Μία Ηρακλειώτισσα επιστήμονας διαπρέπει στην Αμερική και βραβεύεται από το Πανεπιστήμιο, στο οποίο προσφέρει τις υπηρεσίες της τα τελευταία χρόνια!
Ο λόγος για την η κ. Σεβαστή Κουκουριτάκη, PhD, κύρια ερευνήτρια στο Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας / Ογκολογίας /Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του Medical College of Wisconsin (MCW) στην πόλη Milwaukee των ΗΠΑ.
Με αφορμή τη βράβευσή της, μιλά στην «Π» για την έρευνά της, που οδήγησε σε εξειδικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα για την γονιδιακή θεραπεία της Αιμορροφιλίας Α, τη Θρομβασθένεια Glanzmann, καθώς και συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.
«Η «μετάφραση» των ερευνητικών μελετών μας από το εργαστήριο στον άνθρωπο οδήγησε ήδη στην πρώτη κλινική δοκιμή που εγκρίθηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) και χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH), για τη θεραπεία της Αιμορροφιλίας Α σε ασθενή με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα της Πρώτης Φάσης που σύντομα θα ανακοινωθούν παγκοσμίως», αναφέρει.
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Μιλήστε μας για την έρευνά σας και τι να περιμένουμε το επόμενο διάστημα;
«Την τελευταία δεκαετία εργάζομαι ως κύρια ερευνήτρια (Senior Research Scientist) στο Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας/Ογκολογίας/Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του Medical College of Wisconsin (MCW) στην πόλη Milwaukee των ΗΠΑ. Η ερευνητική μας ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Dr. David Wilcox έχει επικεντρωθεί στη δημιουργία και ανάπτυξη πρωτοποριακών μεθόδων γονιδιακής θεραπείας που τροποποιούν τη λειτουργία συγκεκριμένων κυττάρων του αίματος -αιμοπετάλια- που έχουν άμεση σχέση με την πήξη του αίματος, για τη θεραπεία αιματολογικών νόσων και όχι μόνο.
Συγκεκριμένα, η γονιδιακή θεραπεία που εφαρμόζουμε χρησιμοποιεί πρόδρομες μορφές των αιμοπεταλίων που ονομάζονται Αιμοποιητικά Βλαστοκύτταρα (Hematopoietic Stem Cells, HSC) για τη σύνθεση θεραπευτικών πρωτεϊνών εντός των μεγακαρυοκυττάρων, οι οποίες είναι δυσλειτουργικές στις νόσους που μελετάμε. Πιο αναλυτικά, το επίκεντρο της έρευνάς μας είναι η ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων για τη γενετική τροποποίηση του μυελού των οστών έτσι ώστε να επιτρέπει στα αιμοπετάλια να παράγουν, να αποθηκεύουν και να κατευθύνουν τις θεραπευτικές πρωτεΐνες στην περιοχή όπου υπάρχει αγγειακός τραυματισμός. Με τον τρόπο αυτό, θα βελτιώσουν και θα θεραπεύσουν μόνιμα (εφόρου ζωής) τις πιο κοινές αλλά και σπάνιες κληρονομικές αιμορραγικές διαταραχές.
Η έρευνα μας οδήγησε σε εξειδικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα για την γονιδιακή θεραπεία της Αιμορροφιλίας Α, τη Θρομβασθένεια Glanzmann, καθώς και συγκεκριμένες μορφές καρκίνου. Η «μετάφραση» των ερευνητικών μελετών μας από το εργαστήριο στον άνθρωπο οδήγησε ήδη στην πρώτη κλινική δοκιμή που εγκρίθηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (FDA) και χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH), για τη θεραπεία της Αιμορροφιλίας Α σε ασθενή με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα της Πρώτης Φάσης που σύντομα θα ανακοινωθούν παγκοσμίως (ClinicalTrials.gov Identifier: NCT03818763).
Ως κύρια ερευνήτρια της μελέτης των μοριακών γενετικών ανωμαλιών που οδηγούν στη σπάνια κληρονομική αιματολογική νόσο Θρομβασθένεια Glanzmann (GT), ανέλυσα το γενετικό υλικό (DNA) από περισσότερα από 100 άτομα στην Αμερική και ανέλαβα τη Διεθνή Τράπεζα Δεδομένων της νόσου αυτής (GT International Database, http://glanzmann.mcw.edu) την οποία συμβουλεύονται παγκοσμίως γιατροί, ερευνητές αλλά και ασθενείς, ενώ παράλληλα υποστηρίζω ασθενείς με τη νόσο αυτή διεθνώς μέσω του Glanzmann’s Thrombasthenia Support Group.
Στην τωρινή φάση, το ερευνητικό μου έργο εστιάζεται στην ανάπτυξη του θεραπευτικού πρωτοκόλλου της γονιδιακής θεραπείας της σπάνιας αυτής νόσου, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί στο επόμενο διάστημα για την πραγματοποίηση της πρώτης παγκοσμίως κλινικής δοκιμής για τη θεραπεία της Θρομβασθένειας Glanzmann στον άνθρωπο.
Συγχρόνως, συνεχίζω το διδακτικό μου έργο στο Medical College of Wisconsin, εκπαιδεύοντας φοιτητές τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό συνεισφέρω όχι μόνο στην απόκτηση περαιτέρω γνώσεων στο πεδίο της γονιδιακής θεραπείας αλλά και στην επιτυχή μελλοντική καριέρα τους, έτσι ώστε η επόμενη γενιά επιστημόνων να αποκτήσει γερές βάσεις για την πρόοδο της επιστημονικής μας κοινότητας, της ιατρικής έρευνας καθώς και μελλοντικά ερευνητικά επιτεύγματα.»
Τι σημαίνει για εσάς η βράβευσή σας από το Πανεπιστήμιό σας;
«Αρχικά, προτού προβώ σε λεπτομέρειες, θα ήθελα να ευχαριστήσω το Πανεπιστήμιο μου, Medical College of Wisconsin (MCW), για το τιμητικό βραβείο που μου απονεμήθηκε πρόσφατα ως αναγνώριση των 25 χρόνων προσφοράς μου στην επιστήμη, καθώς και του σημαντικού ρόλου που είχα και συνεχίζω να έχω στις επόμενες γενιές επιστημόνων με το διδακτικό μου έργο.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι στο διάστημα παραμονής μου στην Αμερική, από το 1997 μέχρι σήμερα, είχα και έχω πάντα ως φωτεινό συνοδοιπόρο στο δύσκολο αυτό μονοπάτι την οικογένεια μου στην Κρήτη, η οποία δεν με άφησε στιγμή να το οδεύσω μόνη μου. Σε κάθε μου βήμα ήταν εκεί, έστω και από μακριά, να με στηρίζει, να μου δίνει δύναμη και αγάπη, και να με ενθαρρύνει στις δύσκολες στιγμές να συνεχίσω το επιστημονικό μου έργο και να κάνω τα επαγγελματικά μου όνειρα και φιλοδοξίες πραγματικότητα. Έτσι, θα ήθελα δημοσίως να αφιερώσω την πρόσφατη βράβευσή μου στην οικογένεια μου, και ειδικά στην μητέρα μου που αγόγγιστα παρέμεινε στο πλευρό μου σε κάθε στιγμή της ζωής μου καθώς και στον εκλιπόντα πατέρα μου που ήταν πάντα ο μεγαλύτερος «θαυμαστής» και υποστηριχτής μου.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω ότι η πρόσφατη βράβευση και αναγνώριση από το Πανεπιστήμιο όπου εργάζομαι εδώ και 25 χρόνια, με έκανε να νιώσω ότι όλες οι θυσίες μου καθώς και οι θυσίες της οικογένειας μου που με στερήθηκε όλα αυτά τα χρόνια, έγιναν για κάποιο απώτερο σκοπό. Συγχρόνως, η βράβευση αυτή μου έδωσε απέραντη ψυχική δύναμη και σθένος να συνεχίσω το επιστημονικό μου έργο.»
Τι ρόλο έχει παίξει η Κρήτη και το Πανεπιστήμιο Κρήτης στη μετέπειτα πορεία σας;
«Τόσο η Κρήτη όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα, όσο και το Πανεπιστήμιο Κρήτης έπαιξαν και συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην επαγγελματική μου πορεία. Πιο συγκεκριμένα, ξεκίνησα τις προπτυχιακές μου σπουδές το 1988 στο νεοσύστατο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με πρώτη σειρά επιτυχίας σε πανελλαδικό επίπεδο, από όπου και αποφοίτησα με τιμές το 1992. Οφείλω να αναγνωρίσω στο σημείο αυτό την συνεισφορά του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) που μου παρείχε υποτροφίες όλα τα χρόνια των προπτυχιακών μου σπουδών.
Στη συνέχεια, κατόπιν εξετάσεων, πέτυχα την εισαγωγή μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης όπου εκπόνησα την διδακτορική μου διατριβή στο Εργαστήριο Βιοχημείας με επιβλέποντα τον καθηγητή Χρήστο Στουρναρα, και συνυπεύθυνους/μέλη της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής μου τους Καθηγητές Αχιλλέα Γραβάνη και Παναγιώτη Θεοδωρόπουλο.
Στην πορεία μου αυτή, είχα τη συμπαράσταση και βοήθεια πολλών συνεργατών και μελών του Τομέα Βασικών Επιστημών και Εργαστηριακής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς και του Τομέα Παθολογίας. Θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου και να ευχαριστήσω τόσο το Πανεπιστήμιο Κρήτης όσο και τους καθηγητές, μέντορες και συνεργάτες μου καθόλη την διάρκεια των προπτυχιακών αλλά και μεταπτυχιακών μου σπουδών, που μου έδωσαν τις απαραίτητες βάσεις, μόρφωση και βοήθεια για την περαιτέρω επαγγελματική μου εξέλιξη και επιστημονική καριέρα.
Η σημαντική συνεργασία του Εργαστηρίου Βιοχημείας του καθηγητή Χρήστου Στουρνάρα όπου εκπονούσα τη διδακτορική μου διατριβή, με τον τομέα Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης -που είχε ήδη συνεργασία με το Medical College of Wisconsin (MCW) στην πόλη Milwaukee των ΗΠΑ-, με οδήγησε στην Αμερική. Μέρος της διδακτορικής μου διατριβής πραγματοποιήθηκε στο Medical College of Wisconsin όπου και στη συνέχεια παρέμεινα, αρχικά ως μεταδιδακτορική ερευνητήτρια στο τμήμα Νεφρολογίας. Τα επόμενα 10 χρόνια εξειδικεύτηκα περαιτέρω στην Φαρμακογενετική/ Φαρμακολογία, και μετέπειτα ως κύρια ερευνήτρια (Senior Research Scientist) στο τμήμα Αιματολογίας/ Ογκολογίας/Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών με επικεφαλή τον καθηγητή Dr. David Wilcox.
Κατά το διάστημα αυτό διατήρησα την επαφή μου με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και κατόπιν προσκλήσεως του Καθηγητή Παναγιώτη Θεοδωρόπουλου, ο Dr. Wilcox έδωσε ομιλία στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης στις 19 Σεπτέμβριου του 2007 με τίτλο « Γονιδιακή Θεραπεία των Αιμοποιητικών Βλαστοκυττάρων για τις κληρονομικές αιματολογικές νόσους» (Hematopoietic stem cell gene therapy for inherited platelet bleeding disorders).
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω για μία ακόμα φορά το ρόλο της γενέτειράς μου Κρήτης στην περαιτέρω πορεία μου. Οι δεσμοί μου με την Κρήτη και πιο συγκεκριμένα με το Ηράκλειο όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα, αποδείχτηκαν δεσμοί ακλόνητοι και τόσο δυνατοί που παραμένουν αναλλοίωτοι στο πέρασμα των χρόνων, παρά την πολύχρονη απουσία μου. Η παρουσία βέβαια της οικογένειάς μου εκεί, έπαιξε πολύ καθοριστικό ρόλο, όπως προανέφερα. Πάντα επιθυμούσα να κάνω υπερήφανους όχι μόνο τους δικούς μου ανθρώπους, οικογένεια και αδελφικές φιλίες – σχέσεις που δεν ξεθώριασε ποτέ ο χρόνος εν απουσία μου – αλλά επιθυμούσα επίσης να προσφέρω στο νησί μου, τον τόπο που αγάπησα και αγαπώ, και που πάντα η θύμησή του με μεταφέρει σε έναν επίγειο παράδεισο.
Από το Ηράκλειο, στην Αμερική με διακρίσεις!
Τα τελευταία 13 χρόνια, η κ. Σεβαστή Κουκουριτάκη, PhD είναι κύρια ερευνήτρια (Senior Research Scientist) στο Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας / Ογκολογίας /Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του Medical College of Wisconsin (MCW) στην πόλη Milwaukee των ΗΠΑ.
Η επιστημονική της πορεία ξεκίνησε το 1988 με την εισαγωγή της στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης από όπου και απέκτησε το 1992 το Bachelors of Science (BS). Τον ίδιο χρόνο πέτυχε την εισαγωγή της στο Τμήμα Βιοχημείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης για την εκπόνηση της διδακτορικής της διατριβής, μέρος της οποίας πραγματοποιήθηκε στο Τμήμα Νεφρολογίας του Medical College of Wisconsin (MCW) όπου πήγε με ειδική πρόσκληση το 1997.
Στη συνέχεια εργάστηκε ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Νεφρολογίας του MCW, και περνώντας από διάφορες βαθμίδες έλαβε τη θέση ερευνήτριας στο Τμήμα Παιδιατρικής Κλινικής Φαρμακολογίας κατά το διάστημα 1999-2019. Απο το 2019 μέχρι σήμερα εργάζεται στο MCW ως κύρια ερευνήτρια (Senior Research Scientist) στο τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας/ Ογκολογίας /Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών.
Η κ. Κουκουριτάκη έχει λάβει σημαντικό αριθμό βραβεύσεων και υποτροφιών τόσο στην Ελλάδα από το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), όσο και από τις ΗΠΑ (Central Society for Clinical Research, International Society for the Study of Xenobiotics, Medical College of Wisconsin, Glanzmann’s Research Foundation). Επίσης, έχει ένα σημαντικό αριθμό δημοσιεύσεων σε υψηλής κατάταξης επιστημονικά περιοδικά όπως PNAs, Blood, Nature Communications, και έχει δώσει ένα μεγάλο αριθμό παρουσιάσεων σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια.
Ως ερευνήτρια στο Τμήμα Παιδιατρικής Κλινικής Φαρμακολογίας με 10 χρόνια εμπειρίας, η κ. Κουκουριτάκη εξειδικεύτηκε στο κομμάτι της Φαρμακογενετικής και Ιατρικής Ακριβείας. Την γνώση και εμπειρία αυτή εφάρμοσε στη συνέχεια στο επόμενο στάδιο της καριέρας της ως κύρια ερευνήτρια (Senior Research Scientist) στο Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας / Ογκολογίας /Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών του MCW, όπου ανακάλυψε και χαρακτήρισε γενετικά νέες μεταλλάξεις ασθενών που πάσχουν απο τη σπάνια κληρονομική νόσο Θρομβασθένεια Glanzmann.
Από το 2009 έως σήμερα έχει αναλάβει την Διεθνή Τράπεζα Δεδομένων της νόσου αυτής, την οποία συμβουλεύονται παγκοσμίως γιατροί, ερευνητές αλλά και ασθενείς. Επιπλέον, η κ. Κουκουριτάκη αποτελεί μέλος της ερευνητικής ομάδας για τη γονιδιακή θεραπεία της Αιμορροφιλίας Α και της πρώτης κλινικής δοκιμής σε ασθενή με τη νόσο αυτή. Από το 2001 μέχρι σήμερα έχει επίσης υπάρξει μέντορας προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών στα πλαίσια πολλών διδακτικών προγραμμάτων του MCW.