Του Κώστα Φασουλά
Ο στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος είναι αυτός που έδωσε την ιδέα για τον τίτλο του ξεχωριστού αυτού δίσκου. Το επίθετο «τσίλικος» κατάγεται από την τούρκικη λέξη «cil» και αναφέρεται στο νεόκοπο και γυαλιστερό νόμισμα. Όμως, εκτός από τα νομίσματα, ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάθε τι το νέο, το ολοκαίνουργιο αλλά και το καλοφτιαγμένο
Στον διπλό δίσκο Τα Τσίλικα, η Χάρις Αλεξίου ηχογράφησε 25 παλιά λαϊκά τραγούδια της περιόδου 1900 έως 1945, που είχαν ηχογραφήσει στη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, την Αμερική και αργότερα στην Αθήνα, η Μαρίκα η Πολίτισσα, η Ρόζα Εσκενάζυ, ο Στράτος Παγιουμτζής, η Ρίτα Αμπατζή, ο Στελλάκης Περπινιάδης και ο Μάρκος Βαμβακάρης…
Το 1983 χρονιά που κυκλοφορεί ο δισκος Τα τσίλικα με τη φωνή της Χάρις Αλεξίου, η ελληνική δραχμή θα υποτιμηθεί κατα 15% έναντι των νομισμάτων των δυτικών χωρών, ενώ θα υπάρξουν φραγμοί στις εισαγωγές, προκειμένου να αποτραπεί η κατάρρευση της οικονομίας, όπως χαρακτηριστικά ισχυρίστηκε ο τότε αρμόδιος υπουργός Γεράσιμος Αρσένης. Τον ίδιο χρόνο, τίθεται σε ισχύ το πενθήμερο και οι 40 ώρες εργασίας για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα, το οικογενειακό δίκαιο αλλάζει όψη και στην αναμόρφωσή του, αναγνωρίζει στις γυναίκες ίσα δικαιώματα με αυτά των ανδρών την ίδια περίπου χρονική στιγμή που οι Πράσινοι εισέρχονται για πρώτη φορά στην Γερμανική Βουλή.
Το 1983 σε γκάλοπ που έγινε μεταξύ Αμερικανών γερουσιαστών, αξιωματούχων του Πενταγώνου, καθώς και Ακαδημαϊκών δημοσιογράφων και ξένων διπλωματών με το ερώτημα, ποιοι είναι οι χειρότεροι ηγέτες του κόσμου, πρώτος ήρθε ο Αγιατολάχ Χομεϊνί, και τη δεύτερη θέση κατέλαβαν ο ηγέτης της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι και ο Μομπούτου Σέσε Σέκο του Ζαΐρ. Ο Μεναχέμ Μπέγκιν κατέλαβε την 5 η θέση, ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ την 6 η και ο Φιντέλ Κάστρο την 16 η θέση.
Το Νοέμβριο του 1983 η Ένωση καταναλωτών της Αγγλίας, σε μια στατιστική ερεύνα που κάλυπτε όλες τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, κατέτασσε τους Έλληνες στην κορυφή των τηλεορασόπληκτων μετά τους Άγγλους. Η έρευνα της ένωσης καταναλωτών, διήρκησε 2 χρόνια και υπήρξε λίαν αποκαλυπτική για τα γούστα του κοινού. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το τηλεοπτικό κοινό της Δυτική Ευρώπης, θα ήθελε να βλέπει λιγότερα σπορ, και λιγότερα εισαγόμενα αμερικανικά προγράμματα, λιγότερη βία στην μικρή οθόνη, ενώ πάνω από 10% θα επιθυμούσε πιο πολλά θεατρικά έργα, και μορφωτικές εκπομπές
Τον Μάρτιο του 1983, ο Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν σε λόγο του που εκφώνησε στη Φλόριντα, θα καταγγείλει τον Σοβιετικό Κομουνισμό ώς την αιτία κάθε κακού που συμβαίνει στο σύγχρονο κόσμο, όμως οι Σοβιετικοί δεν θα αφήσουν αναπάντητη την διαπίστωση αυτή του Αμερικανού Προέδρου και θα δηλώσουν με την σειρά τους, ότι διακατέχεται από παθολογικό μίσος κατά του Σοσιαλισμού.
Τον ίδιο χρόνο οι τις Βρετανικές εφημερίδες, γράφουν ότι η υπογεννητικότητα απειλεί τους Άγγλους ευγενείς. Το αριστοκρατικό
γένος στην Βρετανία κινδυνεύει να εξαφανιστεί, κι αν δεν ενδιαφερθεί η επιστήμη και δεν βελτιώσει την γονιμότητα των ευγενών, το 2200 δεν θα υπάρχει αριστοκράτης, έγραφαν σε τόνο ανήσυχο οι εφημερίδες της εποχής.
Σύμφωνα μάλιστα με υπολογισμούς που έκανε ο Βρετανός συγγραφέας Ρόμπερτ Λέισι, με βάσεις τις τάσεις που κυριαρχούν στο φαινόμενο, οι 800 Άγγλοι που σήμερα διαθέτουν κάποιο αριστοκρατικό τίτλο, θα εξαφανιστούν ολοσχερώς τα επόμενα 300 χρόνια. Πρότεινε μάλιστα, οι ειδικοί να εξετάσουν τις δυνατότητες ζευγαρώματος για τους δούκες και τους Κόμητες, όπως κάνουν τώρα με τα απειλούμενα προς εξαφάνιση pandas
Τον Μάρτιο του 1983 ο Αρχαιολόγος και ερευνητής Γιώργος Μαστορόπουλος, ανακαλύπτει πίνακα του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου που απεικονίζει την κοίμηση της Θεοτόκου. Θεματοφύλακας του σπουδαίου αυτού έργου, ήταν η εκκλησία των Ψαριανών στην Ερμούπολη της Σύρου. Η Κοίμηση της Θεοτόκου, παρότι είναι έργο της νεότητας του ζωγράφου, έχει τόση καλλιτεχνική πληρότητα, που μαρτυρεί ότι ο Γκρέκο ήταν και στην ηλικία αυτή ένας ολοκληρωμένος δημιουργός. Τον ίδιο μήνα το υπουργείο Πολιτισμού προκηρύττει διαγωνισμό συγγραφής σεναρίου για την παραγωγή ταινίας αφιερωμένης στον ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από τον θάνατό του.
Σχεδόν ταυτόχρονα η εφημερίδα Ακρόπολις φιλοξενεί την τελευταία συνέντευξη της ανιψιάς του Αλεξανδρινού ποιητή, Χαρίκλειας Βαλιέρι- Καβάφη. Όταν ξαφνικά πέθανε ο πατέρας μου Αριστείδης Καβάφης, θα πει στη συνέντευξη αυτή η ανιψιά του ποιητή, χρειάστηκε να μετακομίσουμε στην Αλεξάνδρεια με την μητέρα μου, για να μείνουμε κοντά στους Καβάφηδες. Ο Κωνσταντίνος θα ήταν τότε 40 χρόνων, όταν κυριαρχούσε πια το όνομα του σε όλη την ανθούσα πόλη. Παντού αναφέρονταν με ενθουσιασμό στον ποιητή, κι όλοι οι
διανοούμενοι της εποχής, έρχονταν τακτικά στο σπίτι και μιλούσαν ατέλειωτες ώρες για την τέχνη. Ο θείος πρέπει να πω ήταν σωστός άρχοντας στην εμφάνιση. Η συμπεριφορά του ήταν συνήθως άψογη και ευγενική. Υπήρχαν όμως κι άλλες στιγμές που ο Κωνσταντίνος έδειχνε παράξενος στους τρόπους του, ιδίως όσο περνούσαν τα χρόνια, κι αφου στο μεταξύ είχε αποκτήσει έναν ιδιόμορφο εγωισμό, αποτέλεσμα ίσως, της καλής φήμης που συγκέντρωνε ως ποιητής. Άλλες πάλι φορές, έδειχνε παράφορα ευγενής, συνεχίζει η ανιψιά του ποιητή, όπως κάθε φορά που δεχόταν νέους ανθρώπους. Τους καλωσόριζε με πολλή εγκαρδιότητα, και τους κερνούσε ο ίδιος, περιφέροντας το δίσκο με διάφορα ποτά, σαν υποδειγματικός οικοδεσπότης. Κι έμοιαζε να ζει τότε, τις ποιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής του.
Το 1983 η ταινία Εξωγήινος του Στίβεν Σπίλμπεργκ βρίσκεται στην κορυφή της εμπορικής της επιτυχίας, όμως το παράξενο είναι πως ο περιλάλητος αυτός κινηματογραφικός ήρωας έχει τα μάτια και την έκφραση του προσώπου μιας κυρίας 60 χρονών, που διατηρεί ένα μικρό εστιατόριο στο Λος Άντζελες. Το αποκάλυψε η ίδια η κυρία Λη Άντλερ, που δεν είναι άλλη από τη μητέρα του σκηνοθέτη και δημιουργού του εξωγήινου, Στίβεν Σπίλμπεργκ . Η κυρία Άντλερ δήλωσε ακόμα πως ο γιος της δεν εμπνεύστηκε μόνο τα χαρακτηριστικά του ήρωα του από την ίδια, αλλά και την συμπεριφορά του. Όταν μάλιστα ρωτήθηκε από δημοσιογράφο η κυρία Αντλερ, αν σκέφτεται να παρατήσει το μικρό εστιατόριο της, τώρα που ο γιός της μπορεί να της εξασφαλίσει μια άνετη ζωή, απάντησε :«Γίναμε πια τόσο διάσημοι που κάθε βράδυ είμαστε γεμάτοι από κόσμο. Επομένως γιατί να το κλείσω.»
Τον Απρίλιο του 1983 η επιτροπή περιβάλλοντος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, μετά από διήμερες συζητήσεις για τη μόλυνση των πόλεων, με τη συμμετοχή ειδικών εμπειρογνωμόνων από όλο τον κόσμο, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Αθήνα είναι η πιο μολυσμένη πόλη της Ευρώπης. Την ελληνική πρωτεύουσα ακολουθούν στη μόλυνση του περιβάλλοντος με τη σειρά το Μιλάνο, η Νίκαια, η Βαρκελώνη και η Μαδρίτη. Ο πρόεδρος της επιτροπής Βρετανός Κόλινς, τόνισε ότι οι πνευμονικές λειτουργίες των κατοίκων των πόλεων αυτών, και εννοείται ιδιαίτερα της Αθήνας, έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο σε δυο χρόνια, όπως επίσης και η προοπτική ζωής.
Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, η Νομαρχία Αττικής αποφαίνεται ότι οι περισσότερες ακτές του Σαρωνικού είναι ακατάλληλες για τους κολυμβητές, λόγω της υψηλής μόλυνσης, και με απόφασή της, απαγορεύει σε μια σειρά από αυτές τα Θαλάσσια λουτρά.
- Ο Κώστας Φασουλάς είναι στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός