Αυλαία για μια έκθεση – κιβωτό μνήμης και γνώσης

Σε κλίμα συγκίνησης,  παρουσία θεσμικών εκπροσώπων και πλήθους κόσμου,  έγιναν στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου,  τα εγκαίνια της μεγάλης επετειακής έκθεσης «Πρόσφυγες στην Κρήτη μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή».

Η προβολή της ζωντανής ιστορίας μας και τα ντοκουμέντα-εκθέματα εντυπωσιάζουν και συγκινούν όλους τους επισκέπτες της έκθεσης που θα διαρκέσει έως 10 Φεβρουαρίου και συνδιοργανώνουν η Περιφέρεια Κρήτης,  η Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών / Ιστορικό Μουσείο Κρήτης,  και ο Δήμος Ηρακλείου-Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Μέσα από τη μεγάλη έκθεση παρουσιάζεται η προσπάθεια των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής για τη διατήρηση της ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης τους,  οι περιπέτειες της ένταξής τους στην τοπική κοινωνία και η συμβολή τους στη διαμόρφωση της κοινωνίας αυτής.

Στην σημαντικότητα της έκθεσης αναφέρθηκαν στην εκδήλωση των εγκαινίων με χαιρετισμούς τους,  ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κκ Ευγένιος,  όπως και οι θεσμικοί εκπρόσωποι-δυνδιοργανωτές,  ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης,  ο Δημάρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, ο Πρόεδρος της Ε. Κ. Ι. Μ.  Αλέξης Καλοκαιρινός, και ο Δντης της Βικελαιας Βιβλιοθήκης Δημήτρης Σάββας.

Οπως τονίστηκε τους χαιρετισμούς τους,  η έκθεση αποτελεί κιβωτό γνώσης για όλους και ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές καθώς αναδεικνύεται η ιστορία,  και ο αγώνας των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής να διατηρήσουν την ταυτότητα τους,  να ενταχθούν και να συμβάλλουν σημαντικά στις τοπικές κοινωνίες και στην διαμόρφωση τους.

Επισης οι ομιλητές απηύθυναν κάλεσμα στους πολίτες και κυρίως στις νεώτερες γενιές να επισκεφθούν την έκθεση, η οποία θα περιοδεύσει την Κρήτη. Η έκθεση, όπως τονίζεται είναι πολυσήμαντη και αφορά ολους, καθώς τα διδάγματα της Ιστορίας,  οδηγούν στην εγρήγορση,   και στην σύμπνοια,  που αποτελούν προϋποθέσεις για την δημιουργική πορεία του Ελληνισμού στις δύσκολες εποχές που περνάμε.

Στ Αρναουτάκης: Κιβωτος γνώσης

“Η άφιξη των προσφύγων Ελλήνων -τόνισε ο κ. Αρναουτάκης- είχε ευεργετική επίδραση για την Ελλάδα και την Κρήτη. Ιδίως στην Κρήτη,  οι πρόσφυγες έδωσαν νέα πνοή στον τόπο που τους δέχτηκε,  με την κουλτούρα,  την παιδεία τους,  και βέβαια την εργατικότητά τους. Η κρητική κοινωνία ωφελήθηκε πολλαπλά από την έλευση των προσφύγων.

Παράδειγμα προσφοράς τους στη μεγαλόνησο αναφέρεται συνήθως η μεταλαμπάδευση της καλλιέργειας της σουλτανίνας, αλλά είναι πολλά ακόμη τα αντίστοιχα παραδείγματα στην οικονομία,  στις τέχνες,  στην διατροφή,  στην παιδεία,  τη μουσική,  τον Πολιτισμό εν γένει.

Επίσης ο κ Αρναουτάκης αναφέρθηκε στην αναγνώριση περισυ  από την Περιφέρεια του έτους  Μικρασιατικού Ελληνισμού για την Κρήτη,   τιμώντας την επέτειο των 100 χρόνων από την έλευση στην πατρίδα μας περισσότερων από 1, 5 εκατομμύριο Ελλήνων Προσφύγων από τις αλησμόνητες πατρίδες  της Μικράς Ασίας,  της Θράκης και του Πόντου,  μετά την αναγκαστική Ανταλλαγή των Πληθυσμών που συνομολογήθηκε μεταξύ  Ελλάδας και Τουρκίας.

Ο περιφερειάρχης τόνισε ότι, στην Κρήτη εγκαταστάθηκαν 40. 000 χιλιάδες Έλληνες, ενώ  ιδίως στο Ηρακλείου και τα Χανιά η εγκατάστασή τους υπήρξε τόσο μαζική,  ώστε αποτέλεσαν περίπου το 20% του πληθυσμού των πόλεων αυτών”.

Β.  Λαμπρινός: Οι πρόσφυγες συνέβαλαν στην προκοπή του τόπου μας

Ο δήμαρχος Ηρακλείου τόνισε ότι στο ξεκίνημα του 2023,  εγκαινιάζεται η σημαντική αυτή έκθεση και πρόσθεσε:΄΄ Οι πρόσφυγες,  μαζί με την βαθιά οδύνη της απώλειας αγαπημένων προσώπων,  την απόγνωση από την απώλεια κάθε περιουσιακού στοιχείου,  τον φόβο και την αγωνία για την επόμενη μέρα και τις προκαταλήψεις του ντόπιου πληθυσμού,  χρειάστηκε να δώσουν πολύχρονο αγώνα επιβίωσης και ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία.

Εντούτοις,  κατόρθωσαν να σταθούν και πάλι όρθιοι και να προχωρήσουν,  συμβάλλοντας έτσι,  ουσιαστικά,  και σε όλους τους τομείς,  στην ανάπτυξη και στην προκοπή του τόπου μας”.

Αλ.  Καλοκαιρινός: Η έκθεση είναι μέρος ερευνητικού προγράμματος

‘’Η έκθεση που εγκαινιάζουμε -ανέφερε ο κ. Καλοκαιρινός δεν είναι απλά μια επετειακή δράση.  Είναι μέρος ενός ερευνητικού προγράμματος που πραγματοποιείται από τους νέους ιστορικούς του Ιστορικού Μουσείου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης,  και εν προκειμένω   με   τον  Δήμο   Ηρακλείου   και  ειδικότερα   με   την   ερευνητική   ομάδα   της  Βικελαίας Βιβλιοθήκης.

Η συνολική αυτή δράση έχει ένα βάθος και έχει μια προοπτική: να συγκεντρώσει,  να συστηματοποιήσει και να αναδείξει τα τεκμήρια της προσφυγικής μνήμης που συνιστούν μια ζώσα πραγματικότητα συχνά ιδιωτική,  να τα συνθέσει με τα αρχειακά τεκμήρια και να φέρει τη σύνθεση αυτή  στο   δημόσιο   χώρο   ως  συντελεστή  της συλλογικής  μνήμης   της   ζωντανής   μας κοινότητας,   της κοινότητας που συγκροτούμε όλοι.

Ο κορμός της έκθεσης αναπτύσσεται σε είκοσι θεματικές επιφάνειες που συνδυάζουν το κείμενο με την   εικόνα,    την  έντυπη   με   την  ψηφιακή   πληροφορία.    Ακούγονται,  επίσης,   αποσπάσματα   από  τις συνεντεύξεις απογόνων προσφύγων που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στο πλαίσιο του ερευνητικού μας  προγράμματος,    και   το  μουσικό   έργο   του  Οδυσσέα   Γραμματικάκη,    βασισμένο  σε   φράσεις-αποσπάσματα των συνεντεύξεων.  Η έκθεση είναι χαμηλόφωνη για να ακούγεται η Ιστορία,  αλλά η συμβολή στη μνήμη περιέχει συγκίνηση».

Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινές: 09. 00-14. 00 και 17. 00-21. 00,  Σάββατο: 09. 00-14. 00,  Κυριακές & Αργίες: κλειστή.