Οι Ιρανοί ηγέτες προειδοποίησαν ότι ο κόσμος βρίσκεται πιο κοντά σε έναν περιφερειακό πόλεμο στη Μέση Ανατολή και ότι το Ισραήλ έχει ξεπεράσει τις κόκκινες γραμμές, γεγονός που, σύμφωνα με τα λόγια του προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι, «μπορεί να αναγκάσει όλους να αναλάβουν δράση». Αλλά το Ιράν βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί, επιθυμώντας να αποφύγει μια άμεση αντιπαράθεση και συνεπώς θολώνει τις κόκκινες γραμμές του για να μην πέσει στην παγίδα ενός γενικευμένου πολέμου, εκτιμά ο Guardian. Αντ’ αυτού, στηρίζεται σε πληρεξούσιες πολιτοφυλακές και φιλικά καθεστώτα σε όλη την περιοχή από τον «άξονα της αντίστασης» για να εξαπολύει περιορισμένα πλήγματα με στόχο το Ισραήλ και τις στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στο Ιράκ και τη Συρία.
Η χρήση δυνάμεων πληρεξουσίων, με κυριότερη τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, αλλά και τη Χαμάς και την παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ στη Γάζα, αποτελεί σήμα κατατεθέν της ιρανικής εξωτερικής πολιτικής. Το Ιράν λέει ότι ενώ υποστηρίζει αυτές τις «δυνάμεις αντίστασης», ενεργούν ανεξάρτητα.
Πόση αυτονομία από το Ιράν έχουν στην πράξη οι «δυνάμεις αντίστασης»;
Ο Emile Hokayem, από το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, έχει κάνει έργο ζωής την ανίχνευση της σχέσης μεταξύ του Ιράν και των πληρεξουσίων του. «Αυτή η συζήτηση θα συνεχιστεί για πάντα, αλλά έχουμε μάθει αρκετά για το πώς το Ιράν λειτουργεί με το δίκτυο των εταίρων του», δήλωσε πρόσφατα. «Ενισχύει, υποστηρίζει, καθοδηγεί, αλλά σπάνια διατάζει. Οι Δυτικοί έχουν πρόβλημα λόγω του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνονται αυτές τις αλυσίδες διοίκησης. Οι εταίροι του Ιράν είναι σαν κατώτεροι αλλά έμπιστοι αδελφοί στα όπλα. Η Χαμάς (και ακόμη και η Χεζμπολάχ) δεν περιμένουν άμεση και διαρκή ιρανική βοήθεια κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης. Οι εταίροι του Ιράν παίρνουν τις αποφάσεις τους και ζητούν τη συναίνεση του Ιράν. Υποψιάζομαι ότι δεν θα κάνουν κάτι που το Ιράν αντιτίθεται, αλλά έχουν μεγάλο περιθώριο ελιγμών».
Πόσο εξαρτάται η Χαμάς από το Ιράν;
Οι ρίζες της Χαμάς βρίσκονται στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, μια σουνιτική μουσουλμανική ομάδα, και αυτές οι ρίζες έχουν λειτουργήσει στο παρελθόν ως περιοριστικός παράγοντας στη σχέση με το Ιράν. Το ξέσπασμα του πολέμου στη Συρία το 2011, για παράδειγμα, κλόνισε τις σχέσεις Χαμάς-Ιράν, καθώς η Τεχεράνη, υπό τη σιιτική ηγεσία, υποστήριζε το καθεστώς Άσαντ και η Χαμάς υποστήριζε την πλειοψηφούσα σουνιτική αντιπολίτευση.
Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Γάζα το 2012, η Χαμάς εκτόξευε ιρανικούς πυραύλους Fajr-5 μεγάλου βεληνεκούς στο Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ. Μετά την κρίση του 2021 στη Γάζα, ο πολιτικός επικεφαλής της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε επαίνεσε το Ιράν που επέτρεψε έναν έντονο βομβαρδισμό, σημειώνοντας ότι η Τεχεράνη «δεν συγκρατήθηκε με χρήματα, όπλα και τεχνική υποστήριξη».
Η ίδια η Χαμάς δήλωσε ότι ένας στρατηγός από τον κορυφαίο κλάδο των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), τους «εξόπλισε και τους καθοδήγησε».
Τον Ιανουάριο του 2021, ο διοικητής των αεροδιαστημικών δυνάμεων του IRGC Amir Ali Hajizadeh δήλωσε: «Όλοι οι πύραυλοι που μπορεί να βλέπετε στη Γάζα και τον Λίβανο δημιουργήθηκαν με την υποστήριξη του Ιράν».