Ανασύραμε από το αρχείο του Δημητρίου Τσαγκαράκη (π. Διευθυντή Δημοτικού Σχολείου Θραψανού), δώδεκα επιστολικά δελτάρια την περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέμου.
Τα εφτά από τα δώδεκα δελτάρια έχουν αποστολέα τα αδέρφια Λευτέρη, Γιάννη και Πέτρο Καπαρουνάκη παιδιά του Σταύρου και της Μαργής Καπαρουνάκη. Από το μέτωπο του πολέμου, τα τρία αδέρφια απευθύνονται στον θείο τους Δημήτριο Τσαγκαράκη (η σύζυγός του Σταύρου Καπαρουνάκη Μαργή, ήταν αδελφή του Δημητρίου Τσαγκαράκη).
Ο Γιάννης Καπαρουνάκης, ένα από τα τρία αδέρφια, σκοτώθηκε στη διάρκεια των μαχών, στις 28 Ιανουαρίου 1941. Τα υπόλοιπα πέντε επιστολικά δελτάρια ανήκουν στον Χατζάκη Βασίλη (2), στον Χναράκη Γιάννη (1), στον Μελαδάκη Αντώνη (1) και στον γιατρό Χριστόφορο Παπαϊωάννου (1). Όλοι τους από το Θραψανό, πολεμούσαν τους Ιταλούς στα βουνά της Αλβανίας.
Στα δελτάρια γίνονταν λογοκρισία για να μη διαρρέουν στρατιωτικές πληροφορίες στον εχθρό. Ήταν διπλής όψης με σύντομο σημείωμα του αποστολέα. Ταχυδρομούνταν χωρίς τέλος, είχαν διακόσμηση πολεμική και μηνύματα νίκης των στρατευμάτων μας.
Σε ένα από τα δελτάρια, (Χατζάκης Βασίλης προς Δημήτριο Τσαγκαράκη, 3 Μαρτίου 1941), ο αποστολέας κάνει γνωστό τον θάνατο δύο παλικαριών του Θραψανού στο μέτωπο, με την παρακάτω φράση: …ο εξάδελφός σας Ιωάννης Καπαρουνάκης του Σταύρου και Μιχαήλ Πλουμάκης έφυγαν εις άλλον λόχον …
Τα επιστολικά δελτάρια του Ελληνοϊταλικού πολέμου, αποτελούν τεκμήρια της Ελληνικής Ιστορίας και του αντιφασιστικού αγώνα των Ελλήνων στον πόλεμο του 1940-41. Διατηρώντας την ορθογραφία και τη σύνταξη των επιστολών, τα δώδεκα δελτάρια γράφουν τα εξής:
- Υπαξιωματικός Καπαρουνάκης Ελευθέριος προς Δημήτριον Τσαγκαράκην, Δημοδιδάσκαλον Θραψανώ Πεδιάδος, 24 Δεκεμβρίου 1940
Σεβασταί μου θείε
Είμαι καλά, το αυτό και για σας εύχωμαι να μανθάνω πάντοται. Να μου γράψις θείε τη κάνεται, και γενικός όλη η συγκενείς. Επήσις να μου γράψις την σύστασιν τον αδελφόν μου για να τους γράψω γιατί δεν ξέρω που βρήσκονται, αυτά σας γράφω, χρόνια πολλά και ευτηχή να διέλθεται εις όλην σας την ζωήν. Καλά Χρηστούγενα, τα σέβη μου στην θείαν Μανόλην Ευαγγελίαν Κατηνούλαν στον Γιωργιόν και τον Γιωργιόν μας στον Πατέρα μου και γενικός σε όλους τους συγκενείς
Σας ασπάζομαι ο ανεψιός σας Ε. Καπαρουνάκ 
- Υπαξιωματικός Καπαρουνάκης Ελευθέριος προς Δημήτριον Τσαγκαράκην, δημοδιδάσκαλον εις χωρίον Θραψανώ Πεδιάδος Ηρακλείου, 1 Ιανουαρίου 1941
Σεβασταί μου θείε Χρόνια πολλά
Επή τη εορτή του νέου έτους 1941 Σας στέλνω τας πιο θερμάς μου ευχάς όπως διέλθεται το νέον έτος χαρούμενει ευτηχησμένοι. Καθώς εύχωμαι μαζί με το νέον έτος η νίκη να στέψι τα όπλα μας.
