Οριστική λύση στο θέμα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης θέλει να δώσει η κυβέρνηση, επιχειρώντας στο βαθμό του δυνατού να επισπεύσει τις διαδικασίες και να … κλείσει στόματα.
Ήδη οι ηχηρές παρεμβάσεις Μυτιληναίου, αλλά και οι αποκαλύψεις για αδυναμία συμφωνίας μεταξύ των κατασκευαστών, έχουν δημιουργήσει πολλά θέματα στην κυβέρνηση, που έρχονται να προστεθούν στην σκληρή κριτική που δέχεται από την αντιπολίτευση, η οποία και διαπιστώνει πως στην ουσία τίποτα δεν προχωρά.
Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός προσωπικά, που έχει πάρει πάνω του το θέμα έχει ζητήσει να ανοίξουν οι οικονομικές προσφορές για τη σύμβαση παραχώρησης το συντομότερο δυνατό, με στόχο να κλείσει μια σειρά από ανοικτά μέτωπα.
Ήδη από την κυβέρνηση έχουν αρχίσει οι διαρροές, σύμφωνα με τις οποίες υπάρχει η κυβερνητική θέληση να προχωρήσει το έργο, αλλά δεν είναι δεδομένο πως υπάρχει καλή θέληση από το σύνολο των υποψήφιων, που είναι πολύ πιθανό να καταθέσουν προσφυγές στο στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης.
Υπενθυμίζεται ότι, οι προσφορές για την τελευταία μεγάλη σύμβαση παραχώρησης της χώρας από τους τρεις υποψήφιους μνηστήρες (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Μυτιληναίος- Άκτωρ Παραχωρήσεις και ΑΒΑΞ –Meridiam) υποβλήθηκαν τον περασμένο Μάιο, παραμονές των εθνικών εκλογών.
Όμως ο διαγωνισμός έχει κολλήσει στα γρανάζια των κατασκευαστικών εταιρειών που διαγκωνίζονται για το μεγάλο τεχνικό αντικείμενο του έργου και την επιδοτούμενη σύμβαση παραχώρησης. Έτσι, προσδοκώντας πως θα έχουν οφέλη και στο μέλλον από τα σκιώδη διόδια που θα εφαρμοστούν, δίνεται μια μεγάλη μάχη στο παρασκήνιο για το ποιος θα επικρατήσει.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά, οι διαφορές μεταξύ των υποψήφιων δεν έχουν γεφυρωθεί παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης, το έργο να προχωρήσει με ανακωχή των εργολάβων, σε ένα κλίμα σύμπνοιας.
Αυτό σημαίνει πρακτικά, πως ο νικητής θα κριθεί αποκλειστικά και μόνο στην οικονομική προσφορά καθώς δεν διαφαίνεται πρόθεση των εργολάβων να μοιραστούν το κατασκευαστικό αντικείμενο του έργου.
Υπενθυμίζεται επίσης, ότι με απόφαση του υπουργείου Υποδομών ζητήθηκε η παράταση στην ισχύ των προσφορών των τριών υποψηφίων κατά δύο μήνες, μέχρι και τις 7 Μαρτίου του 2024.
Τα προβλήματα δεν σταματούν εδώ, αφού το έργο χρηματοδοτείται και από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης κάτι που σημαίνει ότι τα χρονοδιαγράμματα είναι ασφυκτικά.
Στον εργοληπτικό κλάδο δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι ο χρόνος που απομένει δεν επαρκεί για να καλύψει το κενό που δημιουργούν οι μεγάλες καθυστερήσεις, αφού είναι χαρακτηριστικό το ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2026 θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εργασίες που αντιστοιχούν στο 15% της αξίας του έργου.
Ειδικότερα, εξακόσια εκατομμύρια είναι τα χρήματα που θα βάλλει το δημόσιο και 700 εκατομμύρια τα κονδύλια που θα καταβάλει ο παραχωρησιούχος από δάνεια και ιδιωτική χρηματοδότηση. Με τους ρυθμούς που ακολουθούν τα έργα και χωρίς άλλα απρόοπτα πάντως, οι κατασκευαστικές εργασίες προβλέπονται από το 2025 και μετά.
Το μεγάλο έργο επιβαρύνεται επίσης και με δύο προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας που έχουν καταθέσει από το καλοκαίρι οι δήμοι Μαλεβιζίου και Ηρακλείου, οι οποίοι έχουν ταχθεί κατά των περιβαλλοντικών όρων και ζητούν να υιοθετηθεί μερική υπογειοποίηση του νέου ΒΟΑΚ, κατεύθυνση, η οποία πέρα από τις καθυστερήσεις που θα επιφέρει στο έργο, έχει εκτιμηθεί από τους ΟΤΑ ότι θα προσθέσει περί τα 100 έως 120 εκατομμύρια στο κόστος.
Τον ΒΟΑΚ πλαισιώνουν άλλα δύο έργα που κατασκευάζονται με ΣΔΙΤ και με δημόσιους πόρους, για τα οποία υπάρχουν ανάδοχοι αλλά δεν έχει συντελεστεί ακόμη ουσιαστική πρόοδος στις κατασκευαστικές εργασίες. Το δημόσιο τμήμα του ΒΟΑΚ εκτελείται από την ΆΚΤΩΡ και αφορά το τμήμα του αυτοκινητόδρομου Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, προϋπολογισμού 186 εκατομμυρίων ευρώ με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Το ΣΔΙΤ είναι το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη, μήκους 22 χιλιομέτρων και προϋπολογισμού 290 εκατομμύρια ευρώ, το οποίο έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΓΕΚ Τέρνα – Άκτωρ Παραχωρήσεις – Intrakat με χρηματοδότηση 90 εκατ. ευρώ από το RRF.
Μαμουλάκης: Ιλαροτραγωδία η εξέλιξη στον ΒΟΑΚ
Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης εξελίσσεται σε ιλαροτραγωδία με υπογραφή της κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας, σημειώνει σε δήλωσή του ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και βουλευτής Ηρακλείου Χάρης Μαμουλάκης.
Σύμφωνα με τον Χάρη Μαμουλάκη «κανένα έργο δεν προχωράει, κανένα εργοτάξιο δεν λειτουργεί, κενό γράμμα αποδεικνύονται οι υποσχέσεις του Κ. Μητσοτάκη».
«Οι «άριστοι» της κυβέρνησης «ξέχασαν» όλα αυτά τα χρόνια να ολοκληρώσουν τις απαλλοτριώσεις». Ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει ότι «πέντε σχεδόν χρόνια Νέα Δημοκρατία και μετά από τις ειρωνείες για όσα είχαν γίνει επί ΣΥΡΙΖΑ, το μόνο που έχουν πετύχει τα κυβερνητικά στελέχη είναι να εκτοξεύσουν το κόστος και να προσθέσουν διόδια».
Ακολούθως ο Χάρης Μαμουλάκης ρωτά την κυβέρνηση «γιατί δεν προχωράει το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο; Γιατί εκτοξεύτηκε ο προϋπολογισμός στο τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος με αποτέλεσμα να έχουμε κόστος 10.000.000 ευρώ ανά 1 χιλιόμετρο;» και «γιατί έγινε δεκτή έκπτωση με μονοψήφιο ποσοστό στο συγκεκριμένο τμήμα;».
Σύμφωνα με τον ίδιο «γιατί οι «άριστοι» της κυβέρνησης «ξέχασαν» όλα αυτά τα χρόνια να ολοκληρώσουν τις απαλλοτριώσεις και περίπου ενάμιση χρόνο μετά την υπογραφή της σύμβασης, πληρώνει το Ελληνικό Δημόσιο για τα σταθμευμένα μηχανήματα χωρίς να έχουμε εργασίες; Κάποιος πρέπει να απαντήσει, κάποιοι πρέπει να απολογηθούν».
Καταληκτικά ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπογραμμίζει ότι «συνεχίζουμε να πιέζουμε, γι’ αυτό και φέρνουμε τις αμέσως επόμενες μέρες δυο νέες παρεμβάσεις στη Βουλή. Με στόχο να ανοίξουν επιτέλους οι προσφορές του Χανιά – Ηράκλειο, να ξεκινήσει το Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος και να μην χαθεί η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Υπενθυμίζεται ότι στις 13 Δεκεμβρίου 2023 κατατέθηκε ερώτηση από τον Χάρη Μαμουλάκη προς τον υπουργό Υποδομών & Μεταφορών, με την οποία επισημαίνεται «ο κίνδυνος να χαθεί η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Συγκεκριμένα, ο Χάρης Μαμουλάκης, με τη συνυπογραφή 16 ακόμη Βουλευτών, τόνιζε ότι μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2023 θα έπρεπε να έχει κοινοποιηθεί η ανάθεση της σύμβασης παραχώρησης για το υποέργο Χανιά – Ηράκλειο, προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας. Επίσης, ότι μέχρι 31/12/2025 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μια σειρά εργασιών που αντιστοιχούν στο 15% του έργου.
ΠΑΣΟΚ: Στην αρνητική επικαιρότητα η κατασκευή του ΒΟΑΚ
Όπως αναφέρεται, σε συνέχεια της ερώτησης που κατατέθηκε πρόσφατα από το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής στη Βουλή, η κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης βρίσκεται στο προσκήνιο της «αρνητικής επικαιρότητας» το τελευταίο διάστημα.
«Οι αρχικές δηλώσεις ενθουσιασμού της κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργείου, επισκιάζονται από σοβαρές αβλεψίες στην κοστολόγηση του έργου, από καθυστερήσεις στην έναρξη των εργασιών και από τον ορατό πλέον κίνδυνο μη ολοκλήρωσης τμημάτων του έργου εντός του χρονοδιαγράμματος, που ορίζεται από τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία», σημειώνει η Χαριλάου Τρικούπη.
Στο πρώτο τμήμα «Κίσσαμος – Χανιά – Χερσόνησος», «έπειτα από πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών», τονίζει ο Τομέας Υποδομών του ΠΑΣΟΚ, «υπάρχει και νέα καθυστέρηση στο έργο, αφού δόθηκε νέα (δεύτερη) παράταση για την προσκόμιση οικονομικών προσφορών, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ήδη τρία εταιρικά σχήματα που έχουν καταθέσει προσφορές!».
Το τρίτο τμήμα «Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος» συμβασιοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022, προσθέτει, σημειώνοντας πως «έκτοτε υπάρχει στασιμότητα εργασιών που συνεπάγεται κίνδυνο υπέρβασης των συμβατικών χρονοδιαγραμμάτων περάτωσης του έργου και του συνολικού του κόστους».
Όσο για το τέταρτο τμήμα «Άγιος Νικόλαος – Σητεία», η Χαριλάου Τρικούπη επισημάνει πως παρότι διαθέτει μελετητική ωριμότητα σε αρκετά σημεία, «παρά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης περί χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ, δεν έχουν γίνει περαιτέρω ενέργειες δρομολόγησης του έργου».
Ο αρμόδιος τομέας του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ κάνει λόγο για «θλιβερή πραγματικότητα», η οποία αναδεικνύει περίτρανα την «αδυναμία του υπουργείου Υποδομών να αντιληφθεί τη σπουδαιότητα υλοποίησης ενός σύγχρονου οδικού δικτύου που αποτελεί χρόνιο και δίκαιο αίτημα των κατοίκων της Κρήτης».
«Τα επικοινωνιακά τεχνάσματα για δημιουργία μιας εικονικής πραγματικότητας προόδου του έργου, δεν αποσιωπούν τις τεράστιες ευθύνες που βαρύνουν την κυβέρνηση, απόρροια αδιαφορίας, άστοχων χειρισμών και παραλείψεών της», σημειώνει καταληκτικά.