• από 20 ως 31 Μαΐου 1941, στη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης και
• από 1 Ιουνίου ως 7 Σεπτεμβρίου 1941, με το αφήγημα των «αντιποίνων», για τη συμμετοχή του πληθυσμού στη Μάχη της Κρήτης και στην αρρωγή και περίθαλψη των συμμάχων στρατιωτών

Στη διάρκεια της μάχης της Κρήτης και το διάστημα από την 1η Ιουνίου ως τις 7 Σεπτεμβρίου 1941, οι Γερμανοί  «ιππότες» και οι αξιωματούχοι του Γ΄ Ράιχ διέπραξαν στην Κρήτη 30 ομαδικές εκτελέσεις, (εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας) και πυρπόλησαν πέντε (5) χωριά. Την Κάντανο, τον Σκηνέ και την Αγυιά στον νομό Χανίων, το Αστέρι και το Άδελε στον νομό Ρεθύμνου.

Υπεύθυνοι ο Αντιπτέραρχος Στούντεντ (Διοικητής από 1 Ιουνίου ως 8 Ιουλίου 1941), ο Στρατηγός Αντρέ (από 9 Ιουλίου 1941 ως 10 Ιανουαρίου 1943) και στην τελευταία εκτέλεση των πατριωτών από το χωριό Καλλονή Πεδιάδος στον Ξηροπόταμο Ηρακλείου, ο Στρατηγός Μπρώυερ (11 Ιανουαρίου 1943 ως 19 Ιουλίου 1944).

Η ιδεολογία του φασισμού και ναζισμού των ανδρών του Γ΄ Ράιχ στηρίζονταν σε τρεις «αρχές (;)». Την αρχή της ασύμμετρης απάντησης, την αρχή της συλλογικής ευθύνης και την αρχή της άρσης της διάκρισης εμπολέμων και αμάχων.

Οι Γερμανοί ισχυρίζονταν πως: Στην αρχή της ασύμμετρης απάντησης, για κάθε απώλεια των κατοχικών στρατευμάτων, τα θύματα από τον ντόπιο πληθυσμό έπρεπε να είναι πολλαπλάσια.

Νεοζηλανδοί στρατιώτες, μετά τη Μάχη της Κρήτης στο χωριό Κομητάδες Σφακίων. Για την περίθαλψη και αρωγή των συμμάχων στρατιωτών, (Βρετανών, Νεοζηλανδών και Αυστραλών), από 1 ως 7 Σεπτεμβρίου 1941 εκτελέστηκαν στη Χώρα Σφακίων 26 πατριώτες

Στην αρχή της συλλογικής ευθύνης, η επιβολή αντιποίνων γενικής μορφής, επέβαλε να τιμωρείται όλος ο ανδρικός πληθυσμός από τις γύρω περιοχές με μια προκαθορισμένη αναλογία, διότι δεν ενδιέφερε τους Γερμανούς αξιωματούχους ο εντοπισμός των ενόχων της ενέργειας που διαπράχθηκε. Τέλος, στην αρχή της άρσης της διάκρισης εμπολέμων και αμάχων, που την τοποθετούν χρονικά μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943.

Στη διάρκεια της μάχης της Κρήτης από 20 ως 31 Μαΐου 1941, αλλά και των χρόνων της κατοχής που ακολούθησαν, οι δυο πρώτες «αρχές(;)» εφαρμόστηκαν από την πρώτη ημέρα, η τρίτη «αρχή;» της διάκρισης εμπολέμων και αμάχων ακυρώθηκε την πέμπτη ημέρα της Μάχης και όχι τον Σεπτέμβρη του 1943.

Την ημέρα αυτή, 24 Μαΐου 1941, γερμανοί αλεξιπτωτιστές εκτέλεσαν στο χωριό Κακόπετρος Χανίων πέντε γυναίκες και ένα παιδί τριών ετών.

Αμέσως μετά τη Μάχη της Κρήτης, ο Χίτλερ μιλώντας στον κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό του Βερολίνου, τόνισε ότι οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έδωσαν στην Κρήτη μία «ιπποτική» μάχη. Η οργάνωση «Ευρωπαίοι αλεξιπτωτιστές» στην ανακοίνωσή τους (πριν την αποσύρουν), τόνιζαν ότι με την εκδήλωσή από 17 ως 23 Μαΐου 2021, θα τιμούσαν τον ηρωισμό των Γερμανών αλεξιπτωτιστών, στους εορτασμούς της επετείου των 80 χρόνων.

Μελετώντας τα γεγονότα της Μάχης, προσπαθούμε να εντοπίσουμε και να κατανοήσουμε αυτόν τον ηρωισμό. Πάνοπλοι, με εφεδρείες και άφθονα πυρομαχικά, αντιμετώπισαν στρατιώτες των συμμάχων, Έλληνες νεοσύλλεκτους, χωροφύλακες, τους μαθητές της Σχολής Ευελπίδων και άοπλους Κρητικούς, άντρες, γυναίκες και παιδιά.

Σε ποια μάχη ακριβώς εμφανίστηκε αυτός ο ηρωισμός, δεν εντοπίσαμε. Στο ύψωμα 107 στο Μάλεμε που το εγκατέλειψαν οι Βρετανοί, στη μάχη της Καντάνου, στις μάχες στο Καστέλλι Κισσάμου, στον Ταυρωνίτη, στην κοιλάδα του Αλικιανού, στην πόλη των Χανίων, στο Ρέθυμνο, στην Πηγή και στον Λατζιμά Ρεθύμνου, στην πόλη του Ηρακλείου, στο Σκαλάνι, στην περιοχή του Κοψά;

Τα 10 θύματα της ομαδικής εκτέλεσης από τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές στο χωριό Λούτρα Ρεθύμνου, στις 3 Ιουνίου 1941

Σε όλες τις μάχες ηττήθηκαν. Χιλιάδες αλεξιπτωτιστές «χάθηκαν». Η αντίσταση του λαού ήταν κάτι που δεν περίμεναν. Είχαν ζυμωθεί με το αφήγημα του ανίκητου στρατού. Γι’ αυτό, από την πρώτη ημέρα της μάχης, (στο Σταυρωμένο Ρεθύμνου), το βράδυ της 20ης Μαΐου 1941 εκτέλεσαν έξι (6) Κρητικούς, στην πρώτη ομαδική εκτέλεση του φασιστικού στρατού της αρχής  της ασύμμετρης απάντησης.

Ακολουθεί κατάλογος για κάθε νομό της Κρήτης, με τις εκτελέσεις, τις πυρπολήσεις και τα ανοσιουργήματα των «γενναίων» Γερμανών αλεξιπτωτιστών από 20 Μαΐου ως 7 Σεπτεμβρίου 1941. Τον αφιερώνουμε στον Πρόεδρο Gioulio Festa και στα μέλη της οργάνωσης «Ευρωπαίοι αλεξιπτωτιστές».

Τονίζοντάς τους πως, η Κρήτη τιμά και σέβεται διαχρονικά τους νεκρούς Γερμανούς της Μάχης, αφού όλοι είναι θαμμένοι στη φιλόξενη κρητική γη στο Μάλεμε Χανίων. Και για να κατανοήσουν καλύτερα τον πολιτισμό της Κρήτης, τους αφιερώνουμε ένα ριζίτικο τραγούδι του Χανιώτη Γιώργη Μιχελάκη από το χωριό Σέμπρωνας Χανίων, που γράφτηκε για τη Μάχη της Κρήτης:

Γροικάτε ήντα παράγγειλε η Κρήτη των παιδιών τσι

μετρήσετε τα μνήματα των εδικών και ξένων

σε ούλα να ανάψετε κερί, λιβάνι και καντήλι

κι αν έρθουν και δικολογιές των ξένων σκοτωμένων να τσι φιλοξενήσετε…

 

Το μνημείο στα Πλακάλωνα Κισσάμου, στον τόπο της ομαδικής εκτέλεσης τεσσάρων πατριωτών, στις 23 Μαΐου 1941 από τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές

ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ

1. Πλακάλωνα Κισσάμου, 23 Μαΐου 1941. Εκτέλεση τεσσάρων πατριωτών (διασώθηκαν άλλοι τέσσερις, Γαλανάκης Μιχάλης, Λεμενιτάκης Νίκος, Μπερτάκης Λαμπρινός   και Μπερτάκης Κωστής). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
2. Κακόπετρος, 24 Μαΐου 1941. Εκτέλεση πέντε γυναικών και ενός αγοριού τριών ετών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
3. Αλικιανός, 24 Μαΐου 1941. Εκτέλεση πέντε πατριωτών (στο απόσπασμα στήθηκαν έξι πατριώτες, διασώθηκε βαρύτατα τραυματισμένος ο Βασίλης Δρακακάκης). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
4. Μάλεμε, 25 Μαΐου 1941. Εκτέλεση απροσδιόριστου αριθμού Βρετανών αιχμαλώτων στρατιωτών για άρνηση εργασίας (εκφόρτωση πυρομαχικών όπλων και πολεμικού υλικού).          ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
5. Μάλεμε, 27 Μαΐου 1941. Εκτέλεση τριών Βρετανών αιχμαλώτων στρατιωτών του Συντάγματος Ουαλλών . ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
6. Κοντομαρί, 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 23 κατοίκων. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
7. Αλικιανός, 2 Ιουνίου 1942, προαύλιο ιερού ναού Τιμίου Σταυρού. Εκτέλεση 42 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
8. Κάντανος 3 Ιουνίου 1941. Λεηλασία, πυρπόληση και καταστροφή του χωριού, εκτέλεση κατοίκων. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
9. Αλικιανός, ποταμός Κερίτης. Το μνημείο της πολυπληθέστερης εκτέλεσης των Γερμανών με το «αφήγημα» των αντιποίνων, την 1η Αυγούστου 1941. Εκτελέστηκαν 118 πατριώτες, επειδή στην κοιλάδα του ποταμού δόθηκαν σκληρές και σφοδρές μάχες εναντίον των αλεξιπτωτιστών, υπερασπιζόμενοι οι Κρητικοί την ελευθερία της πατρίδας τους τον Μάιο του 1941

   Στέρνες, 5 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση δέκα πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ

10. Ταυρωνίτης Κισσάμου, 3 Ιουλίου 1941. Εκτέλεση 11 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
11. Αλικιανός, ποταμός Κερίτης, 1 Αυγούστου 1941. Εκτέλεση 118 πατριωτών. ΑΝΤΡΕ
12. Λεηλασία, πυρπόληση και καταστροφή του χωριού Σκηνέ. 1 Αυγούστου 1941.  ΑΝΤΡΕ
13. Αγυιά Χανίων, Ιούνιος 1941. Εκτέλεση 4 πατριωτών και πυρπόληση 80 κατοικιών.           ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
14. Πατελάρι, 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 9 πατριτών (σώθηκαν ο Νικόλαος Κουκουναράς και ο Αναστάσιος Σπανουδάκης). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
15. Βρύσες Κυδωνίας, Ιούνιος 1941. Εκτέλεση 8 πατριωτών (Αγγελάκης Επιμενίδης, Κωνσταντίνος Μαθιέλης, Νύκτας Ιωάννης, Ρουμελιώτης Εμμανουήλ, Σαρικάκης Γεώργιος, Τσακίρης Δημήτριος, Τζάνου Εμμανουήλ και Φραγκιαδάκης Δημήτριος). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
16. Κυρτωμάδος, θέση «Λεπιδέ», 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 23 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
17. Περιβόλια Κυδωνίας, 20 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 33 πατριωτών (συνοικία Πορί, θέση Περιβόλι του Κρούγερ). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
18. Χώρα Σφακίων, από 1 ως 7 Σεπτεμβρίου 1941. Εκτέλεση 26 πατριωτών (με την αφήγηση των «αντιποίνων» επειδή οι Σφακιανοί βοήθησαν και περιέθαλψαν τους συμμάχους στρατιώτες μετά τη μάχη της Κρήτης). ΑΝΤΡΕ

Το μνημείο-κενοτάφιο στο Παγκαλοχώρι Ρεθύμνου της ομαδικής εκτέλεσης 17 πατριωτών στις 3 Ιουνίου 1941 από τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές

ΝΟΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

1. Σταυρωμένος, 20 Μαΐου 1941. Εκτέλεση 9 πατριωτών, (6 από Αγγελιανά, 1 από Σκορδίλο, 1 από Πρίνο και 1 από Έρφους). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
2. Σταυρωμένος, 21 Μαΐου 1941, 11ο χιλιόμετρο. Εκτέλεση 4 πατριωτών. (Αποστολάκης Δημήτριος και Αποστολάκης Κωνσταντίνος από Έρφους, Καλλέργης Στυλιανός και Κουμιωτάκης Εμμανουήλ από Παγκαλοχώρι). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
3. Μισίρια, 23 Μαΐου 1941, ώρα 6 το απόγευμα και 24 Μαΐου 1941, ώρα 7 το πρωί. Εκτέλεση 59 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
4. Αστέρι, 1 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 12 πατριωτών. (Το χωριό πυρπολήθηκε στις 3 Ιουνίου 1941). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
5. Αστέρι, 3 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση του Παναγιώτη Πολιουδάκη και της γυναίκας του Ευαγγελίας (οι Γερμανοί είχαν εκτελέσει και τον γιο τους την 1η Ιουνίου 1941 στο Αστέρι). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
6. Άδελε, 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 18 πατριωτών. (Μερική πυρπόληση του χωριού). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
7. Λούτρα, 3 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 10 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
8. Παγκαλοχώρι, 3 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 17 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ

 

ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

1. Αγάκου Μετόχι, 21 Μαΐου 1941. Εκτέλεση πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
2. Ηράκλειο, θέση «Λιοφυτάκι Γουρνών» ανατολικά του αεροδρομίου Ηρακλείου, 5 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 7 πατριωτών (μεταξύ τους και ο Νομάρχης Ηρακλείου Αντ/ρχης Ιωάννης Τσατσαρωνάκης). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
3. Σκαλάνι, νεκροταφείο, 5 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 2 πατριωτών (Αρχιμανδρίτης Φώτιος Θεοδοσάκης, Ευάγγελος Λουλακάκης) ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
4. Ξηροπόταμος Ηρακλείου, Ιούλιος 1943. Εκτέλεση 3 πατριωτών από το χωριό Καλλονή Πεδιάδος. (Τους αποδόθηκε ευθύνη για το ρίξιμο 4 Γερμανών στρατιωτών  σε ένα ξεροπήγαδο του χωριού τους.
5. Τους είχαν σκοτώσει Βρετανοί, όταν αποπειράθηκαν να δραπετεύσουν από στρατιωτικό καμιόνι στη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης).  ΜΠΡΩΥΕΡ .

 

* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,  διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος