Πέρασαν κιόλας 38 χρόνια από τη δολοφονία του Σουηδού πρωθυπουργού Ούλοφ Πάλμε, ενός πραγματικού φίλου της Ελλάδας, αλλά και της Κρήτης. Η δολοφονία του ήταν ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας καθώς έκανε πολλά χρόνια να διαλευκανθεί ,ενώ πολλά σενάρια συνωμοσίας ακόμη και σήμερα κυκλοφορούν.
Λάτρης της Ελλάδας, συνδέθηκε με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ είχε και στενούς δεσμούς με την Κρήτη. Είχε μάλιστα αναγορευθεί και επίτιμος δημότης Μοχού- πήρε και σπίτι στην περιοχή- αναπτύσσοντας στενή φιλία με τον αείμνηστο κοινοτάρχη Θεόφιλο Σουρανάκη. Ένας δε κεντρικός δρόμος του Ηρακλείου προς τα νότια προάστια φέρει το όνομά του.
Η δολοφονία…
Ο Πάλμε δολοφονήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1986. Επιστρέφοντας από τον κινηματογράφο, περπατούσε – χωρίς σωματοφύλακες – με τη γυναίκα του Λίσμπετ σε κεντρικό δρόμο της Στοκχόλμης, όταν πυροβολήθηκε από άγνωστο στη σπονδυλική στήλη, ώρα 23.21.
Προσπάθειες αυτοπτών μαρτύρων να ειδοποιήσουν την Αστυνομία αμέσως μετά τη δολοφονία έπεσαν στο κενό, τη στιγμή που αστυνομικοί που βρίσκονταν κοντά στο σημείο δεν κινήθηκαν καθόλου, προβάλλοντας ως δικαιολογία ότι είχαν γεμάτο στομάχι και δεν μπορούσαν να τρέξουν. Ο πρώτος αστυνομικός που έφτασε στο σημείο της δολοφονίας, ο αστυνομικός Διευθυντής Γιέστα Σέντερστρεμ, έμαθε τυχαία για τους πυροβολισμούς από έναν περαστικό. Η μαρτυρία του αργότερα αγνοήθηκε και ο ίδιος παραμερίστηκε. Τα πρώτα λεπτά η αστυνομία δεν έκανε τίποτα, δεν ειδοποίησε καν ασθενοφόρα. Ο συναγερμός που σήμανε ήταν περιορισμένος, ενώ σε αντίστοιχη περίπτωση προβλέπεται η σήμανση Γενικού Συναγερμού και το κλείσιμο των συνόρων, κάτι που έγινε ώρες μετά. Πολύτιμος χρόνος χάθηκε. Οι σφαίρες βρέθηκαν από περαστικό την επόμενη μέρα. Το όπλο δε βρέθηκε ποτέ.
Οι έρευνες για την υπόθεση ανατέθηκαν εν λευκώ στον επικεφαλής της αστυνομίας της Στοκχόλμης, Χανς Χολμέρ, ο οποίος προσπάθησε να καλύψει τα λάθη. Πολύ γρήγορα κυκλοφόρησε χωρίς στοιχεία ένα σκίτσο του δολοφόνου, ενώ σε σημείο εμμονής περιόρισε τις έρευνες στο περιβάλλον των Κούρδων προσφύγων, στήνοντας ακόμα και μηχανισμούς παρακολούθησης τηλεφώνων για να ενισχύσει τους ισχυρισμούς τους. Όταν αποκαλύφθηκε αυτό ξέσπασε σκάνδαλο. Πολλοί είναι αυτοί που εκτιμούν ότι οι ενέργειες του Χολμέρ δεν ήταν απλά λανθασμένες, αλλά σκόπιμες. Για δεκαετίες υπήρχε η αντίληψη στην Ασφάλεια ότι οι δυνάμεις της αριστεράς ήταν η μεγαλύτερη απειλή για τη Σουηδική κοινωνία και γι’ αυτό φακέλωνε χιλιάδες Σουηδούς αριστερών φρονημάτων κρυφά από το επίσημο κράτος.
Η αναζήτηση του δολοφόνου ήταν μια παρωδία: Περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι κλήθηκαν να καταθέσουν για την υπόθεση, ενώ 134 άνθρωποι προσήλθαν για να δηλώσουν ότι αυτοί σκότωσαν τον Πάλμε… Το κόστος της όλης ανακριτικής διαδικασίς και αναζήτησης του δολοφόνου έφτασε τα 60 εκατ. ευρώ. Μετά απο πολλά χρόνια θα βρεθεί ο δολοφόνος του Ούλοφ Πάλμε, αλλά δεν θα του απαγγελθούν κατηγορίες. Γιατί; Διότι είχε αυτοκτονήσει 20 χρόνια πριν τον εντοπίσει η αστυνομία…
«Ο Στιγκ Ένγκστρεμ, γραφίστας, ήταν ο άνθρωπος που δολοφόνησε τον πρωθυπουργό της Σουηδίας Ούλοφ Πάλμε το 1986», ανακοίνωσε ο εισαγγελέας Κρίστερ Πέτερσον, τον Ιούνιο του 2020, κλείνοντας την υπόθεση που στοίχειωσε την Σουηδία επί δεκαετίες. «Το πρόσωπο είναι ο Στιγκ», ανακοίνωσε κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο εισαγγελέας Πέτερσον. «Εξαιτίας του γεγονότος ότι ο άνθρωπος έχει πεθάνει, δεν μπορώ να απαγγείλω κατηγορίες εναντίον του και αποφάσισα να κλείσω την έρευνα», είπε και συμπλήρωσε: «Είμαι της άποψης ότι προχωρήσαμε τόσο μακριά, όσο μας ζητήθηκε από την έρευνα» είπε ο Πέτερσον στη συνέντευξη Τύπου και σφράγισε με μια αίσθηση αποτυχίας την δολοφονία που συντάραξε την Ευρώπη.
Η αστυνομία συνέλαβε καθ’ υπόδειξη της συζύγου του Πάλμε ως δράστη της δολοφονίας τον 39χρονο Κρίστερ Πέτερσον ο οποίος καταδικάσθηκε σε ισόβια δεσμά στις 27 Ιουλίου 1989. Στο Εφετείο όμως, που έγινε στις 2 Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου, ο Πέτερσον αθωώθηκε επειδή το δικαστήριο έκρινε ότι μόνη η αναγνώριση του κατηγορουμένου από την Λίζμπετ Πάλμε δεν ήταν επαρκές στοιχείο για την καταδίκη του.
O Στινγκ Ένγκστρεμ, που αποκαλείτω κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης και ως Skandia Man καθώς εργαζόταν για την ασφαλιστική εταιρία Skandia, το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου του 1986 βρισκόταν στα Γραφεία της εταιρίας κοντά στον τόπο του εγκλήματος. Ο Ένγκστρεμ, ήταν ένας από τους 20 υπόπτους που υπήρξαν και μάρτυρες της δολοφονίας. Για πρώτη φορά εντοπίστηκε ως ύποπτος από δημοσιογραφική έρευνα και η αστυνομία άρχισε να εξετάζει την περίπτωσή του 18 χρόνια μετά τον θάνατό του! Στην πορεία προέκυψε ότι είχε πέσει σε αντιφάσεις για τις στιγμές που ακολούθησαν τη δολοφονία, υποστηρίζοντας ακόμη ότι προσπάθησε να κρατήσει στη ζωή τον Πάλμε. Σε συνέντευξή της στην σουηδική εφημερίδα Expressen, το 2018, η πρώην σύζυγός του Ένγκστρεμ δήλωσε ότι οι υποψίες που βάρυναν τον σύζυγό της δεν ευσταθούσαν: «Ήταν πάρα πολύ δειλός. Δεν μπορούσε ούτε μύγα να πειράξει», είχε δηλώσει. Ο Έγκενστρεμ αυτοκτόνησε το 2000.
To 2021 η σειρά του NETFLIX «Ο Αμφίβολος Δολοφόνος» έδειξε το πώς ο Στινγκ Ένγκστρεμ που δήλωνε μάρτυρας στη δολοφονία του σουηδού πρωθυπουργού κατάφερε να μην του απαγγελθεί κατηγορία για τον φόνο.
Ο φιλέλληνας πρωθυπουργός
Ο Σβεν Ούλοφ Γιοαχίμ Πάλμε είχε γεννηθεί τον Ιανουάριο του 1927 στη Στοκχόλμη και υπήρξε σοσιαλδημοκράτης πολιτικός και πρωθυπουργός της Σουηδίας. Ο Πάλμε χρημάτισε πρωθυπουργός της Σουηδίας το διάστημα 1969-76 και ξανά από το 1982 μέχρι την ημέρα της δολοφονίας του το 1986. Ήταν ιδιαίτερα αντιπαθής στους συντηρητικούς κύκλους της Σουηδίας για τις αντι-αποικιακές απόψεις του, την κριτική του κατά του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ, ενώ θεωρείτο από πολλούς ότι ήταν κατάσκοπος της KGB, ενώ η συνομωσιολογία για τον θάνατό του κατά καιρούς ενέπλεξε τους Κούρδους αυτονομιστές, τις μυστικές υπηρεσίες της Νοτίου Αφρικής ή τη μυστική αστυνομία της Γιουγκοσλαβίας. Ο Ούλοφ Πάλμε, ήταν στενός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου και της Μελίνας Μερκούρη· αγαπούσε την Κρήτη την οποία επισκέφτηκε για πρώτη φορά το 1981. Ο Πάλμε διέμενε στο χωριό Μοχός όπου συνδέθηκε με τον κοινοτάρχη Θεόφιλο Σουρανάκη και οι τοπικοί φορείς τον ανακήρυξαν επίτιμο δημότη.
Ο Πάλμε είχε πει για την Κρήτη: «Μιλώντας και γράφοντας για την Κρήτη, καταλαβαίνεις πολύ συχνά, πόσο αδύνατο ή δύσκολο είναι να περιγράψεις τον μοναδικό αυτό τόπο με τα άπειρα στοιχεία Ιστορίας, Πολιτισμού, Ομορφιάς. Δε χωράει η Κρήτη σ’ ένα βιβλίο ούτε σε ένα ή πολλά άρθρα. Δε μπορείς να τη γνωρίσεις μέσα από περιγραφές. Μπορείς μονάχα να τη ζήσεις και να τη χαρείς…»!
ΠΗΓΕΣ:
Εξάντας
Βικιπαιδεία
ΤΟ ΒΗΜΑ
ΤΑ ΝΕΑ
Ελευθεροτυπία