Προμετωπίδα του τελευταίου φύλλου της φιλογερμανικής εφημερίδας του Ηρακλείου ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Προμετωπίδα του τελευταίου φύλλου της φιλογερμανικής εφημερίδας του Ηρακλείου ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Προμετωπίδα του τελευταίου φύλλου της φιλογερμανικής εφημερίδας του Ηρακλείου ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ, με ημερομηνία Σάββατο 7 Οκτωβρίου 1944. Ιδρυτής: Πέτρος Βάρβογλης. Διευθυντής: Θρ. Σταυράκης. Αριθμός φύλλου: 957. Μετά από τέσσερις ημέρες, την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 1944, οι Γερμανοί εγκαταλείπουν το Ηράκλειοκαι συμπτύσσονται στην «Οχυρά Θέση Χανίων»

Την 1η Ιουνίου 1941, η Κρήτη μετά από τη φοβερή μάχη των έντεκα ημερών, (20-31 Μαΐου 1941), κατέληγε στα χέρια των Γερμανοϊταλών. Πρώτη ενέργεια των κατακτητών ήταν να απαγορεύσουν την κυκλοφορία των τοπικών εφημερίδων. Οι Διευθυντές σύνταξής τους, με διαταγή των κατοχικών αρχών, ανέστειλαν την έκδοση των εφημερίδων τους.

Τον Αύγουστο του 1941, Γερμανοί αξιωματούχοι επέτρεψαν οργάνωσαν και βοήθησαν να εκδοθεί εφημερίδα στον νομό Ηρακλείου, με την ονομασία ´”Κρητικός Κήρυξ”. Επέλεξαν ως αρχισυντάκτη τον δημοσιογράφο της εφημερίδας ΙΔΗ Πέτρο Βάρβογλη και η κυκλοφορία της ξεκίνησε στην πόλη και τα χωριά. Το 1ο φύλλο κυκλοφόρησε τη Δευτέρα 18 Αυγούστου 1941. Στην προμετωπίδα της εφημερίδας αναγράφονταν ως ιδιοκτήτες οι Μιχαήλ Μαρνελάκης και Πέτρος Βάρβογλης. Διευθυντής, ο Μιχαήλ Μαρνελάκης, ιδιοκτήτης της εφημερίδας του Ηρακλείου ΙΔΗ.

Από την 1η Νοεμβρίου 1941, με την αποχώρηση του Μιχαήλ Μαρνελάκη, μοναδικός ιδιοκτήτης παρέμεινε ο Πέτρος Βάρβογλης. Η ετήσια συνδρομή ορίστηκε στις 1.100 δραχμές και η εξάμηνη στις 600 δραχμές. Στο τελευταίο φύλλο της εφημερίδας (υπ. αριθ. 957, 7 Οκτωβρίου 1944), αναγράφονταν:

Συνδρομαί: Τρίμηνος 450.000.000, δημοσιεύσεις κατά στίχον δραχμ.12.000.000. Αρραβώνες, γάμοι, βαπτίσεις, συνήθη ευχαριστήρια και μνημόσυνα δρ. 60.000.000 κατ’αποκοπήν. Διαφημίσεις, μικραί αγγελίαι κ.λ.π. ιδιαιτέρα συμφωνία βάσει πάντοτε τιμής στίχων περί τα 50-60 εκατομμύρια. Το ανωτέρω τιμολόγιον κατόπιν διαταγής της Γερμανικής υπηρεσίας τύπου θα εφαρμόζεται ΑΝΕΥ ΕΞΑΙΡΕΣΕΩΣ και έστω τούτο προς γνώσιν παντός ενδιαφερομένου.

Ο Κρητικός Κήρυξ ήταν μια εφημερίδα φιλογερμανική, όργανο προπαγάνδας στα χέρια των κατακτητών. Στις στήλες της καθημερινά παρήλαυναν διαταγές των Διοικητών του «Φρουρίου Κρήτης», εγκύκλιοι και παραινέσεις του Ιωάννη Πασσαδάκη (Νομάρχης και αργότερα Γενικός Διοικητής Κρήτης), του Εμμανουήλ Ξανθάκη (Νομάρχης) και διαφόρων Γερμανών αξιωματούχων.

