Ο εορτασμός των γενεθλίων του Χίτλερ στα σχολεία του νομού Ηρακλείου
Δημοτικό Σχολείο Γέργερης, 1942. Διακρίνεται ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Νεονάκης.

Στις 20 Απριλίου 1889 γεννήθηκε ο Αδόλφος Χίτλερ, ο άνθρωπος που αιματοκύλησε την Ευρώπη, οδηγώντας τους λαούς της σε έναν αδιέξοδο πόλεμο τα χρόνια 1939-1945, με εκατομμύρια θύματα. Κατά τη διάρκεια της κατοχής, στην Κρήτη γιορτάστηκαν τρεις φορές τα γενέθλιά του, ύστερα από διαταγές και υποδείξεις των διορισμένων φερεφώνων του.

Το 1942, στον εορτασμό των 53ων γενεθλίων του Χίτλερ, δεν πήραν μέρος τα σχολεία και δεν απευθύνθηκαν οι κατοχικές αρχές (και οι διορισμένοι από αυτές Νομάρχης και Υπουργός Γενικός Διοικητής Κρήτης), στους μαθητές και εκπαιδευτικούς. Ο εορτασμός στο Ηράκλειο έγινε στο γήπεδο «Χάνδαξ», σημερινό στάδιο Ελευθερίας. Μίλησε ο Διοικητής της 22ας Μεραρχίας. Στη συνέχεια, όλοι κατευθύνθηκαν στην πλατεία Τριών Καμαρών και ακολούθησε παρέλαση. O εορτασμός περιγράφεται στην εφημερίδα του Ηρακλείου «Κρητικός Κήρυξ» ως εξής: ´Η 53η επέτειος των γενεθλίων του Αρχηγού του Ράιχ Αδόλφου Χίτλερ εωρτάσθη μετά πάσης επισημότητος του στρατού κατοχής της πόλεώς μας. Την 8.30 πρωινήν της χθες τμήματα στρατού με πλήρη εξάρτυσιν και με επικεφαλής την Φιλαρμονικήν συνεκεντρώθησαν εις το γήπεδον «Χάνδαξ» ένθα ωμίλησε προς αυτούς δια μακρών η Α.Ε. ο Στρατηγός Διοικητής της Μεραρχίας, εξάρας την σημασίαν του εορτασμού της επετείου ταύτης και διαδηλώσας την ευγνωμοσύνην και αφοσίωσιν των γερμανικών στρατευμάτων προς τον Φύρερ, εις την στρατιωτικήν και πολιτικήν μεγαλοφυΐαν του οποίου η σύγχρονος γερμανία οφείλει τα πάντα. Μετά τον εμπνευσμένον λόγον του Στρατηγού τα στρατεύματα και το σώμα των κ.κ. αξιωματικών κατηυθύνθησαν με επί κεφαλής την μουσικήν των εις την Πλατείαν Τριών Καμαρών, ένθα έλαβε χώρα παρέλασις ενώπιον της Α.Ε. του Στρατηγού ισταμένου προ του κήπου του ηρώου. Η όλη τελετή μετά της παρελάσεως παρηκολουθήθη υπό πολλού κόσμου, όστις εξέφρασε τον θαυμασμόν του δια το λαμπρόν παράστημα των παρελασάντων στρατιωτικών τμημάτων. Ο Νομάρχης κ. Πασσαδάκης και ο Δήμαρχος κ. Πλεύρης υπέβαλον τας ευχάς των προς τον Φύρερ δια του εξωχοτάτου Στρατηγού, συνοδεύσαντες ταύτας με ωραίας ανθοδέσμας».1

Εφημερίδα «Κρητικός Κήρυξ», γενέθλια Χίτλερ, 20 Απριλίου 1944.

Την επόμενη χρονιά 1943, ο Υπουργός Γενικός Διοικητής Κρήτης Ιωάννης Πασσαδάκης, ενέταξε στον εορτασμό των γενεθλίων του Χίτλερ το σύνολο των σχολείων της Κρήτης (Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης). Έτσι, στις 10 Απριλίου 1943, εγκύκλιος του Υπουργού Γενικού Διοικητή Κρήτης Ιωάννου Πασσαδάκη προς όλα τα σχολεία, (Δημοτικά και Γυμνάσια), καθορίζει τον τρόπο εορτασμού των γενεθλίων του Αδόλφου Χίτλερ.

Ο Ιωάννης Πασσαδάκης διορίστηκε Νομάρχης Ηρακλείου τον Αύγουστο του 1941, παίρνοντας τη θέση του Νομάρχη Τσατσαρωνάκη που εκτελέστηκε από τα στρατεύματα κατοχής. Ο Ιωάννης Πασσαδάκης, ήταν πρώην Βουλευτής και δικηγόρος στο επάγγελμα, με σπουδές στη Γερμανία. Μιλούσε πολύ καλά τη γερμανική γλώσσα. Η καταγωγή του ήταν από το χωριό Βορίτσι, της Επαρχίας Πεδιάδος. Το επίθετό του ήταν Παχιαδάκης. Το άλλαξε και το μετέτρεψε σε Πασσαδάκης, σε αντίθεση με τα αδέλφια του που κράτησαν το Παχιαδάκης.

Ο Ιωάννης Πασσαδάκης κλήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1943 από την Κυβέρνηση Λογοθετόπουλου και ανέλαβε καθήκοντα Γενικού Διοικητή Κρήτης, αντικαθιστώντας τον δικηγόρο Εμμανουήλ Λουλακάκη, ο οποίος παραιτήθηκε. Τη θέση του Νομάρχη Ηρακλείου κατέλαβε στις 25 Ιανουαρίου 1943 ο δικηγόρος Εμμανουήλ Ξανθάκης. Μετά την Κατοχή, ο Ιωάννης Πασσαδάκης αναχώρησε για την Αυστρία και εκεί συνελήφθη. Στάλθηκε πίσω στην Ελλάδα και οδηγήθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και κλείστηκε στις φυλακές «Ζελιώτη». Ο Ιωάννης Πασσαδάκης (μαρτυρίες συγχωριανών του από το χωριό Βορίτσι Πεδιάδος), αρρώστησε στη φυλακή και πέθανε λίγα χρόνια μετά από την καταδίκη του σε ισόβια δεσμά. Είχε μείνει ανύπανδρος.

Αποστόλοι Πεδιάδος, 1942. Παιδιά του Δημοτικού Σχολείου με τη δασκάλα τους. Παρά τις «εμπνευσμένες» οδηγίες του Ιωάννη Πασσαδάκη προς τους μαθητές των σχολείων της Κρήτης για τα γενέθλια του Χίτλερ και τα «φωτισμένα» άρθρα των φιλογερμανών αρθρογράφων της εφημερίδας του Ηρακλείου «Κρητικός Κήρυξ», αυτή ήταν η εικόνα των σχολείων του νομού Ηρακλείου τα χρόνια της κατοχής.

Ο λόγος του Υπουργού Γενικού Διοικητή Κρήτης για τα 54α γενέθλια του Αδόλφου Χίτλερ, στάλθηκε στα σχολεία και διαβάστηκε το πρωί της 20ης Απριλίου 1943 με τους μαθητές να βρίσκονται σε στάση προσοχής. Ο Υπουργός καθόρισε απογευματινή αργία την ίδια ημέρα. Το περιεχόμενο του λόγου, είναι μια συνεχής ύβρη (και διαστρέβλωση της ιστορίας), προς τους «Μπολσεβίκους» και τους «Εβραίους», οι οποίοι θέλουν να καταλάβουν τους λαούς της Ευρώπης και να τους οδηγήσουν στην «πλήρη καταστροφή, σφαγή και εξανδραποδισμό». Από τον κίνδυνο του “αθέου Μπολσεβικισμού και τη δημιουργία του παγκόσμιου κράτους των Εβραίων», σώζει την Ευρώπη ο Χίτλερ με τα ναζιστικά του στρατεύματα. Στο τέλος του διαγγέλματός του, ο Ιωάννης Πασσαδάκης προτρέπει τους μαθητές να προσεύχονται στο Θεό να προστατεύει το «μεγάλο Σωτήρα Αδόλφο Χίτλερ”. Για πληρέστερη αντίληψη του περιεχομένου του, παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο του Ιωάννη Πασσαδάκη: «ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΜΑΘΗΤΑΙ

Σήμερον εορτάζει την 54ην επέτειον των Γενεθλίων του ο Αρχηγός του Μεγάλου γερμανικού Έθνους Αδόλφος Χίτλερ. Ο Αδόλφος Χίτλερ εντός ολίγων ετών από παιδί του Λαού δια του μεγαλοφυούς πνεύματός του, της ισχυράς θελήσεως και πίστεως εις το δίκαιον του αγώνος του ανήλθεν εντός ολίγου στην Αρχηγείαν του ισχυροτέρου Λαού του κόσμου του γερμανικού και απέκτησεν εκπληκτικήν ισχύν και δύναμιν.

Τώρα επί κεφαλής της γενναίας γερμανικής Φυλής αγωνίζεται εις το Ρωσσικόν Μέτωπον εναντίον των πολυαρίθμων ορδών των αθέων Ρώσσων Μπολσεβίκων, οίτινες επιτίθενται δια να εισβάλουν εις την Ευρώπην, δια να σώση όχι μόνον την γερμανίαν αλλά και όλους ημάς τους άλλους Χριστιανικούς Λαούς από την πλήρη καταστροφήν, σφαγήν και εξανδραποδισμόν.

Εις τους αρχαίους ιστορικούς χρόνους εδιδάχθητε ήδη ότι εις βάρβαρος και πολυάριθμος Λαός οι Πέρσαι επέδραμον εξ Ασίας δια να υποδουλώσουν όχι μόνον την Ελλάδα αλλά και πολλούς άλλους Λαούς της Ευρώπης. Οι πρόγονοί μας όμως καίτοι μικρός Λαός κατώρθωσαν τότε με την τέχνην του πολέμου, με διάφορα στρατηγήματα και με την έξοχον ανδρείαν και αυτοθυσίαν να νικήσωσι τους φοβερούς τούτους εχθρούς και να σώσωσι και την πατρίδα μας και τους άλλους λαούς.

Ακριβώς εις την εποχήν μας γίνεται επανάληψις του ιστορικού τούτου γεγονότος δια της επιδρομής των ορδών ενός μεγάλου βαρβάρου Ρωσσικού λαού εξ Ασίας προς κατάκτησιν και δήωσην των Λαών της Ευρώπης.

Το γεγονός τούτο της επιδρομής των Μπολσεβίκων έχει της εξής ιστορίαν εν συντόμω: «Οι Εβραίοι από του εγκλήματος της σταυρώσεως του Χριστού διεσκορπίσθησαν, ως κατηραμένοι, εις διάφορα μέρη του κόσμου, περιπλανώνται και διώκονται παντού και δεν δύνανται να αποκτήσουν πατρίδα και εστίαν.

Πνέοντες μίσος κατά της Θρησκείας του Χριστού εις την εμφάνισιν της οποίας οφείλεται η πτώσις και παρακμή της Φυλής των, ωρκίσθησαν εκδίκησιν. Εργαζόμενοι δε επί σειράν αιώνων μυστικά και συνομωτικώς, κατώρθωσαν κατά την εποχήν μας χρησιμοποιήσαντες τας απατηλάς και ψευδείς διδασκαλίας και υποσχέσεις του κομμουνισμού, όστις είναι εναντίον της Ιδέας της Θρησκείας μας και της Πατρίδος, να κάμουν άθεον τον μεγάλον, αλλ’ αμαθή ρωσσικόν Λαόν, να αιχμαλωτίσουν αυτόν, να τον οπλίσουν μυστικά, να τον φανατίσουν και να τον ρίψουν εναντίον των Χριστιανικών Λαών της Ευρώπης δια να καταστρέψη τον πολιτισμόν, την Θρησκείαν, τας Πατρίδας των, τα πάντα, ίνα επί των ερειπίων των κατωρθώσουν και δημιουργήσουν αυτοί το Παγκόσμιον Κράτος των Εβραίων.

Ευτυχώς που εστάθη αντιμέτωπος εις τον δρόμον των νέων επιδρομέων ο Αδόλφος Χίτλερ με τας Λεγεώνας των γενναίων τέκνων της γερμανίας και συγκρατεί και σώζει όλους μας από την ανεκδιήγητον συμφοράν εις την οποίαν θα μας έρριπτεν η κάθοδος των Μπολσεβίκων και ούτω δεν θα πραγματοποιηθούν τα σατανικά σχέδια της κατηραμένης Φυλής των Εβραίων, τα οποία κρύπτονται πίσω από τον Μπολσεβικισμόν.

Άνευ των θυσιών εις αίμα της γερμανικής Φυλής και του αγώνος του Αδόλφου Χίτλερ, δεν ήτο δυνατόν να σωθώμεν. Ουδείς άλλος εν τω κόσμω είχεν ή έχει την δύναμιν να αντιμετωπίση τας πολυαρίθμους και εξηγριωμένας ορδάς των Ρώσσων Μπολσεβίκων.

Αυτή είναι η αλήθεια των πραγμάτων και η υψίστη σημασία του ιερού αγώνος του Αδόλφου Χίτλερ. Ο αγών του δεν γίνεται μόνον προς σωτηρίαν της γερμανίας αλλά και δι’ όλους μας και δια τούτο πρέπει το όνομά του να περιβάλλεται από τον σεβασμόν και την ευγνωμοσύνην όλων των σωζομένων απ’ αυτού Λαών.

Η σπουδάζουσα Κρητική και όλη γενικώς η Ελληνική Νεότης, ήτις αύριον θα κληρονομήση την διασωζομένην σήμερον Ελληνικήν Πατρίδα δια του υπερανθρώπου αγώνος του Χίτλερ, πρέπει να κατανοήση το σημερινόν ιστορικόν γεγονός, όπερ εν συντόμω εξέθεσα και να χαράξη βαθέως εις την σκέψιν της το όνομα του εορτάζοντος σήμερον Μεγάλου Αρχηγού της Γερμανίας Αδόλφου Χίτλερ και εις την ψυχήν της να αισθάνεται αισθήματα του βαθυτέρου σεβασμού και ευγνωμοσύνης δια τον υπέροχον τούτον Άνδρα, ον η θεία Πρόνοια έταξε κατά τας κρισίμους αυτάς Ιστορικάς στιγμάς δια να σώση τον Χριστιανισμόν και όλους τους Λαούς της Ευρώπης, που υφίστανται την επίθεσιν των αθέων Μπολσεβίκων.

Ο λόγος του Υπουργού Γενικού Διοικητή Κρήτης Ιωάννη Πασσαδάκη προς τους μαθητές των σχολείων, 16 Απριλίου 1943.

ΚΡΗΤΕΣ ΜΑΘΗΤΑΙ

Εις την καθημερινήν προσευχήν σας παρακαλείτε τον Θεόν να προστατεύη τον Μεγάλον Σωτήρα μας Αδόλφον Χίτλερ και να χαρίση εις αυτόν την νίκην κατά των αθέων κτηνανθρώπων της Μόσχας, των Μπολσεβίκων, τον φοβερόν εχθρόν όχι μόνον της γερμανίας αλλά και της ιστορικής Πατρίδος μας Ελλάδος.

Χανιά, 10- 4- 1943, ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΣΣΑΔΑΚΗΣ, Υπουργός Γενικός Διοικητής Κρήτης”.2

Η εφημερίδα «Κρητικός Κήρυξ», αναφέρει σε άρθρο της για τα γενέθλια του Χίτλερ:

«Ο Υπουργός Γεν. Διοικητή Κρήτης κ. Ιωάννης Πασσαδάκης, δια της υπ’ αριθ. 40092 εγκυκλίου διαταγής του προς τους επιθεωρητάς μέσης και δημοτικής εκπαιδεύσεως Κρήτης, εντέλλεται όπως η 20η Απριλίου, 54η επέτειος των γενεθλίων του Αρχηγού του γερμανικού Έθνους Αδόλφου Χίτλερ, εορτασθή δι’ αργίας των σχολείων κατά το απόγευμα της ημέρας αυτής.

Την 11ην πρωινήν της 20ης Απριλίου, συμφώνως προς την εγκύκλιον τούτην, οι Διευθυνταί των Σχολείων θέλουσι συγκεντρώσει τους μαθητάς των, οίτινες εν στάσει προσοχής θα ακούσουν τους λόγους του Υπουργού Γεν. Διοικητού Κρήτης, περί του Αδόλφου Χίτλερ, ως σωτήρος της Ευρώπης από τον μπολσεβικικόν κίνδυνον. Εις τους λόγους του τούτους, ους θέλομεν δημοσιεύσει την 20ην Απριλίου ο κ. Υπουργός τονίζει ότι η Ελληνική Νεότης οφείλει να κατανοήση την σημασίαν του υπερανθρώπου αγώνος του Αδόλφου Χίτλερ προς διάσωσιν των ανθρωπίνων ιδεωδών και να αισθάνεται βαθείαν ευγνωμοσύνην προς τον μεγάλον αυτόν Άνδρα, τον οποίον η θεία πρόνοια έταξε κατά τας κρισίμους αυτάς ιστορικάς στιγμάς ίνα σώση τον χριστιανισμόν και όλους τους Λαούς της Ευρώπης από τον άθλιον μπολσεβικισμόν».3

Για τον εορτασμό των 55ων γενεθλίων του Χίτλερ το έτος 1944, τα σχολεία δεν συμμετείχαν, ούτε έγιναν εκδηλώσεις στην πόλη του Ηρακλείου.

Στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Κρητικός Κήρυξ» δημοσιεύτηκε άρθρο με την υπογραφή Χ.Ι.Κ. Ανακοινώνεται λοιπόν στην εφημερίδα ότι:

´”Σήμερον 20ην του μηνός Απριλίου εορτάζει την 55ην επέτειον των γενεθλίων του ο Αρχηγός του μείζονος γερμανικού Ράιχ και θεμελιωτής της νέας Ευρώπης Αδόλφος Χίτλερ. Προς τον άνδρα αυτόν θ’απευθυνθώσι σήμερον εγκάρδιοι ευχαί ενενήκοντα εκατομμυρίων γερμανών και εκατοντάδων εκατομμυρίων άλλων Ευρωπαίων, υπέρ υγείας και μακροζωίας αυτού προς ευόδωσιν του κοσμοϊστορικού έργου το οποίον Θεία βουλήσει επιτελεί. Ο Αδόλφος Χίτλερ δεν είναι μόνον ο Αρχηγός και αναμορφωτής της συγχρόνου γερμανίας, αλλά και ο ηγέτης ολοκλήρου της Ευρωπαϊκής μας ηπείρου και των απειλουμένων σήμερον λαών της.

Ο αγών του ανθρώπου αυτού έτεινε μέχρι της 22ας Ιουνίου 1941 εις την αποκατάστασιν μιας δικαίας τάξεως πραγμάτων εν γερμανία και εις την συννένωσιν των γερμανών όλου του κόσμου, πράγμα το οποίον επέτυχεν απολύτως δια της λαμπράς εθνικοσοσιαλιστικής του πολιτικής την οποίαν η φωτεινή του διάνοια και ο απαράμιλλος πατριωτισμός του ήσκησεν επί μίαν ολόκληρον δεκαετίαν. Από της 22ας όμως Ιουνίου 1941 ο αγών του Αδόλφου Χίτλερ προσέλαβε πανευρωπαϊκή σημασίαν. Από της ιστορικής ταύτης ημέρας ο Αρχηγός του γερμανικού Έθνους επεφορτίσθη με το βάρος του μεγίστου των αγώνων της ιστορίας, βάρος το οποίον επωμίσθη με πλήρη επίγνωσιν των ευθυνών του ως ηγέτου της μεγαλυτέρας Ευρωπαϊκής δυνάμεως και των υποχρεώσεών του προς προστασίαν της κινδυνευούσης Ευρώπης.

Εφημερίδα «Κρητικός Κήρυξ», γενέθλια Χίτλερ, 21 Απριλίου 1942

Από της ημέρας εκείνης αι ηρωικαί στρατιαί της Εθνικοσοσιαλιστικής γερμανίας μάχονται τον σκληρότερον των αγώνων εναντίον των εκατομμυρίων του βαρβάρου μπολσεβικισμού, όστις ορθώθη απειλητικώς εναντίον της Ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας και των λαών της. Επί τρία ήδη συναπτά έτη ο Αδόλφος Χίτλερ ως πρώτος Ευρωπαίος κατευθύνει και καθοδηγεί τον τιτάνειον τούτον αγώνα της Ευρώπης εναντίον των βαρβάρων της Ρωσικής στέπας. Τα στρατεύματά του και μετ’αυτών όλα τα εν όπλοις σύμμαχα έθνη της Ευρώπης, εμπνεόμενα από αυτόν και εμψυχούμενα από το δίκαιον του αγώνος των, γράφουν εις τα ρώσικα εδάφη σελίδας υπερτάτης δόξης και μεγαλείου εν τω αγώνι προς συντριβήν και εκμηδένισιν των μπολσεβικικών ορδών. Ο αγών ούτος του Αδόλφου Χίτλερ είναι προφανές ότι δεν ωλοκληρώθη εισέτι. Δεν απέχει όμως πολύ η ημέρα καθ’ην ο θρίαμβος θα στέψη τας προσπαθείας του. Η Ευρώπη αφυπνιζομένη οσονούπω ολοκληρωτικώς από τον λήθαργον, θα παράσχη όλα τα μέσα εις τον Αδόλφον Χίτλερ ίνα καταφέρη το καίριον και αποφασιστικόν πλήγμα εις τας εναπομοινάσας βαρβάρους ασιατικάς ορδάς. Τα κράτη της Ευρώπης, όσα δεν απεφάσισαν να αυτοκτονήσουν και να τεθούν υπό το βρωμερόν πέλμα και την δυναστείαν των εβραίων και των μπολσεβίκων ήρχισαν ήδη παρέχοντα ουσιαστικήν την συμβολήν των εις τον ιστορικόν τούτον υπέρ του πολιτισμού, της ελευθερίας και του Χριστιανισμού αγώνα.

Η Χριστιανική Ευρώπη με την πανστρατιάν των τέκνων της θα ενισχύση ολοκληρωτικώς τον Αδόλφον Χίτλερ εις τον αγώνα του κατά των βαρβάρων, διότι πιστεύει απολύτως ότι επικράτησις του μπολσεβικισμού ισοδυναμεί με καταστροφήν και εξαφάνισιν όλων των ανθρωπίνων ιδεωδών άνευ των όποιων δεν δύνανται να ζήσουν οι λαοί της.

Ιδού διατί όλοι οι Χριστιανικοί λαοί της Ευρώπης ατενίζουν σήμερον προς τον Φύρερ ως την πανάκειαν των δεινών των, και εύχονται εις αυτόν επί τη σημερινή επετείω του υγείαν και μακροζωίαν προς ολοκλήρωσιν του κοσμοϊστορικού έργου το οποίον Θεία βουλήσει ανέλαβεν επ’αγαθώ του πολιτισμού και της ανεξαρτησίας όλων των λαών της Ευρώπης.

Χ.Ι.Κ.”4

Ο συγγραφέας του άρθρου με τα αρχικά Χ.Ι.Κ. μας είναι γνωστός. Δεν δημοσιεύουμε σήμερα τα πλήρη στοιχεία του γιατί κι αυτόν, όπως και όλους όσους εργάστηκαν για το ναζιστικό καθεστώς και πρόδωσαν την πατρίδα τους, θα τον συμπεριλάβουμε στο υπό έκδοση βιβλίο μας για τους δοσίλογους της Κρήτης. Εκείνο που κάνει εντύπωση είναι ότι και ο Χ.Ι.Κ. αλλά και όλοι όσοι έγραφαν ύμνους υπέρ του Χίτλερ και των κατοχικών δυνάμεων, με σκοπιμότητα αγνόησαν:

Τις εκτελέσεις των Κρητικών αμέσως μετά την κατάληψη της Κρήτης. Τις εκτελέσεις ανδρών, γυναικών, παιδιών, γέρων, αρρώστων, τα χρόνια που ακολούθησαν 1941-1944. Την καταστροφή της Βιάννου και δεκάδων χωριών της Κρήτης. Την μαθητική διαρροή που πλησίαζε σχεδόν το 50% του μαθητικού πληθυσμού και σε ορισμένα χωριά ξεπερνούσε αυτό το ποσοστό. Την καταναγκαστική εργασία. Την αναγκαστική επίταξη από τους κατακτητές των σχολικών κτηρίων, τον επισιτισμό και την καταναγκαστική εργασία των μαθητών. Την πείνα και την φτώχεια των μαθητών, συγχρόνως με την παιδική θνησιμότητα λόγω του πολέμου. Την έλλειψη φαρμάκων και εμβολίων για τους μαθητές. Όλα αυτά, περνούν απαρατήρητα από τους συνεργάτες των Γερμανών. Αντί όλων αυτών, εξυμνούν τον Χίτλερ, στον οποίο αποδίδουν ότι «…ανέλαβε κοσμοϊστορικό έργο επ’αγαθώ του πολιτισμού και της ανεξαρτησίας όλων των λαών της Ευρώπης..”..

1 Εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ, 21 Απριλίου 1942.

2 Αρχείο Δημοτικού Σχολείου Θραψανού, Φακ. 1943, αριθ. πρωτ. 128, 16 Απριλίου 1943.

3 Εφημερίδα ´Κρητικός Κήρυξ, 17 Απριλίου 1943.

4 Εφημερίδα «Κρητικός Κήρυξ», 20 Απριλίου 1944.

Του Γεωργίου Α. Καλογεράκη, δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντή Δημοτικού Σχολείου Θραψανού