Ἀπό τὴ Βενετία στὸν τόπο του ἐπέστρεψε μετά ὰπό 960 χρόνια ὁ ἀρχαιότερος γνωστός ἐρημίτης Ἅγιος τῆς Κρήτης, ὁ Ἅγιος Κοσμάς ὁ Ὁμολογητής. Ἠ Ἐκκλησία τῆς Κρήτης χαιρετίζει μέ βαθειά πνευματική ἀγαλλίαση τήν ἔλευση τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Ἐρημίτη στόν τόπο τῆς ἄσκησής του, τή Μεγαλόνησο Κρήτη.
Ἡ ἐπανακομιδή τμήματος τοῦ ἱεροῦ λειψάνου Του στόν τόπο μας ἀποτελεῖ, ἀπό πλευρᾶς ἀρχαιότητας, τό δεύτερο σπουδαιότερο γεγονός ἐπιστροφῆς τιμίου λειψάνου στή Μεγαλόνησο Κρήτη, μετά τήν ἐπανακομιδή τῆς Τιμίας Κάρας τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Τίτου, Πρώτου Ἐπισκόπου τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας Κρήτης.
Γιά νά τιμηθεῖ κατάλληλα τό σπουδαῖο αὐτό ιστορικό γεγονός καί νά πληροφορηθοῦν οἱ πιστοί τὸ γεγονός, ἡ Ἱερά Σύνοδος ἀποφάσισε μιὰ σειρά από ἐκδηλώσεις ἐνῶ θά ἀποστείλει τά κατάλληλα εὐχαριστήρια γράμματα στόν Ῥωμαιοκαθολικό Πατριάρχη Βενετίας καί στή Ῥωμαιοκαθολική Ἱερά Μονή Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Μείζονος Βενετίας.
Τὰ ἱερά λείψανα ἔφθασαν στὴν Ἱερά Μητρόπολη Γορτύνης καί Αρκαδίας, στὶς 20 Ὁκτωβρίου καὶ ἀπό ἐκεῖ κατέφθασαν στὸ Μοναστήρι τοῦ Κουδουμᾶ, ὅπου ἔγινε ἡ υποδοχή τους καὶ ἀκολούθησε Ἱερά Ἀγρυπνία. Νωρίτερα, στὶς 17 Ὁκτωβρίου, ἀποστολή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κουδουμᾶ εἶχε ἀναχωρήσει μὲ πλοῖο ἀπό τὴ Βενετία ὅπου Ἑνετοί ἔμποροι εἴχαν κλέψει τὸ σκήνωμά του ὰπό τὴν Κρήτη καὶ τὸ μετέφεραν στὴ Γαληνοτάτη Δημοκρατία τὸ ἔτος 1058.
Ἡ ἐπιστροφή τῶν ἱερῶν λειψάνων ἔγινε μὲ πρωτοβουλία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καὶ κρύβει μιὰ μακρά ἰστορία συννενοήσεων. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς γεννήθηκε, κατά τό δεύτερο μισό τοῦ 6ου αἰῶνα στήν Κρήτη, ἄγνωστο σέ ποιά περιοχή καὶ ἀσκήτευσε στὸν Ἀββακόσπηλιο, ἕναν σπηλαιώδη ναό στὴν ἰστορική Μονή Κουδουμᾶ, ὅπου καὶ θάφτηκε τὸ σκήνωμά του, σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση. Ὅπως τονίζει ἠ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης σὲ ἀνακοίνωσή της ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ἀνήκει στήν κατηγορία τῶν ἀσκητῶν πού ἀφιερώθηκαν στόν Θεό μέ βαθειά ἄσκηση καί τέλεια ἀποταγή ἐκ τοῦ κόσμου, μέσα σέ σπήλαιο πού βρισκόταν στά νότια παράλια τῆς Κρήτης.
Οἱ πνευματικοί του ἀγῶνες ἔγιναν πολύ γνωστοί. Ὅπως συνάγεται ἀπό τόν βίο του ἔζησε μέ θεϊκή φλόγα καί ἀσκήθηκε μέ μεγάλο πόθο ψυχῆς, ἀντιμαχόμενος τό κοσμικό φρόνημα. Ὁ ἐν λόγῳ Ἅγιος στό σπήλαιο ὅπου ἀθλήθηκε πνευματικά ἀποκτῶντας μεγάλες ἀρετές, στό ἴδιο σπήλαιο ἐνταφιάσθηκε μέ ἀφάνεια. Οἱ γειτονικοί κάτοικοι τῆς ἐρημιᾶς μέσα στήν ὁποία ἔζησε δημιούργησαν λατρεία γιά αὐτόν καί ἐπειδή ἦταν δύσκολη ἡ πρόσβαση στόν Τόπο τοῦ σπηλαίου του, μετέφεραν τό σκήνωμά του σέ πόλη, στολίζοντάς το μέ ἰδιαίτερο τρόπο.
Παρατήρησαν ὅμως ὅτι ὅσο χρονικό διάστημα, περίπου γιά τρία χρόνια καί ἕξι μῆνες, τό σῶμα τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Ἐρημίτη, βρισκόταν στήν πόλη αὐτή, μακρυά ἀπό τόν τόπο τῆς ἄσκησής του, ἐπικράτησαν ξηρασίες, χάθηκαν τεράστιες σοδειές σιτηρῶν καί σταμάτησε ὁ οὐρανός νά δίδει βροχή.
Τήν κατάσταση αὐτή οἱ ἄνθρωποι τήν αἰτιολόγησαν ἐξ αἰτίας τῆς μεταφορᾶς τοῦ λειψάνου τοῦ ἐρημίτη στόν κόσμο, γι᾽ αὐτό καί ἀποφάσισαν νά ἐπιστρέψουν τό λείψανό του στό σπήλαιο τῆς ἄσκησής του. Τότε σταμάτησε ἡ ξηρασία, ἔπεσε ἄφθονη βροχή καί ἡ γῆ χόρτασε ἀπό νερό.
Στό σπήλαιο αὐτό τό σῶμα τοῦ Ἁγίου ἔμεινε μέσα σέ ταφικό μνημεῖο, τιμώμενο ἀπό ὅλους μέ περισσή εὐλάβεια. Τό ἔτος 1058, Βενετσιάνοι ἔμποροι ἦλθαν μέ πλοῖο στά νότια παράλια τῆς Κρήτης, πέρασαν τά δύσβατα μέρη πού ὁδηγοῦσαν στόν τόπο τῆς σπηλιᾶς πού ἦταν θαμμένος ὁ Ἅγιος τό 658, ἔκλεψαν τό σῶμα του καί τό μετέφεραν στή Βενετία, στό γνωστό Νησί τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Μείζονος.
Σχετικές πληροφορίες ὑπάρχουν στό βιβλίο “DELLE INSCRIZIONI VENEZIANE”. Τό ἄφθαρτο σκήνωμα τοῦ Ἁγίου παρέμενε στή Βενετία, στόν παραπάνω ἀναφερόμενο Ναό, μέσα σέ μιά λάρνακα. Πρίν ἀπό περίπου 20 χρόνια τό Μοναστῆρι τῆς Παναγίας τοῦ Κουδουμᾶ, τῆς Ἱερᾶς Μητρόπολεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας, ἄρχισε νά μελετᾶ καί νά ἀσχολεῖται μέ τόν Ἅγιο Κοσμᾶ τόν Ἐρημίτη.
Τό Μοναστήρι αὐτό σέ ἔνδειξη σεβασμοῦ πρός τόν Ἅγιο Κοσμᾶ, ἀνακαίνισε ἕνα ἀπό τά σπήλαια τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, ἀφιέρωσε Ἱερό Ναό στό ὄνομά του, καί κάθε χρόνο γιορτάζει τή μνήμη του, πού εἶναι στίς 2 Σεπτεμβρίου, στό συγκεκριμένο σπήλαιο.
Στό διάβα τοῦ χρόνου, ἡ Ἱερά Μονή Κουδουμᾶ ἦρθε, κατά τήν ἐκκλησιαστική τάξη, σέ ἐπαφή μέ τό παραπάνω Μοναστήρι στή Βενετία, παρακαλῶντας νά δοθεῖ τεμάχιο τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου.
Μετά ἀπό ἐπισκέψεις τῶν πατέρων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κουδουμᾶ μαζί μέ εἰδικούς ἐρευνητές καί μετά ἀπό μιά μακρά ἱστορία συνεννοήσεων, στήν τελευταία ἐπίσκεψη τῆς Ἀντιπροσωπίας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Κουδουμᾶ στή Βενετία, ἀφοῦ προηγήθηκαν μελέτες, ἐγκρίσεις τῶν Ἰταλικῶν ἀρχαιολογικῶν ὑπηρεσιῶν, μέ ἄδεια τοῦ Ῥωμαιοκαθολικοῦ Πατριαρχείου Βενετίας, στίς 16 Ὀκτωβρίου 2018, ἔγινε ἡ τελευταία φάση τῆς ἀποσφράγισης τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Ἐρημίτη.
Τελικά, δόθηκε στή Ἱερά Μονή Κουδουμᾶ ἀπό τούς Ῥωμαιοκαθολικούς μοναχούς τῆς Μονῆς Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Μείζονος τῆς Βενετίας καί τό Ρωμαιοκαθολικό Πατριαρχεῖο Βενετίας, ἱκανό μέρος ἀπό τά ἱερά λείψανα τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Ἐρημίτη, μέρος ἀπό τό ὕφασμα πού κάλυπτε τόν Ἅγιο, τέσσερα μεγάλα τμήματα ἀπό τή ζωγραφική ἐπιφάνεια τῆς εἰκονομαχικῆς λάρνακας τοῦ 8ου αἰῶνα πού κάλυπτε τόν Ἅγιο καθώς καί οἱ ἀρχαῖες κλειδαριές της, γιά νά φιλοξενηθοῦν γιά πάντα στό Μοναστήρι τοῦ Κουδουμᾶ. Ἡ λάρνακα ξανακλείσθηκε καί σφραγίσθηκε μέ βουλοκέρι.
Οι εκδηλώσεις που προγραμματίζει η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης
Η Iερά Σύνοδος αποφάσισε να γίνουν οι παρακάτω εκδηλώσεις:
1)Τo Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2018 στnν Ἱερά Μονή Κουδουμάᾶ θα τελεσθεί ἈΑρχιερατικό Συλλείτουργο.
2) Την Κυριακή 12 Μαΐου 2019, κατά την ὁποία ἑεορτάζεται η επέτειος της επανακομιδής της Τιμίας Κάρας του Αγίου ἈΑποστόλου Τίτου, τα ιερά λείψανα του Αγίου Κοσμάᾶ του ερημίτη θα μεταφερθούν στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Αγίου Τίτου Ἡρακλείου, ὅπου θα τελεσθεί Συνοδική Θεία Λειτουργία.
Η Τιμία Κάρα τουῦ Αγίου Ἀποστόλου Τίτου και τα ιερά λείψανα του Αγίου Κοσμάᾶ θα λιτανευθούν, το ἀαπόγευμα της ιδίας ἡμέρας, κατά την καθιερωμένη λιτάνευση στην πόλη του Ηρακλείου.
3)Τη Δευτέρα 13 Μαΐου 2019 Συνοδική Ἀαντιπροσωπεία θα μεταφέρει τα Ιερά Λείψανα του Αγίου Κοσμάᾶἀαπό τον Ιερό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Τίτου Ἡρακλείου, στην Ἱερά Μονή Κουδουμά, που θα τοποθετηθούν σε κατάλληλο χώρο.
4)Να γίνουν ειδικές ἐεκδόσεις σχετικά με τον βίο του Αγίου Κοσμά, προκειμένου να γνωστοποιηθεῖ στον λαό τοῦ Θεό, η ασκητική πολιτεία και μαρτυρία του αρχαιότερου γνωστού ερημίτη και ομολογητή της Μεγαλονήσου.
5)Να ὀοργανωθείῖ τριήμερο εκδηλώσεων με σχετική επιστημονική ημερίδα, τον Μάιο 2019, στο οποίο θα κληθούνἀαπό τη Βενετία άνθρωποι που σχετίζονται με τα παραπάνω, οι οποίοιὁ θα τιμηθούν από την Ἐκκλησία της Κρήτης.
6)Να καθιερωθεί, κατ’ έτος, ἡ τρίτη Κυριακή μηνός Μαΐου,ὡως η μέρα της εορτής της ἐεπανακομιδής των ἱερών λειψάνων του Αγίου Κοσμά του ερημίτη στην Ἱερά Μονή του Κουδουμά.