Του Κώστα Φασουλά
Πρόκειται για κύκλο τραγουδιών αφιερωμένων στην Εθνική Αντίσταση, δισκογραφική εργασία που θα συναντήσει για ακόμη μια φορά τον Μίκη Θεοδωράκη με τον Γιάννη Ρίτσου και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση
«Η Ρωμιοσύνη ξεκίνησε το 1962-63, όταν μια μέρα ήρθαν στο σπίτι μου γυναίκες πολιτικών κρατουμένων». Διηγείται ο Μίκης Θεοδωράκης στον Γ. Π. Μαλούχο στο βιβλίο του τελευταίου με τίτλο «Αξιος Εστι».
«Ήταν μια επιτροπή των γυναικών των κρατουμένων, που έτρεχαν από δω κι από κει, προσπαθώντας να τους απελευθερώσουν. Κι αυτό έγινε τελικά το 66, όταν βγήκαν και οι τελευταίοι κρατούμενοι. Σκεφτήκαμε μου είπαν, να κάνουμε κάτι που να συγκινήσει τον κόσμο, γι’ αυτό πήγαμε στον κύριο Ρίτσο, τον παρακαλέσαμε να γράψει κάποια ποιήματα, για να τα μελοποιήσετε εσείς, κι έτσι με αυτό τον δίσκο, να γίνει γνωστό το πρόβλημα μας, για την απελευθέρωση των κρατουμένων, των συζύγων μας, των πατεράδων μας, των παιδιών μας.
«Ακούγοντας τη Ρωμιοσύνη του Μίκη Θεοδωράκη» – έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος – «ένιωσα την ανάγκη να εκφράσω ανεπιφύλακτα και απροφύλακτα, όχι πια τη γνώμη μου, αλλά τον ενθουσιασμό, τη συγκίνηση, τη μέθη που μας δίνει ένα μεγάλο έργο τέχνης, ή σωστότερα ένα αληθινό έργο τέχνης – αυτή τη βαθιά, ανεξήγητη, ανεξέλεγκτη συγκίνηση, αυτή την ευφορία, τη μυστική ανανέωση της πίστης στις ανθρώπινες και ανθρωπιστικές δυνατότητες της τέχνης, την αναζωπύρωση μιας αόριστης εμπιστοσύνης στη γη, στον άνθρωπο, στη ζωή και ειδικότερα στη φυλή, στο έθνος, στο λαό μας»
Ο δίσκος Ρωμιοσύνη, μουσική εργασία του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, κυκλοφορεί σε μια εποχή που τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων εστιάζουν τη προσοχή τους στην απόφαση για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, την ίδια στιγμή που ελληνική βουλή πειράζει το νόμο περί υπηκοότητας, ενώ στενεύει τους όρους και τις απαγορεύσεις για την είσοδο στη χώρα σε μη ευρωπαίους πολίτες.
Τον ίδιο χρόνο, μετά από συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, θα καθιερωθεί η 21 η Μαρτίου ως παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού, , η Ίντιρα Γκάντι, εκλέγεται πρωθυπουργός στην Ινδία, ενώ οι Αμερικανοί στρατιώτες στο Βιετνάμ φτάνουν τις 389.000, σε μια στιγμή που οι περισσότεροι Αμερικανοί πολίτες δηλώνουν την αντίθεση τους, στην εμπλοκή της χώρας τους, σε μια σύγκρουση που θα έπρεπε να θεωρείται εμφύλιος πόλεμος του Βιετνάμ. Το 1966 οι Έλληνες εργάτες στη Γερμανία φτάνουν τις 195.000, ενώ σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Το Βήμα στις 20 Μαρτίου του 66, τα κρούσματα παραστρατημένων παιδιών στη χώρα αυξάνονται απειλητικά.
Το 1966 θεμελιώνεται το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, την ίδια στιγμή που ο Δήμος της Αθήνας προτείνει στον Αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Κώστα Μπίρη, να εκδώσει δημοσία δαπάνη το βιβλίο « Αι Αθήναι : Από τον 19 ον εις τον 20 ον αιώνα», αναγνωρίζοντας με αυτό τον τρόπο την προσφορά του στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της πόλης, την ίδια στιγμή που η Αθήνα γιορτάζει τα 132 χρόνια, ως πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους
Τον ίδιο χρόνο, ο Άρειος Πάγος τάσσεται υπέρ του τέταρτου γάμου, αλλά κατά του αυτόματου διαζυγίου, ενώ οκτώ στα δώδεκα καταστήματα στις οδούς Σταδίου και Πανεπιστημίου είχαν ξενόγλωσσες επιγραφές
Τον Μάιο του 1966 διαβάζουμε στο Βήμα για τις προλήψεις των Αθηναίων και ιδιαίτερα αυτές των επαγγελματικών τάξεων. Ορισμένοι λαογράφοι και κοινωνιολόγοι, γράφει η εφημερίδα, διαπιστώνουν, ότι παρά την τεχνοκρατική μορφή του πολιτισμού μας, νέες προλήψεις εξακολουθούν να εμφανίζονται σε ορισμένες ομάδες ατόμων. Έτσι, τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί προλήψεις και ταμπού, των αυτοκινητιστών των μηχανικών, και των διαφημιστών.
Ο κ. Γ.Σπυριδάκης, συνεχίζει το Βήμα, διευθυντής του Λαογραφικού αρχείου και καθηγητής στο πανεπιστήμιο Αθηνών, αποδίδει την επιβίωση των προλήψεων σε θρησκευτικές καταβολές, και σε ορισμένες τάσεις της ανθρώπινης ψυχής. Ο άνθρωπος βαδίζει προς τον ορθολογισμό, υποστηρίζει ο καθηγητής, αλλά ο ψυχικός κόσμος του διατηρεί ορισμένες σκοτεινές δυνάμεις που δεν ελέγχονται εύκολα. Η προληπτικότατα είναι ορμέμφυτη τάση στο άνθρωπο.
Το 1966 ελληνική τηλεόραση, εκπέμψει το παρθενικό της σήμα , με πρώτη εκφωνήτρια την Ελένη Κυπραίου. Στις 16 Μαρτίου του ίδιου χρόνου βγαίνει στο αέρα το πρώτο έκτακτο δελτίο, με αφορμή την εκτόξευση του διαστημοπλοίου «Δίδυμοι 8». Ταυτοχρονα ξεκινά στην Αμερικανική τηλεόραση η σειρά επιστημονικής φαντασίας Στάρ Τρεκ, την ίδια στιγμή που το Κογκρέσο ψηφίζει νόμο, για την ενιαία έναρξη και λήξη της θερινής ώρας σε όλες τις Πολιτείες της Αμερικής.
Στην Ελλάδα, ψηφίζεται νομοσχέδιο, με το οποίο ρυθμίζονται όλα τα ζητήματα της Ταχυδρομικής υπηρεσίας, και κυρίως το θέμα της έγκαιρης επίδοσης της αλληλογραφίας, στη Νέα Σμύρνη ασφαλτοστρώνονται 22 νέοι δρόμοι και επεκτείνεται ο ηλεκτροφωτισμός του Δήμου, ενώ ισχύει για πρώτη φορά στην Ελλάδα η ασφάλεια κλοπής αυτοκινήτων Το 1966, μετά από συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, θα καθιερωθεί η 21 η Μαρτίου ως παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού, απόφαση που δεν θα
λυτρώσει τον Τζειμς Μάρσαλ, αγωνιστή για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών, ο οποίος θα τραυματιστεί θανάσιμα από ελεύθερο σκοπευτή σε πορεία διαμαρτυρίας στο Μισισιπή.
Το 1966 η Κάρυστος, αποτελεί πρώτο θέμα στην παγκόσμια επικαιρότητα, με αφορμή την εκτόξευση πυραύλων τύπου «Αρκάς» και «Κένταυρος», με σκοπό τη μελέτη και έρευνα στη κατώτερη Ιονόσφαιρα, όμως ο επιστημονικός κεραυνός της χρονιάς θα έρθει από τον γεωφυσικό Γκόρντον Μακντόναλντ, φανατικό του συνθήματος «Παραγγείλετε τον καιρό που θέλετε», ο οποίος θα δημοσιεύσει τις ιδέες του πάνω στη στρατιωτική χρήση της μηχανικής του περιβάλλοντος, γεγονός που αποσυντόνισε το στρατιωτικό κατεστημένο της Αμερικής.
Τον ίδιο χρόνο οργανώνονται για πρώτη φορά στην Ξάνθη οι «Αποκριάτικες Θρακικές γιορτές», το καρναβάλι της Πάτρας εμπλουτίζεται με το Κυνήγι του Θησαυρού, ενώ το καλοκαίρι του 66 το ελληνικό ποπ συγκρότημα Olympians αποθεώνεται στο Καλλιμάρμαρο στάδιο από 60.000 θεατές.
Τον ίδιο χρόνο ο Ζίλ Ντασέν παντρεύεται τη Μελίνα Μερκούρη, ο Τζακ Κερουακ την ελληνικής καταγωγής παιδική του φίλη Στέλλα Σάμπας, ο Καζαντζίδης χωρίζει με την Μαρινέλα, ο Νίκος Μαμαγκάκης κυκλοφορεί το δίσκο Εκδρομή, με την μουσική απ την ομώνυμη ταινία του Τάκη Κανελόπουλου, ο Σταύρος Ξαρχάκος παρουσιάζει τα τραγούδια του δισκου Ένα Μεσημέρι, και ο Διονύσης Σαββόπουλος τον άλμπουμ Φορτηγό.
Το 1966 , ο δήμαρχος της Αθήνας με ισχυρό σύμμαχο το υπουργείο Γεωργίας, ανακοινώνει την ίδρυση ζωολογικού κήπου στη πρωτεύουσα, μια μικρή αληθινή ζούγκλα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, υπόσχεση που δεν θα αποτρέψει την μεγάλη παναθηναϊκή συγκέντρωση τον Φεβρουάριο του 66, με αίτημα την παροχή νερού σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο. . Την ίδια χρονιά διαπιστώνεται ότι το 90% των εγγράφων του Δημόσιου τομέα, φέρουν δυσανάγνωστη υπογραφή, γεγονός που θα απασχολήσει τον υφηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργο Αναγνωστόπουλο, ο οποίος υπέβαλε πρόταση στο Υπουργείο Παιδείας, για τη καθιέρωση στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου ειδικής διδασκαλίας, «Για να μάθουν να υπογράφουν σωστά, τουλάχιστον οι νεότεροι Έλληνες».
Το 1966 εκδίδεται το βιβλίο ομάδας καθηγητών με τίτλο « Οι Αθηναίοι δεν γνωρίζουν την Αθήνα», εκδοση που δεν κολακεύει και τόσο τους κατοίκους της, καθότι, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται, από τους 100 οι 80 δεν έχουν ανέβει στον Παρθενώνα, οι 70 δεν έχουν επισκεφτεί μουσείο, ενώ οι 80 από τους 100 δεν ξέρουν που βρίσκεται η πρώτη βουλή των Ελλήνων.
Το 1966 τριάντα μεγάλοι δήμοι της χώρας, συζητούν το θέματης αλλαγής των ονομάτων σε δρόμους και πλατείες, καθότι σε πολλές πόλεις, τα ονόματα αυτά, δεν είχαν καμιά σχέση με τον τόπο και την ιστορία του. Τον Μάιο του ίδιου χρόνου οι
καντάδες στην Ζάκυνθο βρίσκονται υπό διωγμό, με αφορμή την έναρξη της νέας τουριστικής περιόδου, γεγονός που προκαλεί την έντονη αντίδραση, των κατοίκων του νησιού, ενώ στην Λαμία ένας τραπεζικός υπάλληλος, θα ανακαλύψει έκπληκτος, πως το παλιό βιολί με το οποίο έπαιζε ο γιός του, φέρει στο εσωτερικό του, την επιγραφή κατασκευής του Στραντιβάριους!
Τον Ιούλιο του 1966 το θέατρο τέχνης παρουσιάζει στο Ηρώδειο την κωμωδία του Αριστοφάνη «Βάτραχοι», στο Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδος ανεβαίνει η κωμωδία του Μολιέρου «Δον Ζουάν» σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού, σχεδόν ταυτόχρονα με την έκδοση του δίσκου του Μάνου Χατζιδάκι «Καπετάν Μιχάλης» έργο που περιλαμβάνει τη μουσική και τα τραγούδια για την θεατρική διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Νίκου Καζαντζάκη, που ανέβηκε από το Ελληνικό λαϊκό θέατρο τον ίδιο χρόνο σε
σκηνοθεσία Μάνου Κατράκη.
Στην Ελλάδα του 1966 η Βίκυ Παπαφιλίππου ανακηρύσσεται ιδανική γυναίκα της χρονιάς. Το πορτρέτο της ιδανικής γυναίκας, συμπλήρωναν τα στοιχεία, πρώτον να είναι μέλος του συλλόγου ακροατών και αποφοίτων της Ακαδημίας της Χάγης,
δεύτερον, να γνωρίζει την Αγγλική, την Ιταλική και την Γερμανική Γλώσσα, να είναι μανιώδης οδηγός αυτοκινήτου, κι ακόμα να διακρίνεται για την επίδοσή της στην μαγειρική, την μελισσοκομία και την δακτυλογραφία. Το 1966 η Ιντιρα Γκαντι
γίνεται πρωθυπουργός της Ινδίας, ο πρόεδρος της Γαλλίας στρατηγός Ντε Γκολ επισκέπτεται την Σοβιετική Ένωση, θα ζήσει μάλιστα μια ιδιαίτερη τιμή καθώς οι Σοβιετικοί θα εκτοξεύσουν πύραυλο για χάρη του, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζόνσον βλέπει την δημοτικότητα του να καταβαραθρώνεται λόγω της πολιτικής του στον πόλεμο του Βιετνάμ, ενώ η Γιουγκοσλαβία εν μέσω σθεναρών αντιδράσεων, γίνεται η πρώτη κομμουνιστική χώρα που πραγματοποιεί διαγωνισμό καλλιστείων. Το 1966 η Τράπεζα της Ελλάδας αγοράζει 6 εκατομμύρια λίρες, οι πειρατικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί στην ελληνική επαρχία φτάνουν τους 180, ενώ ο ΟΤΕ σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι το 1970 κάθε ¨Έλληνας θα είναι σε θέση να αποκτήσει τηλέφωνο, για το σπίτι ή το γραφείο του, αρκεί να υποβάλλει μια απλή αίτηση στον οργανισμό.
- Ο Κώστας Φασουλάς είναι στιχουργός και ραδιοφωνικός παραγωγός