Ένας από τους πιο σπουδαίους κρητολόγους και βυζαντινολόγους, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγγραφέας Θεοχάρης Δετοράκης, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών, αφήνοντας με το έργο του μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Φίλοι και συγγενείς θα τον αποχαιρετήσουν αύριο Κυριακή 29 Ιανουαρίου. Η νεκρώσιμος ακολουθία θα ψαλεί στις 12 το μεσημέρι, στον Ι. Ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο. Η σορός θα βρίσκεται στο ναό από τις 11.00 το πρωί ενώ η ταφή θα γίνει στο νέο Κοιμητήριο Ηρακλείου.
Ο Θεοχάρης Ε. Δετοράκης ήταν καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1978 ως το 2004. Η αγάπη του προς την ιδιαίτερη πατρίδα του και την πολυτάραχη ιστορία της τον έστρεψε νωρίς στην έρευνα και στη μελέτη των κρητικών πραγμάτων. Η Κρήτη βρισκόταν στο κέντρο των επιστημονικών του ενδιαφερόντων και υπηρετήθηκε παράλληλα με τη βυζαντινή φιλολογία. Δημοσίευσε περισσότερες από πενήντα εργασίες, που αναφέρονται σε κρητολογικά θέματα, ιστορικά, φιλολογικά, γλωσσικά και λαογραφικά.
Το 1985 τού απονεμήθηκε το βραβείο “Νίκος Καζαντζάκης” του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης “για την ποιότητα και την έκταση της επιστημονικής του προσφοράς”. Το 2016 ο Δήμος Ηρακλείου τίμησε ξανά με το «Βραβείο Ηθικής Τάξεως», για το πολύπλευρο και πολύτιμο έργο του που με την πορεία και την προσφορά της στα Γράμματα και στην Εκπαίδευση, καταξιώθηκε οριστικά στην συνείδηση τόσο της επιστημονικής κοινότητας και των ειδικών, όσο και στην ευρύτερη κοινωνία.
Ο Θεοχάρης Δετοράκης υπήρξε πρόεδρος της Eταιρείας Kρητικών Iστορικών Mελετών, Eταίρος της Eταιρείας Bυζαντινών Σπουδών, Άρχων Mέγας Πρωτονοτάριος της Aγίας και Mεγάλης του Xριστού Eκκλησίας (Oικουμενικό Πατριαρχείο) και έχει τιμηθεί επίσης με βραβείο από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών.
Ενδεικτική επιλογή από την εκτενέστατη βιβλιογραφία του Θεοχάρη Δετοράκη, οι εκδόσεις του: «Ανέκδοτα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης» (1976), «Kοσμάς ο Mελωδός: Bίος και Έργο» (1979), «Ιστορία της Κρήτης» (1990), «Βυζαντινή φιλολογία: Τα πρόσωπα και τα κείμενα» (1995 και 2003), «Bενετοκρητικά Mελετήματα» (1996), «Βυζαντινή θρησκευτική ποίηση και υμνογραφία» (1997), «Σφραγίδες Κρητικής Ελευθερίας [1821-1898]» (1998), «Αγία Σοφία» (2004), επίσης, τα εξαιρετικά επιμελημένα από τον ίδιο βιβλία: Ιωάννης Kονδυλάκης, «Kρητικόν Λεξιλόγιον» (1990), Στέφανος Ξανθουδίδης: «Bιογραφικά – βιβλιογραφικά» (1990).
Συλλυπητήριες δηλώσεις
Με αφορμή τον θάνατο του Θεοχάρη Δετοράκη ο βουλευτής ΝΔ Ηρακλείου Μάξιμος Σενετάκης προέβη στην ακόλουθη συλλυπητήρια δήλωση:
“Με θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια ενός μεγάλου Κρητικού, ενός σπουδαίου ανθρώπου των Γραμμάτων και με μοναδικό έργο για τον πολιτισμό και τον πνευματικό πλούτο του νησιού.
Ο θάνατος του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Θεοχάρη Δετοράκη άφησε ένα κενό, αλλά κληροδότησε στο νησί μας μια πολύτιμη παρακαταθήκη. Το επιστημονικό του ενδιαφέρον για τη Βυζαντινή Υμνογραφία και Αγιολογία και την Ιστορία της Κρήτης, μας έδωσαν περισσότερες από πενήντα εργασίες για ιστορικά, φιλολογικά, γλωσσικά και λαογραφικά θέματα.
Είναι έργο υψηλής ποιότητας και αξίας που δικαιολογημένα του χάρισε το βραβείο “Νίκος Καζαντζάκης” του Δήμου Ηρακλείου και την Προεδρία της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών.
Πορεύτηκε στη ζωή του με σεμνότητα. Δίδαξε το ήθος και την αγάπη για τον τόπο του. Η κληρονομιά που μας άφησε είναι πολύτιμη.
Τον αποχαιρετούμε με σεβασμό.
Τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια του».
Σε δήλωσή του ο περιφερειάρχης Κρήτης κ.Σταύρος Αρναουτάκης αναφέρει:
«Με σπουδαία διαδρομή στην επιστήμη, αφήνοντας μια μοναδική σφραγίδα στα Γράμματα, στην ιστορία και τον πολιτισμό της Κρήτης, ο Ομότιμος Καθηγητής Θεοχάρης Δετοράκης έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας μεγάλο κενό στην οικογένειά του, στην κοινωνία της Κρήτης και στην επιστημονική κοινότητα. Για πολλά χρόνια, ακούραστος στην επιστημονική έρευνα, συνέγραψε μοναδικής αξίας βιβλία και συγγράμματα για την Κρήτη και τη Βυζαντινή Φιλολογία.
Ως Περιφέρεια Κρήτης, εκφράζουμε τα ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένειά του».
«Καταξιώθηκε στην επιστημονική κοινότητα με την πολυετή διδασκαλία του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγκρότησε ένα βαρυσήμαντο εκδοτικό έργο, το οποίο θα παραμείνει πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νεότερες γενιές που θα παρακολουθήσουν τις Βυζαντινές και τις Κρητολογικές Σπουδές» τονίζει ο δήμαρχος Ηρακλείου κ. Βασίλης Λαμπρινός και προσθέτει:
«Ξεχωριστή και πολυσήμαντη ήταν πάντα η παρουσία του στην κοινωνία της Κρήτης. Με ομιλίες και σεμινάρια, με τη συμμετοχή τους σε ποικίλες εκδηλώσεις, προσέφερε τις γνώσεις και το ερευνητικό του υλικό στους συμπολίτες του, καθιστώντας τους κοινωνούς της μακραίωνης ιστορικής μας πορείας.
Ο Δήμος Ηρακλείου τίμησε το έργο του με το Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» και με το «βραβείο Ηθικής Τάξεως», αναγνωρίζοντας την ανεκτίμητη προσφορά του στην Φιλολογική Επιστήμη και στον Πολιτισμό του τόπου μας.
Συλλυπούμαι θερμώς την οικογένειά του».
Με αφορμή την απώλεια του καθηγητή Θεοχάρη Δετοράκη, ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (ΠΕΔ) Κρήτης Γιάννης Κουράκης έκανε μεταξύ άλλων την ακόλουθη συλλυπητήρια δήλωση:
«Στην πολυκύμαντη αλλά και εξαιρετικά παραγωγική διαδρομή του, επιστράτευε πάντα την αγάπη του για το νησί μας. Αυτή η αφοσίωση λειτουργούσε ως κινητήρια δύναμη των πνευματικών πρωτοβουλιών και αναζητήσεών του.
Σε συνδυασμό με τη σοβαρότητα που τον διέκρινε και βέβαια με τις μοναδικές γνώσεις, εμπειρίες και αρετές του, ο Θεοχάρης Δετοράκης κατέκτησε κορυφαία θέση στο επιστημονικό και πνευματικό δυναμικό της Κρήτης.
Η απώλειά του αφήνει δυσαναπλήρωτο κενό, με σπουδαία όμως παρακαταθήκη το πλούσιο έργο που μας κληροδοτεί.
Στους οικείους του, απευθύνω τα πιο εγκάρδια συλλυπητήριά μου».
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Χαλκέντερος μελετητής, αφοσιωμένος στην επιστήμη, προήγαγε με πλήθος μελετών την αγιολογία καθώς και την κρητική ιστοριογραφία. Το συνολικό του έργο αποτελεί σημείο αναφοράς για την επιστημονική έρευνα.
Ο πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. της Ε.Κ.Ι.Μ. ανακάλεσαν με βαθιά συγκίνηση τις μνήμες της μακράς παρουσίας και της πολυσχιδούς δράσης του Θεοχάρη Δετοράκη στην Εταιρία. Ο Θεοχάρης Δετοράκης διετέλεσε από το 1997 ως το 2009 πρόεδρος της Ε.Κ.Ι.Μ., στην ηγεσία της οποίας διαδέχτηκε τον Μενέλαο Παρλαμά. Διετέλεσε, επίσης, Γενικός Γραμματέας των Ζ’ και Η’ Διεθνών Κρητολογικών Συνεδρίων (1991, 1996) και πρόεδρος του Θ’ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου (2001).
Ο Θεοχάρης Δετοράκης υπήρξε για όλους εμάς δάσκαλος, φίλος και συμπαραστάτης. Η παρουσία και η πορεία του αποτέλεσαν και θα εξακολουθήσουν να αποτελούν οδηγό στη δράση της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών».
Με συλλυπητήρια ανακοίνωσή του το Πανεπιστήμιο Κρήτης εξέφρασε τη θλίψη για την απώλεια του αναφέροντας μεταξύ άλλων:
«Ο Θεοχάρης Δετοράκης, μία σπουδαία μορφή των Γραμμάτων της Κρήτης και αφοσιωμένος δάσκαλος που με το ήθος και την άριστη επιστημονική του κατάρτιση πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Υπηρέτησε εξίσου τις Κρητολογικές σπουδές, παράλληλα με τη Βυζαντινή Φιλολογία».
Ο διευθυντής και ο Σύλλογος Καθηγητών του 3ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου εκφράζουν τα ειλικρινή τους συλλυπητήρια για τον θάνατο του Θεοχάρη Δετοράκη και όπως τονίζουν:
«Ιδιαίτερη είναι η συμπαράστασή μας στα τρία εγγόνια του, αποφοίτους και νυν μαθητές του σχολείου μας, που με το ήθος τους τιμούν τη μνήμη του παππού τους. Η κοινωνία του Ηρακλείου γνωρίζει το επιστημονικό και ηθικό μέγεθος του μεταστάντος».
Ο Αλέξης Καλοκαιρινός για τον Θεοχάρη Δετοράκη
Ο πρόεδρος της ΕΚΙΜ καθηγητής Γενικής Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αλέξης Καλοκαιρινός σε δήλωσή του τονίζει:
Τον γνώρισα, λοιπόν, καλά. Κι εκτίμησα, πέρα από το άσβεστο πάθος του για την έρευνα και τη βαθιά επιστημοσύνη του, την πραότητα και τη σοφία του ανθρώπου που υπερβαίνει την επιστήμη. Ο Θεοχάρης Δετοράκης είχε, ακόμα, το απόθεμα ψυχής να δίνει χώρο στους νέους, να προλειαίνει το δρόμο για τους ερευνητές που μπορεί να υποστήριζαν διαφορετικές απόψεις από τον ίδιο. Και του είμαι ευγνώμων για το χώρο που δημιούργησε ώστε να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες στο Ιστορικό Μουσείο, στο οποίο έκανα τότε τα πρώτα μου βήματα ως άμισθος διευθυντής του.
Και ήταν εκεί κάθε φορά, σε κάθε κρίσιμο ζήτημα, για να πάρουμε τη σωστή απόφαση. Η κουβέντα μαζί του είχε πάντα κάτι το διαφωτιστικό και ουσιώδες, και κάτι το παρηγορητικό. Ο Θεοχάρης Δετοράκης θα ζει μέσα από το επιστημονικό έργο του και μέσα από το ανθρώπινο παράδειγμά του. Θα ζει μέσα στο έργο των μαθητών του. Και αυτό είναι πολύτιμη παρακαταθήκη για όλους μας».
Μνήμης Χάριν… η «Β.Δ.Β.» αποχαιρετά τον Θεοχάρη Δετοράκη
Δύσκολες είναι τούτες οι στιγμές για να εκφράσεις σκέψεις και συναισθήματα.
Ακόμα δυσκολότερο να απευθύνεις τις αναρίθμητες ευχαριστίες που οφείλεις, όταν πρόκειται για έναν άνθρωπο, το όνομά του οποίου έχει συνδεθεί και έχει συμπορευθεί με την «Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη» παράλληλα με μια αξιόλογη ακαδημαϊκή διαδρομή.
Ο καθηγητής Θεοχάρης Δετοράκης δεν είναι πια ανάμεσά μας. Αποφάσισε να μας αποχαιρετήσει για το μεγάλο του ταξίδι. Πολύπλευρη η δράση του, ακαδημαϊκή, συγγραφική, διοικητική! Αξιοθαύμαστη η δραστηριότητά του: Ακαδημία Ηρακλείου, Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΕΚΙΜ, Β.Δ.Β., Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης. Ανάλογη και η συνεισφορά του.
Εκπαίδευσε πλήθος νέων επιστημόνων. Καθολική η αναγνώριση της αξίας του και της προσφοράς του, όπως συμβαίνει να είναι η αμοιβή των μεγάλων ανδρών.
Ας είναι αυτές οι λίγες γραμμές ένας αποχαιρετισμός της «Β.Δ.Β.» και όλων των εργαζομένων, που είχαμε την τύχη να ζήσουμε και να συνεργαστούμε με τον πολυσέβαστο καθηγητή.