Μια εκδήλωση-σταθμός στην ιστορία και την πορεία του κρητικού πολιτιστικού κινήματος πραγματοποιήθηκε στις 11 Ιουνίου 2001, με αφορμή την 60ή επέτειο της Μάχης της Κρήτης.
Στη διάρκειά της σείστηκε κυριολεκτικά το Καλλιμάρμαρο από τους 70.000 Κρητικούς που το κατέκλυσαν, για να τιμήσουν την αστείρευτη δύναμη της κρητικής ψυχής, που μεγαλούργησε την περίοδο 1941-1945, αλλά κι έναν παγκόσμιο Έλληνα, τον μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, που συγκλόνισε τους παρευρισκόμενους όταν του έγινε η απονομή της τιμητικής πλακέτας ως επίτιμου προέδρου της Παγκρήτιας Ένωσης με ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ
Στην ομιλία του, ο τότε πρόεδρος της Παγκρήτιας Ένωσης και «ψυχή» της μεγαλύτερης συγκέντρωσης Κρητικών της Αττικής, Κώστας Ξυλούρης, αναφέρθηκε στο νόημα της Μάχης της Κρήτης λέγοντας τα εξής: «Οι μαχητές στην Κρήτη, πριν από 60 χρόνια, έστειλαν το μήνυμα ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο και όλα μπορούν να γίνουν, όταν πολεμάς με την ψυχή γι’ αυτά που πιστεύεις.
Μπορείς να ανατρέψεις τα σχέδια εκείνων που στόχο έχουν την υποταγή, που στόχο έχουν να σου πάρουν αυτό που σου ανήκει: την ελευθερία. Μέσα στους αιώνες η Μάχη της Κρήτης θα συμβολίζει τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και πάνω απ’ όλα την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.»Εξήντα χρόνια μετά και το μήνυμα της Μάχης της Κρήτης είναι σαφέστατο προς όλους εκείνους που:
• Επιβουλεύονται την εθνική μας ανεξαρτησία.
• Παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
• Καταρρακώνουν την αξιοπρέπεια του πολίτη».
Αναφερόμενος δε στις μάχες του σήμερα, κατέληξε: «Εξήντα χρόνια μετά και η Μάχη της Κρήτης συνεχίζεται, ενάντια στο ξεπούλημα της κρητικής γης, ενάντια σε όλους εκείνους που θέλουν να αλλοιώσουν εκείνους που ό,τι δεν πέτυχαν με τις εισβολές επιχειρούν να το κατακτήσουν με το χρήμα.
«Εξήντα χρόνια μετά και η Μάχη της Κρήτης συνεχίζεται, ενάντια στην ερήμωση της κρητικής γης, ενάντια στην υποβάθμιση της ζωής των κατοίκων της, ενάντια σε όλους εκείνους που μολύνουν το περιβάλλον της, ενάντια σε αυτούς που ξεπουλάνε τα πάντα στο όνομα του σύγχρονου Θεού, του χρήματος».
Ο γίγαντας ξύπνησε! Επιτέλους η φωνή της Κρήτης και των Κρητικών της Αθήνας δόνησε με το πάθος, τη δύναμη και τη φλόγα της το λεκανοπέδιο και απέδειξε ότι πίσω της κρύβει έναν γίγαντα που μπορεί να διεκδικήσει, να απαιτήσει και να εξασφαλίσει όσα δικαιούται και πρέπει να εισπράξει.
Στο Καλλιμάρμαρο δεν ήταν μόνο η Παγκρήτιος και οι φίλοι της, ήταν η Κρήτη της Αθήνας που ξεδίπλωσε τα ισχυρά της όπλα, το χορό, τη ζωντάνια, το τραγούδι, τη λεβεντιά και κυρίως την αίσθηση του ανοιχτού ορίζοντα, χαρακτηριστικό μοναδικό και σπάνιο σήμερα.
Και αυτό εκφράστηκε με τρόπο πληθωρικό και ανεπανάληπτο απ’ τα φτερά του αρχάγγελου της ελληνικής μουσικής, του δικού μας Μίκη Θεοδωράκη. Το Μίκη που ένιωθε ακόμα ψηλότερος, ανατρέχοντας στις πανάκριβες και πολύτιμες κρητικές του ρίζες.
Ένιωθε δέος ανάμεσα στις χιλιάδες των συμπατριωτών του και τους εκλεκτούς εκπροσώπους της κρητικής παράδοσης και μετέδιδε δέος με το προσωπικό μοναδικό του φέγγος. Σπάνια έχει την ευκαιρία η Κρήτη να ζει τέτοιες στιγμές. Και ακόμα σπανιότερα να τις ζει στην Αθήνα.
Σ’ έναν τόπο που σχεδόν ό,τι σημαντικό καλλιτεχνικά, κοινωνικά και πολιτικά έχει να επιδείξει είναι κρητικό, όπως κάθε καλόπιστος (δυστυχώς είναι λίγοι) μπορεί να διαπιστώσει και να αναγνωρίσει. Μπορούνε και πρέπει να υπάρξουν και άλλα «Καλλιμάρμαρα».
Πρωτοβουλίες σαν και αυτή που πιστώνεται στον πρόεδρο της Παγκρήτιας Κώστα Ξυλούρη (ήταν η καλύτερη απάντησή του σε όλους τους «σοφιστικέ διοπτροφόρους» που δυσκολεύονται να χωνέψουν ότι η ικανότητα και η δημιουργικότητα δεν εξαρτώνται από τους τίτλους και τις σχέσεις του σαλονιού) πρέπει να έχουν και συνέχεια και διάρκεια.
Έγραψαν για την εκδήλωση
Η μεγαλειώδης και επιβλητική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο για τα 60 χρόνια της Μάχης της Κρήτης από την Παγκρήτιο Ένωση και τον πρόεδρό της Κ. Ξυλούρη μονοπώλησε τα πρωτοσέλιδα των μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων.
• Ο Ελεύθερος Τύπος έγραψε: «Καλλιμάρμαρο: Τιμή στους Κρητικούς ήρωες».
• Το «Έθνος» ανέφερε: «Στο Καλλιμάρμαρο Μίκης, Ψαραντώνης και 1.500 χορευτές».
• Ανάλογο δημοσίευμα υπήρχε Στο Καρφί: «Εντυπωσιακή η συναυλία που διοργάνωσε στο Καλλιμάρμαρο η Παγκρήτιος Ένωση για τα 60 χρόνια της Μάχης της Κρήτης. Νύχτα μαγική με γνήσια κρητική μουσική».
• Στο ίδιο πνεύμα και η Ελευθεροτυπία: «70.000 κόσμος στη συναυλία για τη Μάχη… Γέμισε Κρήτη το Στάδιο με τον Μίκη. Ήταν το Νόμπελ του Μίκη… Σε ένα κατάμεστο στάδιο τιμήθηκε από την Παγκρήτιο».
Επίσης, η Ελευθεροτυπία ανέφερε ότι ήταν η τρίτη φορά στην πολύχρονη ιστορία του που το Παναθηναϊκό Στάδιο γέμισε. Οι προηγούμενες δύο ήταν το 1968, όταν η ΑΕΚ έπαιξε στον τελικό για το Κύπελλο Κυπελλούχων στο μπάσκετ, και σε εκδήλωση προς τιμήν του μεγάλου συνθέτη Μάνου Χατζηδάκι.