ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗΣ - ΚΡΗΤΗ 1940-45: Ιστορικές σελίδες

Την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022, έγινε η τελετή αποκάλυψης του μνημείου στην πλατεία της Εμπάρου, που αναφέρεται στη μεγάλη κύκλωση των χωριών της περιοχής από τις φασιστικές δυνάμεις  του τακτικού στρατού της Βέρμαχτ, στις 6 Αυγούστου 1944. Το μνημείο επιμελήθηκαν δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες – αρχιτέκτονες, ο Χαράλαμπος Κοτζάμπασης και η σύζυγός του Μυρτώ Συγγελάκη.

Στο έργο τους οι καλλιτέχνες προσέδωσαν έναν εξαιρετικό συμβολισμό των χρόνων της κατοχής της Κρήτης, δημιουργώντας ένα σώμα να στέκεται μπροστά σε έναν καμπυλωτό τοίχο έχοντας τα χέρια πίσω στην πλάτη του. Κάθε εκπαιδευτικός θα  μπορούσε να οδηγήσει τους μαθητές του μπροστά στο μνημείο, όπου θα επιχειρούσε  μία προσέγγιση της ιστορίας των χρόνων 1941-1944 και αυτά που έγιναν στο νησί μας από τον βάρβαρο γερμανικό στρατό.

Θα μπορούσε να περιγράψει ο δάσκαλος την ανθρώπινη μορφή που στέκεται με τα χέρια πίσω στην πλάτη, έτσι όπως συλλάμβαναν οι Γερμανοί τους πατριώτες και τους οδηγούσαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα. Να μιλήσει για το θάρρος των Κρητικών (ανδρών και γυναικών) που στέκονταν μπροστά στις κάνες των εκτελεστών. Αναφέρουμε άντρες και γυναίκες, αφού δεν διακρίνεται αν το γλυπτό σώμα ανήκει σε άντρα ή γυναίκα. Να τονίσει τον πατριωτισμό και την περιφρόνηση του θανάτου, εκείνες τις φοβερές στιγμές της εκτέλεσης, αφού η μορφή έχει μεγάλο ύψος συμβολίζοντας την ανάβαση της ψυχής από τη γη στον ουρανό, μετά το κροτάλισμα των πολυβόλων.

Να δείξει στους μαθητές τον ψηλό τοίχο με τις καμπύλες, που συμβολίζει την κύκλωση των χωριών της Εμπάρου τον Αύγουστο του 1944, αλλά και την κύκλωση άλλων δεκάδων χωριών της Κρήτης που λεηλάτησαν και πυρπόλησαν οι στρατιώτες της Βέρμαχτ εκτελώντας τους κατοίκους. Θα μπορούσε να στερεώσει στον τοίχο της κύκλωσης τις φωτογραφίες των εγκληματιών Στρατηγών Μπρόγερ και Μίλερ, υπεύθυνων για την καταστροφή και τις εκτελέσεις στα χωριά της Βιάννου και της Κάτω Ιεράπετρας και να καταδείξει τα εγκλήματα που έκαναν στην Κρήτη.

Θα μπορούσε ο δάσκαλος να συνομιλήσει με τους μαθητές του μπροστά στο μνημείο για όλα αυτά που έγιναν στην Έμπαρο, ανήμερα της Μεταμόρφωσης του Χριστού στις 6 Αυγούστου 1944.

Από τα αποκαλυπτήρια του μνημείου της Εμπάρου
Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022. Από τα αποκαλυπτήρια του μνημείου της Εμπάρου

…………………………………….

Στην ομιλία του, αμέσως μετά την αποκάλυψη του μνημείου της Εμπάρου στις 18 Σεπτεμβρίου 2022, ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης μεταξύ άλλων είπε :

«…η  Έμπαρος και τα χωριά της είχαν τη δική τους συμβολή στον αντιστασιακό αγώνα. Ας θυμηθούμε ενδεικτικά :

Α) Από τα χωριά της Εμπάρου στηρίχθηκε το ενιαίο αντάρτικο των Λασιθιώτικων βουνών, από την έναρξη της κατοχής ως τον Σεπτέμβριο του 1943 που χωρίστηκε. Συγχρόνως, τα χωριά Έμπαρος, Θωμαδιανό, Ξενιάκο, Μηλιαράδω και Κατωφύγι, ήταν οι βασικοί και καθημερινοί τροφοδότες των ανταρτών. Και μετά τον χωρισμό του αντάρτικου, η Έμπαρος συνέχισε να τροφοδοτεί και τις δύο Οργανώσεις της ΕΟΚ και του ΕΑΜ.

Β) Διαβάζουμε σε έγγραφο της Στρατιωτικής Διοικήσεως Κρήτης με ημερομηνία Αύγουστος 1942, ότι η Έμπαρος διέθεσε ως τότε για τον στρατό κατοχής δέκα χιλιάδες οκάδες πατάτες. Οι πατάτες πληρώνονταν (με δραχμές από την κλοπή των ταμείων της Τράπεζας της Ελλάδος που δεν είχαν καμιά αγοραστική αξία). Οι κατακτητές όμως δεν ήταν ικανοποιημένοι και έστελναν κατά διαστήματα στρατιώτες και οχήματα και λεηλατούσαν τα νοικοκυριά (πατάτες, λάδι, τυριά, ζωικά προϊόντα όπως αρνιά, κατσίκια, αγελάδες, κλπ.).

Έμπαρος 1942. Από την καθημερινότητα των κατοίκων.
Έμπαρος 1942. Από την καθημερινότητα των κατοίκων.

Γ) Στις 26 Φεβρουαρίου 1944, ο Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης Μπρόγερ συστήνει σώματα αυτοπροστασίας από κατοίκους των χωριών της Κρήτης με δικαίωμα οπλισμού. Αυτό θα εξυπηρετούσε τις επιδιώξεις και τα σχέδια των κατακτητών. Διαβάζουμε στα έγγραφα του Αρχείου της Στρατιωτικής Διοικήσεως Κρήτης ότι από τον κατάλογο των σωμάτων αυτοπροστασίας, απουσιάζουν όλα τα χωριά της περιοχής Εμπάρου.

Δ) Στο χωριό Μηλιαράδω, το γερμανικό Φρουραρχείο Ηρακλείου ζήτησε και συνελήφθηκαν όλες οι γυναίκες από 16 ως 50 ετών, με αφορμή τη μη προσέλευση των ανδρών του χωριού στην καταναγκαστική εργασία. Για την αποφυλάκιση των γυναικών ο Φρούραρχος απαιτεί την παρουσία των ανδρών στα έργα. Διαφορετικά ανακοινώνει ότι θα ανατιναχθεί όλο το χωριό.

Ο Φρούραρχος τονίζει ότι η Κοινότητα Μηλιαράδων: «απεδείχθη ως η χειροτέρα της Κρήτης ως προς το ζήτημα της διαθέσεως εργατών». Αυτήν τη διαταγή του Φρουράρχου μεταφέρει με έγγραφό του ο διορισμένος των αρχών κατοχής Νομάρχης Ηρακλείου Εμμανουήλ Ξανθάκης, στον Πρόεδρο της Κοινότητας Μηλιαράδων, στις 19 και 24 Αυγούστου 1943.

Ε) Η Μαρία Λαγουβάρδου – Σπανογιαννάκη, μια ηρωική και σεμνή μορφή της Κρητικής Αντίστασης, δασκάλα από την Έμπαρο, μέλος της ΕΠΟΝ ως φοιτήτρια της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου και του ΕΑΜ στη συνέχεια, αναζητούσε τρόπους να βοηθήσει τους δεινοπαθούντες συγχωριανούς της. Ο πατέρας της Παύλος, με δύο αλευρόμυλος στην ιδιοκτησία του, μεγαλοκτηματίας, είχε τις αποθήκες του γεμάτες από σιτηρά.

Η Μαρία, συχνά τα χρόνια της κατοχής, μοίραζε σιτάρι και κριθάρι στους χωριανούς της που το είχαν ανάγκη. Κατέβαινε στις αποθήκες του πατέρα της, γέμιζε σακιά από τα γεμάτα πιθάρια και στη θέση τους τοποθετούσε λείες πέτρες από την κοίτη του ποταμού. Οι πέτρες πήγαιναν στον πυθμένα του πιθαριού

και η στάθμη των σιτηρών δεν κατέβαινε, ήταν πάντα η ίδια στις επιθεωρήσεις του πατέρα της Παύλου. Να προσθέσουμε και τους πολλούς νέους και νέες της Εμπάρου  που ήταν μέλη της ΕΠΟΝ αλλά και τον γενναίο αγωνιστή της ΕΠΟΝ και του ΕΑΜ Γιάννη Πλαγιωτάκη και τον θείο του Βασίλη Πλαγιωτάκη.

Τα ονόματα τεσσάρων Εμπαριτών εκτελεσμένων από τα στρατεύματα κατοχής την περίοδο 1941-1944.
(πηγή: Ρομπέρτο Λέμπολντ, Φωτογραφικό Λεύκωμα Καστελλίου 1941-1945, Ηράκλειο 2006, σελ. 166)

……………………….

Την Κυριακή 6 Αυγούστου 1944 πριν το ξημέρωμα, γερμανικός λόχος από στρατιώτες της φρουράς του αεροδρομίου Καστελλίου κύκλωσαν με προσοχή την Έμπαρο και τα χωριά της Ξενιάκο, Μηλιαράδω, Θωμαδιανό και Κατωφύγι, με αποστολή να συλλάβουν τους άντρες.

Οι επιχειρήσεις – κυκλώσεις των χωριών της Κρήτης άρχισαν αμέσως μετά την κατάληψη της Κρήτης την 1η Ιουνίου 1941 και συνεχίστηκαν ως το τέλος της κατοχής. Ακολουθούσαν όλες την ίδια τακτική. Στρατιώτες της Βέρμαχτ κατέφθαναν στο επιλεγμένο χωριό ή τοποθεσία πριν το ξημέρωμα, κάποιες ομάδες με βαρύ οπλισμό (πολυβόλα) κύκλωναν τα χωριά, απέκλειαν κάθε δρόμο ή μονοπάτι διαφυγής και οι υπόλοιποι Γερμανοί έμπαιναν στον κλοιό μόλις φώτιζε ο ήλιος και συλλάμβαναν τους άντρες. Αναφέρουμε τους κλοιούς στο χωριό Κοντομαρί Χανίων, στο χωριό Βορρού Μονοφατσίου, στα Ανώγεια, στη Δαμάστα, στο Κουστογέρακο Χανίων και αλλού…

Η προέλευση του γερμανικού λόχου που κύκλωσε τα χωριά της Εμπάρου ανήμερα του Αφέντη Χριστού στις 6 Αυγούστου 1944, προκύπτει από την παρακάτω διήγηση : «Εμείς στο Καστέλλι, τα χρόνια των παππούδων μας και οπίσω, γιορτάζαμε σαν πολιούχο του χωριού τον Αφέντη Χριστό. Τότες η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου, που έχομε σήμερο πολιούχο στο Καστέλλι, ήτονε μικρή. Τήνε μεγάλωσε ύστερα δα ο Τρυφίτσος πριν σκοτωθεί.

Ο Αφέντης Χριστός είναι μια εκκλησία που βρίσκεται ανατολικά και δίπλα στα σχολεία, με ζωγραφισμένους από αγίους τσι τοίχους. Επειδή οι Γερμανοί είχανε καταλάβει το Γυμνάσιο και το Δημοτικό σχολειό  κι είχανε διώξει τσι μαθητές, μια τάξη του Δημοτικού σχολειού έκανε μάθημα μέσα στην εκκλησία του Αφέντη Χριστού.

Κάθε χρόνο του Αφέντη Χριστού, όντεν ήτανε επαδέ οι Γερμανοί, πολλοί ερχόντανε στην εκκλησία και γιορτάζανε μαζί με τσι Καστελλιανούς. Το τελευταίο χρόνο όμως δεν ήρθε κανείς Γερμανός να λειτουργηθεί. Ερωτήξαμε γιάντα δεν ήρθανε οφέτος οι Γερμανοί; Και μας  είπανε δυο στρατιώτες, απ’αυτούς που εξωμένανε στο Γυμνάσιο, ότι πάνε σε ένα χωριό να κάνουνε συλλήψεις. Σε ποιο χωριό; Στην Έμπαρο. Τσ’έξε τ’ Αυγούστου, ανήμερα τση γιορτής τα’ Αφέντη Χριστού, επήγανε οι Γερμανοί του Καστελλίου στην Έμπαρο να πιάσουνε τσι κατοίκους».

(απομαγνητοφωνημένη διήγηση του Θόδωρου Καμπάνη, Κυριακή 6 Μαΐου 2018).

Τα γεγονότα της κύκλωσης της Εμπάρου και των χωριών της έχουν ως εξής :

Τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 5 Αυγούστου 1944, γερμανική δύναμη  καταφτάνει με αυτοκίνητα στην περιοχή της Εμπάρου. Τα χωριά Έμπαρος Μηλιαράδω, Κατωφύγι, Ξενιάκο και Θωμαδιανό κυκλώνονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη μπορεί να διαφύγει κανείς από τον κλοιό. Γερμανοί στρατιώτες σκορπίζονται τα ξημερώματα στις 6 Αυγούστου στα χωριά και συλλαμβάνουν 35 κατοίκους. Τους Γερμανούς συνοδεύει Έλληνας προδότης, (γνωστό σήμερα το όνομά του, δεν αξίζει να το αναφέρουμε).

Οι συλλήψεις των Γερμανών γίνονται επιλεκτικά, διαλέγουν δηλαδή τους συλληφθέντες με υπόδειξη του προδότη. Ως αιτία των συλλήψεων είναι η  εκτέλεση από άντρες της Αντίστασης της γυναίκας του προδότη. Οι στρατιώτες της Βέρμαχτ, δολοφονούν τον Πρόεδρο της Κοινότητας Εμπάρου Αντώνη Σταματάκη και τον Μανόλη Γεωργίου Μαρκογιανάκη από το χωριό Μηλιαράδω. Από τους 35 συλληφθέντες, επιλέγουν οχτώ πατριώτες, τους τοποθετούν έξω από τον ναό της Αγίας Τριάδας και τρομοκρατούν τους συγχωριανούς τους λέγοντας ότι θα τους εκτελέσουν.

Ιστορικά, διασώζονται τα ονόματα των έξι πατριωτών από τους οκτώ : Μιλτιάδης Σηφάκης, Μανόλης Φουκαράκης, Ιωάννης Πλαγιωτάκης, Μιχάλης Τσιριγωτάκης, Γεώργιος Ψιλλάκης και Γεώργιος Σταματάκης. Η εκτέλεση είναι εικονική. Στη συνέχεια, οι 35 όμηροι οδηγούνται με αυτοκίνητα στο Καστέλλι και κλείνονται στην κατσέτα (περιφραγμένος χώρος) του χωριού Αρχάγγελος. Γύρω από τα σύρματα οι συγγενείς των ομήρων αναζητούν τρόπους για να τους ελευθερώσουν οι κατακτητές. Από την κατσέτα του Αρχάγγελου, επιλέγονται δέκα άτομα και οδηγούνται την άλλη μέρα στις φυλακές Ηρακλείου.

Ο Μιλτιάδης Σηφάκης, ο Γεώργιος Ψιλάκης ο Γεώργιος Σταματάκης ο Ροδάμανθυς Κονδυλάκης, ο Ιωάννης Πλαγιωτάκης ο Μιχάλης Τσιριγωτάκης, ο Εμμανουήλ Μηλιαράς, ο Γιάννης Μαυροκουκουλάκης, ο Σταύρος Σταυρουλάκης και ο Ενωμοτάρχης Τρουλινός. Οι υπόλοιποι 25 αφέθηκαν ελεύθεροι.  Νέες ανακρίσεις στο Ηράκλειο με βασανισμούς. Από τους δέκα, οι Γερμανοί επιλέγουν έξι, τους Μιλτιάδη Σηφάκη, Γεώργιο Ψιλάκη, Γεώργιο Σταματάκη, Ροδάμανθυ Κονδυλάκη, Μιχάλη Τσιριγωτάκη και Ενωμοτάρχη Τρουλλινό και τους στέλνουν στις φυλακές Αγυιάς.

Οι άλλοι τέσσερις αφήνονται ελεύθεροι. Στις φυλακές της Αγυιάς εκτελούνται οι τρεις πρώτοι και οι άλλοι τρεις ελευθερώνονται. Όλες τις παραπάνω συλλήψεις, τις επιλογές των πατριωτών από την «κατσέτα» του Καστελλίου στο Ηράκλειο, την αποστολή από το Ηράκλειο έξι από τους δέκα πατριώτες στην Αγυιά Χανίων, την εκτέλεση των τριών από τους έξι ομήρους, οι Γερμανοί έπραξαν ύστερα από υπόδειξη του προδότη.

Αυτό που δεν αναφέρεται σε κανένα βιβλίο της Αντίστασης, είναι ο θάνατος ενός ακόμη παλικαριού στην κύκλωση της Εμπάρου. Του Γιάννη Ανυφαντάκη. Ήταν από το χωριό Αβρακόντε Λασιθίου και διατηρούσε Μετόχι στην Έμπαρο. Παντρεμένος με τη Χρυσή (Ανυφαντοχρυσή).

Στην κύκλωση των Γερμανών, μπήκε στην κοίτη του ποταμού που οδηγούσε στον Ξενιάκο και από κει θα τραβούσε στο χωριό του Αβρακόντε. Οι Γερμανοί τον αντιλήφθηκαν και τον πυροβόλησαν. Τα αίματα γέμισαν τα ρούχα του και ο Γερμανός στρατιώτης που τον πυροβόλησε, δεν κατέβηκε για τη χαριστική βολή. Ο Γιάννης Ανυφαντάκης όμως ζούσε. Μετά την απομάκρυνση των Γερμανών από την Έμπαρο, μεταφέρθηκε στο Πανάνειο Νοσοκομείο Ηρακλείου. Ο Γιάννης Ανυφαντάκης δεν άντεξε και πέθανε σε τρεις ημέρες από σηψαιμία.

Τα ονόματα τεσσάρων Εμπαριτών εκτελεσμένων από τα στρατεύματα κατοχής την περίοδο 1941-1944.
Τα ονόματα τεσσάρων Εμπαριτών εκτελεσμένων από τα στρατεύματα κατοχής την περίοδο 1941-1944.

……………………..

Στις 15 Σεπτεμβρίου 1944, η Ανταρτική Ομάδα Ανωγείων δέχτηκε αιφνιδιαστική επίθεση από ομάδα δεκατεσσάρων πάνοπλων Γερμανών στη θέση Αξίπετρα της περιοχής του χωριού Καβροχώρι Μαλεβυζίου. Αρχικά η Ανωγειανή ομάδα αιφνιδιάστηκε αλλά σύντομα ο Αρχηγός της Χριστομιχάλης Ξυλούρης, δίδοντας ο ίδιος το παράδειγμα και πολεμώντας όρθιος, καταφέρνει με τους άντρες του να εξουδετερώσουν όλους τους Γερμανούς εκτός από έναν που σώθηκε και να πάρουν ως λάφυρα το πολεμικό υλικό των φονευθέντων.

Την επόμενη ημέρα της μάχης, στις 16 Σεπτεμβρίου 1944, ο Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης Στρατηγός Μίλερ με προκήρυξή του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κρητικός Κήρυξ του Ηρακλείου, γνωστοποιεί στους πολίτες την εκτέλεση 60 πατριωτών στην Αγυιά Χανίων ως αντίποινα για τον θάνατο των 13 Γερμανών στα Αξίπετρα. Για να δικαιολογήσει την πράξη των κατοχικών δυνάμεων, αναφέρει ότι οι στρατιώτες του σκοτώθηκαν από κομμουνιστές αντάρτες, ότι ασέλγησαν πάνω στα νεκρά σώματα αποκόπτοντας τις μύτες και τα αυτιά, ότι έχουν θραυτεί όλα τα μέλη των σωμάτων τους και ότι έχουν παραμορφωθεί τα πρόσωπα των νεκρών.

Όλα τα παραπάνω που αναφέρει η προκήρυξη του Μίλερ είναι αναληθή και δεν συνάδουν με το ήθος και τις παραδόσεις των κρητικών.

Τέσσερις ημέρες μετά τη διαταγή του Μίλερ, στις 20 Σεπτεμβρίου 1944, στην εφημερίδα του Ηρακλείου «Κρητικός Κήρυξ», ανακοινώνονται τα ονόματα των 60 εκτελεσμένων.

Οι πατριώτες που εκτελέστηκαν είναι απ’όλους τους νομούς της Κρήτης. Στο τέλος του καταλόγου διαβάζουμε : Σηφάκης Μιλτιάδης, (σημ. : ΜΗΛΙΑΡΑΔΩ), Ψιλάκης Γεώργιος, (σημ. : ΕΜΠΑΡΟΣ), Σταματάκης Γεώργιος, (σημ. : ΕΜΠΑΡΟΣ).

Συμπερασματικά, ο τελικός απολογισμός της κύκλωσης της Εμπάρου και των χωριών της ήταν έξι παλικάρια νεκρά, δύο δολοφονήθηκαν στην κύκλωση, ένα τραυματίστηκε και πέθανε από τα τραύματά του στο Πανάνειο και τρία εκτελέστηκαν στην Αγυιά. (Σταματάκης Αντώνης, Ψιλάκης Γεώργιος και Σταματάκης Γεώργιος από την Έμπαρο. Σηφάκης Μιλτιάδης και Μαρκογιαννάκης Μανόλης από το Μηλιαράδω. Ανυφαντάκης Γιάννης από τον Αβρακόντε Λασιθίου).

Να τονίσουμε ότι η κύκλωση των χωριών της Εμπάρου και οι εκτελέσεις των έξι πατριωτών ήταν αποτέλεσμα των ενεργειών του φασιστικού, ναζιστικού και βάρβαρου κατοχικού στρατού της Βέρμαχτ και των δωσίλογων συνεργατών του.

……………………….

«Αριθμητική κατάστασις εκτελεσθέντων Νομού Ηρακλείου κατά την περίοδον κατοχής της Κρήτης».
Γεώργιος Ε. Φραγκάκης, (14 Σεπτεμβρίου 1943), Αντώνιος Δημ. Σταματάκης, (6 Αυγούστου 1944), Γεώργιος Κ. Ψυλλάκης και Γεώργιος Κ. Σταματάκης, (16 Σεπτεμβρίου 1944). (Πηγή): Ιστορικό Αρχείο Κρήτης)

Το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα Ε.Σ.Δ.Ο.Γ.Ε., απέστειλε τον προηγούμενο χρόνο, στις 17 Φεβρουαρίου 2021, επιστολή στους φορείς της εκπαίδευσης καταγγέλλοντας την εκπαιδευτική πλατφόρμα που χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με την ονομασία MOG (Μνήμες από την κατοχή στην Ελλάδα).  Το πρόγραμμα «φιλοδοξεί να αποτελέσει  μέρος των σχολικών προγραμμάτων των Δημοτικών, των Γυμνασίων και των Λυκείων της χώρας».

Ένας άλλος φορέας, το Γερμανικό Ίδρυμα Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον, σημειώνει στην ιστοσελίδα του MOG : Εις μνήμην των θυμάτων του Εθνικοσοσιαλισμού, το Ίδρυμα Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον υποστηρίζει τους επιζώντες, υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συνεννόηση των λαών.

Το ίδρυμα εκπροσωπεί την πολιτική και ηθική ευθύνη του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας έναντι των θυμάτων της εθνικοσοσιαλιστικής αδικίας. Ιδρύθηκε το 2000 από την γερμανική κυβέρνηση με σκοπό την αποζημίωση των καταναγκαστικών εργατών επί εθνικοσοσιαλισμού. Μετά από την ολοκλήρωση των αποζημιώσεων το Ίδρυμα υποστηρίζει προγράμματα για την συμφιλίωση.

Η  άποψη του Γερμανικού Ιδρύματος Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον για την ολοκλήρωση των «αποζημιώσεων των καταναγκαστικών εργατών την περίοδο του εθνικοσοσιαλισμού», δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Κανείς καταναγκαστικός εργάτης στα οχυρωματικά έργα της Κρήτης δεν πληρώθηκε.

Σε συνδυασμό με την αδιαλλαξία της Ο.Δ.Γ. απέναντι στις νόμιμες, απαράγραπτες και ισχυρά τεκμηριωμένες Ελληνικές αξιώσεις προς τη Γερμανική Κυβέρνηση για Δικαιοσύνη και Αποζημίωση, δεν οδηγεί στη «συμφιλίωση» με την Ελλάδα.

Η ανάληψη της ευθύνης από την Ο.Δ.Γ. των ναζιστικών εγκλημάτων και η αποδοχή της ιστορικής αλήθειας, είναι ο μόνος δρόμος που ανοίγει μία ελπιδοφόρα προοπτική για την Ευρώπη, όπως πολλές φορές ανέφερε στις ομιλίες του ο Μανώλης Γλέζος που ήταν ο Ιδρυτής και επί 21 χρόνια Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, αφιερώνοντας τη ζωή του στον αγώνα για Μνήμη και Δικαιοσύνη.

 

* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος