Νύχτα θρίλερ στις ΗΠΑ για την ανάδειξη του νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου, ύστερα από μια έντονη προεκλογική περίοδο που δίχασε τους Αμερικανούς και επέτεινε την αγωνία της διεθνούς κοινότητας.
Επισήμως, το όνομα του νικητή δεν ανακοινώνεται από τις Πολιτείες παρά μόνο όταν επικυρώσουν τα αποτελέσματα, κάτι για το οποίο μπορεί να χρειαστεί ακόμη και μία εβδομάδα.
Η νίκη του Ρόναλντ Ρίγκαν, το 1980, ανακοινώθηκε στις 03.15 (ώρα Ελλάδας), όμως εκείνη του Τραμπ, το 2016, καθυστέρησε και ανακοινώθηκε μόνο όταν εξακριβώθηκε ότι κέρδιζε την Πενσιλβάνια.
Το 2000, όταν κέρδισε ο Τζορτζ Ου. Μπους, το αποτέλεσμα των εκλογών κρίθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο, μετά από 36 ημέρες!
Η καταμέτρηση των ψήφων ξεκίνησε μόλις έκλεισαν τα εκλογικά τμήματα σε ορισμένες περιφέρειες του Κεντάκι και της Ιντιάνα, στις 18.00 τοπική ώρα (01.00 ώρα Ελλάδας).
Η Καλιφόρνια, η πολυπληθέστερη Πολιτεία, ψήφιζε μέχρι τις 06.00 σήμερα (ώρα Ελλάδας) ενώ στη Χαβάη και την Αλάσκα, που όμως αναδεικνύουν ελάχιστους εκλέκτορες, η ψηφοφορία συνεχιζόταν και μετά από αυτήν την ώρα.
Καθώς οι δημοσκοπήσεις ήταν αρκετά ξεκάθαρες για την πρόθεση ψήφου σε 38 από τις 50 Πολιτείες, απέμεναν 12 τις οποίες παρακολουθούσαν στενά τα επιτελεία και οι παρατηρητές.
Οι Πολιτείες-κλειδιά
Αν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις, ο Τραμπ μπορεί να χάσει τη λαϊκή ψήφο (όπως είχε γίνει και το 2016), αλλά οι πιθανότητες επανεκλογής του δεν θα είναι καθόλου ευκαταφρόνητες.
Για να αναδειχθεί πρόεδρος, ένας υποψήφιος δεν χρειάζεται να κερδίσει τις περισσότερες ψήφους, αλλά να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων: να εκλέξει δηλαδή τουλάχιστον 270 σε σύνολο 538 «μεγάλων εκλεκτόρων».
Με πολύ ενδιαφέρον αναμένονται επίσης τα αποτελέσματα για την εκλογή 14 γερουσιαστών, όπου οι Δημοκρατικοί έχουν αρκετές πιθανότητες να κερδίσουν αρκετές έδρες.
Και αυτό επειδή τα περιθώρια κινήσεων του μελλοντικού προέδρου θα εξαρτηθούν από το ποιο κόμμα θα έχει την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία.
Αντίθετες προσδοκίες
Σε όλη τη χώρα, οι πολίτες συνέρρευσαν στα εκλογικά κέντρα, έχοντας αντίθετες προσδοκίες.
«Θέλω να διώξουμε τον Τραμπ», είπε η Βερόνικα Κάστρο, μια 37χρονη εκπαιδευτικός από το Ίστον της Πενσιλβάνιας. «Δεν θα περάσουμε άλλα τέσσερα χρόνια μ’ αυτόν!», πρόσθεσε.
Στη Φλόριντα, η Κλάρα Χιμένες, Αμερικανίδα κουβανικής καταγωγής, ψήφισε με υπερηφάνεια τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο: «Χρειαζόμαστε έναν πρόεδρο με πυγμή, που υπερασπίζεται και αγαπάει τη χώρα του», είπε.
Σχεδόν παντού, οι ψηφοφόροι δυσπιστούν για τη στάση που θα τηρήσει το «αντίπαλο» στρατόπεδο. «Ο Τραμπ θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να κερδίσει, είναι τρομακτικό», σχολίασε η Νεοϋορκέζα Μέγκαν Μπερνς-Μπόρντεραν, που ψηφίζει Δημοκρατικούς.
Ο πρόεδρος επιμένει εδώ και μήνες, χωρίς όμως να παράσχει αποδείξεις, ότι η επιστολική ψήφος θα προκαλέσει μαζική νοθεία και αφήνει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει μια δικαστική μάχη μετά τις εκλογές, εφόσον φυσικά ηττηθεί.
