ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗΣ - ΚΡΗΤΗ 1940-45: Ιστορικές σελίδες

Στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου και στο αρχείο του Ιωάννη Μουρέλου με τον τίτλο «Κατοχικά», συναντήσαμε το παρακάτω έγγραφο του δικηγόρου – συμβολαιογράφου Κωνσταντίνου Εμμανουήλ Φουντουλάκη από το Καλό Χωριό Πεδιάδος, με ημερομηνία 19 Σεπτεμβρίου 1945.

Στο σημείωμά του ο Κωνσταντίνος Φουντουλάκης, περιγράφει την ένταξή του στην Εθνική Αντίσταση Κρήτης, τη δράση του στο Καλό Χωριό και στα γειτονικά  χωριά Γούβες, Χαρασσό, Κόξαρη, Σκοτεινό, τις ομάδες κατασκοπείας που δρούσαν από τις Γούρνες ως τη Χερσόνησο, καθώς και τη συμμετοχή των Ελλήνων αξιωματικών Αλέξανδρου Ραφτόπουλου, Εμμανουήλ Καμπάκη και Εμμανουήλ Γιακουμάκη, στη δημιουργία αντιστασιακών πυρήνων.

Αναφέρει τη δημιουργία παραπλανητικού ψεύτικου αεροδρομίου από τους Γερμανούς στις Γούβες και τον ρόλο του Σταθμάρχη Χερσονήσου και θερμού πατριώτη Αριστοτέλη Ορφανού στη μετάδοση της είδησης στο Συμμαχικό Στρατηγείο.

Ο Εμμανουήλ Φουντουλάκης καταγράφει την πτώση συμμαχικού αεροπλάνου στη Χερσόνησο κατά τον βομβαρδισμό του αεροδρομίου Ηρακλείου στις 3 Σεπτεμβρίου 1942, καθώς και τη διάσωση και την απόκρυψη δύο πιλότων που το εγκατέλειψαν φλεγόμενο με αλεξίπτωτα, από τους κατοίκους του Καλού Χωριού.

Ο Εμμανουήλ Φουντουλάκης αποκαλύπτει τη συμμετοχή του Mετοχιού της Άγνου Πεδιάδος στην απόκρυψη και περίθαλψη συμμάχων στρατιωτών που είχαν παραμείνει στο νησί μετά τη Μάχη της Κρήτης και τη βοήθεια που έδωσαν σ’αυτούς οι Καστελλιανοί πατριώτες Χρήστος Βουβουλάκης και Φραγκιός Μαυραντωνάκης.

Σημειώνει ακόμη την προετοιμασία ομάδας ανδρών της ευρύτερης περιοχής του Καλού Χωριού και τη μεταφορά τους στην Άγνω, ώστε να λάβουν μέρος στο σαμποτάζ του αεροδρομίου Καστελλίου.

Το Μετόχι της Άγνου βρίσκεται κοντά στο Καστέλλι Πεδιάδος
Το Μετόχι της Άγνου βρίσκεται κοντά στο Καστέλλι Πεδιάδος. Στις πυκνόφυτες από πλατάνια όχθες του ποταμού που το διασχίζει, βρήκαν καταφύγιο τα χρόνια της κατοχής Βρετανοί, Νεοζηλανδοί, Αυστραλοί και Κύπριοι που πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης και δεν μπόρεσαν να διαφύγουν στη Μέση Ανατολή

 

 

Σημαντική είναι η μαρτυρία του Βασίλη Ανδρονά από το Καλό Χωριό Πεδιάδος για τον Κωνσταντίνο Φουντουλάκη, που καταγράφηκε το 1996 από την φιλόλογο Άννα Καραβιτάκη – Ανδρονά. Ο Βασίλης Ανδρονάς αφηγείται μεταξύ άλλων:

«…πολλοί πήγανε αντάρτες στα βουνά στις οργανώσεις ΕΟΚ και ΕΑΜ.

Εγώ γράφτηκα στην οργάνωση ΕΟΚ σαν αγγελιοφόρος με αρχηγό τον τ. συμβολαιογράφο Κωνσταντίνο Εμμ. Φουντουλάκη, κάτοικο Ηρακλείου.

Μετέφερα μυστικά έγγραφα και τροφοδοτούσαμε τους αντάρτες της ΕΟΚ…».

Πηγή στον παραπόταμο του Αποσελέμη με την ονομασία «Πρινοπόταμος», που διασχίζει την Άγνω.
Πηγή στον παραπόταμο του Αποσελέμη με την ονομασία «Πρινοπόταμος», που διασχίζει την Άγνω. Εδώ βρήκαν αρωγή και περίθαλψη στρατιώτες των Συμμάχων που πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης από τους αντιστασιακούς Χρήστο Βουμβουλάκη, Κωστή Ψαράκη και Φραγκιό Μαυραντωνάκη

 

Αντιστασιακή ομάδα που είχε συστήσει ο Εμμανουήλ Φουντουλάκης αποτελούνταν από τους:  Τα αδέρφια του Μ… και Ν. Φουντουλάκη, Εμμανουήλ Αμανάκη  και Ζαχαρία Αλεξάκη από το Καλό Χωριό, Φρ. Χηρακάκη από τις Γούβες, Γ. Παχιαδάκη και Εμμανουήλ Δασκαλάκη από το Χαρασσό, Χρήστο Βουμβουλάκη από την Άγνω, Μηνά Καστρινάκη από την Κόξαρη, Γ. Μπαλτζάκη από το Σκοτεινό, Γεώργιο Δασκαλάκη από την Ανώπολη και Γ. Αλεξάκη και Κ. Πατεράκη από το Βορρού.

Γενικά, το σημείωμα του δικηγόρου – συμβολαιογράφου Εμμανουήλ Φουντουλάκη, μας μεταφέρει στην περίοδο 1941-1944 και μας δίδει χρήσιμες πληροφορίες, που μπορούν να αξιοποιηθούν στη μελέτη και έρευνα της κατοχικής ιστορίας της Κρήτης.

Ο Εμμανουήλ Φουντουλάκης χρησιμοποίησε γραφομηχανή στην σύνταξη του εγγράφου και στο τέλος υπάρχει η υπογραφή του. Συγκεκριμένα, ο Εμμανουήλ Φουντουλάκης σημειώνει:

«Κατά τον Οκτώβριον 1941 συνηντήθην εις Γάλυπε Πεδιάδος μετά του εκ Παλαιάς Ελλάδος Υπολοχαγού Εμμανουήλ Καμπάκη, ο οποίος είχεν μείνει εις Κρήτην κατά τας επιχειρήσεις. Μετά μακράν συζήτησιν μου ωμίλησεν δια μίαν μυστικήν οργάνωσιν της οποίας σκοπός ήτο η διενέργεια κατασκοπείας εις βάρος του εχθρού και η περίθαλψις των Άγγλων που παρέμειναν εις Κρήτην  μετά τας επιχειρήσεις. Ανέλαβα το έργον εκείνο εν επιγνώσει των κινδύνων  τους οποίους ήτο ενδεχόμενον να αντιμετωπίσωμεν, δόσας και σχετικόν  αυτοσχέδιον όρκον αμέσως εκεί.

Η οργάνωσις εκείνη ως μου είπεν ήτο Παγκρήτιος με Αρχηγόν τον μετέπειτα εκτελεσθέντα υπό των Γερμανών Ραπτόπουλον.

Μετ’ολίγας ημέρας με συνέδεσεν με τον Αντώνιον  Καστρινάκην, βιομήχανον Ηρακλείου, εκτελεσθέντα και αυτόν υπό των Γερμανών, εις τον οποίον έπρεπε να αποτείνομαι εις όλως εξαιρετικάς περιπτώσεις.

Ηράκλειο, 25 Μαρτίου 1949. Εορταστικές εκδηλώσεις για την Εθνική Επέτειο.
Ηράκλειο, 25 Μαρτίου 1949. Εορταστικές εκδηλώσεις για την Εθνική Επέτειο. Δεξιά ο Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Εμμανουήλ Φουντουλάκης (αρχείο οικογένειας Εμμανουήλ Φουντουλάκη)

 

Ευθύς εξ αρχής με απησχόλει το ζήτημα της εκλογής των προσώπων τα οποία θα απετέλουν τα στελέχη εις την περιοχήν η οποία περιελάμβανε τα χωρία Γούβες, Κόξαρη, Χαρασσό, Σκοτεινό, Καλό Χωριό και με συνέδεσε εις τα χωρία της Χερσοννήσου με τον Συμβολαιογράφον Θεόφραστον Κοζύρην.

Εφρόντισα να μυήσω πρόσωπα εγνωσμένου πατριωτισμού και μεγάλης εχεμυθείας εις τα οποία εξέθεσα τους κινδύνους της αποστολής των. Εις Γούβες ήτο ο Φραγκίσκος Χειρακάκης, εις Χαρασσό οι Γεώργιος Παχιαδάκης, Εμμανουήλ Δασκαλάκης και Εμμανουήλ Μανδηλάκης, εις Σκοτεινό ο Γεώργιος Δασκαλάκης, εις Κόξαρη ο Μηνάς Καστανάκης και εις Καλό Χωριό ήσαν εκτός εμού και ο Εμμανουήλ Σταύρου Αμανάκης, οι αδελφοί μου Νικόλαος και Μιχαήλ, ο Χαράλαμπος Φουντουλάκης και ο Χαράλαμπος Αμανάκης.

Ο Εμμανουήλ Φουντουλάκης. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία μετά την κατοχή με τον βαθμό του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού
Ο Εμμανουήλ Φουντουλάκης. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία μετά την κατοχή με τον βαθμό του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού (αρχείο οικογένειας Εμμανουήλ Φουντουλάκη)

Επίσης ενίσχυσιν αρκετήν παρέσχον εις την όλην υπόθεσιν ποικιλοτρόπως οι λόγω του πολέμου διαμένοντες εις Καλό Χωριό Γεώργιος Φουντουλάκης  και Εμμανουήλ Φουντουλάκης, αμφότεροι έμποροι κάτοικοι Ηρακλείου.

Η κίνησις ήρχισεν με μεγάλον  ενθουσιασμόν  και με ακράδαντον πίστιν. Κατά τας δοθείσας μοι οδηγίας η κατασκοπεία έπρεπε να εκτείνεται εις παν επίπεδον σχετικόν με τας κινήσεις των Γερμανών και Ιταλών εις την περιοχήν από Γουρνών μέχρι Χερσονήσου, δηλ. ποίαι μονάδες ευρίσκωνται ή κινούνται εντός της περιοχής, πόσοι κατά προσέγγισιν εις τον αριθμόν, η ειδικότης των, το ηθικόν των και τα σημεία  του καταυλισμού των.

Συχνά διήρχετο εκ του Καλού Χωρίου όπου παρέμενα  κατά το διάστημα της κατοχής, ο Εμμανουήλ Καμπάκης κομίζων οδηγίας και εντολάς.

Κατά τον Ιανουάριον 1942 με συνέδεσεν με τον Ταγματάρχην Εμμανουήλ Γιακουμάκην  εκ Μοχού και μοι ενεπιστεύθη κρυπτογραφικόν κώδικα αλληλογραφίας  με τον οποίον ηδυνάμην να αλληλογραφώ.

Ο μακαρίτης ο Γιακουμάκης  συνεδέετο με όλην την περιφέρειαν  με τους συνδέσμους του Κωνσταντίνον Χατζάκην  και Νικόλαον Κόμην  και είχεν ως συνεργάτας τους Αριστόδημον Σταματάκην και τον ιατρόν Γεώργιον Κριτσωτάκην  κατοίκων Μοχού.

Κατά τον Απρίλιον 1942 με ειδοποίησεν ο Καμπάκης  δι’εκτάκτου αγγελιοφόρου του ότι ο κώδιξ έπεσεν εις χείρας των Γερμανών  και κατά συνέπειαν  έπρεπε να αποφύγωμεν την περαιτέρω χρήσιν αυτού μέχρι νεωτέρων οδηγιών.

Εις Γούβες εν τω μεταξύ είχον εγκατασταθή Γερμανοί του Μηχανικού και του ταχυκινήτου πεζικού, έξωθι δε του χωρίου δύο Τάγματα Ιταλών. Μετεβιβάσθη τούτο αμέσως δια συνήθους αλληλογραφίας.

Οι Γερμανοί εν τω μεταξύ είχαν αρχίσει την οχύρωσιν της περιοχής και αι αγγαρείαι και επιτάξεις είχον κουράσει τον πληθυσμόν. Εφροντίζαμεν  να τονώνωμεν εις πείσμα το ηθικόν του πιεζομένου λαού με τον σκοπόν να αποφύγωμεν τον εθνικόν μαρασμόν ο οποίος ήτο δυνατόν να οδηγήση εις προδοσίας. Τούτο και επετύχαμεν σχεδόν εξ ολοκλήρου.

Το 1942 κατεσκεύασαν οι Γερμανοί εις την περιφέρειαν Γουβών παρά την θάλασσαν ψευδές αεροδρόμιον  το οποίον απατηλώς φωτιζόμενον κατά τας νυκτερινάς αεροπορικάς επιδρομάς υπελόγιζον να παραπλανήσουν τους αεροπόρους. Πριν τελειώση το έργον εκείνο, το μετεβίβασα δι’εκτάκτου αγγελιοφόροι μου. Το γεγονός είναι ότι καίτοι η περιοχή εκείνη παρουσιάζει ομοιότητας με την περιοχήν του αεροδρομίου Ηρακλείου ιδίως κατά την νύκτα, ουδέποτε ηνοχλήθη.

Την εποχήν εκείνην ήλθεν ως Σταθμάρχης της περιφερείας ο Αριστοτέλης Ορφανός, άνθρωπος μεγάλης θελήσεως και πατριωτισμού. Ήλθαμεν εις επαφήν και έμεινεν φιλοξενούμενός μου αρκετόν χρόνον. Η παραμονή του πλησίον μου με ωφέλησεν διότι εκτός του ότι προσετίθετο δυναμικόν στοιχείον εις την περιφέρειαν, αλλά και διότι λόγω της θέσεώς του ποικίλλας παρείχεν υπηρεσίας εις την όλην υπόθεσιν.

Ο Κωστής Ψαράκης με τις αδερφές του Ελευθερία (δεξιά) και Αγάπη (αριστερά). Κάτοικοι του χωριού Άγνω και μέτοχοι της Εθνικής Αντίστασης
Ο Κωστής Ψαράκης με τις αδερφές του Ελευθερία (δεξιά) και Αγάπη (αριστερά). Κάτοικοι του χωριού Άγνω και μέτοχοι της Εθνικής Αντίστασης, βοήθησαν στην απόκρυψη και τροφοδοσία Βρετανών, Αυστραλών και Νεοζηλανδών που πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης και δεν κατάφεραν να μεταφερθούν στη Μέση Ανατολή

Η άνοιξις και το θέρος του 1942 ήτο η εποχή των εντατικών εργασιών κατασκοπείας. Μας εστάλησαν ειδικοί τοπογραφικοί χάρται της περιοχής με ειδικάς εντολάς εργασίας και μας εφοδίασαν με νέον κρυπτογραφικόν κώδικα διαβολικής όντως επινοήσεως.

Τα οχυρά της περιφερείας είχον λάβει ήδη την οριστικήν  των μορφήν και οι καταυλισμοί παρά τας μικράς μετακινήσεις των ήσαν σχεδόν μόνιμοι.

Εχρειάζετο εντατική εργασία.  Εγώ και ο αδελφός μου Νικόλαος και ο Εμμανουήλ Σταύρου Αμανάκης μετέβημεν  κατ’επανάληψιν εις Γούβες δια την εκτέλεσιν των εντολών και ο Σταθμάρχης Χερσονήσου ανέλαβεν της περιφέρειαν Χερσονήσου.

Μετά δύο ημέρας διήρχετο εκ του χωρίου μου ο Εμμανουήλ Καμπάκης και εις την οικίαν μου επί ολόκληρον νύκτα ο Καμπάκης, ο Ορφανός και εγώ εσημειώσαμεν επί του χάρτου τα επίκαιρα σημεία. Μετά μίαν εβδομάδα ερρίπτοντο δια πρώτην φοράν βόμβαι εις την περιοχήν του καταυλισμού των Γουβών και εις τα οχυρά της Χερσονήσου.

Το φθινόπωρον  του ιδίου έτους έγιναν αι συλλήψεις εις την περιοχήν του μακαρίτου Γιακουμάκη, του Κοζύρη, του Σοφοκλή Δετοράκη και εδιώκοντο οι Αριστόδημος Σταματάκης και Γεώργιος Κριτσωτάκης. Εξ αιτίας τούτου έχασα την επαφήν μου με το κέντρον, αλλά η εργασία μου ουδόλως εσταμάτησεν.

Την 3ην Σεπτεμβρίου 1942 εγένετο αεροπορική επιδρομή εις το αεροδρόμιον  Ηρακλείου κατά τας απογευματινάς ώρας. Κατά την επιδρομήν  αυτήν επλήγη δι’αντιαεροπορικής  βολής ένα τετρακινητήριον  αεροπλάνο βομβαρδιστικόν  το οποίον κατέπεσεν και εκάη παρά την Χερσόνησον.

Εκ των επιβαινόντων αεροπόρων  δύο εκάησαν εντός του αεροπλάνου και οι υπόλοιποι έπεσαν δι’αλεξιπτώτου. Οι δύο  εξ αυτών  έπεσαν εντός του παρά την Χερσόνησον  Γερμανικού καταυλισμού, δύο δε άλλοι έπεσαν περί την 6ην απογευματινήν  εις την περιοχήν του χωρίου μου, αλλά εις απόστασιν πλέον της 1 ώρας από το χωρίον.

Ανεμέναμεν  όλοι αμέσους ενεργείας των εις μικράν  σχετικώς απόστασιν ευρισκομένων Γερμανών. Παρά ταύτα όμως ουδεμία κίνησις παρετηρήθη. Μόλις ενύκτωσε, εγώ και ο Εμμανουήλ Στ. Αμανάκης, ο αδελφός μου Νικόλαος και ο Χαράλαμπος Φουντουλάκης εκινήθημεν δια την ανεύρεσίν των.  Πράγματι με μυρίους κινδύνους κατορθώσαμεν  να τους ανεύρωμεν περί την 10ην νυχτερινήν.  Τοις παρέσχωμεν τας πρώτας βοηθείας και τους ετοποθετήσαμεν  εις σημείον ασφαλές  κατά το μάλλον  και ήττον, διότι  ο εις εξ αυτών  λόγω της πτώσεώς του  είχεν τραυματισθή και δεν ηδύνατο να μετακινηθή.

Κατόπιν τούτων τους εδώσαμεν οδηγίας να μην μετακινηθούν, ούτε να παρουσιασθούν  σε κανένα απολύτως μέχρις ότου θα κατορθώναμεν  να τους μετακινήσωμεν και εμέναμεν εν επιφυλακή αναμένοντες την εξέλιξιν της καταστάσεως.  Κατά τα εξημερώματα συνήντησε τους Άγγλους καθημένους εις δημόσιον δρόμον ο υιός του Εμμανουήλ Αμανάκη και με νοήματα τους έπεισεν να κρυβούν  εις τας παρακειμένους αμπέλους.  Αργότερα επληροφορήθημεν  τούτο, και εμείναμεν κατάπληκτοι δια την αθέτησιν των οδηγιών μας.  Τους αντελήφθησαν τότε και ο Ματθαίος Κορνηλάκης, ο Ιωάννης Π. Γαλανάκης και Κωνσταντίνος Γιατράκης και τους ετοποθέτησαν και αυτοί εις μέρος κατάλληλον.

Εν τω μεταξύ είχαν καταφθάσει Ιταλοί και Γερμανοί αναζητούντες τους αεροπόρους. Κάθε μετακίνησις έκτοτε ήτο επικίνδυνος αν όχι αδύνατος και το πράγμα πολύ απείχεν από του να θεωρείται μυστικόν διότι τους είχαν δει πολλά παιδιά μικρά και γυναίκες.

Ο Φραγκίσκος (Φραγκιός) Μαυραντωνάκης όρθιος, μαζί με τον πατέρα του Γεώργιο.
Ο Φραγκίσκος (Φραγκιός) όρθιος, μαζί με τον πατέρα του Γεώργιο. Ο Φραγκιός Μαυραντωνάκης ήταν ένας από τους πρώτους καταζητούμενους του κατοχικού στρατού στην Κρήτη. Βοήθησε στην απόκρυψη και περίθαλψη των περιπλανώμενων συμμάχων στρατιωτών, που είχαν καταφύγει στο Μετόχι της Άγνου μετά τη Μάχη της Κρήτης

