Στο μικροσκόπιο έρευνας ανίχνευσης σπάνιων και κληρονομικών καρδιολογικών παθήσεων μπαίνουν 3.000 έφηβοι της Κρήτης, προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες πρόληψης του αιφνίδιου θανάτου και της αντιμετώπισης των κληρονομικών καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η έρευνα θα χρηματοδοτηθεί από την Περιφέρεια Κρήτης με 30.000 ευρώ και προκειμένου να υλοποιηθεί θα υπογραφεί προγραμματική σύμβαση με τον Ιατρικό Σύλλογο Ηρακλείου. Ήδη η σύμβαση πήρε το «πράσινο φως» από την Περιφερειακή Επιτροπή και σύντομα θα υπογραφεί και επίσημα.
Οι έφηβοι που θα εξεταστούν θα είναι 1.500 από την Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, 750 από την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, 375 από την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου και 375 από την Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου. Στην έρευνα θα συμμετέχουν έφηβοι από 14 ως 17 ετών, ενώ η δράση θα πραγματοποιηθεί με παράλληλη συνεργασία των διευθύνσεων εκπαίδευσης και των αθλητικών ενώσεων της Κρήτης. Μπορεί η διαδικασία να εντάσσεται στο πλαίσιο της προληπτικής ιατρικής, αλλά θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική αφού θα συστήνεται έλεγχος στα μέλη της οικογένειας και θα ερευνάται το κληρονομικό αλλά και το οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων. Ουσιαστικά θα δημιουργήσει τον πρώτο επιδημιολογικό χάρτη της Κρήτης για τα συγκεκριμένα νοσήματα και θα δώσει τη δυνατότητα να γίνουν αποτελεσματικές και στοχευμένες παρεμβάσεις.
Όπως επισημαίνεται στην προγραμματική σύμβαση:
Οι καταγραφές και η ανακάλυψη των ύποπτων περιστατικών θα συμβάλουν:
Α. στον άμεσο κλινικό και γενετικό έλεγχο των οικογενειών με κληρονομικά νοσήματα ή/και νεανικό αιφνίδιο θάνατο, καθώς και στη διάγνωση με κατάλληλη αντιμετώπιση μελών των οικογενειών αυτών. Είναι σημαντικό ότι ο αιφνίδιος θάνατος μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση των νοσημάτων αυτών και μάλιστα χωρίς προειδοποιητική φάση. Έτσι, από την πλευρά της δημόσιας υγείας, έχει σημασία η έγκαιρη ανίχνευση και κατ’ επέκταση η προστασία από αιφνίδιο θάνατο, εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακή ανεπάρκεια.
Β. στο σχεδιασμό ενός επιδημιολογικού χάρτη της Κρήτης, για τα κληρονομικά νοσήματα της καρδιάς και τον νεανικό αιφνίδιο θάνατο που θα οδηγεί στον εντοπισμό περιοχών με αυξημένο επιπολασμό τέτοιων φαινομένων (εστίες – φωλιές κληρονομικών παθήσεων, π.χ. Νόσος Νάξος). Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα για στοχευμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις του δημοσίου συστήματος υγείας της χώρας.
Πώς θα γίνει ο έλεγχος
Όσον αφορά στον τρόπο διενέργειας της έρευνας, όπως προβλέπει η σχετική σύμβαση, εξειδικευμένος/η καρδιολόγος θα πραγματοποιεί τις απαραίτητες εξετάσεις εντός οχήματος της Περιφέρειας Κρήτης που διαθέτει τον κατάλληλο ιατρικό εξοπλισμό (φορητό ηλεκτροκαρδιογράφο, πιεσόμετρο, οξύμετρο και φορητό υπερηχοκαρδιογράφο). Μετά από την κλινική εξέταση των παιδιών, θα πραγματοποιείται συμπλήρωση ερωτηματολογίου, ενώ τα ύποπτα περιστατικά θα παραπέμπονται για περαιτέρω έλεγχο σε εξειδικευμένα κέντρα. Θα γίνεται παρακολούθηση των παιδιών αυτών, ενώ θα συστήνεται και οικογενειακός έλεγχος.
Σκοπός της δράσης αποτελεί η εύρεση νοσημάτων όπως συγγενών καρδιοπαθειών, γενετικών κληρονομικών καρδιοπαθειών καθώς και άλλων νοσημάτων όπως η αρτηριακή υπέρταση. Μια σημαντική διάσταση που αναφέρεται ως συμπέρασμα τονίζεται στην σύμβαση ως εξής: «Ο αιφνίδιος θάνατος στη νεανική ηλικία έχει αιτία κυρίως τα κληρονομικά καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα νοσήματα αυτά αποτελούν τον πυρήνα του νεανικού αιφνίδιου θανάτου. Η πρόληψη του νεανικού αιφνίδιου θανάτου, επομένως, σχετίζεται με τη δυνατότητα διάγνωσης και αντιμετώπισης των κληρονομικών καρδιαγγειακών νοσημάτων σε κάθε χώρα».
Φυσικό πάρκο σπανίων νοσημάτων η Κρήτη
Αναφερόμενοι οι συντάκτες της σύμβασης στους αιφνίδιους θανάτους σε νεαρές ηλικίες αναφέρουν τα παρακάτω:
«Ο αιφνίδιος θάνατος στις νεαρές ηλικίες αποτελεί δυσβάστακτο φορτίο σε κάθε κοινωνία. Πολλές φορές γινόμαστε κοινωνοί της αιφνίδιας απώλειας ηλικιακά νέων σε αθλητικούς ή ιδιωτικούς χώρους. Κυριότερη αίτια αποτελούν καρδιακά κληρονομικά νοσήματα οι μυοκαρδίτιδες ή ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων. Τα σπάνια νοσήματα της καρδιάς είναι κατά κανόνα κληρονομικά νοσήματα και σχετίζονται κυρίαρχα με το φαινόμενο του νεανικού αιφνίδιου θανάτου. Η Κρήτη λόγω του νησιωτικού χαρακτήρα της, που λειτούργησε για μεγάλα διαστήματα σαν κλειστή κοινωνία, αποτελεί ένα φυσικό πάρκο κληρονομικών και σπανίων νοσημάτων.
Σήμερα, γίνονται μαζικοί προληπτικοί έλεγχοι στη χώρα μας που αφορούν κυρίως νέους που αθλούνται συστηματικά ή/και μετέχουν σε πρωταθλήματα (τοπικά – εθνικά – διεθνή). Αυτό δημιουργεί μια κατάσταση διακρίσεων στο νεανικό πληθυσμό, την στιγμή που παθολογικές αιτίες του νεανικού αιφνίδιου θανάτου δεν αφορούν μόνο τους αθλητές.
Ο αιφνίδιος θάνατος στη νεανική ηλικία έχει αιτία κυρίως τα κληρονομικά καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα νοσήματα αυτά αποτελούν τον πυρήνα του νεανικού αιφνίδιου θανάτου. Η πρόληψη του νεανικού αιφνίδιου θανάτου, επομένως, σχετίζεται με τη δυνατότητα διάγνωσης και αντιμετώπισης των κληρονομικών καρδιαγγειακών νοσημάτων σε κάθε χώρα».