Εξαιρετική θέση είχαν στην εφημερίδα οι απόψεις ευυπόληπτων Ηρακλειωτών, συνεργατών των αρχών κατοχής και γερμανόφιλων, καθώς και γερμανών αξιωματούχων. Στην εφημερίδα δεν είχαν θέση ούτε αναφέρονταν τα γερμανικά εγκλήματα, οι εκτελέσεις, οι πυρπολήσεις, οι διαρπαγές των αγροτικών προϊόντων, αλλά μεγάλο μέρος της ειδησεογραφίας καταλάμβαναν τα προπαγανδιστικά νέα από το ανατολικό μέτωπο.

Σήμερα, όλα τα φύλλα της εφημερίδας (στο σύνολό τους 957), φυλάσσονται στο αρχείο της Β.Δ.Β.Η.

Μόλις κυκλοφόρησε ο ´Κρητικός Κήρυξª, οι δάσκαλοι και δασκάλες του Νομού Ηρακλείου με απόφαση της Kraiskommandantur Ηρακλείου και του Επιθεωρητού Πεδιάδος Βασίλη Παρλαβάντζα, κλήθηκαν να γίνουν συνδρομητές. Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Πεδιάδος, σε έγγραφό του με ημερομηνία 8 Σεπτεμβρίου 1941, «συνιστά» στους δασκάλους να εγγραφούν συνδρομητές.

«Ως γνωστόν από τινος ήρξατο εκδιδομένη εν Ηρακλείω καθημερινή πρωινή εφημερίς υπό τον τίτλον «Κρητικός Κήρυξ». Κατ’ανακοίνωσιν του κ. Νομάρχου Ηρακλείου εις την εφημερίδα ταύτην θα δημοσιεύονται πάσαι αι εγκύκλιοι διαταγαί της Νομαρχίας και λοιπών του Νομού Διοικητικών Αρχών.

Η έλλειψις λόγω των περιστάσεων τακτικής επικοινωνίας των χωρίων μετά της πρωτευούσης του Νομού αφ’ενός, η σπάνις της απαιτουμένης δι’αλληλογραφίαν γραφικής ύλης αφ’ετέρου, καθιστώσιν επιτακτικήν την ανάγκην της εγγραφής σας ως συνδρομητών εις την άνω εφημερίδα, εγγραφήν την οποίαν ενθέρμως συνιστώμεν κατόπιν μάλιστα και της προς ημάς προφορικής εντολής του κου Νομάρχου Ηρακλείου, επιθυμούντος όπως πάντες οι εκπαιδευτικοί εγγραφώσι συνδρομηταί».

Έτσι, οι δάσκαλοι και οι δασκάλες του νομού Ηρακλείου γίνονται υποχρεωτικά συνδρομητές. Οι Διευθυντές των σχολείων στέλνουν στον Επιθεωρητή ονομαστική κατάσταση με τις υπογραφές των συναδέλφων τους, που υπηρετούσαν στο σχολείο ευθύνης τους. Με δύο ανακοινώσεις στη συνέχεια, η εφημερίδα τους καλεί να εμβάσουν την τρίμηνη ή τη μηνιαία συνδρομή τους.

 

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Πεδιάδος Βασίλης Παρλαβάντζας, 9 Δεκεμβρίου 1941. Παραίνεση καταβολής συνδρομής διδασκάλων για την εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Πεδιάδος Βασίλης Παρλαβάντζας, 9

Στις 4 Οκτωβρίου 1941, η εφημερίδα γράφει:

«ΔΙΑ ΤΟΥΣ κ. κ. ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥΣ

Παρακαλούνται θερμώς οι κ. κ. Διδάσκαλοι και Διδασκάλισσαι του Νομού Ηρακλείου, όπως μας αποστείλουν ανυπερθέτως μέχρι της 10ης Οκτωβρίου μίαν τρίμηνον ή την πρώτην τουλάχιστον ενενηκοντάδραχμον μηνιαίαν συνδρομήν των δια ταχυδρομικής επιταγής, της οποίας τα έξοδα θα είναι εις βάρος μας».

Στις 13 Νοεμβρίου 1941, η εφημερίδα επανέρχεται και τονίζει:

«ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΑΣ ΜΑΣ

Παρακαλούνται όσοι εκ των κ. κ. διδασκάλων και διδασκαλισσών συνδρομητών της εφημερίδος μας δεν μας ενέβασαν εισέτι το πρώτον τουλάχιστον τρίμηνον της συνδρομής των, να σπεύσουν να μας την αποστείλουν δια ταχυδρομικής επιταγής και άνευ αναβολής, αναλογιζόμενοι τας κολοσσιαίας δαπάνας εις ας υποβαλλόμεθα κατά τας περιστάσεις αυτάς δια την καθημερινήν έκδοσιν του φύλλου μας και έχοντες υπ’ όψιν ότι άπασαι ανεξαιρέτως αι συνδρομαί δέον να προπληρώνονται».

Όλοι οι δάσκαλοι δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της εφημερίδας. Αρκετοί έστειλαν τη συνδρομή. Στις 11 Ιανουαρίου 1942, η εφημερίδα ανακοινώνει τα ονόματα των δασκάλων που απέστειλαν τις συνδρομές τους (ετήσια, μηνιαία, διμηνιαία, τετραμηνιαία, πανταμηνιαία, εξαμηνιαία):

«Δημοσιεύομεν κατωτέρω τα ονοματεπώνυμα των διδασκάλων εκείνων, οίτινες μας κατέβαλον μέχρι τούδε την πρώτην δόσιν της ετησίας συνδρομής των με την παράκλησιν όπως σπεύσουν να μας αποστείλουν τας συνδρομάς των όσοι δεν μας απέστειλαν εισέτι αυτάς, του δευτέρου τριμήνου υπολογιζομένου εις 400 δραχμάς λόγω της μεσολαβησάσης αυξήσεως της τιμής των εφημερίδων από του παρελθόντος μηνός. Τριμήνους συνδρομάς μας απέστειλαν οι κάτωθι:

Αλεξάκης Εμμ., Αμαριανιτάκη Ελένη, Αθανασάκη Μαρία, Αγλούπα Αθηνά, Βέργης Γεωργ., Βλαχάκη Ελένη, Βογιατζάκη Άννα, Βασιλάκης Γεωργ., Βλαχάκη Στέλλα, Βιτσαξάκη Ελευθερία, Βετουλάκη Αθηνά, Γραφανάκης Γεωργ., Γραμματικάκη Ιωάν., Γουβιανάκη Καλλιόπη, Γκουζάνη Αντιγόνη, Δηλαβεράκη Μαρίνα, Δουβάκη Μαρία, Ιεραπετριτάκης Γεωργ., Ιατράκη Άννα, Ιωαννίδου Φωτεινή, Καλυκάκη Μαρία, Κολομβασάκη Αικατερίνη, Κοκολάκη Μαρία, Κατσούλης Δημήτριος, Κανενάκης Εμμ., Κυριακάκης Χαραλ., Κονταξάκη Αταλάντη, Καρκανάκη Μαρία, Κολυβάκη Ελένη, Καπετανάκη Ειρήνη, Καναβάκης Κων/νος, Καρούζου Κλεονίκη, Κωστομανωλάκη Μαρία, Λουλάκη Φωτεινή, Λουλάκη Στυλιανή, Λεμπιδάκη Ευαγγελία, Πεδιωτάκη Ευγενία, Πεδιωτάκη Στέλλα, Παπαγιαννάκης Ευστ. Παπαματθαιάκη Ελένη, Παπαζαχαράκη Μαρία, Παπαματθαιάκη Αικατερίνη, Περυσινάκης Κων/νος, Παπουτσάκη Μαρία, Παπουτσάκη Αλεξάνδρα, Ροβίθη Αικατ., Σφακιανάκης Μιχ., Σπαθάκης Κων/νος, Σηφάκη Ειρήνη, Τρυγωνάκη Ζωή, Τσαντηράκη Μαρίνα, Τιτάκη Αικατερίνη, Τζανάκη Ευαγγελία, Τριανταφυλλίδης Κων/νος, Τσαγκαράκης Γεωργ., Τζανάκη Δήμητρα, Τσακίρης Επαμεινώνδας, Λουκίδης Λουκάς, Μητάκη Ευαγγελία, Μπουμπουλάκη Ειρήνη, Μουρτζίδης Εμμ., Μινιατάκης Ιωάν., Μαρνελάκη Σοφία, Ματθαιάκη Αδαμαντία, Μιχαλάκη Στέλλα, Μπουνάκη Γαρυφαλλιά, Μαυράκη Αικατερίνη, Μαστοράκη Ροδάνθη, Μαυραντωνάκη Μαρία, Μαυροειδή Ελένη, Παπαδάκη Ιωάν., Πλατάκη Χαρά, Παπαμητσάκη Ελευθερία, Παπαδάκη Ελένη, Παπαδάκη Αργυρή, Παπαντωνάκη Αναστασία, Παντερμαράκη Μαρία, Τσαμουντάκη Χρυσή, Φθενάκη Ελένη, Φωστιέρης Ιωάννης, Αστρινάκη Ελένη, Φραγκάκης Ηρακλής, Χανιαλάκης Γρηγόρ., Χανιαλάκης Δημήτριος, Χουδετσανάκη Αικατ., Χατζιδάκη Ελπινίκη, Χατζηϊωάνου Ευαγγελία, Ψαράκη Ευαγγελία».

Υπήρξαν δάσκαλοι και δασκάλες που έστειλαν μηνιαία, δίμηνη, τετράμηνη, πεντάμηνη και εξάμηνη συνδρομή. Η εφημερίδα τους καταχώρισε σε διαφορετική στήλη:

«Αποστολάκη Ευριδίκη μηνιαία, Αντωνακάκης Εμμ. πεντάμηνος, Αντωνακάκη Αριστέα δίμηνος, Ανωγειανάκη Άννα εξάμηνος, Ασκοξυλάκης Ελευθ. δίμηνος, Βενέρη Αδαμαντία εξάμηνος, Βλαχάκη Άννα μηνιαία, Γιάνναρη Αγλαΐα τετράμηνος, Σχολείον Γέργερης μηνιαία, Σχολείον Άνω Αρχανών εξάμ., Σχολείον Κάτω Αρχανών εξάμ., Παπαδογιωργάκης Εμμ. δίμηνος, Παπουτσάκη Άννα μηνιαία, Ροδιτάκης Δημήτρ. δίμηνος, Σταυρουλάκης Εμμ. τετράμηνος, Στεφανάκης Λέανδρος δίμηνος, Τζαγκαράκης Δημήτρ. δίμηνος, Τσιβιδάκη Φωτεινή τετράμηνος, Κανετάκη Ειρήνη δίμηνος, Κονδυλάκη Αγάπη δίμηνος, Καλογερόπουλος Πολύδ. δίμηνος, Καρτσωνάκη Μαρία τετράμηνος, Κασσαβέτης Εμμαν. δίμηνος, Κόμη Μαρία δίμηνος, Λιουδάκη Ελευθερία εξάμηνος, Μεθυμάκη Ειρήνη εξάμηνος, Μηλιαρά Μαλαματένια δίμηνος, Μπορνόβα Μαρία μηνιαία, Νικολαϊδου Καλλιόπη τετράμηνος, Ξανθουδίδου Ανδρ. δίμηνος, Ξωμεριτάκη Βασιλεία τετράμηνος, Παπαδάκη Ευτέρπη δίμηνος, Φραγκούλης Εμμ. δίμηνος, Χαιρέτη Αριστέα δίμηνος, Χαιρέτου Πόπη δίμηνος, Ψαράκης Εμμαν. Μηνιαία».

Επειδή πολλοί δάσκαλοι δεν ανταποκρίνονται ή δεν έχουν χρήματα για να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους, ο Επιθεωρητής Πεδιάδος με τηλεγραφήματα προς τους Διευθυντές των σχολείων, καλεί τους δασκάλους να τακτοποιήσουν τις συνδρομές τους. Στο έγγραφό του με ημερομηνία 9 Δεκεμβρίου 1941, ο Επιθεωρητής Πεδιάδος Βασίλης Παρλαβάντζας, τονίζει:

«Προς τους δασκάλους της Περιφερείας

Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Πεδιάδος Βασίλης Παρλαβάντζας, στις 8 Σεπτεμβρίου 1941 με έγγραφό του, «συνιστά» στους δασκάλους να εγγραφούν συνδρομητές στη φιλογερμανική εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεκεμβρίου 1941. Παραίνεση καταβολής συνδρομής διδασκάλων για την εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ, (αρχείο Δημοτικού Σχολείου Θραψανού)

Εντέλλεται όπως σπεύσωσι και καταβάλωσιν οι διδάσκαλοι εντός του μηνός τας συνδρομάς των εις την εφημερίδα Κρητικός Κήρυξ».

Συχνά ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας, με σύντομες καταχωρίσεις, ειδοποιούσε τους συνδρομητές να στέλνουν τα χρήματα όταν διαμορφωνόταν (προς τα πάνω) η τιμή της. Αποδέκτες των καταχωρίσεων οι δάσκαλοι, οι καθηγητές και οι δημόσιοι υπάλληλοι, (ήδη με απόφαση των υπηρεσιών τους ήταν έτσι κι αλλιώς συνδρομητές). Σε υπόμνησή της με ημερομηνία 8 Μαρτίου 1942, η εφημερίδα υπενθυμίζει:

´”…παρακαλούνται δια τελευταίαν φοράν οι κ.κ. Καθηγηταί, Διδάσκαλοι και γενικώς οι δημόσιοι υπάλληλοι του Νομού Ηρακλείου, οι λαμβάνοντες ταχυδρομικώς το φύλλον μας, όπως μας εμβάσουν δια ταχυδρομικής επιταγής τας καθυστερουμένας συνδρομάς των μέχρι τέλους Μαρτίου, υπολογίζοντες δια το πρώτον τρίμηνον από της εγγραφής των δραχμάς 300, δια δε το δεύτερον και εφεξής, δραχμάς 135 κατά μήνα, ήτοι 400 ανά τρίμηνον. Η συνδρομή αύτη καθωρίσθη χαμηλή αποκλειστικώς και μόνον δια τους δημοσίους υπαλλήλους, κατόπιν εντολής του Γερμανικού φρουραρχείου δεδομένου ότι το φύλλον τιμάται από του παρελθόντος μηνός δραχμάς 10…ª”.

Από την 1η Ιανουαρίου 1944, με απόφαση του Νομάρχη Ιωάννη Πασσαδάκη και έγκριση του Διοικητή Φρουρίου Κρήτης Στρατηγού Μπρώυερ, ο ´Κρητικός Κήρυξª ορίζεται επίσημο φύλλο του νομού Ηρακλείου. Διατάσσει να δημοσιεύονται όλες οι κοινοποιήσεις που αφορούν τον νομό Ηρακλείου και τις διαταγές της Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης. Στο φύλλο της εφημερίδας με ημερομηνία 8 Ιανουαρίου 1944, διαβάζουμε:

«…κατόπιν της από 20/10/41 διαταγής του Γερμανικού Φρουραρχείου, η ενταύθα εκδιδομένη εφημερίς «ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ» ορίζεται ως επίσημον φύλλον του Νομού. Εις ταύτην δέον να δημοσιεύωνται πάσαι αι κοινοποιήσεις αι αφορώσαι τον Νομόν ακόμη και αι υπό της Στρατιωτικής Διοικήσεως εκδιδόμεναι διαταγαί…».

Στις στήλες της γερμανόφιλης προπαγανδιστικής εφημερίδας Κρητικός Κήρυξ φιλοξενούνταν συχνά άρθρα ευυπόληπτων Ηρακλειωτών, όπως αυτό που ακολουθεί, (απόσπασμα ομιλίας του Μ. Γ. Μ. στο Βενεράτο, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα στις 2 Αυγούστου 1944): ´”…οι Γερμανοί ήλθαν στην πατρίδα μας δια να εξυπηρετήσουν καθώς πολλάκις το διεκήρυξαν αποκλειστικώς και μόνον τους στρατιωτικούς των σκοπούς και έτσι όπως ήλθαν τότε κυνηγώντας τον σκοπόν τους θα φύγουν και μεθαύριο όταν ο σκοπός τους ολοκληρωθεί για να μας αφήσουν να ζήσωμε μόνοι μας ελεύθεροι σαν λαός και σαν έθνος. Τα στρατεύματα κατοχής λοιπόν θα φύγουν μια μέρα από την Κρήτη και να είσθε βέβαιοι πως δεν έχουν να χάσουν τίποτα από το αλληλοφάγωμα το δικό μας.

Εμείς θα είμαστε εκείνοι που θα προσπαθούμε να γιάνουμε τις πληγές και να αναπληρώσουμε τα κενά που τώρα ανοίγωμε μεταξύ μας, εμείς θα αναζητήσωμε τα αδέλφια που μας σκοτώνουν σήμερα οι απαίσιοι δολοφόνοι και προδόται του Ελληνικού ονόματος. Γι’αυτό και εμείς μόνοι μας πρέπει να αντιδράσουμε στη φθοροποιό δύναμη που σαν σκουλήκι υποσκάπτει τα θεμέλια του Έθνους μας και θέλει να μας οδηγήσει στη διάλυση του σπιτιού μας, στην κατάργηση της πίστης μας και των παραδόσεων της φυλής.

Η παρουσία του Γερμανού στρατιώτη μας σώζει σήμερα από τον απαίσιο κοινό κίνδυνο που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότης. Τι όμως θα γίνει αύριο όταν μείνουμε μόνοι μας; Πώς θα κρατηθούμε στα πόδια μας όταν σήμερα σκοτωνόμαστε μεταξύ μας και αύριο θα βασιλεύει στον τόπο μας η φτώχεια και η ερήμωση; Δεν μας μένει τίποτε άλλο να κάμωμε παρά να καταπολεμήσωμε τις συμμορίες με όλα τα μέσα τα οποία διαθέτομε, αφού σε μας ανήκει αυτό το καθήκον και εμείς αύριο θα απολαύσωμε τους αγαθούς του καρπούς.

Πρέπει λοιπόν ύστερα από όλα αυτά να επαναφέρωμεν στον ίσιο δρόμο εκείνους που μακριά από κάθε τι το ανθρώπινο και ιερό, προδίδουν τον τίμιο αγώνα των γνησίων Ελλήνων και μας παρουσιάζουν τους εαυτούς των σαν φορείς της λευτεριάς, ενώ στην πραγματικότητα εργάζονται για την πιο ανίερη υποδούλωση των αδελφών μας. Πρέπει να τους υπενθυμίσωμεν την εντολήν του Ναζωραίου: «Αγαπάτε αλλήλους» και πρέπει αν δεν θέλουν να τη νοιώσουν, να τους το επιβάλλωμεν και να τους αναγκάσωμε να ζήσουν με την αγάπη στην καρδιά για τους συνανθρώπους των σαν τίμιοι πατριώται και όχι προδόται του Ελληνισμού…».

Μάλεμε, Ιούνιος 1941. Τάφοι Γερμανών αλεξιπτωτιστών
Ο Επιθεωρητής Δημοτικών Σχολείων Πεδιάδος Βασίλης Παρλαβάντζας, στις 8 Σεπτεμβρίου 1941 με έγγραφό του, «συνιστά» στους δασκάλους να εγγραφούν συνδρομητές στη φιλογερμανική εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ (αρχείο Δημοτικού Σχολείου Θραψανού)

Ο επώνυμος αρθογράφος, δυο μήνες πριν την αποχώρηση των Γερμανών από το Ηράκλειο, στις ειδήσεις που κατέκλυζαν καθημερινά την πόλη για τις εξολοθρεύσεις γερμανόφιλων και δοσιλόγων συνεργατών των κατοχικών δυνάμεων, θεωρεί αυτές τις πράξεις των ανταρτών «αλληλοφάγωμα». Χαρακτηρίζει τους άντρες της Αντίστασης δολοφόνους, προδότες και συμμορίτες.

Ζητά από τους συμπατριώτες του να καταπολεμήσουν με «όλα τα μέσα που διαθέτουν», εκείνους που σήκωσαν ψηλά τη σημαία της λευτεριάς, όταν ο ίδιος προσκυνούσε και εξυμνούσε τους πραγματικούς δολοφόνους του κρητικού λαού. Ανάλογο είναι και το επόμενο άρθρο του Ηρακλειώτη Γυμνασιάρχη Ε.Σ.Α., που δημοσιεύτηκε στον Κρητικό Κήρυκα, στις 27 Αυγούστου 1944, με τον τίτλο ΕΠΕΣΤΗ Ο ΚΑΙΡΟΣ. Να υπενθυμίσουμε ότι τον Αύγουστο του 1944, δεκάδες χωριά της Κρήτης είχαν πυρποληθεί και λεηλατηθεί, εκατοντάδες Κρητικοί είχαν στηθεί στα εκτελεστικά αποσπάσματα, λίγο πριν την οριστική κατάρρευση των Γερμανών.

Ο Γυμνασιάρχης, καθήμενος στο γραφείο του σπιτιού του, δεν «αντιλήφτηκε, δεν είδε και δεν άκουσε» τίποτα απ’όλα αυτά. Δεν έφτασαν στ’αυτιά του οι κραυγές και οιμωγές των γυναικών που έχαναν τους άντρες, τα παιδιά, τους γονείς τους. Αντίθετα, προβάλλει την αντίληψη των σύγχρονων αναθεωρητών της ιστορίας, πως τα δεινά, οι εκτελέσεις και οι καταστροφές των χωριών της Κρήτης, οφείλονται στην πρωτοπόρο Εθνική Αντίσταση.

Η κρητική Αντίσταση απέναντι στον γερμανοϊταλικό φασισμό τοποθέτησε στην άκρη (και τιμώρησε όταν χρειάστηκε) φιλογερμανικές φυλλάδες όπως τον Κρητικό Κήρυκα. Η Αντίσταση στηρίχτηκε στη θέληση των Κρητικών για ελευθερία, στις θυσίες και στους αγώνες του λαού, στις δράσεις φωτισμένων Επισκόπων. Στη φωτογραφία, ο Επίσκοπος Χανίων Αγαθάγγελος, τον Νοέμβριο του 1940,ευλογεί τα συμμαχικά στρατεύματα που αποβιβάστηκαν στην Κρήτη.
Παρλαβάντζας, στις 8 Σεπτεμβρίου 1941 με έγγραφό του, «συνιστά» στους

Γράφει λοιπόν:

”…επέστη ο καιρός που όλοι οι Κρήτες σαν ένας άνθρωπος πρέπει να σηκωθούν και να εγείρουν κραυγήν διαμαρτυρίας εναντίων των δήθεν πατριωτών εκείνων, που εκ του αφανούς και εξ ενέδρας προβαίνουν εις εγκληματικάς πράξεις εναντίον συμπατριωτών των ή Γερμανών. Αι πράξεις αυταί, ούσαι κατ’αρχήν εγκληματικαί και κατ’ουδένα τρόπον γενναίαι επιφέρουν κατά του συνόλου των Κρητών πλήγματα σκληρά εκ μέρους των αρχών κατοχής. Ποιος από τους αληθινούς Κρητικούς μπορεί να συγχωρήσει και να δικαιολογήσει τοιαύτας ενεργείας καταστρεπτικάς και εγκληματικώς ανοήτους;

Οι άνθρωποι αυτοί, δεν υπάρχει λοιπόν τρόπος να συνετισθούν και να απαλλάξουν την πολυπαθή μας νήσον από την καταστρεπτικήν δι ημάς όλους παρουσία των; Δεν υπάρχει γι’αυτούς λογική; Δεν υπάρχει πατριωτισμός; Δεν υπάρχει αντίληψις ευθύνης δια τας συνεπείας των πράξεών των; Εις τον τιτάνιον αγώνα μεταξύ των ισχυροτάτων λαών της γης, ποίαν σημασίαν δύνανται να έχουν πενήντα ή εκατόν άτακτοι είτε υπέρ είτε κατά του ενός ή του άλλου ταχθούν;

Κώνωψ επί κέρατος βοός δια να ενθυμηθώ την αρχαίαν παροιμίαν. Ενώ λοιπόν αυτοί οι κύριοι δεν προσθέτουν και δεν αφαιρούν τίποτε από την τεραστίαν πλάστιγγα των εν συγκρούσει δυνάμεων, γίνονται αφορμή να πάσχουν πολλοί αθώοι τα επίχειρα της ιδικής των κακίας. Τι ζητούν επί τέλους; Διότι εις το τέλος τέλος πάει να πιστεύσει κανείς πως εκείνο που ζητούν είναι η καταστροφή των χωρίων και η θανάτωσις των συμπατριωτών μας!

Τι άλλο επιτυγχάνουν; Ο κ. Στρατηγός Διοικητής της Μεραρχίας και ο κ. Νομάρχης Ηρακλείου εξήγησαν σαφώς την κατάστασιν. Οφείλουν οι κύριοι αυτοί να εννοήσουν πως η ησυχία και η γαλήνη του τόπου, η ζωή και η περιουσία των ανθρώπων δεν τοις ανήκει και δεν δύναται να ευρίσκεται εις την διάθεσίν των!

Οφείλουν να εννοήσουν έστω και κάπως αργά, ότι δεν τοις επιτρέπεται υπό το προσωπείον του πατριωτισμού να γίνωνται αίτιοι συμφορών δι’ολόκληρον τον τόπον…».

* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος