Μια, καθόλου γνωστή στο ευρύ κοινό, πτυχή της φιλανθρωπικής δράσης του πρώην προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Τζίμυ Καρτερ, ο οποίος απεβίωσε την Κυριακή 29 Δεκεμβρίου, έφερε στο φως με ανάρτησή του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ο γνωστός ιατρός Γιώργος Παππάς, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ειδικός στις ζωονόσους, που έγινε ιδιαίτερα γνωστός με τις δημόσιες αναφορές και παρεμβάσεις του στην περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού.
Το έργο αυτό του Ιδρύματος Κάρτερ αφορά στην εξάλειψη σχεδόν μιας ασθένειας που πριν σαράντα χρόνια μάστιζε την αφρικανική ήπειρο, μιας φρικτής νόσου που ονομάζεται δρακουνκουλίαση. Αναλυτικά σχετικά με αυτό το τεράστιο επίτευγμα και την συνεισφορά του ίδιου του Κάρτερ σε αυτό, ο Γιώργος Παππάς έγραψε:
“Την σημαντικότερη κληρονομιά του Τζίμι Κάρτερ λίγοι την ανέφεραν- είναι μια δική του πρωτοβουλία που οδήγησε στην, σχεδόν, εξάλειψη, μιας σημαντικής νόσου των τροπικών, της δρακουνκουλίασης, από τον σκώληκα της Γουινέας. Μια πραγματικά αποτρόπαια παρασιτική νόσο με σκουλήκια μήκους ενός μέτρου να βγαίνουν σταδιακά από το κορμί σου. Όταν ο πρώην πρόεδρος ξεκίνησε το Carter Center είχε σκοπό να κάνει κάτι που θα βοηθούσε τους μη έχοντες- την αποτελεσματικότητά του ως πρόεδρος πολλοί την αμφισβήτησαν, τις καλές του προθέσεις ελάχιστοι (αν και πολλοί μεγαλώσαμε διαβάζοντας τα σκωπτικά βιβλία του εγχώριου διανοούμενου δημοσιογράφου με τους ειρωνικούς τίτλους για τον Κάρτερ και τα φυστίκια- ο καθείς και η κληρονομιά που άφησε πίσω θα μου πεις). Ο Κάρτερ λοιπόν εστίασε τότε σε νοσήματα που δεν τα ξέρουμε στον ανεπτυγμένο κόσμο, όπως η δρακουνκουλίαση, το τράχωμα, η φιλαρίαση, η ογκοκερκίαση, και η σχιστοσωμίαση.
Από την δρακουνκουλίαση, το 1986 που ξεκίνησαν οι πρωτοβουλίες του Carter Center, είχαμε πάνω από 3,5 εκατομμύρια περιστατικά σε 21 χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Το 2024, είχαμε μόνο ΕΠΤΑ (7) περιστατικά, συνολικά στον κόσμο, και η νόσος θα είχε εξαλειφθεί αν δεν είχε αποκτήσει το παράσιτο την ικανότητα να μολύνει και άλλους οργανισμούς εκτός από τον άνθρωπο, από σκυλιά μέχρι βατράχια. Αλλά θα εξαλειφθεί. Ο ρόλος του Carter Center στην πορεία αυτή προς την εξάλειψη ήταν κομβικός: πρόκειται για νοσήματα που ακόμη και τώρα, απασχολούν ελάχιστα την διεθνή κοινότητα, έχουν ελάχιστους ειδικούς, έχουν περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης. Για την δρακουνκουλίαση δεν υπάρχει εμβόλιο ούτε φάρμακο. Όλες οι παρεμβάσεις ήταν παρεμβάσεις δημόσιας υγείας εντός της κοινότητας: με ειδικούς να εκπαιδεύουν και να ενημερώνουν επί τόπου εθελοντές, με απλά μέτρα εγγραμματοσύνης (να μην πηγαίνουν όσοι έχουν ανοιχτή πληγή σε νερά και απελευθερώνουν εκεί χιλιάδες νέα σκουλήκια, να φτιάξουν καλαμάκια που στο ένα άκρο τους να έχει κάτι σαν φίλτρο για να μην μολύνονται οι νομαδικοί πληθυσμοί από το πόσιμο νερό).
Για κάποιες άλλες από τις παρασιτώσεις ήταν ο Τζίμι Κάρτερ που πίεσε, με την δημοσιότητα του τίτλου ενός πρώην προέδρου, την Μερκ να φροντίσει να διανεμηθεί η ιβερμεκτίνη (που σε κάποιες παρασιτώσεις δουλεύει εκπληκτικά, στον κορωνοϊό όχι) στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Πάνω από 500 εκατομμύρια θεραπευτικές δόσεις διανεμήθηκαν με την συνδρομή του Carter Center, μόνο για την ογκοκερκίαση, τη νόσο της τύφλωσης των ποταμών- χάρη στις προσπάθειες του Carter Center, η νόσος εξαλείφθηκε από τέσσερις χώρες της λατινικής Αμερικής και από πολλές αφρικανικές επαρχίες . Εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις αζιθρομυκίνης διανεμήθηκαν για το τράχωμα, εκατοντάδες χιλιάδες οφθαλμικά χειρουργεία οργανώθηκαν, εκστρατείες ενημέρωσεις σε εκατοντάδες ξεχασμένα χωριά έλαβαν χώρα. Είναι αλλιώς να έχεις έναν πρών πρόεδρο να υποστηρίζει τον σκοπό σου- θα τον ακούσουν τα ΜΜΕ, θα ανοίξουν πόρτες, θα φιλοτιμηθούν κάποιοι να κάνουν δωρεές, θα εκτεθούν όσοι προσπαθούσαν να κερδοσκοπήσουν.
Ο Κάρτερ δεν δημοσίευε λίστες με τα αγαπημένα του τραγούδια στο τέλος του έτους, σαν θείος που θέλει να καθήσει με τη νεολαία. Δεν διεκδίκησε και ρόλο statesman εγωκεντρικά. Δεν άφησε πίσω του οικογενειακούς κληρονόμους πολιτικής. Κατάφερε όμως, χωρίς τυμπανοκρουσίες, να εξαφανίσει τραγικά νοσήματα, να δώσει ελπίδα και έναν βαθμό υγείας σε ξεχασμένους αυτού του κόσμου. Την ίδια ώρα που εκείνη την “μυστηριώδη νόσο Χ που σκοτώνει παιδιά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό”, εκείνη που κυριαρχούσε στα πρωτοσέλιδα προ μηνός, την ξεχάσαμε επειδή αποδείχθηκε ότι δεν ήταν παρά συνήθη παθογόνα αναπνευστικού σε παιδιά με υποσιτισμό και ελονοσία (οπότε “ΕΜΕΙΣ δεν κινδυνεύουμε”), το Carter Center συνεχίζει. Ο Τζίμι Κάρτερ δεν θα δει την εξάλειψη της δρακουνκουλίασης, που θα την γιορτάσουν δίκαιοι και άδικοι σε λίγα χρόνια. Δε νομίζω πως τον ενδιέφερε και ποτέ η προσωπική δημοσιότητα γι’ αυτό.
“Η ιατρική είναι κοινωνική επιστήμη, και η πολιτική δεν είναι παρά εφαρμογή της ιατρικής σε ένα ευρύτερο πλαίσιο”, είχε πει ο Βίρχοφ τον 19ο αιώνα. O Κάρτερ έδειξε ότι μπορεί να είναι εφικτό.”
https://www.facebook.com/share/p/15TZx3c12N/