Πάντως εφροντίσαμεν  να τους μετατοπίσωμεν  δια να γνωρίζουν  το κρυσφύγετόν των όσον το δυνατόν ολιγώτεροι.  Ανέθεσα στον Χαράλαμπο Φουντουλάκην ο οποίος παρέλαβεν και τον Νικόλαον Μανωλιδάκην, ο οποίος εγνώριζεν και την Αγγλικήν  δια να τους συνεννοηθούν καλύτερα. Κατώρθωσαν πράγματι να τους μετατοπίσουν. Εν τω μεταξύ τα πράγματα ωξύνοντο στο χωριό.  Δεν ηδυνάμεθα βέβαια να αρνηθώμεν  τότε ότι δεν επαρουσθάσθησαν στο χωριό οι Άγγλοι, φαίνεται δε ότι εγνώριζεν και κάποιος Γερμανός την Ελληνικήν και εξ ακριτομυθιών  κατετοπίσθη σχεδόν εφ’όλων των ζητημάτων.

Προέβησαν κατόπιν τούτου εις συλλήψεις και ηπείλουν εκτελέσεις. Ταύτα πάντα τα κατέστησαν γνωστά εις τους Άγγλους οι Χαράλαμπος Φουντουλάκης και Νικόλαος Μανωλιδάκης.  Αναγνωρίσαντες δε και αυτοί το σφάλμα των  επέμειναν να παρουσιασθούν, όπως και έκαμαν.  Έτσι έληξεν το επεισόδιον εκείνο, το οποίον παρά τας προσπαθείας μας, δεν κατέληξεν  όπως επιθυμούσαμεν. Μετ’ολίγας ημέρας με εκάλεσεν δια του φυγοδικούντος τότε Φραγκίσκου Μαυραντωνάκη ένας Άγγλος αξιωματικός, εις μετόχιον Άγνω.

Μετέβην αμέσως εις Άγνω όπου ο Άγγλος μου εζήτησεν πληροφορίας δια το επεισόδιον εκείνο τας οποίας και έγραψεν. Σχετικήν αναφοράν υπέβαλα και κρυπτογραφικώς  και εις την υπηρεσίαν κατασκοπείας. Σημειωτέον δε ότι το μετόχιον Άγνω, παρά το Καλό Χωριό Πεδιάδος, ήτο ο τόπος που διέμενον σχεδόν συνεχώς κατά το διάστημα της κατοχής Άγγλοι.  Το μετόχιον εκείνο ήτο πρόσφορον δια καταφύγιον διότι εκτός του ότι ήτο απομεμωνομένον, ευρίσκοντο εκεί μόνον 3 οικογένειαι και το μυστικόν ήτο ως εκ τούτου περιωρισμένον.

Η οικία του Χρήστου Βουμβουλάκη εκεί απετέλει τον ξενώνα της περιοχής. Εις την οικίαν αυτήν  συναντούσαμεν ή εστέλναμεν όλους τους Άγγλους, τους οποίους ετροφοδοτούσαμεν ορισμένα άτομα εκ της περιοχής.  Εκ του χωρίου μου, εκτός εμού, των αδελφών μου και του Εμμανουήλ  Στ. Αμανάκη, συνέβαλεν και ο Γεώργιος Φουντουλάκης και Εμμανουήλ Φουντουλάκης οίτινες λόγω του πολέμου διέμενον εις το Καλό Χωριό.

Εκ των Άγγλων εκείνων διέσωσα μόνον τας συστάσεις  των εξής:

1) Norman Dudley Jrevallyn Marden Rd Dundaw N.S.W. Australia

2) Walter Swinburne 15 Rodrico Road Kibbirnie Wellington New Zealand

3) John Nedy 46 Burdett  street Liverpool England

οι οποίοι κι διέμενον πολύ διάστημα εκεί.

Κατά τον Οκτώβριον 1943, έλαβον εντολήν  να κινητοποιήσω τους ενόπλους της περιοχής προς την περιφέρειαν του μετοχίου Άγνω όπου θα αναμέναμεν διαταγάς. Το επόμενον βράδυ όλα ήσαν έτοιμα. Κατέφθασαν κατά τας πρώτας νυκτερινάς ώρας εις το σημείον συναντήσεως εκ του χωρίου Χαρασσού οι Εμμανουήλ Δασκαλάκης, Γεώργιος Παν. Παχιαδάκης, εκ του … ο Κωνσταντίνος Πατεράκης, (εκτελεσθείς αργότερον υπό των Γερμανών), εκ του Σκοτεινού ο Γεώργιος Δασκαλάκης, από την Ανώπολιν ο Γεώργιος Αλεξάκης και από το Καλό Χωριό ο Εμμανουήλ Αμανάκης και Μιχαήλ Φουντουλάκης, ο Χαράλαμπος Φουντουλάκης, Χαράλαμπος Αμανάκης και εγώ, και από το μετόχιον Άγνω ο Χρήστος Βουμβουλάκης, όλοι ένοπλοι.

Την ίδια νύκτα εφθάσαμεν  στο σημείον που μας είχαν ορίσει. Παρεμείναμεν εκεί όλην την ημέραν και την επομένην νύκτα μας ειδοποίησαν να επιστρέψωμεν  στα σπίτια μας και να είμεθα εν επιφυλακή. Ως επληροφορήθην αργότερα, επρόκειτο να υποστηριχθή σαμποτάζ εις την περιφέρειαν του Καστελλίου το οποίον ανεβλήθη τότε.

Κατά τας αρχάς 1943 έλαβον εντολήν να καθορίσω τις θέσεις των πυροβολίων και των εγκαταστάσεων  του οχυρού της Χερσονήσσου. Το πράγμα ήτο δύσκολον  διότι εκτός του ότι η περιοχή εφρουρείτο καλώς, αι αγγαρείαι είχαν σταματήσει κατά μέγα μέρος εκ των οχυρών και έτσι απεκλείετο η χρησιμοποίησις προσώπων  ως εργατών δια την αποστολήν εκείνην.  Ευτυχώς όμως  η τύχη με ηυνόησε.  Την εποχήν εκείνην ήλθεν εις το χωρίον μου ένα μικρόν απόσπασμα με επικεφαλής ένα υπολοχαγόν ο οποίος εγνώριζεν  και την Ελληνικήν. Ο Πρόεδρος της Κοινότητος τους επεριποιήθη και τον εκάλεσαν εις τα οχυρά δια να του ανταποδώσουν την περιποίησιν.Έπεισα τον Πρόεδρον και τον ακολουθήσαμεν εγώ και ο Εμμανουήλ Σταύρου Αμανάκης  την επομένην Κυριακήν με το πρόσχημα ότι συνοδεύαμεν τον Πρόεδρον.

Παρετηρήσαμεν  ότι μας ήτο δυνατόν, διότι ίσως να εκίνησεν  την υποψίαν των Γερμανών η απρόσκλητος παρουσία μας και μας παρηκολούθουν  κατά πόδας. Η εντολή εξετελέσθη κατά τον δυνατόν καλύτερον τρόπον.

Δια πρώτη φορά καθωρίσθη τότε η θέσις  του Ασυρμάτου ο οποίος κατεστράφη ολίγον αργότερα δι’επιτυχούς βομβαρδισμού.

Από τας αρχάς αμέσως  του 1943 είχαν εγκαταλείψει την περιοχήν όλοι οι φιλοξενούμενοι Άγγλοι.

Τον Φεβρουάριον  του 1943 με εκάλεσεν  εις Ηράκλειον ο ιατρός κ. Μενέλαος Λιγνός και μου έδωσεν οδηγίας δια την περαιτέρω δράσιν μου. Εις την όλην εργασίαν προσετίθετο και η διαφώτισις του λαού ώστε να μην παρασύρεται …(σημ.:  έχουν διαγραφεί έξι λέξεις).

Δύο μήνας αργότερα μοι εκοινοποιείτο ο διορισμός μου ως αναπληρωματικού μέλους της Επαρχιακής Επιτροπής Πεδιάδος της Εθνικής Οργανώσεως Κρήτης.

Ένεκα όλης αυτής της εργασίας  ηναγκάσθην να εγκαταλείψω το επάγγελμά μου, εκτός των άλλων υλικών ενισχύσεων τας οποίας προσέφερα εις τον Εθνικόν Αγώνα, τόσον εγώ όσον και ολόκληρος η οικογένειά μου. Την μικράν αυτήν συμβολήν παρέσχον εις τον Εθνικόν αγώνα εν περιλήψει, με μόνην την πίστιν πάντοτε ότι εξετέλουν και εξετέλεσα το καθήκον μου προς την Πατρίδα ως αγνός Έλλην πατριώτης

19-9-45

Κωνσταντίνος Φουντουλάκης».

 

* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος