Στη χειρουργική αντιμετώπιση των ογκολογικών ασθενών, ιδιαίτερα αυτών που πάσχουν από καρκίνο του μαστού, μελάνωμα, σάρκωμα, καρκίνο στομάχου , παχέος εντέρου, προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών κ.α., εξειδικεύεται η κλινική Χειρουργικής Ογκολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου.
Για το τμήμα που αποτελεί κέντρο αναφοράς για την Κρήτη και όχι μόνο, και εκτός από κλινικό έχει πλούσιο εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο, μιλάει στην “Π” ο νέος διευθυντής της κλινικής, καθηγητής Γενικής Χειρουργικής-Χειρουργικής Ογκολογίας κ. Eelco de Bree.
Oι επιστήμονες που έστησαν το Τμήμα και οι άνθρωποι της Κλινικής σήμερα
Η Κλινική Χειρουργικής Ογκολογίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου (ΠαΓΝΗ) ιδρύθηκε το 1989 ως πρώτη, και ακόμα μοναδική κλινική Χειρουργικής Ογκολογίας σε δημόσιο νοσοκομείο στον ελλαδικό χώρο. Η όλη οργάνωση και τα εγκαίνια της Κλινικής έγιναν από τον καθηγητή Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, κ. Δημήτριο Τσιφτσή, ο οποίος υπήρξε και ο πρώτος διευθυντής της.
Σταδιακά άρχισε να στελεχώνεται από ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και να αναπτύσσει ποικίλες δραστηριότητες στο πλαίσιο της Χειρουργικής Ογκολογίας. Διατελέσαντες διευθυντές της Κλινικής είναι εκτός από τον καθηγητή Χειρουργικής Δημήτριο Τσιφτσή (1989-2008), ο καθηγητής Χειρουργικής Ιωάννης Μελισσάς (2008-2012) και ο καθηγητής Χειρουργικής Ογκολογίας Οδυσσέας Ζώρας (2012-2021).
Σήμερα το ιατρικό προσωπικό της Κλινικής Χειρουργικής Ογκολογίας αποτελείται από τον διευθυντή Eelco de Bree (καθηγητή Γενικής Χειρουργικής – Χειρουργικής Ογκολογίας), τον Ιωάννη Ρωμανό (καθηγητή Χειρουργικής Ογκολογίας), τον Ιωάννη Ασκοξυλάκη (χειρουργό, διευθυντή ΕΣΥ), τον Ανδρέα Μανιό (πλαστικό χειρουργό, διευθυντή ΕΣΥ), τον Μπόρις Τρέπτοου (χειρουργό, διευθυντή ΕΣΥ),
τον Φώτιο Ψαράκη (χειρουργό, επιμελητή Α), την Όλγα Καλαθάκη (χειρουργό, επιμελήτρια Α), τον Δημήτριο Κασσωτάκη (πλαστικό χειρουργό, επιμελητή Β), τον Γεώργιο Ζαχαρόπουλο (πλαστικό χειρουργό, επικουρικό επιμελητή) και τον Δημοσθένη Μιχελάκη (χειρουργό, επικουρικό επιμελητή) καθώς και τους ειδεικευόμενους ιατρούς Ελισάβετ Αναγνωστοπούλου, Γεώργιο Τζουλιαδάκη, Ιφιγένεια Τζαρτζάλου και Άρτεμι Λιονή.
Προϊσταμένη νοσηλευτικού προσωπικού της Κλινικής είναι η Καλλιόπη Ανυφαντή και στο νοσηλευτικό προσωπικό ανήκουν οι Στέργιος Σαριδάκης, Μαρία Πιλάτου, Σταματία Πολυχρονάκη, Ευαγγελία Ναλμπαντη, Μαριάννα Αστυρακάκη, Άννα Φρονιμάκη, Πελαγία Αγογλωσσάκη, Ειρήνη Δελημπαλταδάκη, Μαρία Κτιστάκη, Σταυρούλα Τσιντζήλα, Ευάγγελος Κιοστερακάκης, Αλεξάνδρα Καρακωσταντάκη και Ευαγγελία Παπαδάκη. Γραμματέας της Κλινικής είναι η Ζωή Κατσαμάνη, ενώ ως βοηθητικό προσωπικό εργάζονται η Αλεξάνδρα Μανουρά και η Μαρίνα Χριστοφάκη.
Τα επιστημονικά αντικείμενα
Η Κλινική Χειρουργικής Ογκολογίας του ΠαΓΝΗ έχει 24 κλίνες, στις οποίες νοσηλεύονται κυρίως χειρουργικοί ογκολογικοί ασθενείς, αλλά και ασθενείς με άλλη χειρουργική πάθηση, εφόσον η Κλινική συμμετέχει στις γενικές εφημερίες του Νοσοκομείου καθώς και εκπαιδεύει ειδικευόμενους ιατρούς πλήρως στην ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής αλλά και τμηματικώς, ειδικευόμενους ιατρούς άλλων χειρουργικών ειδικοτήτων.
Η Κλινική περιέχει τη Μονάδα Παθήσεων Μαστού, τη Μονάδα Μελανώματος – Σαρκώματος, τη Μονάδα Περιοχικής Θεραπείας Νεοπλασιών και τη Μονάδα Πλαστικής Χειρουργικής και Εγκαυμάτων, η οποία ασχολείται κυρίως με κακοήθειες του δέρματος, αποκατάσταση μαστού μετά από μαστεκτομή και πλαστική αποκατάσταση ελλειμμάτων μετά από εκτομή κακοήθων όγκων. Η Κλινική διεκπεραιώνει και τακτικά εξωτερικά ιατρεία, που περιλαμβάνουν Γενικό ιατρείο Χειρουργικής, Ιατρείο Μαστού, Ιατρείο Μελανώματος – Σαρκώματος και Ιατρείο Πλαστικής Χειρουργικής.
Εξειδικεύεται και πρωτοπορεί
Όπως επισημαίνει ο διευθυντής κ. Ε. de Bree:
“Η Κλινική εξειδικεύεται στη χειρουργική αντιμετώπιση ογκολογικών ασθενών, ιδιαίτερα αυτών που πάσχουν από καρκίνο μαστού, μελάνωμα και άλλους καρκίνους του δέρματος, σάρκωμα, καρκίνο στομάχου και παχέος εντέρου και προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών. Αποτελεί κέντρο αναφοράς για την Κρήτη, και όχι μόνο, όσον αφορά τη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού, του μελανώματος και των σαρκωμάτων.
Ήταν το 1996 το πρώτο κέντρο στην Ελλάδα που πραγματοποίησε τη μέθοδο της βιοψίας του λεμφαδένα φρουρού στο μελάνωμα και αργότερα και στον καρκίνο μαστού, για τη σωστή σταδιοποίηση της νόσου και την αποφυγή μη αναγκαίου λεμφαδενικού καθαρισμού.
Από τότε έχουμε αποκτήσει πολύ μεγάλη εμπειρία με τη μέθοδο αυτή. Επιπλέον η Κλινική είναι ένα από τα ελάχιστα εξειδικευμένα κέντρα στην Ελλάδα όπου πραγματοποιούνται ειδικές περιοχικές χημειοθεραπείες για τοπικώς προχωρημένα σαρκώματα και μελανώματα των άκρων (χημειοθεραπεία του σκέλους μετά από αγγειακή απομόνωση, ILP) και για περιτοναϊκές μεταστάσεις από καρκίνο ωοθηκών ή του παχέος εντέρου (διεγχειρητική υπερθερμική ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία, HIPEC)”.
Xιλιάδες νοσηλείες, επεμβάσεις, ιατρικές πράξεις
Σύμφωνα με τον καθηγητή:
“Τα χρόνια πριν την πανδημία COVID, νοσηλεύονταν στην Κλινική περίπου 1.500 ασθενείς ανά έτος και πραγματοποιούνταν περίπου 1.000 χειρουργικές επεμβάσεις με γενική αναισθησία ανά έτος, από τις οποίες περίπου 120 έκτακτες, και περίπου 800 επεμβάσεις με τοπική αναισθησία. Το μεγαλύτερο μέρος των επεμβάσεων ήταν ογκολογικές επεμβάσεις, αλλά πραγματοποιήθηκαν και επεμβάσεις γενικής χειρουργικής όπως χολοκυστεκτομή και πλαστική αποκατάσταση κήλης.
Πριν την πανδημία επισκέπτονταν κάθε χρόνο 5.000 έως 7.000 ασθενείς τα τακτικά εξωτερικά ιατρεία της Κλινικής, με τη μεγαλύτερη ετήσια επισκεψιμότητα το Ιατρείο Παθήσεων Μαστού (μέσο όρο 2.500), το Ιατρείο Πλαστικής Χειρουργικής (1.000-2.500) και στο Γενικό Χειρουργικό Ιατρείο (1.000-1.500). Δυστυχώς οι αριθμοί αυτοί ήταν σαφώς χαμηλότεροι στην εποχή της πανδημίας, προκαλώντας καθυστέρηση για επίσκεψη στα τακτικά ιατρεία και μεγαλύτερη αναμονή για προγραμματισμένα χειρουργεία, ειδικά εάν δεν ήταν ογκολογικής φύσεως”.
Σημαντικό εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο
Στην Κλινική εκπαιδεύονται ειδικευόμενοι ιατροί πλήρως (6 έτη) για την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής ή για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για άλλη χειρουργική ειδικότητα. Ο μισός αριθμός των φοιτητών της Ιατρικής Σχολής Κρήτης κάνουν στο πέμπτο έτος την κλινική τους άσκηση Χειρουργικής, διαρκείας οκτώ εβδομάδων, στην Κλινική Χειρουργικής Ογκολογίας, ενώ οι άλλοι μισοί φοιτητές στη Κλινική Γενικής Χειρουργικής.
Η Κλινική οργανώνει κάθε χρόνο ένα πρόγραμμα εκπαιδευτικών εκδηλώσεων που αποτελείται από διαλέξεις ευρύτερης θεματικής ποικιλίας, κυρίως όμως σχετιζόμενες με την ογκολογία, από βιβλιογραφικές ενημερώσεις και από συζητήσεις ενδιαφερόντων περιστατικών και επιπλοκών.
Στους ομιλητές περιλαμβάνονται, εκτός από τους ειδικευμένους ιατρούς της Κλινικής, καταξιωμένοι συνάδερφοι διαφορετικών ειδικοτήτων και άλλων επιστημόνων από το ΠαΓΝΗ, από την Ιατρική Σχολή Κρήτης, αλλά και από κέντρα εκτός Κρήτης. Το ερευνητικό έργο της Κλινικής εστιάζεται κυρίως σε θέματα που αφορούν τον καρκίνο μαστού, το μελάνωμα, το σάρκωμα και τις περιοχικές χημειοθεραπείες (ILP, HIPEC), τις περισσότερες φορές σε συνεργασία με άλλες κλινικές και εργαστήρια του ΠαΓΝΗ και της Ιατρικής Σχολής Κρήτης”.
Ο σχεδιασμός για το αύριο
Μετά από την πρόσφατη συνταξιοδότηση και αποχώρηση παλιότερων μελών της ιατρικής ομάδας, σημαντικό στοιχείο του μελλοντικού σχεδιασμού είναι η στελέχωσή της με νέους χειρουργούς που θα υποστηρίξουν υπάρχοντα αλλά και νέα πεδία της Χειρουργικής Ογκολογίας, ιδιαίτερα εκείνα για τα οποία οι ασθενείς σήμερα χρειάζεται να απευθυνθούν σε κέντρα εκτός Κρήτης για μια χειρουργική επέμβαση.
Προτεραιότητα της Κλινικής αποτελεί και η περαιτέρω ανάπτυξη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής των κακοηθών όγκων, όπως έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού.
Εν τω μεταξύ συνεχίζεται η υλοποίηση ερευνητικών μελετών, κυρίως που αφορούν σε ογκολογικά θέματα, όπως τον καρκίνο μαστού, το μελάνωμα και το σάρκωμα. Πρωταρχικός σκοπός μας παραμένει η συνεχής και βέλτιστη εξυπηρέτηση των πολιτών της Κρήτης όσον αφορά τη διάγνωση και τη χειρουργική αντιμετώπιση των κακοηθών νοσημάτων, με όσο δυνατόν μικρότερη αναμονή” καταλήγει ο διευθυντής της κλινικής.