Σας ασπάζομαι ο ανεψιός σας Ε. Καπαρουνάκης
- Πυροβολητής Καπαρουνάκης Πέτρος προς Δημήτριον Τσαγκαράκην, Δημοδιδάσκαλον Θραψανό Πεδιάδος, 4 Ιανουαρίου 1941
Σευαστέ μου θείε χρόνια πολλά
Κάθομε λοιπόν και σας γράφω. Μα τη να σας προτογράψω; Τα ενθουσιώδη κατορθώματα και άθλους του στρατού μας;
Τα απερίγραπτα εγκατελελημένα υλικά στους δρόμους ή τας αποθήκας με τα αμέτριτα πολεμικά ίδη και τρόφιμα; χριάζονται πολλές και μεγάλες σελίδες για να τα περιγράψη κανείς λεπτομερός ώπως τα βλέπει και ώπως αφυγούνται οι κάτοικοι τα γεγονότα.
Θα σας γράψω σε άλη μου επηστολή μερικές αφυγείσεις του πολέμου. Τώρα σας γράφω ορισμένα πράματα που αφορούν τα ατομικά μας νέα.
Εμπρότης σας κάνω γνοστόν ότι ο Ευάγγελος ο Αντωνάκης ο Γιάννης είνε και τα χωριανάκια εν γένει κάπου 25 με 30 χιλιόμετρα μακριά απ’εκεί που βρίσομε εγώ.
Πήγα την επομένην των Χριστουγένων και τους είδα. Είνε όλοι καλά έχεται δε τους χερετησμούς των. Αυτά προς το παρόν σας γράφω. Σας παρακαλώ διαβάσεται την επιστολή που στέλνω στον πατέρα μου και εξυπηρετήσετέ την σύμφονα με τα γραφόμενά μου.
Πρόκειτε για την απαλαγή του Γιώργη αφού ο Κώστας υπηρετή. Δεν ξέρω καταπόσον αλά κι αυτός χωριγεί τα δηκαιόματά του στον Γιάννη. Του έγραψα να στήλη μια βεβαίωση γιαυτό το ζήτημα. Άλο δεν έχω να σας γράψε. Πράξεται ώπως ξέρεται. Τους χαιρετισμούς στην οικογένειά σας στον Μανώλη και θείους γιαγιά και γνωστών.
Σας φιλώ ο ανιψιός σας Πέτρος Καπαρουνάκης
- Δεκανέας Καπαρουνάκης Ιωάννης προς Δημήτριον Εμμ. Τσαγκαράκην, Δημοδιδάσκαλον Θραψανό Πεδιάδος Ηρακλείου, 6 Ιανουαρίου 1941
Σεβαστέ μου θείε χρόνια πολλά
Είμαι καλά το αυτό εύχομε και δι’εσάς. Θείε τακτηκά σμήγομεν με τον Αντωνάκη και Ευάγγελον καθώς και με τον Αδελφόν μου Πέτρον είναι και αυτοί καλά. Περνούμεν αρκετά καλά από όλας τας απόψεις μόνον να μην στενοχοράσθε καθόλου. Του Πατέρα μου έστηλα γράμμα και απάντησιν δεν έλαβον καθώς και ο Πέτρος επήσις ούτε και ο Αντωνάκης και Ευάγγελος έλαβαν επιστολήν εκ μέρους σας καθώς και ο Μανόλης να μας στέλνετε τακτικά γράμμα δια να μαθένομεν τη κάνετε. Επήσης να κάνετε ένα δέμα με γραφηκήν ύλην χαρτοφάκελα και ότι άλλο θέλετε από ρούχα είμαστε εφοδιασμένοι γερά χερετησμούς από όλους μας χερετησμούς εις όλους
θεία Πατέρα μου Γιαγιά θεία θείον Μανόλι Βαγγελιά
φυλήσετε μου την Μαρίαν
Σας χερετώ Γιάννης
- Υπαξιωματικός Καπαρουνάκης Ελευθέριος προς Δημήτριον Τσαγκαράκην, δημοδιδάσκαλον Θραψανώ Πεδιάδος Ηρακλείου, 15 Ιανουαρίου 1941
Σεβαστέ μου θείε
Πήρα το γράμμα σας στας 29-12-40. Εχάρηκα πολύ που είδα να μου γράφις ότι είσται καλά και δεύτερον που δεν παύετε ούτε στηγμή να μας θυμάσται. Μου γράφις ότι μου στήλαται και δεύτερη επηστολή αλλά δεν έλαβα τίποτα απωλύτος παρά μόνον τούτη. Εχάρηκα δε περησότερον με τα τόσα ενθαρητηκά λόγια σας. Θείε μου να μείνεται τελίος ύσηχος γι’αυτό.
Το κανόνι μου το δουλεύω όσον το δυνατών περισότερον γεναία με ακμαίον ιθικόν κατά του υπούλου εχθρού μας ο οποίος ήθελε να συμβουλευθή τα συμφέροντα της Πατρίδας μας. Τα νέα μου είναι πολύ ευχάριστα καθώς θα μαθένεται κι από τις εφημερήδες σας κάνω γνωστόν την πτώσιν της κλισούρας καθώς θα έχεται μάθι. Τους χερετισμούς εις όλους τους συγκενείς
Σας ασπάζομαι Ε. Καπαρουνάκης
- Υπαξιωματικός Καπαρουνάκης Ελευθέριος προς Δημήτριον Τσαγκαράκην, Δημοδιδάσκαλον Θραψανώ Πεδιάδος, 15 Ιανουαρίου 1941
Σεβασταί μου θείε
Έλαβον την επηστολήν σας τη 27-12-40 και δεν ξέρεις θείε μου την χαράν μου αυτήν την στηγμήν διαβάζοντας την με τα τόσα νέα του χωργιού και της νίκες του ιρωικού στρατού μας. μου γράφις ότι το κανόνι μου να το δουλέψω καλά όπου και αν διαταχθώ κατά των εχθρόν της αγαπημένης Πατρίδας μας. Να μένεται τελίος ίσυχη γι’αυτό.
Έχω ακμαίον ιθικόν που ποτέ δεν κλονίστηκε μέχρι σήμερον όπου κι αν επήγα. Αυτά σας γράφο τα νέα μου πολύ ευχάρηστα καθώς θα διαβάζεται στης εφημερίδες. Σας κάνω δε γνωστόν την πτώσιν της Κλισούρας πυστεύω να το έχετε μάθι τους χερετισμούς εις όλους
Σας ασπάζομε Ε. Καπαρουνάκης
- Στρατιώτης Χατζάκης Βασίλειος μεταγ. σώματος προς Διδάσκαλον Δημ. Τσαγκαράκη, Θραψανό Πεδιάδος Ηράκλειον, 15 Ιανουαρίου 1941
Αγαπητέ και αλλησμόνητε Δάσκαλε μου σας χαιρετώ ο μαθητής σας Βασίλειος είμαι καλά καθώς και τα παιδιά σας ευρίσκονται εν πλήρει υγείαν και σας χαιρετούν.
Λοιπόν αγαπητέ Δάσκαλε να μου συγχορήσις που άργισα να σας γράψω έστω και δύο σειρές γράμματα δια να πληροφοριθήτε τα περί των επιχηρημάτων μας νεώτερα.
Η δουλιά μας πηγένη καλά πιστεύω ότι θα μαθένετε εκ του ραδιοφόνου όλα τα νέα μας και έτσι δεν είναι ανάγγει να σας γράφομεν από εδώ μόνον δια την καλήν μας υγείαν.
Επήσης έχετε υπ’όψη αγαπητέ διδάσκαλε ότι εμείς ξ νέα γενεά θέλομαι να φανούμαι αντάξιοι των αρχαίων Ελλήνων προγόνων μας, δεν θα επιτρέψομαι εις ουδένα να παραβιάσει την τιμήν και την ελευθερία της πατρίδος μας, θέλομαι να γιρήσομαι και θα γιρήσομαι νικητές κρατόντας εις τα χέρια μας της λευθεριάς τα δώρα.
Άλλο δεν έχω να σας γράψω δόσατε πολλούς χαιρετισμούς εις την οικογένειαν σας Γρηγόρη διδάσκαλον Γενειατάκη οικογενειακός παπά Μανόλη διδάσκαλον υόν σας και ιδιετέρως εις όλα τα σκαπανεάκια.
Γράψε μου τα νέα σας έχετε χερετισμούς από τα παιδιά σας και από όλα τα χωριανάκια
σας χερετώ στρατιώτης Β. Χατζάκης
- Στρατιώτης Χναράκης Ιωάννης προς κον Τσαγκαράκην Δημ. Εμμανουήλ, Διδάσκαλον εις Θραψανώ Ηρακλείου, 1 Φεβρουαρίου 1941
Σεβαστέ θείε σήμερα πήρα δελτάριό σας και πυστεύτω ότι και το δικό μου θα έχετε πάρι. Σας ευχαριστώ δια τας ευχάς σας και εύχομαι στον Θεό και στην Παναγία να μας υποδεκτίτε νικητάς και τροπαιούχους όλους…………….
Προς το παρόν υγειαίνω με τον Νίκο Κελαράκη είμεθα συμά Τα δέοντα στους γονείς και αδέλφια μου και σε όλους τους συγκενείς ιδιαιτέρως στην θεία σύζυγον σας και παιδιά. Με σεβασμόν σας φιλώ το χέρι
Γιάννης
γραψετέ μου καμιά Διεύθυνσι ή του Ευάγγελ. ή Αντωνάκη
- στρατιώτης Μελαδάκης Αντώνιος προς κύριον Δημήτριον Εμμ. Τσαγκαράκην χωρίον Θραψανώ Πεδιάδος Ηράκλειον Κρήτης,
3 Φεβρουαρίου 1941
Σευαστέ Δάσκαλε Καλημέρα σας
Πρότων έχω να σας υποβάλω τα σέυη μου. Ελήφθη εις την χαράν μου η επιστολή σας, και μετά μεγάλεις χαράς και επιθημίας την διάβασα. Δεν μου είναι δινατών να σας περιγράψω πόσο με συγκήνησεν η επιστολή σας, δια τα γραφόμενά σας. Η καρδιά μου εστάνθη μίαν χαράν, οσάν να κουβεντιάζαμαι προσοπικός.
Όλα τα Ελληνόπουλα, έχωμε μίαν επιθημήαν όπου περπατάμε και δεν πατάμε χάμο από την χαράν μας διότι λέμε ήλθε και μας ο καιρός να δράσομαι σαν τους ήροας του 21 όπου έδρασαν σαν λιοντάρια. Πάντα αφτές της ελπίδες έχομε και εμής.
Μάθεται ότι όλα τα χοριανάκια είναι καλά. Έχεται χερετισμούς από όλα, και ηδιετέρος από τον Κοσ. Λαμπάκη. Η υγεία μου εξακολουθή εν πλείρει μέχρει της στηγμής. Έτερα δεν έχω να σας γράψω. Σας χερετώ, με απερίγραπτον σεβασμών. Καλή αντάμωση
Α. Μελαδάκης
- Ανθ/τρος Παπαϊωάννου Χριστόφορος προς Εμμ. Τσαγκαράκην Δ/λον Θραψανό Ηρακλείου Κρήτης, 2 Μαρτίου 1941
Μανόλη πήρα το γράμμα σου με μεγάλη συγκίνηση μα και χαρά ανείπωτη, διάβασα τα λόγια σου λόγια στοργικά φιλικά από ένα καλό μου φίλο. Σε ευχαριστώ από την καρδιά μου και εύχομαι να δώση ο Θεός καλή αντάμωση.
Νέα δεν μπορώ να σου γράψω γιατί ο καιρός μας έχει καθηλώση τώρα και 10 μέρες κατά τις οποίες θα’χαμε περάση πέρα από το Τεπελένι ίσως και στο Βεράτιο. Ας ελπίσομεν πως γρήγορα θα φτιάξη ο καιρός για να το επιτύχομεν. Ο Θεός θα βοηθήση.
Χαιρετισμούς στη Βαγγελιώ, σπίτι σας, και πενθερά σου, θείο σου Γιώργη, Γενειατάκη και Τερζάκηδες
Με φιλία Χρ. Παπαϊωάννου
- Στρατιώτης Χατζάκης Βασίλειος μεταγ. Σώματος, προς Διδάσκαλον Τσαγκαράκην Εμμ. Θραψανόν Πεδιάδος Ηρακλείου Κρήτης, 3 Μαρτίου 1941
Αγαπητέ Δάσκαλε Μανόλη σας χαιρετώ είμαι καλά καθώς και τα αδέλφια σου υγειένουν και σας χαιρετούν εσείς τι κάνετε είσθε καλά όλοι σας; Λοιπόν αγαπητέ’ Δάσκαλε μου γράφεις ότι με όλοι σας την όρεξη και με όλοι σας την ψυχή θέλετε και σεις να υπερασπήσετε τα δίκαια και την τιμήν της πατρίδος διότι μας ζηλεύετε.
Δάσκαλε εύχομαι και σε σας να φανήτε άξιοι όπως και εμείς φενόμαστε και δεν θα επιτρέψομαι εις τους παλιομακαρουνάδες να μας σηκώσουν κεφάλη τους ανατρέπομαι δε καθημερινώς και αυτούς και τα σχέδιά τους. γράψε μου τι κάνει η νεολέα μας και πεστους πολλούς χαιρετισμούς.
Τα νέα μας είναι ότι ο εξάδελφός σας Ιωάννης Καπαρουνάκης Σταυρ. και Μιχαήλ Πλουμάκης έφυγαν εις άλλον λόχον με τον αξιωματικόν πεθερό σου. δόσε χαιρετισμούς εις παπαδάκι Δάσκαλον Γενειατάκη Γρηγόρι Μαλικούτι, πεθερά σου, αδέλφια μου
Σας χαιρετώ Χατζάκης Βασίλειος
- Πυροβολητής Καπαρουνάκης Πέτρος προς Δημήτριον Τσαγκαράκην, Δημοδιδάσκαλον Θραψανό Πεδιάδος Ηρακλείου Κρήτης, 8 Μαρτίου 1941
Σεβαστέ μου θείε. Η παρούσα μας αφήνει γεμάτους από υγεία. Εύχομε και σας να συναντήση το ίδιο. Είμε ευτηχής θείε που λαβαίνω τακτικά επηστολή σας. Και πληροφορούμε τα της καλής σας υγείας νέα.
Συνάμα δε και υπερήφανος πολή περησότερον από κάθε άλη φορά είμε γιατί δεν πάβεται ούτε μια στιγμή να με σκέπτεσται και να με ενθαρύνεται για τον σημερινό μας αγώνα. Μου γράφεται σε όλας τας επηστολάς σας να δουλέβω καλά το κανόνι μου.
Νε θείε το δουλέβω. Ούτε μια στιγμή δεν χαρήζω στους ανάνδρους και υπούλους εχθρούς μας. Το κανόνι μου έχει δράση και δρα καθημερινός κι αυτό με κάνει ευτυχή και υπερήφανο που είμε πυροβολητής. Έρηξε και για σας αρκετές οβίδες. Στο Γιουλάκη έστηλα σημείομα με δικό του Στρατιώτη να ρίξη για το χατήρη σας που μου γράφεται.
Εγώ δεν είναι εύκολο να τον δω τώρα, αργότερα δεν ξέρω. Για τον Αντωνάκη Ευάγγελο και Γιάννη έχω καιρό να τους δω και ούτε είναι εύκολο να τους ιδώ. Πληροφορούμε ώμως από συναδέλφους των ότι είνε καλά. Χαιρετισμούς στη θεία στα παιδιά στη γιαγιά και σε όλους τους συγχωριανούς
Πέτρος
* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος.