Την οικονομική και πολιτική αστάθεια, την ένταση και τη σύγχυση που χτυπάει ανελέητα την Τουρκία προσπαθεί απεγνωσμένα να ανατρέψει ο Σουλτάνος Ερντογάν, ο οποίος μετά την εντολή συλλήψεων των αποστράτων ναυάρχων για την επιστολή «πραξικόπημα» προέβη χθες σε δηλώσεις για το θέμα.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε χθες ότι η ανοιχτή επιστολή των 103 απόστρατων ναυάρχων, στην οποία επικρίνουν την τουρκική κυβέρνηση, διαθέτει στοιχεία που παραπέμπουν σε πραξικόπημα.
Τόνισε μάλιστα ότι η κυβέρνηση τηρεί τις δεσμεύσεις της με βάση τη Συνθήκη του Μοντρέ.
Αναλυτές πάντως βλέπουν «ξένο δάχτυλο» πίσω από την κίνηση των απόστρατων ναυάρχων να αμφισβητήσουν την πολιτική Ερντογάν και θεωρούν ότι αποτελεί ουσιαστικά «δώρο» προς τον Τούρκο πρόεδρο να αποπροσανατολίσει τη χώρα από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει, κυρίως στην οικονομία.
Τι προηγήθηκε
Δέκα εντάλματα σύλληψης κατά απόστρατων ναυάρχων εξέδωσε η Τουρκία για την ανοιχτή επιστολή, μέσω της οποίας καλούσαν την κυβέρνηση να μην αποσυρθεί από τη Συνθήκη του Μοντρέ, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο. Ανάμεσα στους αποστράτους που τέθηκαν υπό κράτηση είναι και ο «πατέρας» της «Γαλάζιας Πατρίδας», Τζεμ Γκιούρντενιζ, σύμφωνα με την Cumhuriyet. Σύμφωνα με το γραφείο του γενικού εισαγγελέα της Άγκυρας, δέκα ναύαρχοι εν αποστρατεία έχουν τεθεί υπό κράτηση.
Τέσσερις άλλοι απόστρατοι αξιωματικοί του στρατού δεν συνελήφθησαν λόγω ηλικίας, όμως έχουν λάβει εντολή να παρουσιαστούν στην αστυνομία στην Άγκυρα τις επόμενες τρεις ημέρες στο πλαίσιο της έρευνας που έχει ξεκινήσει για την υπόθεση, μετέδωσε το πρακτορείο Anadolu. Οι ναύαρχοι εν αποστρατεία θεωρούνται ύποπτοι για συνωμοσία εναντίον της κρατικής ασφάλειας και της συνταγματικής τάξης.
Στην ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύθηκε τα ξημερώματα της Κυριακής σε τουρκική ιστοσελίδα, 104 απόστρατοι ναύαρχοι του τουρκικού πολεμικού ανέφεραν πως θεωρούν απειλή προς τα συμφέροντα του τουρκικού κράτους τη συζήτηση για το ενδεχόμενο αλλαγής της Συνθήκης του Μοντρέ με προεδρικό διάταγμα. Παράλληλα με έμμεσο τρόπο έκαναν αναφορά στις εικόνες εν ενεργεία ναυάρχου να εμφανίζεται με σαρίκι και να προσεύχεται σε χώρο ισλαμικού τεμένους λέγοντας ότι έχουν «προκαλέσει βαθιά θλίψη».
«Είναι ανάγκη οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις να τηρούν τις βασικές αρχές του Συντάγματος οι οποίες δεν μπορούν να αναθεωρηθούν.
Καταδικάζουμε τις προσπάθειες απομάκρυνσης από τις σύγχρονες αρχές που έχει χαράξει ο Κεμάλ Ατατούρκ, και αντιστεκόμαστε με όλη την ύπαρξή μας», ανέφεραν. «Σε αντίθετη περίπτωση η τουρκική δημοκρατία μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις για την επιβίωση της, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν», σημείωσαν, με την τουρκική κυβέρνηση να θεωρεί αυτήν την πρόταση ως απειλή πραξικοπήματος».
Υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι καταδίκασαν, με τον εντονότερο τρόπο, αυτήν την κοινή δήλωση των 103 απόστρατων στρατιωτικών, οι οποίοι προειδοποιούν για την απειλή, που όπως υποστηρίζουν συνιστά το σχέδιο της «Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης» για τη Συνθήκη του Μοντρέ, που εγγυάται την ελεύθερη διέλευση από τα Στενά του Βοσπόρου, σημειώνεται στο ίδιο δημοσίευμα.
Ο εκπρόσωπος του Ερντογάν, ο Ιμπραήμ Καλίν, σχολίασε σε ανακοίνωσή του ότι η επιστολή μοιάζει με συνωμοσία του στρατού για την ανατροπή της κυβέρνησης. «Μια ομάδα απόστρατων στρατιωτικών θέτουν τους εαυτούς τους σε μια γελοία και άθλια θέση με την ανακοίνωσή τους που θυμίζει εποχές στρατιωτκού πραξικοπήματος», ανέφερε.
Η έγκριση, τον περασμένο μήνα, του σχεδίου κατασκευής μιας πλωτής διώρυγας, παρόμοιας με εκείνη του Παναμά ή του Σουέζ, στάθηκε αφορμή να ξεκινήσει στην Τουρκία μια έντονη αντιπαράθεση για τη Συνθήκη του Μοντρέ.
Η «Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης» θεωρείται το πιο φιλόδοξο από τα σχέδια υποδομών του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (αεροδρόμια, γέφυρες, οδικοί άξονες και σήραγγες) τα τελευταία 18 χρόνια. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με τη Διώρυγα αυτή η Κωνσταντινούπολη θα αποκτήσει έναν νέο «πόλο έλξης», ενώ θα χαλαρώσει και η πίεση στον Βόσπορο.
Όσοι αντιτίθενται στο σχέδιο υποστηρίζουν ότι, εκτός από τις επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον, το άνοιγμα αυτής της Διώρυγας θα υπονόμευε τη Συνθήκη του Μοντρέ, του 1936, η οποία εγγυάται την ελεύθερη διέλευση των πλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου και τα Δαρδανέλια, τόσο εν καιρώ ειρήνης όσο και εν καιρώ πολέμου.
Τζεμ Γκιουρντενίζ: «Η δήλωσή μας δεν αποτελεί πραξικόπημα»
Ο ναύαρχος εν αποστρατεία, Τζεμ Γκιουρντενίζ, σε δήλωσή του προτού τεθεί υπό κράτηση, είπε ότι ο σκοπός της κοινής διακήρυξης λανθασμένα ερμηνεύτηκε ως πραξικόπημα. «Οι πρόσφατες συζητήσεις για τη συνθήκη του Μοντρέ και οι εικόνες με αξιωματικούς του Ναυτικού στα μέσα ενημέρωσης, με εξέπληξαν. Ως απόστρατος ναύαρχος θεώρησα ότι δεν θα υπήρχε πρόβλημα να υπογράψω κι εγώ ένα τέτοιο κείμενο που έφεραν οι ναύαρχοί μας στην ημερήσια διάταξη.
Είναι στο πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης» τόνισε χαρακτηριστικά. «Εδώ και χρόνια αναλαμβάνουμε δράση για χάρη των συμφερόντων της Τουρκίας στη Γαλάζια Πατρίδα. Ετσι, η δήλωση έγινε για να προστατεύσει τα συμφέροντα της Τουρκίας και της Γαλάζιας Πατρίδας. Εχουμε το δικαίωμα να προβαίνουμε σε τέτοιου είδους δηλώσεις», υποστήριξε ο αποκαλούμενος πατέρας της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Ο Ντεμιρτάς καλεί την τουρκική αντιπολίτευση να ενωθεί ενάντια στον Ερντογάν
Ο πρώην επικεφαλής του φιλοκουρδικού κόμματος της Τουρκίας Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ο οποίος είναι φυλακισμένος από το 2016 παρά τις εκκλήσεις των Δυτικών για την απελευθέρωσή του, δήλωσε πως η τουρκική αντιπολίτευση θα πρέπει να ενωθεί κατά της αυξανόμενης καταπίεσης και των κινήσεων που αποσκοπούν στη διαίρεσή της, στις οποίες περιλαμβάνεται μια δικαστική προσφυγή για την απαγόρευση του κόμματός του.
Ο Ντεμιρτάς δήλωσε στο Ρόιτερς ότι οι αντίπαλοι του κυβερνώντος κόμματος AKP του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν και των εθνικιστών συμμάχων του πρέπει να συμφωνήσουν σε κοινές δημοκρατικές αρχές και να σχηματίσουν από τώρα μια συμμαχία, παρά να περιμένουν μέχρι τις εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για το 2023.
“Όλα τα κόμματα, που θέλουν να αγωνιστούν το ένα δίπλα στο άλλο για τη δημοκρατία, πρέπει να ενωθούν”, δήλωσε ο Ντεμιρτάς απαντώντας σε γραπτές ερωτήσεις από τη φυλακή της Αδριανούπολης στη βορειοδυτική Τουρκία.
Μιλώντας για τη δική του κατάσταση έπειτα από τεσσεράμιση χρόνια στη φυλακή, ο Ντεμιρτάς δήλωσε πως αισθάνεται πολύ καλά, πως είναι δυνατός και με υψηλό ηθικό, με καθαρή συνείδηση.
«Μας απήγαγαν από το σπίτι μας τα μεσάνυχτα με παράνομο τρόπο και μας μετέτρεψαν σε πολιτικούς ομήρους. Για τον λόγο αυτό είμαστε υπερήφανοι”, δήλωσε. “Αυτοί που μας έριξαν εδώ έχουν ντροπιαστεί. Πέρασαν στις βρώμικες σελίδες της ιστορίας”. Τουρκικό δικαστήριο καταδίκασε τον περασμένο μήνα τον Ντεμιρτάς σε φυλάκιση τριάμιση ετών για προσβολή του προέδρου. Ωστόσο η κύρια υπόθεση σε βάρος του συνεχίζεται.
Ο Ντεμιρτάς κρατείται με κατηγορίες για τρομοκρατία, τις οποίες αρνείται. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει δηλώσει πως η φυλάκισή του καταδεικνύει τον περιορισμό του πλουραλισμού και του διαλόγου στην Τουρκία, όμως η Άγκυρα έχει αγνοήσει τις εκκλήσεις του ΕΔΔΑ για άμεση απελευθέρωση του ηγέτη του φιλοκουρδικού κόμματος
. “Η πίεση, η καταπίεση και η καταστροφή αυξάνονται κάθε μέρα. Έτσι, χωρίς να περιμένουν τις εκλογές, μια πραγματική συμμαχία δημοκρατίας από σήμερα θα είχε πολύ νόημα και θα ήταν πολύτιμη”, δήλωσε στο Ρόιτερς.
Το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) του Ντεμιρτάς, το τρίτο μεγαλύτερο στο κοινοβούλιο, είναι εδώ και χρόνια στόχος καταστολής, στο πλαίσιο της οποίας χιλιάδες στελέχη και μέλη του έχουν φυλακισθεί και πολλοί βουλευτές του και δήμαρχοι έχουν καθαιρεθεί.
Η καταστολή κορυφώθηκε τον περασμένο μήνα με μια προσφυγή για την απαγόρευση του HDP με την κατηγορία ότι έχει δεσμούς με αντάρτες. Η σχετική δίκη δεν έχει αρχίσει ακόμη. Ο Ντεμιρτάς δήλωσε πως η προσφυγή αυτή για την απαγόρευση του HDP δείχνει ότι ο Ερντογάν και το κόμμα του, το AKP, έχουν βάλει στην άκρη τις ιδρυτικές αρχές τους, καθώς ο Ερντογάν δήλωνε παλαιότερα αντίθετος στο κλείσιμο κομμάτων. “Δεν έχουν στόχους άλλους από το να παραμείνουν στην εξουσία”, δήλωσε ο Ντεμιρτάς.
“Ένας από τους στόχους της προσφυγής για να κλείσει το AKP είναι να προκληθούν διενέξεις μέσα στην αντιπολίτευση για να εξασθενήσει και να διαιρεθεί. Η αντιπολίτευση δεν πρέπει να πέσει σ’ αυτή την παγίδα”. Το Ρόιτερς σημειώνει ότι οι γραπτές ερωτήσεις του προς τον Ντεμιρτάς διαβιβάσθηκαν σ’ αυτόν μέσω του HDP και του δικηγόρου του και ο Ντεμιρτάς απάντησε προφορικά σ’ αυτές, υπαγορεύοντας τις απαντήσεις στον δικηγόρο του.