To 13o Διεθνές Kρητολογικό Συνέδριο πέρασε στην ιστορία με εντυπωσιακή συμμετοχή νέων και βετεράνων ερευνητών που πρόσφεραν αποφασιστικά για άλλη μια φορά μέσα από τον σημαντικό αυτό θεσμό, στη γνώση αλλά και στη διεθνοποίηση της έρευνας για την Κρήτη μετά τους μινωικούς χρόνους.
“Η γενική εκτίμηση είναι ότι το Συνέδριο πέτυχε. Πολλοί άνθρωποι καταβάλαμε μεγάλη προσπάθεια γι’ αυτό, και είμαι ευγνώμων στους συνοδοιπόρους και συνεργάτες. Το Συνέδριο είναι ένα πεδίο διεπιστημονικής συνάντησης των μελετητών της αρχαιολογίας, της ιστορίας, της λαογραφίας και των γραμμάτων της Κρήτης’’–τονίζει ο πρόεδρος της ΕΚΙΜ και γενικός γραμματέας του Συνεδρίου, καθηγητής Αλέξης Καλοκαιρινός, μιλώντας στην “Π”.
Ο ιδιος όπως υπογραμμίζει κρατά από αυτή τη διοργάνωση πολλά και σημαντικά,όπως το επιτυχημένο στοίχημα της απευθείας διαδικτυακής μετάδοσης του Συνεδρίου με ελεύθερη πρόσβαση, που έφτασε ως και τις έξι παράλληλες ζωντανές εκπομπές, “κάτι που επιχειρήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και βρήκε μεγάλη ανταπόκριση”.
Ο κ.Καλοκαιρινός καθηγητής Γενικής Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης,είχε την τύχη να γνωρίζει από κοντά την εξέλιξη του θεσμού που εμπνεύστηκε πριν 61 ολόκληρα χρόνια, η νεανική τότε ηγεσία της ΕΚΙΜ, ο Μενέλαος Παρλαμάς, ο Νικόλαος Πλάτων, ο Στυλιανός Αλεξίου και ο πατέρας του, ο Ανδρέας Καλοκαιρινός.
‘’Οι άνθρωποι αυτοί, αναφέρει, η «ιστορική ηγεσία» της ΕΚΙΜ, ήταν προοδευτικοί και αντισυμβατικοί. Και δεν ήταν καθόλου άνθρωποι της αυτοπροβολής. Δίδασκαν με το παράδειγμά τους. Νομίζω πως κάτι έμαθα κι εγώ απ’ αυτό. Έμαθα ότι χρειάζονται λίγα λόγια και πολλή δουλειά, ότι πρέπει να τολμάς να σκέφτεσαι και να δρας έξω από την πεπατημένη, ότι πρέπει να είσαι απαιτητικός πρώτα από τον εαυτό σου και μετά από τους άλλους, να προσπαθείς και να μην επαναπαύεσαι. Η αυταρέσκεια είναι πολύ κακός σύμβουλος”.
Οι αναμνήσεις γυρνούν πίσω στα παιδικά και εφηβικά χρόνια, στα «ιερά τέρατα» της Κρητολογίας, στις συζητήσεις στο περιθώριο των συνεδρίων που χαράκτηκαν μέσα του, αλλά και στα μετέπειτα που έφεραν στη ζωή του στενούς συνεργάτες και φίλους.
O ίδιος νοιώθει τυχερός που γνώρισε αυτούς τους ανθρώπους κι αυτό που έμαθε είναι πως πρέπει να ανταποδίδεις την καλή τύχη. ‘’Αυτό σημαίνει, να μεταδίδεις στους άλλους, να αποδίδεις στους άλλους. Αν δεν δίνεις αυτό που παίρνεις, είσαι χαμένος”, τονίζει ενώ στην ερώτηση για τη διεκδίκηση της δημαρχίας τονίζει ‘’Αυτή θα είναι μια συλλογική προσπάθεια να αλλάξουμε πράγματα και να κάνουμε την πόλη καλύτερη προς όφελος των ανθρώπων που την κατοικούν και μαζί τους, συμμέτοχους στην προσπάθεια‘’.
Ο κ Καλοκαιρινός μιλά ακόμη για το Ηράκλειο, τις αγαπημένες του γωνιές και που θα πήγαινε έναν ξένο για να γνωρίσει το χθες και το σήμερα της πόλης, τις αρετές που πρέπει να έχει όποιος ασχολείται με τα κοινά,για τον πατέρα του που διετέλεσε δήμαρχος Ηρακλείου αλλά και για το ….αν χτυπά το χέρι στο τραπέζι.
«Η γνώση του Κρητολογικού πρέπει να φτάνει στην κοινωνία»
To 13o Διεθνές Kρητολογικό Συνέδριο ολοκληρώθηκε. Τι κρατάμε από αυτή τη διοργάνωση που πέρασε στην ιστορία;
Κρατώ την εντυπωσιακή συμμετοχή των νέων ερευνητών, πλάι στους βετεράνους και σ’ αυτούς που βρίσκονται στην ακμή της επιστημονικής τους απόδοσης. Και είμαι ευτυχής που απέδωσαν τα κίνητρα συμμετοχής σε αυτούς που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην έρευνα, συνήθως κάτω από συνθήκες επαγγελματικής αβεβαιότητας. Αυτοί είναι το μέλλον της επιστήμης. Κρατώ τη συνολική ποιότητα των ανακοινώσεων και ξεχωριστά αυτή των Εργαστηρίων που οργανώθηκαν στο πλαίσιο του Συνεδρίου.
Κρατώ, επίσης, την εξαιρετική συνεργασία με τον Δήμο Αγίου Νικολάου, που έδρασε σαν πραγματικός συνδιοργανωτής δίπλα στην ΕΚΙΜ. Τέλος, κρατώ ότι πετύχαμε το στοίχημα της απευθείας διαδικτυακής μετάδοσης του Συνεδρίου με ελεύθερη πρόσβαση, που έφτασε ως και τις έξι παράλληλες ζωντανές εκπομπές, κάτι που επιχειρήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και βρήκε μεγάλη ανταπόκριση.
Για πρώτη φορά το συνέδριο ήταν υβριδικό και με τη φυσική παρουσία των συμμετεχόντων και μέσω ιντερνετ. Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον των Κρητολογικών Συνεδρίων;
Το συνέδριο ήταν διπλά υβριδικό: Δώσαμε στους συνέδρους τη δυνατότητα όχι μόνο να συμμετέχουν είτε με φυσική παρουσία είτε διαδικτυακά, αλλά και να έχουν οι ίδιοι υβριδική παρουσία, δηλαδή, για παράδειγμα, να έρθουν για τρεις μέρες και τις υπόλοιπες να λάβουν μέρος από το διαδίκτυο, λαμβάνοντας υπόψη ότι, ακόμα κι αν η οικονομική συμμετοχή τους ήταν συμβολική (ή και μηδενική για νέους ερευνητές), όμως τα έξοδα να μείνεις πέντε ή έξι μέρες σ’ ένα Συνέδριο είναι για πολλούς δυσβάσταχτα.
Τελικά, τέσσερις στους πέντε συνέδρους έκαναν την ανακοίνωσή τους με φυσική παρουσία, και το Συνέδριο λειτούργησε όπως το θέλαμε σαν ένας χώρος πραγματικής συνάντησης για τετρακόσιους ερευνητές από όλο τον κόσμο. Το μοντέλο αυτό δημιουργεί ένα προηγούμενο που πιστεύω ότι πρέπει να αξιοποιηθεί. Όπως και η απευθείας μετάδοση των επιστημονικών εργασιών με ελεύθερη παρακολούθηση δημιουργεί ένα κεκτημένο, που είναι σημαντικό για την ευρύτερη μετάδοση της επιστημονικής γνώσης.
Πως αξιοποιείται όλη αυτή η γνώση;
Η γνώση αυτή είναι πρωτογενής, δηλαδή προέρχεται από την επιστημονική έρευνα, και αρχικά αξιοποιείται μέσα στην επιστημονική κοινότητα. Όμως, από την αρχή, η γνώση αυτή είναι ανοιχτή στην κοινωνία, και αυτό το υποστηρίξαμε με τη διαδικτυακή μετάδοση των εργασιών.
Η επιστημονική γνώση, συνήθως, διαχέεται στην εκπαίδευση, ξεκινώντας από τα πανεπιστήμια. Τα Πεπραγμένα του Συνεδρίου, που θα εκδοθούν ηλεκτρονικά, θα προσθέσουν 333 μελέτες στις 3.615 που έχουν ήδη εκδοθεί από τα προηγούμενα Συνέδρια – μια ολόκληρη βιβλιοθήκη. Και αυτό είναι ενδεικτικό της συνολικής συμβολής του θεσμού στην έρευνα, της ώθησης που έδωσε και δίνει στην έρευνα ο θεσμός. Η γνώση αυτή πρέπει να ωφελεί όλους, πρέπει να φτάνει στην κοινωνία. Ενδεικτικά μόνο σας λέω ότι η γνώση αυτή εμπλουτίζει, ήδη τη στιγμή που μιλάμε, τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης που, όπως ξέρετε, δίνονται δωρεάν σε όλους τους μαθητές.
Είδαμε ομιλητές από 21 χώρες. Γιατί ενδιαφέρει κατά τη γνώμη σας τόσο πολύ η Κρήτη;
Η Κρήτη ήταν, ήδη από το 19ο αιώνα, ένα από τα σημαντικότερα πεδία της –νεαρής τότε– αρχαιολογίας, διεθνώς. Ο Μινωικός πολιτισμός ήταν και παραμένει ένα κορυφαίο πεδίο της διεθνούς αρχαιολογικής έρευνας. Όμως η Κρήτη έχει ένα πλούσιο παρελθόν, από την κλασική και την ύστερη αρχαιότητα, το Βυζάντιο και την ενετοκρατία, την περίοδο της οθωμανικής κατάκτησης ως τη σύγχρονη εποχή. Μια από τις επιτυχίες του θεσμού των Κρητολογικών Συνεδρίων ήταν η αποφασιστική συμβολή στη διεθνοποίηση της έρευνας για την Κρήτη μετά τους μινωικούς χρόνους.
Τί είναι κρητολογία και τί κρητολαγνεία;
Η κρητολογία είναι ο μονολεκτικός όρος που εφηύραν οι ιδρυτές του θεσμού για τις σπουδές της αρχαιολογίας, της ιστορίας, της λαογραφίας και των γραμμάτων της Κρήτης. Η «κρητολαγνεία» δηλώνει ένα πάθος, μπορεί και αγαθό, αλλά θα έλεγα απερίσκεπτο, που οδηγεί κάποιους να πιστεύουν ότι ο τόπος τους είναι ο καλύτερος τόπος, απλώς και μόνο επειδή είναι ο δικός τους τόπος. Δεν είναι, βέβαια, απαραίτητο να είσαι Κρητολόγος για να αγαπάς την Κρήτη, αλλά δύσκολα θα είσαι Κρητολόγος χωρίς να την αγαπάς. Και η αγάπη αυτή, είναι μια αγάπη με περίσκεψη, που σέβεται τους άλλους τόπους και τους ανθρώπους τους, και είναι πιστεύω πιο χρήσιμη για τον τόπο αυτό και τους δικούς του ανθρώπους.
ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ: «Αν αξιωθώ να υπηρετήσω την πόλη από την ίδια θέση με τον πατέρα μου αυτό θα το αποφασίσουν οι συμπολίτες μας»
Ποιες αρετές θεωρείτε ότι πρέπει να έχει κάποιος που ασχολείται με τα κοινά ώστε να είναι αποτελεσματικός;
Πιστεύω ότι, εκτός από την ανιδιοτέλεια, πρέπει να έχει αγάπη για τους ανθρώπους και μια στέρεη αντίληψη για την αξία της ανθρώπινης κοινότητας. Η ενασχόληση με τα κοινά είναι μια υπηρεσία στην κοινότητα των ανθρώπων. Αυτός που ασχολείται με τα κοινά πρέπει να έχει ευαισθησία, ακόμα περισσότερη για εκείνους που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη και ζουν μορφές κοινωνικού αποκλεισμού, και να έχει και ο ίδιος επίγνωση των δικαιωμάτων των ανθρώπων αυτών. Πρέπει να ξέρει ν’ ακούει και να σέβεται τους άλλους, πρέπει να μιλά και να φέρεται ίσος προς ίσο. Η ενασχόληση με τα κοινά χρειάζεται αφοσίωση και επίσης, θα έλεγα, χρειάζεται μια αυταπάρνηση.
Αν χρειαστεί χτυπάτε το χέρι στο τραπέζι;
Θέλω να πείθω και είμαι έτοιμος να πειστώ αν υπάρχουν καλά επιχειρήματα. Οι προσπάθειες στις οποίες συμμετέχω, ακόμα κι όταν ηγούμαι, είναι συλλογικές. Χρειάζονται, λοιπόν, συλλογική πίστη. Πιστεύω στο διάλογο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα διστάσω να χτυπήσω το χέρι στο τραπέζι αν χρειαστεί.
Το μήλο τελικά πέφτει κάτω από τη μηλιά και στα… δημοτικά;
Αναφέρεστε στην πρόθεσή μου να διεκδικήσω το Δήμο Ηρακλείου. Αυτή θα είναι μια συλλογική προσπάθεια να αλλάξουμε πράγματα και να κάνουμε την πόλη καλύτερη προς όφελος των ανθρώπων που την κατοικούν και μαζί τους, συμμέτοχους στην προσπάθεια.
Γεννήθηκα το 1964, στην προεκλογική εκστρατεία του πατέρα μου, που κέρδισε τελικά. Αν το μήλο έπεσε κάτω από τη μηλιά, αυτό σημαίνει ότι έμαθα κάτι από τη δική του στάση ζωής. Ο πατέρας μου, που διετέλεσε δήμαρχος ως το 1967, πέθανε το 1993, κι εγώ πορεύομαι εδώ και 30 χρόνια στα κοινά, στους χώρους του κοινωνικού, πολιτιστικού και εκπαιδευτικού έργου. Αν αξιωθώ να υπηρετήσω την πόλη από την ίδια θέση μ’ εκείνον, αυτό θα το αποφασίσουν οι συμπολίτες μας.
![ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΣ]()
"Αν δεν δίνεις
«Που θα πήγαινα έναν ξένο για να γνωρίσει το Ηράκλειο»
Αν κάποιος ξένος σας ζητούσε να τον ξεναγήσετε στις δικές σας αγαπημένες γωνιές και στέκια στο Ηράκλειο που θα τον πηγαίνατε για να έχει μια γεύση του παρελθόντος του αλλά και του σήμερα;
Θα τον πάω στην Αγία Τριάδα και στον Λάκκο και στη Μεσκινιά. Θα τον πάω στις λαϊκές γειτονιές, να δει την πραγματική πόλη, όχι μόνο την πρόσοψη της 25ης Αυγούστου και των Λιονταριών. Θα τον πάω βόλτα στα τείχη, θα τον πάω στην υπέροχη ύπαιθρο του Μαλεβιζίου που κι αυτή Ηράκλειο είναι. Θα τον πάω στο εξαίρετο Αρχαιολογικό μας Μουσείο και θα τον ξεναγήσω –αναπόφευκτα– στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.
Θα τον πάω στο θαυμαστό Πολιτιστικό μας Κέντρο. Για καφέ και για φαγητό δεν θα πω συγκεκριμένα, όμως θα πω ότι η ποιότητα έχει αναβαθμιστεί τα τελευταία χρόνια και ότι το Ηράκλειο έχει τις προϋποθέσεις να γίνει ένα τουριστικός προορισμός, όχι απλώς ένα πέρασμα των επισκεπτών της Κρήτης. Κυρίως, όμως, έχει το δυναμικό να γίνει μια λειτουργική πόλη, βιώσιμη όλους τους ανθρώπους που την κατοικούν.
![ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΣ]()
Ευαγγελία Πετρουγάκη- Μπουνάκη
«Πρέπει να είσαι απαιτητικός πρώτα από τον εαυτό σου και μετά από τους άλλους»
Εξήντα ένα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το Πρώτο Κρητολογικό . Ένα πρωτοποριακό διεθνές επιστημονικό γεγονός, που εμπνεύστηκε η νεανική τότε ηγεσία της ΕΚΙΜ ο Μενέλαος Παρλαμάς, ο Νικόλαος Πλάτων, ο Στυλιανός Αλεξίου και ο πατέρας σας, ο Ανδρέας Καλοκαιρινός. Σας είχαν πει κάτι αυτοί οι σημαντικοί άνθρωποι που το έχετε ως οδηγό σας τόσο για τα συνέδρια όσο και γενικότερα που είναι για σας πολύτιμος οδηγός;
Έχω ακούσει αρκετά από τους ανθρώπους αυτούς που, ωστόσο, δεν έλεγαν πολλά: ήταν άνθρωποι της πράξης. Και αυτό που έκαναν το 1961 ήταν πραγματικά πρωτοποριακό. Το πρώτο, πραγματικά διεθνές, συνέδριο στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου που είχε διασωθεί και αναστυλωθεί με μέριμνα της ΕΚΙΜ.
Οι άνθρωποι αυτοί, η «ιστορική ηγεσία» της ΕΚΙΜ, ήταν προοδευτικοί και αντισυμβατικοί. Και δεν ήταν καθόλου άνθρωποι της αυτοπροβολής. Δίδασκαν με το παράδειγμά τους. Νομίζω πως κάτι έμαθα κι εγώ απ’ αυτό. Έμαθα ότι χρειάζονται λίγα λόγια και πολλή δουλειά, ότι πρέπει να τολμάς να σκέφτεσαι και να δρας έξω από την πεπατημένη, ότι πρέπει να είσαι απαιτητικός πρώτα από τον εαυτό σου και μετά από τους άλλους, να προσπαθείς και να μην επαναπαύεσαι. Η αυταρέσκεια είναι πολύ κακός σύμβουλος.
Θυμάστε κάτι ιδιαίτερο από όλα αυτά τα χρόνια που έχει μείνει έντονο στη μνήμη σας;
Αν μιλάμε για τα Κρητολογικά Συνέδρια ειδικά, θυμάμαι το 4ο στον Κούλε το 1976 που οργάνωσε η ΕΚΙΜ, ήμουν παιδί, θυμάμαι την αλμύρα και τη βοή των κυμάτων ανακατεμένη με τις ομιλίες των συνέδρων. Θυμάμαι το 5ο στον Άγιο Νικόλαο το 1981, μαθητής Λυκείου, που επίσης το οργάνωσε η ΕΚΙΜ.
Θυμάμαι τα «ιερά τέρατα» της Κρητολογίας, αλλά και τον νεαρό τελειόφοιτο του Πανεπιστημίου Αθηνών Στέφανο Κακλαμάνη, μαθητή του Νίκου Παναγιωτάκη, στην πρώτη του επιστημονική ανακοίνωση, που γίναμε πολύ αργότερα συνάδελφοι στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στενοί συνεργάτες και φίλοι. Θυμάμαι και μια συζήτηση στο περιθώριο του Συνεδρίου εκείνου που μου έκανε ο Στυλιανός Αλεξίου για την ποίησή μας, για τον Σεφέρη και τον Ελύτη, που χαράχτηκε μέσα μου. Θυμάμαι πολλά.
«Πρέπει να ανταποδίδεις την καλή τύχη»
Θεωρείτε τον εαυτό σας τυχερό που μεγαλώσατε κοντά με σημαντικούς ανθρώπους όπως αυτοί που αναφέραμε και όχι μόνο;
Ναι, ήμουν τυχερός. Και αυτό που έμαθα είναι πως πρέπει να ανταποδίδεις την καλή τύχη. Αυτό σημαίνει, να μεταδίδεις στους άλλους, να αποδίδεις στους άλλους. Αν δεν δίνεις αυτό που παίρνεις, είσαι χαμένος.