Του Κώστα Φασουλά
Πρόκειται για δίσκο που περιλαμβάνει τις μουσικές και τα τραγούδια της ομώνυμης ραδιοφωνικής εκπομπής, που μεταδόθηκε από το Τρίτο
Πρόγραμμα τη χρονική περίοδο 1976- 1980. Τις συνθέσεις των τραγουδιών της Λιλιπούπολης υπογράφουν ο Νίκος Κυπουργός, ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος, και η Λενα Πλάτωνος, οι στίχοι ανήκουν στη Μαριανίνα Κριεζή, ενώ της ερμηνευτική ευθύνη της Λιλιπούπολης έχουν ο Αντώνης Κοντογεωργίου, η Σαββίνα Γιαννάτου, η Μαριέλη Σφακιανάκη και ο Σπύρος Σακκάς.
«Η Λιλιπούπολη» αναφέρει ο Μάνος Χατζιδάκις, υπήρξε γέννημα μιας φιλελεύθερης και πειραματικής ραδιοφωνίας από τη μια, του Τρίτου Προγράμματος -κι από την άλλη, μιας ομάδας νέων ανθρώπων με πολύ ταλέντο, πού συγκεντρώθηκαν στο Τρίτο και δούλεψαν ελεύθερα με κέφι με αξιοπρέπεια κι αυτοσεβασμό.
Αυτό βέβαια δεν στάθηκε εμπόδιο στο να εξοργιστεί ή αντιδραστική παραδημοσιογραφία του ελληνικού τύπου, πού χαρακτήρισε την Λιλιπούπολη σαν…. κομμουνιστική.
Ίσως γιατί, πρώτη φορά κάποιοι μιλούσαν στα παιδιά υπεύθυνα με καθαρή ποιητική γλώσσα, θίγοντας θέματα πού βασανίζουν και πονάν τον τόπο, κι όχι σαν εκπαιδευτικοί ή γονείς ανόητοι, πού συμπεριφέρνονται στα παιδιά, λες κι αποτείνονται σε υποανάπτυκτους και ατελείς οργανισμούς με θέματα ανώδυνα και γλώσσα απονεκρωμένη και συμβατική.
Το 1980 χρονιά που κυκλοφορεί ο δίσκος με τα τραγούδια της Λιλιπούπολης, 144.000 παιδιά στην Ελλάδα δουλεύουν σε ιδιαίτερα βαριά επαγγέλματα. «Η Ελλάδα κατατάσσεται από το διεθνές γραφείο εργασίας, μεταξύ των 10 χωρών που εκμεταλλεύονται τους ανήλικους», τόνισε στην εισήγηση της για το εργαζόμενο παιδί η δικηγόρος Λίλα Χρηστοφορίδου, στις 22 Δεκεμβρίου του 1980 ημέρα του σεμιναρίου για το κακοποιημένο παιδί, που οργάνωσε ο σύλλογος Ελληνίδων επιστημόνων.
Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία από την απογραφή του 1971, υπάρχουν στην Ελλάδα 65.640 οικονομικώς ενεργώς παιδιά σε σύνολο 700.000. Ακόμη 144.400 παιδιά ηλικίας 10-
16 χρόνων δουλεύουν σε βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Τα παιδιά αυτά επισημαίνει η δικηγόρος Λίλα Χρηστοφορίδου, δουλεύουν όχι γιατί δεν τους αρέσει η μόρφωση, ή επειδή θέλουν να αποκτήσουν ανεξαρτησία από τους σπίτι τους, ούτε επειδή οι κακοί γονείς θέλουν την εκμετάλλευση τους. Δουλεύουν γιατί τα υποχρεώνει η φτώχεια. Η στατιστική υπηρεσία, ανέφερε η εισηγήτρια, μας δίνει τον αριθμό των 15.680 παιδιών 10-14 ετών που δουλεύουν σε βιομηχανίες και βιοτεχνίες, των 200 που δουλεύουν σε λατομεία, μεταλλεία κ.λ.π. ενώ σύμφωνα με το νόμο, 227/20 απαγορεύεται η χρησιμοποίηση παιδιών που δεν συμπλήρωσαν τα 14, σε τέτοιου είδους εργασίες.
Τον ίδιο χρόνο οι εκτιμήσεις και οι προβλέψεις της Διεθνούς Τράπεζας για την εξέλιξη του πληθυσμού στην Ελλάδα, είναι μάλλον απογοητευτικές. Σύμφωνα με υπολογισμούς , ο πληθυσμός στην χώρα μας δεν πρόκειται ποτέ να υπερβεί τα 11 εκατομμύρια, ενώ η γεννητικότητα θα περιοριστεί τελικά σε οικογένειες με δυο παιδιά και οι γεννήσεις θα αντισταθμίζουν τους θανάτους. Για το έτος 2000 προέβλεπε ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας θα φτάσει τα 10,5 εκατομμύρια από 9,5 που ήταν το 1980.
Στις αρχές του 1980 η ελληνική βουλή, βιώνει στιγμές ιδιαίτερα θερμές, με την αντιπολίτευση να ζητά επίμονα την απόσυρση του νομοσχεδίου για τα αστυνομικά σκυλιά, καθότι σύμφωνα πάντα με τους ομιλητές, η τροπολογία που κατέθεσε ο ίδιος ο υπουργός Δημόσιας
τάξης, δεν περιορίζει αλλά μάλλον διευρύνει τις περιπτώσεις που θα χρησιμοποιούνται τα σκυλιά αυτά που πρόκειται να προμηθευτούν και να εκπαιδεύσουν οι αστυνομικές αρχές. Υπογραμμίστηκε μάλιστα, ότι το νομοσχέδιο και με την τροποποίηση του, καθόλου δεν αποκλείει την χρησιμοποίηση των σκύλων σε περιπτώσεις πολιτικών συγκεντρώσεων
Στις 10 Δεκεμβρίου 1980 διαβάζουμε στην Καθημερινή, ότι εντοπίστηκε στο ναυάγιο του Όξφορντ κοντά στην Αϊτή, ο θησαυρός του Άγγλου πειρατή Μόργκαν.
Ο θρυλικός θησαυρός του Άγγλου πειρατή Τζον Μόργκαν, που χάθηκε στο ναυάγιο του σκάφους «Οξφορντ» στις 2 Ιανουαρίου 1669, στα ανοιχτά της Αϊτής, επισημάνθηκε από ομάδα ερευνητών, ενός
Αμερικανού και πέντε Γάλλων, σημειώνει η εφημερίδα.
Τα ναυάγιο θα ανελκυστεί στην επιφάνεια στις 2 Ιανουαρίου 1981 , δηλαδή 312 χρόνια από τότε που ένα μεθυσμένος κανονιέρης του Όξφορντ, έστειλε το πλοίο στο βυθό του Ατλαντικού. Ο χρυσός λέγεται ότι περιλαμβάνει χρυσά και ασημένια σκεύη φαγητού, ασημένια πιστόλια, ξίφη με λαβές από χρυσό, ανεκτίμητα κοσμήματα και προσωπικά είδη του αρχιπειρατή Μόργκαν.
Κατά την διάρκεια μιας οινοποσίας, που οργανώθηκε μετά από μια πλούσια πειρατεία, ένας μεθυσμένος κανονιέρης έβαλε φωτιά σε ένα βαρέλι με μπαρούτι, με αποτέλεσμα να ανατιναχτεί το σκάφος και να
βυθιστεί. Ο ίδιος ο Μόργκαν ήταν από τους ελάχιστους που επέζησαν.
Στις 3 Φεβρουαρίου του 1980 δημοσίευμα της εφημερίδας Ελευθεροτυπία ανέφερε ότι η μισή Ελλάδα ζει σε τρώγλες. Πάνω από 500.000 νοικοκυριά σε όλη τη χώρα, γράφει η εφημερίδα ζουν κάτω από
απαράδεκτες συνθήκες στέγασης. Από αυτά, 183.000 οικογένειες με 600.000 μέλη δεν έχουν αποχωρητήριο στο σπίτι τους, 298.000 , με 1 εκατομμύριο μέλη δεν έχουν ηλεκτρικό στο σπίτι τους, κι ακόμα 470,000 με 1.600.000 μέλη δεν έχουν στο σπίτι τους ούτε βρύση ούτε ηλεκτρική εγκατάσταση. 184. 0000 οικογένειες μένουν σε ένα δωμάτιο συνεχίζει η έρευνα της εφημερίδας.
Από αυτές οι 112.000 διαμένουν σε αστικές περιοχές της χώρας, δηλαδή είναι εργατοϋπάλληλοι, και οι 70.000 στην περιφέρεια
της πρωτεύουσας.
Τον ίδιο χρόνο και πιο συγκεκριμένα στις 3 Ιανουαρίου 1980, η κατάσταση που επικράτησε σε όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου, θύμιζε πραγματικό πανδαιμόνιο. Η τιμή του χρυσού ξεπέρασε κατά πολύ το φράγμα των 600 δολαρίων, όριο που πριν από λίγους ακόμα μήνες, εθεωρείτο μάλλον αξεπέραστο. Η θεαματικότερη αύξηση σημειώθηκε στο χρηματιστήριο του Χονγκ- Κόνγκ, όπου η τιμή του χρυσού αυξανόταν κατά ένα δολάριο ανά λεπτό της ώρας, για να σταθεροποιηθεί γύρω στο μεσημέρι στα 600 δολάρια η ουγγιά
Στις 3 Ιανουαρίου του 1980, δημοσίευμα της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, αναφέρεται στην έκλυση των Ελλήνων γονέων στο Μόναχο, καθότι χιλιάδες ελληνόπουλα, στην Γερμανική αυτή πόλη, οδηγούνται στην αγραμματοσύνη και στον αφελληνισμό. Ο σύλλογος Ελλήνων γονέων Μονάχου και περιχώρων, γράφει η εφημερίδα, καταγγέλλει το εκπαιδευτικό σύστημα που οι Γερμανοί με την σιωπηρή ενοχή της ελληνικής κυβέρνησης θέλουν να επιβάλλουν στα ελληνόπουλα. Συγκεκριμένα ο σύλλογος παρουσιάζει ως εξής την όλη κατάσταση: Το ελληνικό γυμνάσιο δεν υπάρχει αλλά αντικαταστάθηκε με ένα Γερμανικό βασικό σχολείο του οποίου το αναλυτικό πρόγραμμα διαφέρει κατά πολύ στις κατευθυντήριες γραμμές από το γυμνασιακό αναλυτικό πρόγραμμα στην Ελλάδα. Το σχολείο αυτό θα οδηγεί μελλοντικά το ελληνόπουλο στην καλύτερη περίπτωση σε μια επαγγελματική σχολή, κι αυτό, όταν υπάρχουν θέσεις μαθητείας. Οι γνώσεις που θα διαθέτουν δεν θα τους επιτρέπει να ακολουθήσουν το δρόμο της ανώτερης και ανώτατης παιδείας.
Ένα μήνα μετά και πιο συγκεκριμένα στις 14 Φεβρουαρίου διαβάζουμε στην ίδια εφημερίδα ότι 600.000 αγρότισσες είναι αναλφάβητες. Το κράτος, γράφει η Ελευθεροτυπία, αντιμετωπίζει αδιάφορα την Ελληνίδα αγρότισσα, αφού ούτε μεροκάματο ίδιο με αυτό του άντρα της δίνουν, ούτε την ασφαλίζει ο ΟΓΑ, ούτε η μητρότητα της αναγνωρίζεται, ούτε ακόμα αναλαμβάνεται από το κράτος κάποια προσπάθεια για την άνοδο του μορφωτικού και κοινωνικού της επιπέδου. Οι διαπιστώσεις αυτές,
συνεχίζει το δημοσίευμα, είναι από την χθεσινή δημόσια συζήτηση που οργανώθηκε με θέμα την αγρότισσα, στην αίθουσα συνεδριάσεων του δήμου Θεσσαλονίκης, από την ομοσπονδία γυναικών Ελλάδος. Στη
συζήτηση τονίστηκε μεταξύ άλλων: Από τις 383.000 εργαζόμενες γυναίκες της υπαίθρου, οι 130.000 δεν δικαιούται σύνταξη από τον ΟΓΑ, εκτός από τις χήρες και τις ανύπαντρες, κι αυτές ύστερα από τα 65 τους χρόνια. Καμιά προσπάθεια δεν γίνεται με την ίδρυση λεσχών, τη δημιουργία βιβλιοθηκών, για την κοινωνική και μορφωτική άνοδο της αγρότισσας, που σήμερα ακόμα, τουλάχιστον κατά 50% είναι αναλφάβητη
Στις 29 Φεβρουαρίου του 1980 η εφημερίδα Ελευθεροτυπία επικαλείται τις διαπιστώσεις στελεχών της Α΄ Παιδαγωγικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, σύμφωνα με τις οποίες οι Έλληνιδες
αποφεύγουν το θηλασμό. Οι σύγχρονες Έλληνιδες, γράφει η εφημερίδα , αποφεύγουν τα μωρά τους, παρά το γεγονός ότι ποτέ και από κανένα, δεν υποστηρίχτηκε ότι το ξένο γάλα είναι καλύτερο από το γάλα της μάνας. Το ποσοστό των μητέρων που τρέφουν τα βρέφη με το γάλα τους , μειώνεται κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, και σύμφωνα με κάποιες ενδείξεις η χώρα μας, έχει το θλιβερό προνόμιο των πρωτείων στην εγκατάλειψη του μητρικού θηλασμού. Και από τις γυναίκες αυτές, μόνο οι 5 στις 100 έχουν πραγματικούς λόγους για να μην θηλάσουν
Τον ίδιο μήνα στην ίδια εφημερίδα διαβάζουμε ότι η πιο σίγουροι οδηγοί είναι οι γυναίκες. Η Ελευθεροτυπία αναφέρεται στο συμπέρασμα μια μελέτης που πραγματοποίησε το Γαλλικό κέντρο πληροφοριών των ασφαλιστικών εταιρειών, σε συνεργασία με την τροχαία, με το υπουργείο Δικαιοσύνης , και το ειδικευμένο σε θέματα τροχαίων ατυχημάτων νοσοκομείο της Γκάρπ, σύμφωνα με την οποία ο ιδανικός οδηγός είναι η παντρεμένη γυναίκα πάνω από 36 χρόνων, χωρίς οικογενειακά προβλήματα και με δίπλωμα τουλάχιστον από δέκα χρόνια.
Το 1980, χρονιά που κυκλοφορεί ο δίσκος με τα τραγούδια της Λιλιπούπολης, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος κερδίζει στo κινηματογραφικό φεστιβάλ της Βενετίας το χρυσό λιοντάρι με το φιλμ «Μεγαλέξανδρος», ο Παντελής Βούλγαρης ολοκληρώνει την ταινία του «Ελευθέριος Βενιζέλος», ενώ τον μήνα Μάρτιο πραγματοποιείται στο Παρίσι «Φεστιβάλ ελληνικού θεάτρου σκιών»
Στις 25 Φεβρουαρίου του 1980 ο Οδυσσέας Ελύτης ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτορας του πανεπιστημίου της Σορβόννης. Τον Αύγουστο του ιδιου χρόνου, ανεβαίνει στο Θέατρο της Επιδαύρου, η Ορέστεια του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κούν, με την Μελίνα Μερκούρη, στον ρόλο της Κλυταιμνήστρας, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ο Σπύρος Ευαγγελάτος, σκηνοθετεί την Αντιγόνη του Σοφοκλή σε μετάφραση Κ.Χ.Μύρη, στο Θεσσαλικό θέατρο παίζεται ο « Αγαπητικός της Βοσκοπούλας», το μήνα Δεκέμβριο στην κεντρική σκηνή του Εθνικού θεάτρου ανεβαίνει το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλη «Οδυσσέα γύρισε σπίτι», ενώ στη Θεσσαλονίκη ιδρύεται ο πρώτος επαγγελματικός παιδικός θίασος, η παιδική σκηνή του Δημήτρη Ροντήρη.
- Ο Κώστας Φασουλάς είναι στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός