούτου τα θέματα που υπάρχουν σχετικά με την επάρκεια των κατάντι του ΒΟΑΚ αποδεκτών καθώς και τη διόδευση των ομβρίων υδάτων έως τους αποδέκτες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ανεξάρτητα του προγραμματιζόμενου Έργου Παραχώρησης.
Τα έργα είναι αναγκαίο να μελετηθούν και να κατασκευαστούν παράλληλα με την κατασκευή του ΒΟΑΚ σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και με επιπλέον κόστος η επίλυση των προβλημάτων που θα παρουσιαστούν. Στην απευκταία περίπτωση που τα έργα δεν υλοποιηθούν μέχρι την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ υπάρχει κίνδυνος ανεξέλεγκτων πλημμυρών σε κάποιες περιοχές καθώς και κίνδυνος για τη ζωή των ανθρώπων που κατοικούν στις περιοχές αυτές ή διέρχονται από αυτές, όπως έχει ήδη συμβεί σε κάποιες περιοχές (Σούδα, Μάλλια).
Άποψη της υπηρεσίας μας είναι ότι η Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών με Σύμβαση παραχώρησης που έχει την ευθύνη της κατασκευής του νέου ΒΟΑΚ θα πρέπει να ζητήσει και να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες πιστώσεις ώστε να μελετηθεί το σύνολο των θέσεων στις οποίες τα όμβρια ύδατα του υφιστάμενου αλλα και του νέου ΒΟΑΚ εξέρχονται αυτού. Η ανάληψη της υποχρέωσης θα πρέπει να γίνει από το αρμόδιο Υπουργείο εφόσον δεν ενταχθεί στη σύμβαση του έργου παραχώρησης. Στην περίπτωση που η προαναφερόμενη μελέτη και το αντίστοιχο έργο δεν μπορεί να υλοποιηθούν από τη Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών με Σύμβαση Παραχώρησης, θα πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους να συντονιστούν να μελετήσουν και να κατασκευάσουν τα απαιτούμενα έργα παράλληλα με την κατασκευή του ΒΟΑΚ προκειμένου να μην υπάρξει απώλεια ανθρώπινων ζωών και περιουσιών.
Απαντώντας η Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Υποδομών σημειώνει ότι δεν προκύπτει αρμοδιότητα δική της να εγκρίνει τις απαραίτητες μελέτες ή να κατασκευάσει έργα που οδηγούν τα όμβρια κατάντι του υφιστάμενου και νέου ΒΟΑΚ σε φυσικό αποδέκτη.
Ειρήνη Βρέντζου: Από ποιον και με τι χρήματα θα προχωρήσει η αντιπλημμυρική προστασία του ΒΟΑΚ;
Σχολιάζοντας το επίμαχο θέμα το μέλος της διοίκησης του ΤΕΕ ΤΑΚ και επικεφαλής της ΑΜΑΚ Ειρήνη Βρέντζου τονίζει μεταξύ άλλων ότι: «Όπως ήδη γνωρίζαμε, από το 2022 τότε που τέθηκε στη διαβούλευση το έργο του ΒΟΑΚ δηλαδή η παράκαμψη Χανίων Ρεθύμνου Ηρακλείου, προέκυψε πέρα από τα άλλα θέματα και ζήτημα η αντιπλημμυρική προστασία. Από τότε είχαν δοθεί περίεργες απαντήσεις σε σχέση με το ποιος έχει την ευθύνη και είχε ειπωθεί ότι δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητες του παραχωρησιούχου και των ΣΔΙΤ…
Αυτό δυστυχώς επαληθεύεται και με την αλληλογραφία που υπάρχει μεταξύ της Περιφέρειας και του Υπουργείου, όπου πραγματικά τίθεται το θέμα τι γίνεται με τα όμβρια του ΒΟΑΚ και τι γίνεται με τη μελέτη. Διότι είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να μελετηθεί το αντιπλημμυρικό κομμάτι τόσο αυτοτελώς όσο και στη συμβολή του με τμήματα του ΒΟΑΚ και με τους κόμβους.
Όπως λοιπόν προκύπτει από την αλληλογραφία, ενώ η Περιφέρεια βάζει το ζήτημα πολύ σοβαρά και προφανώς αναγνωρίζει την αναγκαιότητα κατασκευής έργων προκειμένου να λυθεί το ζήτημα, το Υπουργείο με πολύ κατηγορηματικό τρόπο απαντά ότι δεν είναι στις αρμοδιότητες του παραχωρησιούχου.
Αυτό δημιουργεί τεράστια προβλήματα σε συνδυασμό και με τα άλλα θέματα που έχουν τεθεί κατά καιρούς και σε διαβούλευση και δεν έχουν λυθεί ως σήμερα. Δηλαδή αν δε λυθούν τα αντιπλημμυρικά τώρα που μελετάται ο ΒΟΑΚ πότε θα λυθούν;
Όταν θα κατασκευαστεί; Στους Δήμους και την Περιφέρεια θα μετατεθεί η ευθύνη; Με τι χρήματα; Το πρόβλημα αυτό έρχεται να ενωθεί με τα προβλήματα που είχαμε αναδείξει με τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, δηλαδή τη διχοτόμηση της πόλης, καθώς ο ΒΟΑΚ περνάει από τμήματα που έχουν σχέδιο πόλης, και αυτή τη στιγμή το Ηράκλειο είναι πόλη διχοτομημένη. Αντίστοιχα υπάρχουν ζητήματα σύνδεσης του ΒΟΑΚ με τους κόμβους στο Πανεπιστημιακό, τη Φοινικιά, στο Γιόφυρο, στην Παπαναστασίου, στο ΙΤΕ . Μιλάμε για κινήσεις που θα δοθούν για τις οποίες θα αναγκαστούμε να πληρώνουμε διόδια, και που στην ουσία δεν θα έχουμε λύσει θεμελιώδη προβλήματα, όπως είναι ο αντιπλημμυρικός σχεδιασμός. Από ποιόν θα λυθούν και πότε αυτά τα προβλήματα;
Με τι χρήματα; Με τι μελέτες; Υπόσχονται ΒΟΑΚ που δεν θα είναι ΒΟΑΚ. Για να μην αναφερθούμε στα προβλήματα που αφορούν στο γεγονός ότι ο ΒΟΑΚ δεν φτάνει ούτε μέχρι τη Σητεία. Να τονίσουμε ότι το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο του 2018 για το κομμάτι των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα, έχει πει ότι εξετάσαμε 12 συγχρηματοδοτούμενες από την Ευρωπαϊκή Ένωση ΣΔΙΤ Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία από τους τομείς των οδικών μεταφορών και των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας και το σημαντικότερο είναι ότι στην Ελλάδα το κόστος ανά χιλιόμετρο αυτών των τελών των αυτοκινητοδρόμων που υποβλήθηκαν σε αξιολόγηση αυξήθηκε ως και 69% (!) ενώ παράλληλα το αντικείμενο μειώθηκε κατά 55 % (!), άρα λοιπόν δεν είμαστε σίγουροι ότι στην Ελλάδα διασφαλίζονται όροι ανταγωνισμού μεταξύ των ΣΔΙΤ και των παραδοσιακών δημοσίων συμβάσεων. Δηλαδή αυτή τη στιγμή τίθενται κρίσιμα ερωτήματα σε σχέση με το αν θα χρεωθούμε περισσότερα χρήματα και αν θα επιτελέσουμε σωστά το αντικείμενο… Και στο τέλος με τα τεχνικά προβλήματα που υπάρχουν, εάν δεν αντιμετωπισθούν άμεσα, δεν θα έχουμε και ένα βόρειο οδικό άξονα όπως θα πρέπει για την Κρήτη, για τον οποίο έχουμε μόνο υποσχέσεις».