Ο ρωσικός στρατός πλησίαζε από τρεις κατευθύνσεις στην κωμόπολη Σεβτσένκο και απείχε μόλις έξι χιλιόμετρα από το ομώνυμο κοίτασμα λιθίου στο Δυτικό Ντονέτσκ όταν οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών κάθισαν σε ένα τραπέζι στη Σαουδική Αραβία για να συζητήσουν μια παύση του πυρός στην Ουκρανία χωρίς τους Ουκρανούς. Σε ποιον θα καταλήξει το πολύτιμο κοίτασμα;
Οι στρατιώτες που πολεμούν και πεθαίνουν για αυτό πιθανότατα δεν γνωρίζουν πως το Σεβτσένκο είναι ένα από τα «φιλέτα» που απαιτεί ο Ντόναλντ Τραμπ για να σώσει την Ουκρανία.
Χιλιάδες ρώσοι και ουκρανοί στρατιώτες είχαν σκοτωθεί στις μάχες στο Ντονέτσκ από το 2014, προτού ακόμη εξελιχθεί η σύγκρουση στην ολομέτωπη ρωσική εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022 και σε έναν πόλεμο διά αντιπροσώπων, όπου νατοϊκές χώρες εξοπλίζουν και στηρίζουν οικονομικά την Ουκρανία.
Τρία χρόνια αργότερα, με τις συνολικές απώλειες να ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο και ίσως να πλησιάζουν τα 2 εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες, οι ΗΠΑ του Τραμπ έκριναν πως ήλθε η ώρα για έναν διακανονισμό με τη Ρωσία του Πούτιν.
Ο Τραμπ υιοθετεί το αφήγημα Πούτιν
Μετατρέποντας εν μια νυκτί τον ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι από μπαρουτοκαπνισμένο ήρωα σε αποδιοπομπαίο τράγο, ο Τραμπ φαίνεται πως τώρα υιοθετεί σχεδόν στο σύνολό του το αφήγημα του Κρεμλίνου απέναντι στο οποίο βρέθηκαν λόγω και έργω τόσο ο προκάτοχός του Τζο Μπάιντεν όσο και οι εταίροι των ΗΠΑ στην Ευρώπη.
Η ρήξη του Τραμπ με τον Ζελένσκι σιγόβραζε σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στην Αμερική, καθώς ο ρεπουμπλικανός πολιτικός και μεγιστάνας έλεγε πως μπορεί να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε μία ημέρα με την άσκηση ασφυκτικής πίεσης και στις δύο πλευρές. Μπορεί να μην το έκανε σε μία ημέρα, όμως ο αμερικανός πρόεδρος κινείται πράγματι πολύ γρήγορα αιφνιδιάζοντας τους συμμάχους και προκαλώντας σύγχυση για τις αληθινές προθέσεις του.
Ο ίδιος και οι στενοί συνεργάτες του αξιώνουν 500 δισ. δολάρια από τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας ως αποζημίωση για τα έξοδα των ΗΠΑ, απαιτούν το 50% από τις σπάνιες γαίες και προνομιακή πρόσβαση στα υπόλοιπα ορυκτά, απειλούν με διακοπή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας, αποκαλούν δικτάτορα τον Ζελένσκι και του δείχνουν την έξοδο.
Κομβικό σημείο αποτέλεσε το ταξίδι του αμερικανού υπουργού Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ στο Κίεβο στις 12 Φεβρουαρίου. Ο Μπέσεντ, επενδυτής και πρώην διαχειριστής hedge funds, επέδωσε στον Ζελένσκι ένα σχέδιο μνημονίου οικονομικής συνεργασίας. Ο Ζελένσκι επιφυλάχθηκε, είπε πως θα το μελετήσει, ζήτησε αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας και άσκηση πίεσης στον Πούτιν, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι το μνημόνιο θα μπορούσε να υπογραφεί στο περιθώριο της Διάσκεψης του Μονάχου, κάτι που όμως δεν έγινε.
Αντίθετα, μπήκε αμερικανική ταφόπλακα στις φιλοδοξίες του Κιέβου για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Ουκρανικές πηγές σχολίασαν με νόημα ότι υπάρχουν και άλλοι υποστηρικτές της χώρας από το εξωτερικό που διεκδικούν μερίδιο. Υστερα από μία εβδομάδα αμερικανικών πιέσεων και προσωπικών προσβολών ο Ζελένσκι εμφανίστηκε αμετακίνητος.
«Δεν μπορώ να πουλήσω τη χώρα μας» τόνισε ο Ζελένσκι, προειδοποίησε ότι θα δώσει στη δημοσιότητα το μνημόνιο που αρνείται να υπογράψει, ενώ κατηγόρησε τον Τραμπ ότι ζει μέσα σε μια φούσκα παραπληροφόρησης. Ο αμερικανός πρόεδρος επανήλθε δριμύτερος την περασμένη Τετάρτη φωτίζοντας με τον τρόπο του τι έγινε τη 12η Φεβρουαρίου στο Κίεβο. «Στην πραγματικότητα, ο Σκοτ Μπέσεντ πήγε εκεί πέρα και αντιμετωπίστηκε με αρκετή αγένεια, επειδή ουσιαστικά τού είπαν «όχι». Και ο Ζελένσκι κοιμόταν και δεν ήταν διαθέσιμος για να τον συναντήσει» είπε ο Τραμπ. Ωστόσο η συνάντηση έγινε.
Ουσιαστικά παραμένει άγνωστο τι είδους υποθήκη ζήτησε ο αμερικανός πρόεδρος με το μνημόνιο οικονομικής συνεργασίας. Θέλει άραγε να πηγαίνουν τα έσοδα από τα ουκρανικά ορυχεία απευθείας στο αμερικανικό Δημόσιο ή μήπως επιδιώκει να περάσει ο έλεγχός τους σε αμερικανικές εταιρείες με λεόντειες συμβάσεις; Πάντως οι Ρώσοι τρίβουν τα χέρια τους καθώς ελέγχουν το ένα πέμπτο των εδαφών της Ουκρανίας και εφόσον ο πόλεμος μετατραπεί σε μια «παγωμένη σύγκρουση» πάνω στη γραμμή του μετώπου θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται ό,τι έχουν στην κατοχή τους.
Διαθέτουν δε λεπτομερή στοιχεία στα αρχεία τους από τη σοβιετική εποχή για τα υπόλοιπα ουκρανικά εδάφη και είναι σε θέση να «διαφωτίσουν» τους αμερικανούς συνομιλητές τους για το πού βρίσκονται τα «φιλέτα» (ουράνιο, λίθιο, τιτάνιο κ.ά.). Προς το παρόν η Μόσχα επιχαίρει για την απαξίωση του Ζελένσκι και αποφεύγει να θίξει τις επιμέρους αξιώσεις των Αμερικανών από το Κίεβο. Τονίζει όμως πως δεν αποδέχεται να αναπτυχθεί στην Ουκρανία μια ειρηνευτική δύναμη που θα αποτελείται από νατοϊκές χώρες με άλλη σημαία και επιμένει να παρουσιάζει τους Ευρωπαίους ως υποτακτικούς της Ουάσιγκτον.
Οι μνηστήρες των πολύτιμων κοιτασμάτων
Το κοίτασμα του Σεβτσένκο είναι ένα από τα τουλάχιστον τέσσερα βεβαιωμένα κοιτάσματα λιθίου της Ουκρανίας (ένα έχει καταληφθεί από τους Ρώσους στην περιφέρεια της Ζαπορίζια και τα άλλα δύο βρίσκονται στο κέντρο της χώρας), ενώ αποτελεί μόνο μικρό τμήμα του πλούτου που κρύβει στο υπέδαφός του ο σιτοβολώνας της πρώην ΕΣΣΔ και της Ευρώπης.
Είναι δε τέτοια η σπουδή της Μόσχας να αρπάξει το κοίτασμα, που ο επικεφαλής της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ» Ντενίς Πουσίλιν πανηγύρισε την κατάληψή του τον περασμένο μήνα, προτού διαπιστώσει ότι ο ρωσικός στρατός είχε καταλάβει ένα άλλο χωριό με το ίδιο όνομα περίπου 60 χλμ. βορειότερα. Και δεν ήταν ο μόνος, καθώς ρωσική εφημερίδα πανηγύρισε πρόωρα ότι έπεσε στα χέρια των Ρώσων «το μεγαλύτερο κοίτασμα λιθίου της Ουκρανίας».
Εξάλλου η αξίωση της Μόσχας για τον έλεγχο της κοιλάδας του Ντονμπάς δεν αφορούσε μόνο τον ρωσόφωνο πληθυσμό της. Αφορούσε επίσης τα σιδηρομεταλλεύματα, τον άνθρακα και τις υποδομές της περιοχής.
Οσο περνούν οι μέρες και ο ρωσικός στρατός καταπίνει αργά αλλά μεθοδικά την ουκρανική επικράτεια, τόσο περισσότερο κινδυνεύει να πέσει και το Σεβτσένκο στα νύχια του Πούτιν. Εκτός εάν έχει συμφωνηθεί ήδη πως θα πέσει στα νύχια του Τραμπ.