Σήμερα πάντως, διαβεβαίωσε ότι δεν θα ανακηρύξει τη νίκη του πριν ανακοινωθούν τα επίσημα αποτελέσματα, όπως είκαζαν πολλά μέσα ενημέρωσης. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να παίζουμε παιχνίδια», είπε. Όμως οι Αμερικανοί «έχουν το δικαίωμα να μάθουν το αποτέλεσμα» κατά τη διάρκεια της νύχτας και «Όλος ο κόσμος περιμένει», πρόσθεσε αμέσως μετά.
Οι επιστολικές ψήφοι ενδέχεται να καθυστερήσουν την ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων γιατί σε ορισμένες Πολιτείες επιτρέπεται να συνεχιστεί η καταμέτρησή και εκείνων που θα φτάσουν τις επόμενες ημέρες.
Απτή ένδειξη του φόβου και του άγχους που προκαλούν αυτές οι εκλογές, τα εμπορικά καταστήματα σε πολλές μεγάλες πόλεις, όπως η Ουάσινγκτον, το Λος Άντζελες, η Νέα Υόρκη, οχυρώθηκαν, καθώς οι ιδιοκτήτες τους φοβούνται μήπως σημειωθούν μετεκλογικές ταραχές.
Καθ’ όλη την προεκλογική εκστρατεία, η Αμερική έδινε την εντύπωση μιας χώρας διχασμένης μεταξύ δύο διαφορετικών στρατοπέδων που δεν μιλιούνται πια μεταξύ τους. Επί μήνες, ο Τραμπ μιλούσε για τον κίνδυνο μιας «ριζοσπαστικής αριστεράς», πρόθυμης να μετατρέψει τη μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο σε μια νέα «Βενεζουέλα».
Μολονότι είναι πρόεδρος εδώ και τέσσερα χρόνια, εξακολουθεί να αυτοπροβάλλεται ως το «αουτσάιντερ» που μάχεται «το διεφθαρμένο κατεστημένο».
Από την άλλη, ο Μπάιντεν, με την ενεργή στήριξη του Μπαράκ Ομπάμα, προειδοποιεί συνεχώς για τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε για τους δημοκρατικούς θεσμούς μια δεύτερη θητεία του Τραμπ, τον οποίο χαρακτηρίζει «τον χειρότερο πρόεδρο» στην πρόσφατη ιστορία των ΗΠΑ.
Ο Μπάιντεν, που εκπροσωπεί τη μετριοπαθή πτέρυγα των Δημοκρατικών, έχει μετατρέψει τις εκλογές σε δημοψήφισμα για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την πανδημία ο Ρεπουμπλικάνος αντίπαλός του.
Το ρεκόρ και οι δηλώσεις
Στο τέλος των τεσσάρων ετών μιας προεδρίας πέρα από τις συνηθισμένες και μετά από μια προεκλογική εκστρατεία που περιπλέχθηκε λόγω της πανδημίας, αυτές οι ιστορικές προεδρικές εκλογές κατέγραψαν ήδη ένα ρεκόρ: περισσότεροι από 100 εκατομμύρια Αμερικανοί ψήφισαν δι’ αλληλογραφίας τις τελευταίες εβδομάδες. Ο αριθμός αυτός ισοδυναμεί με το 73% όσων ψήφισαν το 2016.
Ο Ρεπουμπλικάνος απερχόμενος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διαβεβαίωσε χθες το πρωί, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο δίκτυο Fox, ότι έχει «πολύ ισχυρές πιθανότητες» να κερδίσει αυτές τις εκλογές, οι οποίες μοιάζουν περισσότερο με δημοψήφισμα για την προεδρία του.
«Αυτή είναι η πολιτική, είναι εκλογές, ποτέ δεν ξέρεις», σχολίασε λίγο αργότερα, επισκεπτόμενος ένα γραφείο της προεκλογικής εκστρατείας των Ρεπουμπλικάνων στα προάστια της Ουάσινγκτον.
Οπλισμένος με την αδιαμφισβήτητη ενέργειά του, ο 74χρονος δισεκατομμυριούχος βασίζεται στο πάθος των υποστηρικτών του, ένα πάθος που υποδαύλισε ο ίδιος με την πρωτοφανούς επιθετικότητας εκστρατεία του, προκειμένου να κάνει την έκπληξη, όπως και πριν από τέσσερα χρόνια.
Το φαβορί των δημοσκοπήσεων, ο 77χρονος Τζο Μπάιντεν, πρώην αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα, βασίζεται στην απόρριψη του αντιπάλου του από ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος για να επιτύχει μια «συντριπτική νίκη».
«Θέλω να αποκαταστήσω το ηθικό και την τιμή του Λευκού Οίκου», είπε σήμερα, από τη γενέτειρά του, το Σκράντον της Πενσιλβάνιας. Στη συνέχεια, ο βετεράνος της πολιτικής πήγε στο σπίτι όπου μεγάλωσε και άφησε το εξής μήνυμα: «Από αυτό το σπίτι στον Λευκό Οίκο, Θεού θέλοντος».
Οι αριθμοί των εκλογών στις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ έχουν ένα ιδιαίτερο εκλογικό σύστημα. Σε κάθε πολιτεία, ο υποψήφιος που θα πάρει το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων, παίρνει και το σύνολο των εκλεκτόρων της κάθε πολιτείας.
-
10 πολιτείες κλειδιά
Η προεδρία θα κριθεί σε 10 πολιτείες, που μπορεί να κλίνουν υπέρ του ενός ή του άλλου κόμματος. Η Πενσιλβάνια, το Ουισκόνσιν, το Μίσιγκαν, η Φλόριντα, η Αϊόβα και το Οχάιο ήταν ουσιώδους σημασίας για τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ το 2016.
Και στην Τζόρτζια, την Αριζόνα, τη Βόρεια Καρολίνα και το Τέξας, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ο δημοκρατικός Τζο Μπάιντεν είναι φέτος σε θέση να διεκδικήσει τη νίκη.
-
35 γερουσιαστές και 435 βουλευτές
Εκτός από πρόεδρο, περίπου 230 εκατ. Αμερικανοί ψήφισαν για την ανανέωση του Κογκρέσου. Οι υποψήφιοι διεκδικούν τις έδρες 35 γερουσιαστών και 435 βουλευτών της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Οι Δημοκρατικοί είχαν μέχρι χθες την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων και όλα δείχνουν ότι θα τη διατηρήσουν.
Αν ο Τζο Μπάιντεν εκλεγεί πρόεδρος και οι Δημοκρατικοί ανακτήσουν επίσης τον έλεγχο της Γερουσίας, το κόμμα τους θα ελέγχει όλους τους μεγάλους θεσμούς της ομοσπονδιακής εξουσίας στην Ουάσινγκτον για πρώτη φορά από την αρχή της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα.
-
Πόσοι εκλέκτορες δίνουν τη νίκη
Οι αμερικανικές εκλογές διεξάγονται με έμμεση καθολική ψηφοφορία και βάσει ενός ιδιαίτερου μηχανισμού.
Οι Αμερικανοί ψηφίζουν για 538 μεγάλους εκλέκτορες, οι οποίοι εκλέγουν τον πρόεδρο. Για να κερδίσει τις εκλογές, ένας υποψήφιος πρέπει να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή τον μαγικό αριθμό των 270 μεγάλων εκλεκτόρων.
Σε κάθε πολιτεία, ο αριθμός των μεγάλων εκλεκτόρων υπολογίζεται προσθέτοντας τον αριθμό των βουλευτών στη Βουλή των Αντιπροσώπων (ο οποίος ποικίλλει ανάλογα με τον πληθυσμό της πολιτείας) στον αριθμό των γερουσιαστών (δύο για κάθε πολιτεία).
-
230.000.000
Διακόσια τριάντα εκατομμύρια Αμερικανοί καλούνται να ψηφίσουν στις προεδρικές εκλογές, μία ψηφοφορία που συχνά χαρακτηρίζεται από σημαντική αποχή. Όμως στις φετινές εκλογές μπορεί να καταγραφεί ισχυρή συμμετοχή.
Η πρώιμη ψηφοφορία έσπασε όλα τα ρεκόρ, καθώς πολλοί είναι οι ψηφοφόροι που προτίμησαν να ρίξουν εκ των προτέρων την ψήφο τους στην κάλπη, ώστε να αποφύγουν τα πλήθη την ημέρα των εκλογών εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού.
Το 2016 είχαν ψηφίσει περίπου 138 εκατομμύρια Αμερικανοί, συνολικά. Φέτος, πριν καν ανοίξουν οι κάλπες ψήφισαν 99 εκατομμύρια ψηφοφόροι, αριθμός ρεκόρ για επιστολική ψήφο.
-
6,6 δισ. δαπάνες
Τα ποσά που συγκεντρώθηκαν και δαπανήθηκαν από τις ομάδες των προεκλογικών εκστρατειών κονιορτοποίησαν κάθε ρεκόρ. Από τους υποψήφιους στις προεδρικές εκλογές έχουν δαπανηθεί 6,6 δισ. δολάρια, δηλαδή 2 δισ. περισσότερα απ’ ό,τι είχε δαπανηθεί κατά τη μονομαχία Κλίντον-Τραμπ, σύμφωνα με μια μελέτη του Center for Responsive Politics.
Η ομάδα της προεκλογικής εκστρατείας του Τζο Μπάιντεν, η οποία είχε κατακλύσει τις πολιτείες-κλειδιά με διαφημιστικές καταχωρίσεις, είναι πρώτη στις δαπάνες.
Συνολικά περισσότερα από 14 δισ. δολάρια έχουν δαπανηθεί για το σύνολο των ψηφοφοριών της 3ης Νοεμβρίου, εκ των οποίων περισσότερα από 7 δισ. δολάρια για τις έδρες στο Κογκρέσο.