Γεύσεις, αρώματα, παραδοσιακές συνταγές συνδυασμένες με σύγχρονες τεχνικές και αγάπη για την μαγειρική και την ζαχαροπλαστική, συνέθεσαν το σκηνικό του τριημέρου που πέρασε στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Γουβών.
Εκεί, στο περιθώριο έκθεσης αλλά και συνεδρίου για την Κρητική διατροφή, στον 11ο διαγωνισμό Κρητικής Μεσογειακής διατροφής που οργάνωσε η Λέσχη Αρχιμαγείρων Κρήτης και αφιέρωσε στον αείμνηστο Νίκο Ψιλάκη, μπροστά στα μάτια των χιλιάδων θεατών που πέρασαν το τριήμερο από το ΔΕΕΚ έγιναν μικρά… θαύματα!
Βάζοντας την τέχνη τους και το μεράκι τους επαγγελματίες μάγειρες και ζαχαροπλάστες, μαθητές σχολών αλλά και παραδοσιακές μαγείρισσες υπό την ομπρέλα και άλλων συλλόγων, απογείωσαν την Κρήτη και τα υλικά της.
Ανάμεσα στα δρώμενα που ξεχώρισαν, εντυπωσίασαν αλλά και ικανοποίησαν γευστικά τους επισκέπτες, ήταν ο πάγκος που ήταν στημένος μπροστά στο κοινό, στον οποίο σεφ δημιουργούσαν νόστιμα εδέσματα, τα έψηναν και τα προσέφεραν. Μεταξύ αυτών οι σφακιανές πίτες, οι αγνόπιτες και άλλα.
Οι επισκέπτες δεν περιορίζονταν στο να δοκιμάζουν αλλά σε μια ανοικτή επικοινωνία με τους σεφ ρωτούσαν λεπτομέρειες, άκουγαν ενδιαφέρουσες ιστορίες και ζητούσαν τις συνταγές για να κάνουν στο σπίτι τις δικές τους δοκιμές.
Οι σεφ από την πλευρά τους, πιο χαλαροί από την εποχή που δουλεύουν σε κουζίνες, πρόθυμοι εξηγούσαν στο κοινό συνταγές και τεχνικές ενώ δεν παρέλειπαν να δίνουν και τα απαραίτητα ιστορικά στοιχεία.
Το έργο της παρουσίασης των εκδηλώσεων είχε αναλάβει ο πρόεδρος της Λέσχης Αρχιμαγείρων Κρήτης Τάσος Παπαδάκης, ο οποίος αναφέρθηκε με πολλή συγκίνηση στον εκλιπόντα δημοσιογράφο και συγγραφέα Νίκο Ψιλάκη, που με άοκνη δουλειά πολλών χρόνων έδωσε την δική του μάχη για την κρητική διατροφή βάζοντας τον πήχη εξαιρετικά ψηλά.
Όπως είπε ο πρόεδρος, η πραγματοποίηση του διαγωνισμού στην μνήμη του Νίκου ήταν η ελάχιστη οφειλόμενη τιμή σε έναν άνθρωπο που μπόρεσε δουλεύοντας σκληρά να βάλει το δικό του σημαντικό λιθαράκι στην προώθηση της κρητικής διατροφής.
Συγκίνησε η Μαρία Ψιλάκη
Ιδιαίτερα συγκινητική η στιγμή που η σύντροφος ζωής τού Νίκου Ψιλάκη, η Μαρία, που ήταν ο στενότερος συνεργάτης του στην απίστευτη δουλειά για τις εκδόσεις των βιβλίων που αφορούν στην κρητική διατροφή, πήρε τον λόγο δίπλα στον Τάσο Παπαδάκη.
Με την φωνή της να σπάει η Μαρία είπε μια μικρή αλλά εξόχως σημαντική ιστορία για την ενασχόλησή τους με την μαγειρική. Όπως ανέφερε, ο Νίκος Ψιλάκης το 1994 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την εξαιρετική έκδοση «Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης» ενώ το 1995 κι ενώ ετοιμαζόταν η πρώτη έκδοση για την κρητική κουζίνα, υπήρξαν κάποιοι που σχολίαζαν ότι δεν θα μπορούσε ένας βραβευμένος της Ακαδημίας Αθηνών να ασχολείται με συνταγές. Για το καλό της ίδιας της κρητικής διατροφής, ο Νίκος Ψιλάκης αγνόησε αυτά τα σχόλια και προχώρησε στην έκδοση.
Από ‘κει και μετά η ιστορία είναι γνωστή, καθώς ο δημοσιογράφος και συγγραφέας διέγραψε μια λαμπρή πορεία και έβαλε την αντίληψη της κρητικής διατροφής αλλά και τις συνταγές της σε εκατομμύρια σπίτια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Μάλιστα χθες η σύζυγός του σε μια κίνηση αγάπης, δώρισε τη νέα έκδοση του βιβλίου Κρητική Κουζίνα σε όλους τους πολιτιστικούς και άλλους συλλόγους που συμμετείχαν στην κατηγορία του διαγωνισμού παραδοσιακή πίτα.
Οι σύλλογοι που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Λέσχης Αρχιμαγείρων ήταν αρκετοί και προκειμένου να υλοποιήσουν τη δράση με γλυκές και αλμυρές πίτες, πήραν τα βουνά και τα λαγκάδια του νησιού, μαζεύοντας την καλύτερη περίοδο του χρόνου τα πιο εκλεκτά χόρτα.
Με αυτά αλλά και με εξαιρετικά τυριά έφτιαξαν τις αλμυρές πίτες που όλες ήταν με χειροποίητο φύλλο φτιαγμένο με παραδοσιακό τρόπο με το ξιλίκι. Αλλά υπήρχαν και οι γλυκές πίτες, τα παραδοσιακά κέικ με λάδι αλλά και μια καρυδόπιτα. Παρουσιάζοντας τις πίτες ο κ. Παπαδάκης και απευθυνόμενος στο κοινό ρώτησε πώς «φούσκωναν» οι πίτες παλιά, όταν δεν υπήρχαν τα ειδικά αλεύρια και τα σύγχρονα υλικά.
Η απάντηση εξέπληξε πολλούς από τους παρευρισκόμενους καθώς επρόκειτο για την αλουσά (στάχτη που βράζεται και το υγρό που σουρώνεται χρησιμοποιούταν παλαιότερα σε γλυκά).
Οι σύλλογοι που συμμετείχαν
Το δικό του παρών στην εκδήλωση, αλλά υποστηρικτικά και χωρίς διαγωνιστικό χαρακτήρα, έδωσε το Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας με την πρόεδρο του Λένα Ηγουμενάκη και την αντιπρόεδρο Αγγελική Πρινάρη.
Η κ. Ηγουμενάκη ανέφερε: «Η κουζίνα είναι πολιτισμός, είναι η ‘’κληρονομιά’’ κάθε τόπου, μέσα από την κουζίνα του τόπου μας μεταφέρονται τα ήθη και έθιμα, πίσω από κάθε συνταγή ‘’κρύβεται’’ μια ιστορία, ένα αγαπημένο πρόσωπο, ένα χρηστικό σκεύος, ένα υλικό, μια μνήμη. Αυτός ο πολιτισμός, διασώθηκε στο πέρασμα των αιώνων από γενιά σε γενιά».
Στον διαγωνισμό πίτας συμμετείχαν οι: Πολιτιστικός Σύλλογος Αποστολιανών, Πολιτιστικός Σύλλογος Βόνης, Πολιτιστικός Σύλλογος Θραψανού, Πολιτιστικός Σύλλογος Καστελλίου, Πολιτιστικός Σύλλογος Κασταμονίτσας, Πολιτιστικός Σύλλογος Κεραμουτσίου, Πολιτιστικός Σύλλογος Κιθαρίδας, Πολιτιστικός Σύλλογος Πολυθέας, Πολιτιστικός Σύλλογος Σαμπά, Πολιτιστικός Σύλλογος Σμαρίου.
Επίσης συμμετείχαν τα μέλη του δικτύου πολιτιστικών συλλόγων ΚΟΙΠΟΔΙ του Δήμου Χερσονήσου: Σύλλογος Γυναικών Εργάνη, Σύλλογος Γυναικών Σταλίδας και Μοχού Φιλαρέτη, Πολιτιστικός Σύλλογος Γουρνών Πεδιάδος «Η πρόοδος» και Φιλωνίδειος Πολιτιστικός και εξωραϊστικός σύλλογος Λιμένος Χερσονήσου.
Μιλώντας με ιδιαίτερη συγκίνηση γι’ αυτήν την κατηγορία του διαγωνισμού ο κ. Παπαδάκης τόνισε ότι αν και η επιτροπή βαθμολόγησε κανονικά τους διαγωνιζόμενους συλλόγους, αποφάσισε να μην δώσει διακρίσεις, τουλάχιστον με τη μορφή χρυσού, αργυρού και χάλκινου μεταλλίου καθώς ο σκοπός ήταν να μπουν στη διαδικασία οι σύλλογοι με παραδοσιακούς μάγειρες και μαγείρισσες και να αναδείξουν με τις πίτες τους τα εξαιρετικά υλικά της Κρήτης αλλά και να φέρουν πιο κοντά τους συλλόγους μεταξύ τους αλλά και με την Κρητική διατροφή.
Έτσι σε όλους δόθηκε αναμνηστικό μετάλλιο συμμετοχής αλλά και το βιβλίο του Νίκου Ψιλάκη.
Όμως οι δράσεις που έλαβαν χώρα το προηγούμενο τριήμερο στο ΔΕΚΚ ήταν τρεις που συνδέθηκαν αρμονικά μεταξύ τους. Αρχικά επρόκειτο για την έκθεση CRETA FOOD & DRINK EXPO κατά την οποία εταιρείες παρουσίασαν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους.
Παράλληλα έγινε Συνέδριο «Κρητική Γη, Αειφόρος Ανάπτυξη: Χτίζοντας Ανθεκτικά Οικοσυστήματα Αγροδιατροφής για το Μέλλον» αποτελεί ορόσημο για την κρητική αγροδιατροφή και φέρνει για πρώτη φορά στο ίδιο τραπέζι περισσότερους από 50 εκλεκτούς ομιλητές, πολιτικούς, ακαδημαϊκούς, ερευνητές, παραδοσιακούς παραγωγούς και νεοφυείς επιχειρηματίες, με στόχο τη γεφύρωση της χιλιετούς παράδοσης με την τεχνολογική καινοτομία.
Φυσικά και ο διαγωνισμός μαγειρικής.
Διοργανωτές των εκδηλώσεων ήταν το Επιμελητήριο Ηρακλείου με τα τρία Επιμελητήρια της υπόλοιπης Κρήτης, η Περιφέρεια Κρήτης και η Λέσχη Αρχιμαγείρων Κρήτης.
Αστεία και ευχάριστα παραλειπόμενα
Αν η ουσία των εκδηλώσεων κρίνεται στο προσκήνιο, αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και όσα γίνονται στο περιθώριο των εκδηλώσεων. Έτσι στιγμές συγκίνησης, γέλιου αλλά και στιγμές που πάνε πολύ μακριά αυτό που ονομάζουμε γαστρονομία στην Κρήτη, καταγράφηκαν στην δεύτερη μέρα του διαγωνισμού μαγειρικής.
Γκεστ σταρ της εκδήλωσης ήταν ο γνωστός σεφ Λευτέρης Σουλτάτος, ο οποίος συμμετείχε στην εκδήλωση και έκανε βραβεύσεις όπως και οι υπόλοιποι συναδέλφοι του. Σε μια στιγμή χιούμορ μάλιστα δήλωσε ότι οι κυρίες από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Κεραμουτσίου… του κλέβουν τα χόρτα!
Λίγο νωρίτερα οι κυρίες είχαν παρουσιάσει μια εξαιρετική χορτόπιτα και ο κ. Σουλτάτος που το σπίτι του βρίσκεται στο διπλανό χωριό, το Καβροχώρι, είπε ότι περνούν κατεβαίνοντας και κόβουν τα χόρτα. Ήταν ολοφάνερο ότι επρόκειτο για ένα αστείο, το οποίο έληξε με μια μεγάλη αγκαλιά και πολλά χαμόγελα με τις δύο κυρίες.
Ιδιαίτερα θερμός και επικοινωνιακός ήταν κατά την παρουσία του στο διαγωνισμό ο περιφερειάρχης, Σταύρος Αρναουτάκης. Χαιρέτησε, έκανε βόλτα στα περίπτερα, φωτογραφήθηκε αλλά στη συνέχεια πήγε ένα βήμα παρακάτω. Πέρασε μέσα από το διαχωριστικό στον χώρο της μαγειρικής. Κατευθύνθηκε στο τραπέζι με το φαγητό, σερβιρίστηκε ενώ ήταν όρθιος και άρχισε να δοκιμάζει, με τη μαγείρισσα να δείχνει ιδιαίτερα ευχαριστημένη που τίμησε το φαγητό της.
Ιδιαίτερη φιγούρα στην εκδήλωση η πρόσφατα σεφ από τα Χανιά Ιωάννα Παντελάκη, που με απίστευτη δεξιότητα και γρηγοράδα ετοίμασε σφακιανές πίτες για όλους.
Τέσσερις συναδέλφοι της έψηναν και μοίραζαν τις πίτες, ενώ η ίδια πρόλαβε να πει και την ιστορία για το πώς έμαθε να τις φτιάχνει από τη σύζυγο ενός παππά, πριν από αρκετές δεκαετίες.