Του Κώστα Φασουλά
Τα Θαλασσινά Φεγγάρια, κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1967 λίγο πριν την επιβολή της δικτατορίας σε δίσκους 45 στροφών, αλλά αποσύρθηκαν, σχεδόν αμέσως.
Η Βίκυ Μοσχολιού και ο Γρηγόρης Μπιθικωτσης είναι οι ερμηνευτές των έξι τραγουδιών του ιστορικού αυτού κύκλου
Το 1967 περισσότερα από 60 κράτη υπογράφουν τη συνθήκη για το διάστημα με την οποία απαγορεύονται οι πυρηνικές δοκιμές σε αυτό, την ίδια στιγμή που ένας επίγειος πόλεμος, ο περίφημος πόλεμος των έξι ημερών σταματά προσωρινά, με θρίαμβο των Ισραηλινών εναντίων των Αράβων.
Το Μάιο του 1967 ο υπουργός εσωτερικών Στυλιανός Παπαδόπουλος, αποφασίζει τη διάλυση των 52 τοπικών ενώσεων Δήμων και Κοινοτήτων, διότι σύμφωνα πάντα με τα λεγόμενα του, «Είχον εκφύγει του προορισμού των, και είχον εκτραπεί εις ανεπίτρεπτον πολιτικολογίαν»
Σχεδόν ταυτόχρονα η Ουνέσκο φαίνεται να αγχώνει τους Έλληνες, προτρέποντας τους κυβερνώντες να γρηγορούν καθότι η τηλεόραση και η ραδιοφωνία θα πρέπει να αποτελέσουν σύντομα εθνικές επενδύσεις.
Τυχαίο ή όχι, πάντως το πρώτο προσφερόμενο τηλεοπτικό πρόγραμμα ήταν «Οι επικίνδυνες αποστολές».
Τα Θαλασσινά φεγγάρια του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους Νίκου Γκάτσου, κυκλοφορούν σε δίσκο το 1967 χρονιά με διαστημικές αναποδιές, καθότι δύο τον αριθμό διαστημόπλοια, το Απόλλων και το Σουγιούζ, θα έχουν τύχη κακή από την πρώτη κιόλας στιγμή της ζωής τους.
Το πρώτο θα τυλιχτεί στις φλόγες κατά την διάρκεια δοκιμών στη ράμπα εκτόξευσης, ενώ το Σουγιούζ συντρίβεται στη γη. Κι όλα αυτά τη στιγμή που η διαστημική εποχή βρισκόταν στο δέκατο έτος της.
Το 1967 σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ οι δούλοι ανά τον κόσμο ξεπερνούν τα 2 εκατομμύρια, ενώ τα περισσότερα αφρικοασιατικά κράτη επιμένουν να αντιτίθενται στην σύμβαση του ΟΗΕ κατά της δουλείας, που υπεγράφη τον Δεκέμβριο του 1962 από 65 μόνο κράτη.
Τον ίδιο χρόνο ο διευθυντής του οργανισμού ασφαλειών Ηλίας Τσαλίκης, δήλωνε ότι οι Έλληνες δεν ασφαλίζουν τη ζωή τους, αντίθετα με το αυτοκίνητο τους ή κάτι άλλο από την περιουσία τους.
Ίσως γιατί θεωρούν την ασφάλεια ζωής σαν γρουσουζιά. Μόνο 12 χιλιάδες υπολογίζονται εκείνοι που έχουν ασφαλιστεί σήμερα για ξαφνικό θάνατο ή για προσωπικά ατυχήματα. Για να πείσει μάλιστα τους δύσπιστους Έλληνες να ασφαλιστούν, ο τότε διευθυντής θα επικαλεστεί εισαγόμενες στατιστικές, λέγοντας ότι στην Αμερική στους 100 άνδρες ασφαλίζονται οι 95, ενώ κατά 20% λιγότερο το ίδιο ισχύει και για τα ευρωπαϊκά κράτη.
Το Μάιο του 1967 με κοινή απόφαση των υπουργών εσωτερικών και δημόσιας τάξης απαγορεύεται η είσοδος των γενειοφόρων τουριστών στη χώρα μας. «Απαγορεύεται η είσοδος εις την Ελλάδα παντός αλλοδαπού ρυπαρού και ρακένδυτου ή φερόντων γενειάδα ή μακρά κόμη» ανέφερε η εν λόγω χουντική απόφαση. Συνέχιζε μάλιστα με τον ίδιο γλαφυρό τρόπο. «Απαγορεύεται η είσοδος εις στην Ελλάδα αλλοδαπών εφ΄όσον δεν έχουν τα απαραίτητα δια την συντήρηση των μέσα, ήτοι κατ΄ ελάχιστον 80 δολάρια, κατ΄ατομο και δια παραμονή στην Ελλάδα μέχρι 10 ημερών. Δια μείζονα παραμονή απαιτείται ανάλογο ποσό. Προς τούτο θα λαμβάνεται υπεύθυνος δήλωσις των τουριστών περί του κατεχομένου υπ΄αυτών ποσού, του χρόνου παραμονής των εις την Ελλάδα, η οποία θα υποβάλλεται μετα του δελτίου εισόδου, εις την διεύθυνση αλλοδαπών,
του υπουργείου δημοσίας τάξεως»
Το ίδιο μήνα η ελληνική χωροφυλακή ανακήρυξε ως επίσημη προστάτιδα της την Αγία Ειρήνη, ενώ ένα μήνα πριν οι Έλληνες οδοντίατροι,
ετάχθησαν υπο τη προστασία του Αγίου Αντύπα
Τα θαλασσινά Φεγγάρια του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους Νίκου Γκάτσου είναι δίσκος συνομήλικος με το βιβλίο Ζήτα του Βασίλη Βασιλικού, ενώ μετράει τα ίδια ακριβώς χρόνια με την βραβευμένη ταινία του Νόρμαν Τζούισον «Η ιστορία ενός εγκλήματος», ένα αστυνομικό φιλμ, το πρώτο τέτοιου είδους που κέρδισε την ανώτατη
διάκριση της Ακαδημίας των Όσκαρ.
Το Ιανουάριο του 1967 ο Γιάννης Τσαρούχης σε ομιλία του στην αίθουσα του Εθνικού οργανισμού χειροτεχνίας, με θέμα «Τι είναι ωραίο αντικείμενο», θα πει ότι « Για το περισσότερο κόσμο το ωραίο είναι το συνηθισμένο, αυτό που έχει γίνει δεκτό από τους πολλούς και για πολύ καιρό. Άλλοι, λιγότεροι, αντιδρώντας στους πρώτους, πιστεύουν στο
σπάνιο, το δυσεύρετο το μυστηριώδες. Για τους απλούς ανθρώπους , αυτό το μυστήριο μπορεί να κρύβεται σε πολύ απλά αντικείμενα, σ΄ένα στολίδι χριστουγεννιάτικου δέντρου, παραδείγματος χάρη.
Για άλλους το μυστήριο είναι της ψυχής, και μπορεί να περιέχεται σε ένα ασήμαντο ανάγλυφο. Για άλλους το μυστήριο κρύβεται στην επιστήμη, ενώ πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να τα ξέρουν όλα. Κι ένα απλό ποτήρι γίνεται ωραίο, αν μια ανθρώπινη ψυχή το υψώσει σε σύμβολο. Ένα αντικείμενο για να γίνει ωραίο θα πρέπει να αγγιχτεί από την συγκίνηση ενός ανθρώπου, συνέχισε o Έλληνας ζωγράφος.
Δεν υπάρχει αισθητική, άσχετη με τα ανθρώπινα πάθη. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να μελετήσουμε τις ανθρώπινες περιπτώσεις. Ύστερα πρέπει να καταργήσουμε το φανατισμό. Για να πέτυχουμε την ενότητα θα πρέπει να δεχτούμε γενναία τις διαφορές, πρέπει να αποκτήσουμε το θάρρος των άκρων, όχι να προσπαθούμε να συνδυάσουμε όλα τα γούστα. Να δεχτούμε ότι η τάξη βγαίνει από την απελπισία του χάους. Τότε μόνο όπως είπε και ο Παλαμάς, όταν δεχτούμε ότι δεν μπορεί να πέσουμε πιο χαμηλά, θα προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε «τα φτερά τα πρωτινά μας τα μεγάλα».
Το Μάρτιο 1967 ο καθηγητής Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Στέρλινγκ Ντόου, δίνει μια πρωτότυπη διάλεξη στο Κολέγιο Αθηνών με θέμα «Κομάντος και μυστικές υπηρεσίες στην Ελλάδα της εποχής του χαλκού και στον Όμηρο». Ένας σεβαστός καθηγητής μου της φιλοσοφίας, άρχισε την ομιλία του ο κ. Ντόου, μου είπε μια φορά ότι πίστευε πως δυο από τους Ομηρικούς ήρωες, αντιπροσώπευαν το χαρακτήρα των ελλήνων. Οι Έλληνες μου έλεγε, μοιάζουν είτε στον Οδυσσέας είτε στον Αχιλλέα. Φαντάζομαι ότι εννοούσε ότι ο Αχιλλέας ο άνθρωπος της τιμής και ο Οδυσσέας ο άνθρωπος των καταστάσεων. Ο Οδυσσέας είναι η υπερδιάνοια στη δράση, είναι Τζαίημς Μπόντ, ο μυστικός πράκτορας 007, σε βασιλική κλίμακα.
Έτσι μιλώντας για μυστικές επιχειρήσεις, δεν βρισκόμαστε το βασίλειο του Αχιλλέα αλλά του Οδυσσέα. Όχι στο βασίλειο της τιμής αλλά των καταστάσεων.
Έχουμε να κάνουμε με μάχες σώμα με σώμα, με αιφνιδιασμούς, μέτρα ασφαλείας εναντίον της κλοπής, και με υπεξαίρεση μυστικών πληροφοριών, συνέχισε ο κ. Ντόου. Αναλύοντας για πρώτη φορά τα επεισόδια της Ραψωδίας Κ ο καθηγητής θα πει ότι η επιχείρηση του Διομήδη και του Οδυσσέα αποτελεί ένα πρότυπο αποστολής
κατασκοπείας, για οποιαδήποτε εποχή αρχαία η σύγχρονη. Ο Όμηρος έχει συλλάβει μια ουσιαστική αρχή. Ότι οι άνθρωποι, που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με μοναδικό κίνητρο την αμοιβή, όπως ο Δόλων, θα προδώσουν μόνο όταν τους προσφερθεί μια υψηλότερη τιμή, δηλαδή όταν τους χαρίζεται η ζωή τους
Το 1967 χρονιά που κυκλοφορεί ο δίσκος «Τα θαλασσινά φεγγάρια» του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους Νίκου Γκάτσου, ο υπουργός μετανάστευσης της Αυστραλίας Μαίκλ Σνέντεν επισκέπτεται την Αθήνα με σκοπό να ενθαρρύνει τους Έλληνες να μεταναστεύσουν στην χώρα του. Η Αυστραλία είναι πλούσια χώρα, θα πει ο υπουργός. Ο φυσικός της πλούτος είναι τεράστιος. Και μην ξεχνάτε ότι εμείς δεν είμαστε ούτε Άγγλοι ούτε Αμερικανοί. Έχουμε δικά μας χαρακτηριστικά.
Χαρακτηριστικά τα οποία δέχονται με ευχαρίστηση οι ξένοι μετανάστες.
Σε ερώτηση αν ο αριθμός των Ελλήνων οι οποίοι μεταναστεύουν στην Αυστραλία αυξάνεται συνεχώς, ο Στέντεν απάντησε ότι πριν τρία χρόνια το 1964, σημειώθηκε το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης από την Ελλάδα. Ήρθαν στην Αυστραλία 19.000 Έλληνες. Πέρυσι ο αριθμός αυτός μειώθηκε πολύ. Έγινε 10.000. Κι αυτό είναι κάτι που μας
ανησυχεί..
Τον ίδιο χρόνο σύμφωνα με στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας, οι Αθηναίοι έχουν το μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής στην Ελλάδα. Τούτο συμβαίνει, ανέφερε η έρευνα, διότι στην Αθήνα και στον Πειραιά, είναι γενικώς καλύτεροι οι όροι διαβίωσης, η δε ιατρική περίθαλψη, σχεδόν ικανοποιητική. Ιδιαίτερη σημασία έχει, το ότι εφαρμόζεται προληπτική θεραπεία, πράγμα τελείως ανύπαρκτο στα χωριά
- Ο Κώστας Φασουλάς είναι στιχουργός και μουσικός