Του Κώστα Φασουλά
Στον Μεγάλο Ερωτικό, ο Μάνος Χατζιδάκις μελοποίησε ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη, του Οδυσσέα Ελύτη, του Διονυσίου Σολωμού, της Μυρτιώτισας, του Γιώργου Σαραντάρη καθώς επίσης αποσπάσματα από δημοτικά τραγούδια, αποσπάσματα από την Μήδεια του Ευριπίδη, από την Ερωφίλη του Γεωργίου Χορτάτζη, και από το Ασμα Ασμάτων του Σολομώντος. Τα τραγούδια ερμηνεύουν, η Φλέρυ Νταντωνάκη και ο Δημήτρης Ψαριανός.
«Ο Μεγάλος Ερωτικός» αναφέρει ο Μάνος Χατζιδάκις, « είναι ένας λαϊκός θεός που ζει στη φαντασία μας από τη στιγμή που γεννιόμαστε ίσαμε να πεθάνουμε. Εφηβικός και αδιάκοπα ζωντανός. Ο Μεγάλος Ερωτικός, δεν φοράει γραφικά τοπικά ρούχα. Φοράει δικά του, που συνθέτουν δύσκολους συνδυασμούς ήχων, ανάλαφρων χρωμάτων και ποιητικών ονείρων. Δεν περιέχει μηνύματα που εύκολα τα σβήνουν οι βροχές».
Το 1972, χρονιά που κυκλοφορεί σε δίσκο ο Μεγάλος Ερωτικός, ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, σε μια αβάσταχτη εξουσιαστική κρίση, βαφτίζεται αντιβασιλέας, πρωθυπουργός, υπουργός εξωτερικών και άμυνας και γιατί όχι πρόεδρος της Βουλής.
Λίγο πριν σε άρθρο της Γαλλικής πολιτικοοικονομικής επιθεώρησης Vision αποκαλύπτεται ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή όλων των ευρωπαϊκών κρατών μελών του ΝΑΤΟ, σε ποσοστό δαπανών για τις ένοπλές δυνάμεις, όμως πουθενά δεν ανέφερε η εν λόγω επιθεώρηση, ότι καταργείται στην Ελλάδα ο θεσμός της προίκας για τους γάμους των αξιωματικών.
Το 1972 διευρύνονται τα σύνορα της ΕΟΚ με την ένταξη της Βρετανίας, της Ιρλανδίας, της Δανίας και της Νορβηγίας, στην Ουάσιγκτον υπογράφεται από τους Νίξον και Μπρέζνιεφ η συμφωνία Σαλτ για την μείωση των πυρηνικών όπλων, ενώ τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου η Γενική συνέλευση του ΟΗΕ θέσπισε την 5 η Ιουνίου, ως παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος
Η έκδοση του Μεγάλου Ερωτικού, συμπίπτει με την κυκλοφορία ενός αστυνομικού καταλόγου 124 βιβλίων, τα οποία απαγορεύονται ρητώς στην Ελλάδα. Μεταξύ αυτών αναφέρονται τα βιβλία του Τσέχωφ, οι λόγοι του Χαρίλαου Τρικούπη (επειδή ο εκδότης είναι κομουνιστής), τα έργα του Μπρεχτ και πολλά άλλα. Τον ίδιο χρόνο , το ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ, αποφασίζει ότι η θανατική ποινή είναι αντίθετη με το σύνταγμα, ο Αμερικανός πρόεδρος Νίξον άρει την 22χρονη ταξιδιωτική απαγόρευση στην Κίνα, ενώ στην Ελλάδα, κλείνει λόγω έλλειψης αναγνωστών η προσκείμενη στο χουντικό καθεστώς εφημερίδα «Νέα πολιτεία».
Κι όλα αυτά σε μια στιγμή, που ο πρώην ηγέτης του φασισμού στην Γερμανία Όσβαλντ Μόσλευ, δήλωνε ότι ο «Φασισμός είναι ξεπερασμένος. Ανήκει στην προπολεμική περίοδο. Υπήρξε απλώς μια έκρηξη εναντίον αφόρητων καταστάσεων»
Τον Ιανουάριο του 1972, σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα των Νέων διαβάζουμε ότι τη δημιουργία της Μεγάλης Ευρώπης των 250.0000 ψυχών, προβάλλει ο δυτικός τύπος, επάνω από όλες τις διεθνείς εξελίξεις. Η υπογραφή των συμφωνιών για την εισδοχή στην Ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα, της Βρετανίας, της Δανίας, της Νορβηγίας και της Ιρλανδίας, χαρακτηρίζεται γενικά σαν γεγονός ιστορικής σημασίας. Το ότι η Μόσχα σχολίασε με δριμύτατες παρατηρήσεις το γεγονός, όχι μόνο δε μειώνει τη σημασία του, αλλά την υπογραμμίζει. Γενικά προβλέπεται ότι σύντομα θα υπάρξει εισδοχή και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, με πρώτη την Αυστρία. Τον ίδιο χρόνο, ο υπερπληθυσμός αποτελεί μέγιστο πρόβλημα στην Αμερική, με τον πρόεδρο Νίξον να αφιερώνει 382 εκατομμύρια δολάρια, σε ένα πρόγραμμα για τον έλεγχο των γεννήσεων, αντίθετα στην Ελλάδα εγκρίνεται δια νόμου επίδομα 500 δραχμών, σε κάθε παιδί που θα γεννηθεί από τον Φεβρουάριο του 1972 από οικογένειες που έχουν ήδη δύο παιδιά Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου, ιδρύεται εταιρεία για την προστασία του καταναλωτικού κοινού, από τα βιομηχανικά προϊόντα χαμηλής ποιότητας που διαφημίζονται από τα μέσα της εποχής, οι κάτοικοι της Αττικής υποβάλλονται σε υποχρεωτικό
εμβολιασμό εναντίον της ανεμοβλογιάς.
Τον Απρίλιο του 1972 πραγματοποιείται στη Ιταλία ο πρώτος διαγωνισμός ζωγραφικής δρόμου, ο Τσάρλι Τσάπλιν επισκέπτεται ξανά την Αμερική (για 20 περίπου χρόνια ήταν
ανεπιθύμητος) προκειμένου να παραλάβει τιμητικό βραβείο για την συνεισφορά του στην έβδομη τέχνη, , ενώ ο ζωγράφος και ακτιβιστής της οικολογίας Φρίντριχ Στοβάσερ διακόπτει
δημοφιλές πρόγραμμα της αυστριακής τηλεόρασης και διαδηλώνει υπέρ της οικολογίας.
Τον Ιούλιο του 1972 η εφημερίδα Ταχυδρόμος της Αλεξάνδρειας, φιλοξενεί δημοσίευμα το οποίο αναφέρεται στην επίσκεψη Γερμανού ελληνιστή στην Αθήνα το 1908 που είχε
μεταφράσει διηγήματα του Παπαδιαμάντη, Ο Γερμανός, εξέφρασε σε λόγιους Αθηναίους την ζωηρή του επιθυμία να συναντήσει τον κορυφαίο Έλληνα λογοτέχνη. Οι λόγιοι αυτοί, γράφει η εφημερίδα, ανάθεσαν στον φίλο του Παπαδιαμάντη, ζωγράφο Χατζόπουλο, τον μόνο που μπορούσε να τον επηρεάσει, να καταφέρει τον Παπαδιαμάντη να παρευρεθεί σ΄ένα γεύμα που θα έδιναν προς τιμή του ξένου Ελληνιστή. Ο Παπαδιαμάντης δυσκολεύτηκε πολύ, όμως ο ζωγράφος τον κατάφερε υπο τον όρο, ότι το γεύμα θα εδίδετο σε κέντρο όχι και τόσο αριστοκρατικό και πολυθόρυβο.
Στο «Πανελληνιο» είπε ο Χατζόπουλος. Μη μου χαλάσεις το χατίρι. Καλά, στέναξε ο Παπαδιαμάντης. Την ωρισμένη βραδιά, οι λόγιοι με τον Παπαδιαμάντη στη μέση, πήγαν στο «Πανελλήνιο», όπου σε
λίγο θα ρχότανε και ο Γερμανός. Μπήκαν μέσα. Το τραπέζι ήταν έτοιμο σε μια γωνιά. Τα γκαρσόνια ήξεραν ότι εκεί θα έτρωγαν κάποιοι , γεύμα επι παραγγελία. Η παρέα, συνεχίζει το δημοσίευμα, άφησε για μια στιγμή τον Παπαδιαμάντη, και πήγε να συνεννοηθεί με τον διευθυντή του εστιατορίου. Ο Παπαδιαμάντης, εκάθησε τότε με δειλία στο τραπέζι και περίμενε. Τη στιγμή αυτή, συνέβη μια πολύ λυπηρή, μια πολύ θλιβερή σκηνή. Ένα γκαρσόνι, μη ξέροντας με ποιον έχει να κάνει, ούτε ότι ο φτωχοντυμένος εκείνος άνθρωπος αποτελούσε μέλος της παρέας, τον πήρε για ζητιάνο τον χτύπησε
προσβλητικά με την πετσέτα στο ώμο και του είπε: Τι θέλεις εσυ εδώ; μαρς, όξω. Ο Παπαδιαμάντης σηκώθηκε αμέσως, και γρήγορα- γρήγορα, χωρίς να πει λέξη, χωρίς να γίνει αντιληπτός
από την παρέα του, γλίστρησε από την πλαϊνή πόρτα στο δρόμο και γίνηκε άφαντος.
To 1972 ανακοινώνεται, χωρίς αυτό να αποτελεί δέσμευση, ότι το νέο αεροδρόμιο των Αθηνών στα Σπάτα, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της προμελέτης, θα αρχίσει να λειτουργεί στο τέλος του 79, (μια κουβέντα είπαν οι άνθρωποι), κι ακόμα ότι το αεροδρόμιο του ελληνικού θα γίνει ένα απέραντο πάρκο.
Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου, συμπληρώνονται 15 χρόνια από την ίδρυση της Ολυμπιακής, ένα μήνα μετά καθιερώνεται η πρώτη θέση στα δρομολόγια εσωτερικού της εταιρείας, ενώ
παρατηρείται μεγάλη έλλειψη πιλότων, γεγονός που θα αναγκάσει την Ολυμπιακή, να προσλάβει 35 ξένους πιλότους.
Το Μάρτιο του 72 διαβάζουμε στην εφημερίδα Βραδινή για μια παλιά αρρώστια με καινούριο όνομα. Η δυσκολία και ο υπερβολικός δισταγμός στη λήψη αποφάσεων, είναι μια από τις
πλέον διαδεδομένες νόσους της εποχής, πιστεύουν οι Αμερικανοί ψυχίατροι. Η ασθένεια ονομάζεται αποφασισοφοβία, και ακόμη δεν έχει βρεθεί αποτελεσματικός τρόπος θεραπείας της, εκτός από τις συνήθεις μεθόδους ψυχοθεραπείας, που και δαπανηρές είναι και χρόνο απαιτούν.
Τον Απρίλιο του 1972, η εμφάνιση του Εθνικού θεάτρου στο Λονδίνο με την Ορέστεια του Αισχύλου, στο πλαίσιο «Της περιόδου παγκοσμίου θεάτρου» που διεξάγεται στην Αγγλική
πρωτεύουσα, δέχεται έντονες επικρίσεις από τον βρετανικό τύπο, χαρακτηρίζοντας την παράσταση ως εντελώς συμβατική και άνευρη, με την Μαίρη Αρώνη ως Κλυταιμνήστρα να συγκεντρώνει πολλά από τα αρνητικά σχόλια των Βρετανών κριτικών.
Τον Δεκέμβριο του ιδιου χρονου, το βραβείο για το καλύτερο ξένο μυθιστόρημα της χρονιάς στη Γαλλία, δόθηκε στις Ακυβέρνητες Πολιτείες του Στρατή Τσίρκα, βραβείο που
απονέμεται κάθε χρόνο σε συγγραφέα που δεν έχει εκδώσει ποτέ περισσότερα από τρία έργα του στη Γαλλία. Ο Στρατής Τσίρκας, είναι ο δεύτερος Έλληνας συγγραφές που τιμάται με το βραβείο αυτό ύστερα από το Νίκο Καζαντζάκη για τον «Αλέξη Ζορμπά».
Ο Μεγαλος Ερωτικος του Μανου Χατζιδακι, είναι συνομήλικος με την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Το προξενειό της Άννας», φίλμ που κυριάρχησε στο 13 ο φεστιβάλ ελληνικού
κινηματογράφου, κερδίζοντας τρία τον αριθμό βραβεία, αυτό της καλύτερης καλλιτεχνικής ταινίας, του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη, και του πρώτου γυναικείου ρόλου, βραβείο που απονεμήθηκε στην πρωταγωνίστρια της ταινίας Άννα Βαγενά
Την ιδία εποχή ο τραγουδιστής Δώρος Γεωργιάδης, κερδίζει το πρώτο βραβείο στο φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης με το τραγούδι «Αν ήμουν πλούσιος», στο θέατρο Μπρόντγουεϊ
ανεβαίνει το μιούζικαλ «Η γλυκιά Ιρμα» με την Έλλη Λαμπέτη και τον Ντίνο Ηλιόπουλο, ο Διονύσης Σαββόπουλος παρουσιαζει τον κύκλο τραγουδιών «Βρώμικο ψωμί», ενώ ο Γιάννης Μαρκόπουλος και ο Κ.Χ, Μύρης τον δισκο Ιθαγενεια με ερμηνευτη τον Νικο Ξυλούρη.
Τον Ιούνιο του 1972, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, ζητά να ορισθεί με νόμο, όριο διαφοράς ηλικίας των ερχομένων σε γάμο, ώστε να μην είναι μεγαλύτερη των 25 χρόνων, κι ακόμα να παύσει η χορήγηση οποιασδήποτε σύνταξης σε όσους συμβιώνουν παράνομα, με θέσπιση ειδικής νομοθετικής διάταξης. Την ίδια χρονιά, με απόφαση του συμβουλίου της επικρατείας, ο Ιεροψάλτης όταν είναι δεξιός, υπερέχει του αριστερού, στην Θεσσαλονίκη 57 από τους 70 μαθητές της τελευταίας τάξης του ελληνοαμερικανικού κολεγίου Ανατόλια, εξεδιώχθησαν από τα μαθήματα, διότι σύμφωνα με τον γυμνασιάρχη τους έτρεφαν υπερβολικά μακράν κόμη, ενώ σύμφωνα με τον κατάλογο του οργανισμού μόδαςτης Αμερικής, ο Αριστοτέλης Ωνάσης και ο πρωτοπυγμάχος Μοχάμεντ Άλι, φέρονται ως οι πλέον καλοντυμένοι άνδρες του
κόσμου.
Τον Ιανουάριο του 1972 οι μπουλντόζες βυθίζονται στην πλατεία Κλαυθμώνος για την κατασκευή υπόγειου γκαράζ, τον Απρίλιο ξεκινά η λειτουργία του τελεφερίκ της Πάρνηθας, ενώ τον Αύγουστο τίθενται σε κυκλοφορία 3 εκατομμύρια σπιρτόκουτα με παραστάσεις από σειρά 8 παλαιών γραμματοσήμων, τα οποία είχαν εκδοθεί το 1896 με την ευκαιρία της πρώτης σύγχρονης ολυμπιάδας
Σχεδόν ταυτόχρονα αλλάζει η διαδικασία για την μεταβίβαση αυτοκινήτων, ενώ δημοσιεύεται διάταγμα σύμφωνα με το οποίο ασφαλίζονται στο ΙΚΑ μουσικοί, λογοτέχνες και ζωγράφοι. Τον ίδιο χρόνο γνωμοδότηση του Αρείου Πάγου ανέφερε ότι το σπάσιμο των πιάτων δεν είναι πάντα παράνομο. Μόνον εφ΄όσον προκαλεί ή διεγήρει το κοινόν αίσθημα, διευκρίνιζε η γνωμοδότηση, διώκεται και τιμωρείται το σπάσιμο των πιάτων κι ακόμα ότι η τιμώρησης δεν εξαρτάται εκ της διαθέσεως ή της επιδοκιμασίας ή της αποδοκιμασίας, εκάστου των συνδαιτυμόνων
- Ο Κώστας Φασουλάς είναι στιχούργος και ραδιοφωνικός παραγωγός