Διαλέγει πάντα έργα που του υπενθυμίζουν την αλήθεια. Την αλήθεια τη δική του, την αλήθεια του άλλου. Κι αυτή η παράμετρος δεν θα μπορούσε να λείπει από “Το φιλί”, το έργο που σε λίγες ημέρες θα κάνει πρεμιέρα στη σκηνή του Comeet, εκεί που η θεατρική ομάδα Ιυττός ανεβάζει τις τελευταίες της παραγωγές.
Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Αντώνης Ντουράκης αυτή τη φορά επέλεξε ένα έργο που βασίζεται στο “Φιλί της γυναίκας αράχνη” του Manuel Puig που αν και γράφτηκε το 1976, εξακολουθεί να είναι θεαματικά επίκαιρο και αληθινό. Ένα έργο που ανάμεσα στ’ άλλα θέτει και το ζήτημα της σεξουαλικής ταυτότητας και του ευρύτερου αυτοπροσδιορισμού. Όμως κρύβει και μια ιστορία για το πώς ο ίδιος “μπλέχτηκε” στον ιστό του…
“Οταν διάβασα το μυθιστόρημα – τονίζει μιλώντας στην “Π” ο κ. Ντουράκης που κρατάει και έναν από τους δύο ρόλους- είχα την αίσθηση ότι κάποιος, κάπου εκεί μέσα μιλούσε για μένα. Ήταν το πρώτο μυθιστόρημα που διάβασα σε ηλικία 14 ετών. Όταν ήμουν μικρός δεν διάβαζα, βαριόμουνα εύκολα. Το φιλί της γυναίκας αράχνης κάτι μου έλεγε. Δεν ήξερα ακριβώς τι, αλλά μου έλεγε την αλήθεια. Την αλήθεια τη δική μου, την αλήθεια του άλλου, την αλήθεια της κοινωνίας ολόκληρης. Από τότε μέχρι σήμερα πάντα μιλούσα γι αυτό το μυθιστόρημα, λες και το έχω γράψει εγώ”.
Δύο κρατούμενοι άγνωστοι μεταξύ τους, μοιράζονται το ίδιο κελί. Δύο διαφορετικοί χαρακτήρες προσπαθούν να συμβιώσουν και να κάνουν αυτή την καθημερινότητα πιο υποφερτή. Ο ένας γενναιόδωρος, μοιράζεται τα πάντα. Έχει συλληφθεί και καταδικαστεί για ομοφυλοφιλία. Ο άλλος δύσκολος ακροατής αφού υπηρετεί τον μαρξισμό και τον έχει κάνει θρησκεία. Έχει συλληφθεί για υποκίνηση επαναστατικών εξεγέρσεων.
Ο θεατής παρακολουθεί το φανταστικό ταξίδι που ξεκινούν στον κόσμο του κινηματογράφου, και τη δύσκολη καθημερινότητα τους που καθώς οι μέρες κυλούν, μετουσιώνει τη σχέση τους σε φιλία και αγάπη.
Αν και το έργο μπορεί να φανεί ως ένα έργο συγκρουσης δύο διαφορετικών κόσμων, στην ουσία όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης “είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Δύο άνθρωποι στο περιθώριο της κοινωνίας, διωκόμενοι για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Και οι δύο αποτελούν απειλή στα στεγανά, στις απαγορεύσεις, στην στέρηση της ελευθερίας που αιώνες τώρα αυτή η κοινωνία επιβάλλει”.
Όσον αφορά στο ζήτημα της σεξουαλικής ταυτότητας και του ευρύτερου αυτοπροσδιορισμού που θέτει το έργο που γράφτηκε το 1976, πολύ λίγα έχουν αλλάξει.
“Δεν πιστεύω -τονίζει ο κ. Ντουράκης – πως το θέμα της σεξουαλικής ταυτότητας κάποιου έχει απενοχοποιηθεί. Αν ήταν έτσι, δεν θα γινόταν και τόσο μεγάλο θέμα ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών”.
Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός επισημαίνει ότι η ελληνική κοινωνία δεν είναι καθόλου ώριμη για κάτι τέτοιο.
“Αν ήταν, δεν θα χρειαζόταν καν να το συζητάμε” λέει και προσθέτει χαρακτηριστικά: ‘’Είναι αποτυχημένο το μοντέλο. Οι περισσότεροι παντρεύονται και λίγο μετά χωρίζουν. Αλλά αφού υπάρχει ο θεσμός, θα πρέπει να υπάρχει για όλους”.
“Όταν διάβασα το μυθιστόρημα στα 14 μου είχα την αίσθηση ότι κάποιος, κάπου εκεί μέσα μιλούσε για μένα”
– Πώς πιαστήκατε στον «ιστό» συγκεκριμένου έργου;
– Όταν διάβασα το μυθιστόρημα είχα την αίσθηση ότι κάποιος, κάπου εκεί μέσα μιλούσε για μένα. Ήταν το πρώτο μυθιστόρημα που διάβασα σε ηλικία 14 ετών. Όταν ήμουν μικρός δεν διάβαζα βαριόμουνα εύκολα.
Το φιλί της γυναίκας αράχνης κάτι μου έλεγε. Δεν ήξερα ακριβώς τι, αλλά μου έλεγε την αλήθεια. Την αλήθεια τη δική μου, την αλήθεια του άλλου, την αλήθεια της κοινωνίας ολόκληρης. Από τότε μέχρι σήμερα πάντα μιλούσα γι’ αυτό το μυθιστόρημα, λες και το έχω γράψει εγώ. Στο θέατρο δεν είναι η πρώτη φορά που προσπαθώ να το ανεβάσω. Πάντα κάπου σταματούσα. Τώρα ήταν η ώρα μου…
– Τι θα δει ο θεατής;
– Δεν ξέρω. Δεν σκέφτομαι πότε τι θα δει ο θεατής, γιατί ο κάθε θεατής είναι διαφορετικός και βλέπει με τα δικά του μάτια. Αυτό το μαθαίνει κανείς όταν συμβαίνει η παράσταση, τη στιγμή που συμβαίνει, και από την επικοινωνία που αναπτύσσεται μεταξύ παράστασης και κοινού. Τότε μόνο νομίζω πως ξέρω τι βλέπει ο θεατής.
– Ποιο θέμα πραγματεύεται το “Φιλί”;
– Ο θεατής παρακολουθεί την καθημερινότητα δυο κρατουμένων σε ένα κελί. Δυο διαφορετικοί χαρακτήρες προσπαθούν να συμβιώσουν και να κάνουν αυτή την καθημερινότητα πιο υποφερτή. Ο ένας γενναιόδωρος, μοιράζεται τα πάντα, απο τις προμήθειες του μέχρι και το ταλέντο που έχει στο να εξιστορεί ταινίες που έχει δει στον κινηματογράφο, με ένα πολύ προσωπικό και σαγηνευτικό τρόπο.
Έχει συλληφθεί και καταδικαστεί για ομοφυλοφιλία. Ο άλλος δύσκολος ακροατής αφού υπηρετεί τον μαρξισμό και τον έχει κάνει θρησκεία. Κλειστός χαρακτήρας, καχύποπτος που δεν εμπιστεύεται εύκολα. Σιγά- σιγά απελευθερώνεται και αφήνεται στον κόσμο των συναισθημάτων και των αισθήσεων. Έχει συλληφθεί για υποκίνηση επαναστατικών εξεγέρσεων.
Το φανταστικό ταξίδι που ξεκινούν οι κατάδικοι στον κόσμο του κινηματογράφου, και η δύσκολη καθημερινότητα τους καθώς οι μέρες κυλούν, μετουσιώνει τη σχέση τους σε φιλία και αγάπη.
– Ποιος είναι ο Μολίνα και ποιος ο Βάλεντιν;
– Ο Μολίνα είναι ευχάριστος, γενναιόδωρος, συνδέεται ουσιαστικά με τους λίγους ανθρώπους που έχει στη ζωή του, ονειροπόλος, που του αρέσει να χάνεται και να ταξιδεύει στον κόσμο του κινηματογράφου, μιας και η πραγματικότητα γι αυτόν είναι σκληρή και τον πληγώνει. Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, εξ αιτίας της περιθωριοποίησης του από την κοινωνία.
Ένας άνθρωπος όμως που αποδεικνύεται πως τον χαρακτηρίζει η γενναιότητα και το θάρρος. Ο Βαλεντίν πιο νέος, πιο παρορμητικός με τη ζωή, επαναστάτης, που φυλακίζεται παλεύοντας για μια ιδεολογία και την πίστη του ότι θα αλλάξει τον κόσμο.
Σαν χαρακτήρας είναι κλειστός, δεν εκφράζει τα συναισθήματά του, και όταν τον παρασέρνουν ντρέπεται γι αυτά. Ένας άνθρωπος όμως που τελικά αφήνεται στον κόσμο των συναισθημάτων και των αισθήσεων. Αποδεικνύεται πιο ανοιχτός από ό,τι και ο ίδιος πίστευε για τον εαυτό του.
– Σκηνοθετείτε και κρατάτε τον ένα από τους δύο ρόλους του έργου. Προκύπτουν δυσκολίες από αυτό;
– Πάντα υπάρχει επιπλέον δυσκολία όταν παίζω και σκηνοθετώ, αφού δεν μπορώ να έχω την εικόνα ολοκληρωμένη, τουλάχιστον στις σκηνές που και εγώ συμμετέχω. Στη συγκεκριμένη παράσταση δεν έχω βγει ποτέ από την σκηνή. Είμαστε δύο και συνεχώς και οι δύο πάνω στη σκηνή. Οπότε προσπαθώ ταυτόχρονα να είμαι και μέσα και έξω από την σκηνή. Έχει να κάνει με την ικανότητα να μπορείς να παρατηρείς τον εαυτό σου σαν τρίτος. Ελπίζω να έχω απόκτηση λίγη από αυτή.
– Υπάρχει κάτι που σας δυσκόλεψε στη σκηνοθεσία;
Πολλά και τίποτα. Υπήρχαν στιγμές που το έβλεπα σαν ένα βουνό και κάποιες άλλες ένιωθα πως τα πράγματα κυλάνε σχεδόν αβίαστα. Ίσως ένα που έχω να πω είναι πως, ενώ πρόκειται για ένα ρεαλιστικό έργο, έχω επιλέξει την παντελή έλλειψη σκηνικών αντικειμένων, ενώ γίνεται λόγος γι’ αυτά και υπάρχει δράση σε σχέση μ’ αυτά.
Αμφιταλαντεύθηκα στην αρχή, αν βοηθάει την παράσταση αυτή η επιλογή. Αποφάσισα να εμπιστευτώ την επιλογή μου, ψάχνοντας και εγώ έναν τρόπο πιο αφαιρετικό και να εστιάσω στην υποκριτική των ηθοποιών και στη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ αυτών των ανθρώπων χωρίς κανένα εξωτερικό βοήθημα.
“Το θέμα του αυτοπροσδιορισμού και επαναπροσδιορισμού του ατόμου είναι τεράστιας σημασίας”
– Ο «ιστός» που υφαίνεται στο έργο τι αγκαλιάζει και τι «καταπίνει»;
– Ένας ιστός για να νιώσεις ότι σε αγκαλιάζει, θα πρέπει να είσαι έτοιμος να πιαστείς πάνω του, γιατί θα μείνεις με τον εαυτό σου, και θα πρέπει να τον δεις καθαρά και να τον αποδεχτείς.
Αν δεν είσαι έτοιμος για κάτι τέτοιο ένας ιστός παίρνει απειλητική διάσταση, γιατί μένεις πάνω του γαντζωμένος χωρίς να μπορείς να ξεφύγεις. Σε έναν τέτοιο ιστό νομίζω πως μπλέκονται και οι χαρακτήρες του έργου, που άλλες φορές λειτουργεί σαν μια αγκαλιά ζεστή και γεμάτη τρυφερότητα, και άλλες πάλι είναι τρομακτικός και τους οδηγεί στην μοναξιά και στο αδιέξοδο της μέσα και έξω φυλακής τους.
– Είναι ένα έργο σύγκρουσης δύο κόσμων;
– Σε πρώτο επίπεδο έτσι φαίνεται. Εκ του αποτελέσματος είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Δυο άνθρωποι στο περιθώριο της κοινωνίας, διωκόμενοι για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Και οι δύο αποτελούν απειλή στα στεγανά, στις απαγορεύσεις, στην στέρηση της ελευθερίας που αιώνες τώρα αυτή η κοινωνία επιβάλλει. Γι’ αυτό και φυλακίζονται, και όχι γιατί έχουν διαπράξει κάποιο έγκλημα.
– Το έργο θέτει το ζήτημα της σεξουαλικής ταυτότητας και του ευρύτερου αυτοπροσδιορισμού. Το έργο του Manuel Puig γράφτηκε το 1976. Έχει σήμερα κατά Τη γνώμη σας, ένα έργο που γράφτηκε για το 70, καμιά αναλογία με το σήμερα όσον αφορά αυτό το κομμάτι του;
– Μεγάλη αναλογία. Δεν πιστεύω πως το θέμα της σεξουαλικής ταυτότητας κάποιου έχει αποενοχοποιηθεί. Αν ήταν έτσι δεν θα γινόταν και τόσο μεγάλο θέμα ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών. Και γενικότερα το θέμα της σεξουαλικότητας είναι πρόβλημα. Το θέμα του αυτοπροσδιορισμού και επαναπροσδιορισμού του ατόμου είναι τεράστιας σημασίας. Οι άνθρωποι σήμερα νομίζω δεν ξέρουμε τι μας γίνεται. Έχουμε απομακρυνθεί από την φύση μας και την ανθρώπινή ταυτότητά μας.
– Η κοινωνία είναι και στην πράξη πιο ανοιχτή από τότε;
ΟΧΙ.
“Ο γάμος είναι αποτυχημένο μοντέλο. Αλλά αφού υπάρχει, θα πρέπει να υπάρχει για όλους”
– Προσφάτως πέρασε από την ελληνική Βουλή ο γάμος ομοφύλων ζευγαριών. Πιστεύετε ότι η νομοθεσία είναι πιο μπροστά από την κοινωνία ή ήρθε να επικυρώσει κάτι για το οποίο η κοινωνία ήταν ώριμη;
– Όχι, η κοινωνία δεν είναι καθόλου ώριμη για κάτι τέτοιο. Αν ήταν, δεν θα χρειαζόταν καν να το συζητάμε. Για μένα είναι αυτονόητα κάποια πράγματα. Όσον αφορά στον γάμο των ομόφυλων, γενικά είμαι κατά του γάμου αφού έχει αποδειχτεί πως ο θεσμός δεν έχει γερές ρίζες.
Είναι αποτυχημένο το μοντέλο. Οι περισσότεροι παντρεύονται και λίγο μετά χωρίζουν. Αλλά αφού υπάρχει ο θεσμός, θα πρέπει να υπάρχει για όλους. Χωρίς διακρίσεις. Τότε μπορούμε να μιλήσουμε για μια κοινωνία ώριμη.
-Ο επίσημος επαναστάτης είναι ο μαρξιστής Βάλεντιν. Όμως ο Μολίνα είναι ο πραγματικός επαναστάτης; Τι είναι αυτό που μας ωθεί στην υπέρβαση;
– Ο έρωτας. Το μόνο που μπορεί να σε κάνει να υπερβείς τον εαυτό σου αρχικά και όλα γύρω σου. Είναι τόσο σημαντικός όσο η ανάσα μας. Όσο το φαγητό που βάζουμε στο στομάχι μας, όσο το νερό που πίνουμε. Είναι ζωτικής σημασίας. Γι αυτό και διώκεται στις μέρες μας. Ένας ερωτευμένος άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Ποιος το θέλει αυτό σήμερα από αυτούς που καθορίζουν τις ζωές μας;
– Διαβάζοντας το βιβλίο, ο καθένας μπορεί να δει διαφορετικά πράγματα. Τι είναι τελικά για σας Το Φιλί της Γυναίκας-Αράχνης;
– Ένας ύμνος στη φιλία και στην αγάπη.
Πρεμιέρα την Παρασκευή 8 Μαρτίου
“Το Φιλί” θα κάνει πρεμιέρα την Παρασκευή 8 Μαρτίου, στις 9.30 το βράδυ, στο Comeet (Λουκά Πετράκη 3 στο Ηράκλειο).
Θα παρουσιάζεται κάθε Παρασκευή Σάββατο Κυριακή και Δευτέρα.
Σκηνοθεσία: Αντώνης Ντουράκης
Σκηνικά: Κατερίνα Βασιλειάδη
Μουσική επιμέλεια – ηχητικό περιβάλλον: Φαίδων Αναστασάκης
Σχεδιασμός φωτισμού: Μαρία Παπά
Παίζουν: Αντώνης Ντουράκης, Φαίδων Αναστασάκης.
Επιμέλεια Βίντεο: Κώστας Χαλαμπαλάκης
Τηλ. κρατήσεων: 6984174319.