ΜΠΡΟΥΝΟ ΟΣΒΑΛΝΤ ΜΠΡΟΓΕΡ: Διοικητής ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

Στούντεντ, Αντρέ, Μπρόγερ, Μύλλερ και Μπέντακ. Αυτοί ήταν κατά σειρά οι πέντε διοικητές της Κρήτης από την 1η Ιουνίου 1941 που την κατέλαβαν, ως τον Ιούνιο 1945 που η Κρήτη απέκτησε οριστικά την ελευθερία της. Ο Μπρούνο Όσβαλντ Μπρόγερ, ήταν ο μακροβιότερος Διοικητής του «Φρουρίου Κρήτης».

Διοίκησε τις κατοχικές δυνάμεις του νησιού δεκαοχτώ μήνες και οχτώ ημέρες. Πριν οριστεί  Διοικητής, είχε λάβει μέρος στη Μάχη της Κρήτης, επικεφαλής του 1ου Συντάγματος αλεξιπτωτιστών που επιχείρησε την κατάληψη του νομού Ηρακλείου με τον βαθμό του Συνταγματάρχη.

Σήμερα, ορισμένοι κύκλοι (δημοσιογράφοι, καθηγητές Πανεπιστημίων, αναθεωρητές της ιστορίας, κ.α.), εκφράζουν τη γνώμη τους λέγοντας ότι ο Μπρόγερ δεν ήταν και τόσο σκληρός Στρατηγός, ήταν ήπιος, έσωσε κόσμο, επομένως θα μπορούσε να του δοθεί χάρη και όχι να εκτελεστεί,  όπως αποφάσισε το Ελληνικό Ειδικό Δικαστήριο Εγκληματιών Πολέμου.

Η Καλλιόπη Τζαγκαράκη με την κόρη της Ελπίδα (11 χρονών) λίγους μήνες πριν τις εκτελέσεις που διέταξε ο Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης Μπρόγερ στα χωριά της Βιάννου τον Σεπτέμβριο του 1943.

Ο Μπρόγερ καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε ανήμερα της έκτης επετείου της Μάχης της Κρήτης, στις 20 Μαΐου 1947.

Τον Μπρούνο  Όσβαλντ Μπρόγερ, οι Κρητικοί και η ιστορία τον έχουν κατατάξει ως ένα βάρβαρο εγκληματία πολέμου, εμφορούμενο από τις αρχές του ναζισμού και φασισμού, προσδίδοντάς του τον όρο «σφαγέας της Κρήτης». Μ’αυτόν τον χαρακτηρισμό θα παραμείνει στη ζωντανή μνήμη του τόπου.

Η δράση και τα 25 ανοσιουργήματά του στην Κρήτη είναι τα εξής:

1. Πρώτη εκτέλεση 7 αμάχων στο νομό Ηρακλείου, στο Μετόχι Αγάκου, στις 21 Μαΐου 1941. (Καλλέργης Γεώργιος του Δημητρίου, Κεφαλογιάννης Χαράλαμπος του Δημητρίου, Μαγούλιος Κωνσταντίνος του Δράκου, Μανουράς Ιωάννης του Εμμανουήλ ή Σμαϊλης, Ξημέρης Ιωάννης του Εμμανουήλ, Σπαχής Ιωάννης του Βασιλείου και Φασουλάς Εμμανουήλ του Γεωργίου).
2. Διορισμός του γερμανόφιλου και αντικομμουνιστή Ιωάννη Πασσαδάκη ως Υπουργού Γενικού Διοικητή Κρήτης.
3. Διαταγή καταναγκαστικής εργασίας, 13 Φεβρουαρίου 1943, ένα μήνα μετά την ανάληψη της Διοίκησης της Κρήτης. Ο Μπρόγερ ευθύνεται για τον θάνατο εκατοντάδων Κρητικών που συνέβηκε κάτω από τους άθλιους όρους και συνθήκες της καταναγκαστικής εργασίας.
4. Διαταγή εκτέλεσης 49 πατριωτών μετά τα σαμποτάζ των αεροδρομίων Καστελλίου, Τυμπακίου και ανατίναξη των αποθηκών καυσίμων Πεζών στις 5 Ιουλίου 1943. Η διαταγή υλοποιήθηκε στις 6 Ιουλίου 1943. Εκτελέστηκαν 19 πατριώτες στο Ηράκλειο, 10 στο Ρέθυμνο και 20 στην Αγυιά Χανίων.
5. Εξερεύνηση Ψηλορείτη, Αύγουστος 1943. Μάχη στο Τραχήλι, (15 Αυγούστου 1943, Πετρακογιώργης). Αποτέλεσμα της εξερεύνησης, οι δεκάδες μεμονωμένες εκτελέσεις πατριωτών των ορεινών χωριών (Βορρίζα, Καμάρες, Ανώγεια, Λειβάδια, Ζωνιανά κ.α.).
6. Βομβαρδισμός και πυρπόληση του χωριού Βορρίζα και εκτέλεση κατοίκων

(26 Αυγούστου 1943)

7. Σφακίων. Δέκα γυναίκες ρίχτηκαν στις φλόγες στις 8 και 11 Οκτωβρίου 1943, είκοσι ένα άντρες εκτελέστηκαν και το χωριό πυρπολήθηκε. Συνολικά στον Καλλικράτη δολοφονήθηκαν 31 κάτοικοι. Διοικητής Κρήτης ο Στρατηγός Μπρόγερ

   Δύο ομαδικές εκτελέσεις 32 πατριωτών στην περιοχή Γουρνόλακκος Ψηλορείτη, στις 4 και 5 Σεπτεμβρίου 1943 Η δεύτερη εκτέλεση έγινε την ώρα που ο παπά Βαρδιάμπασης και συγγενείς των πρώτων εκτελεσμένων πραγματοποιούσαν την ταφή τους.

8. Δεύτερο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου 1943. Εκτελέσεις και πυρπολήσεις χωριών της επαρχίας Βιάννου και της ανατολικής Ιεράπετρας. Εκατοντάδες πατριώτες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά εκτελέστηκαν στα χωριά και τα Μετόχια: Κεφαλοβρύσι, Αργουλίδα, Πεύκος, Λιγιά, Αμιρά, Βαχό, Κρεββατά, Άγιο Βασίλειο, Επάνω και Κάτω Σύμη, Άνω Βιάννο, Άρβη, Γδόχια, Χριστό, Μουρνιές, Ρίζα, Παρσά, Μάλες Μύθοι, Μύρτο, Καλαμαύκα, Βαϊνιά, Επάνω και Κάτω Χωριό, Καβούσι και Ιεράπετρα. Λεηλατήθηκαν όλα τα παραπάνω χωριά και πυρπολήθηκαν τα χωριά: Γδόχια, Κεφαλοβρύση,  Πεύκος, Κάτω  Σύμη,  Κρεββατάς, Συκολόγος, Μουρνιές, Μύρτος και Καλάμι.
9. Βομβαρδισμός, λεηλασία και πυρπόληση των χωριών Κουστογέρακο (χωριό του Μανόλη Πατεράκη), Λειβαδάς και Μονής Σελίνου, στις 29 Σεπτεμβρίου 1943. Δεκάδες μεμονωμένες εκτελέσεις ανδρών και γυναικών των παραπάνω χωριών.
10. Εκτελέσεις και καταστροφή της Καλής Συκιάς, 6 Οκτωβρίου 1943. Ρίχτηκαν στη φωτιά οι γυναίκες: Ελένη Νικητάκη, η κόρη της Μαρία Νικητάκη, η Μαλαματένια Πετράκη, η Ευαγγελία Γρυντάκη (έγκυος 8 μηνών), η Ευαγγελία Σταυγιανουδάκη,  η Ευαγγελία Φρονιμάκη, η Ζαμπία Γιανναδάκη, η Μαρία Γρυντάκη, η Φωτεινή Δαμουλάκη, η Σταυρούλα Ζουμπεράκη,  η Αργυρώ Κωστάκη και η Χρυσή Καλαφάτη.

11. Καταστροφή του Καλλικράτη, 8 και 11 Οκτωβρίου 1943. Εκτελέστηκαν 31 πατριώτες, μεταξύ τους και 10 γυναίκες: Παπαδόσηφου Μανουσέλη Ζαμπία,  Πολάκη Ελένη, Κανδήρου Ξανθίππη, Γανταδάκη Αγγελική, Τσιβολεδάκη Αθηνά, Τσιβολεδάκη Ευαγγελία, Χαιρέτη Μαρία, Γιαννακάκη Αικατερίνη, Βλαχάκη Κουργελάκη Φανιά και Πολάκη Αικατερίνη. Γυναίκες ρίχτηκαν και κάηκαν σε φλεγόμενα σπίτια του χωριού.
12. Δίκη αξιωματικών Ηρακλείου και εκτέλεση πέντε, στις 27 Οκτωβρίου 1943. Εκτελέστηκαν οι: Αντώνιος Μπετεινάκης, Εμμανουήλ Γιακουμάκης, Ιωάννης Ζωγραφάκης, Εμμανουήλ Πατεργιαννάκης και Παναγιώτης Μπέρκης.

Σημείωση:  Και οι πέντε καταδικασθέντες αξιωματικοί, με υπόδειξη των Γερμανών δικηγόρων τους, ζήτησαν χάρη από τον Διοικητή του «Φρουρίου Κρήτης» Μπρόγερ. Η χάρη δεν τους δόθηκε ποτέ.

13. Το μνημείο πεσόντων στο Καλλικράτη

    Εξόρμηση γερμανικού στρατού στα χωριά Αλικιανός, Λάκκοι, Φουρνέ, Θέρισσο, Ζούβρα και Μεσκλά Χανίων. Μεμονωμένες εκτελέσεις πατριωτών.

14. Κύκλωση Ανωγείων στις 13 Φεβρουαρίου 1944, εκτέλεση (πισώπλατα) Αρχηγού Στεφανογιάννη, σύλληψη 11 Ανωγειανών και εξαφάνισή τους. Γεώργιος Βασ. Δραμουντάνης, Ιωάννης  Ιωσήφ  Σταυρακάκης, Ιωάννης Γεωργ. Κωνιός, Αλκιβιάδης Δημ. Σαλούστρος, Κωνσταντίνος Βασ. Σμπώκος, Βασίλης Στ. Μανουράς, Νικόλαος Γεωργ.  Μανουράς, Ανδρέας Ιωάν. Αεράκης ή Νινής, Βασίλειος Δημ. Σαλούστρος, Ανδρέας Σαρακ. Κοκοσάλης και Μανόλης Νικολ. Κοκοσάλης.
15. Δεύτερη εξόρμηση Γερμανών στο χωριό Κουστογέρακο, 10 Μαρτίου 1944. Μεμονωμένες εκτελέσεις πατριωτών. Το Κουστογέρακο είναι το χωριό της οικογένειας των Πατεράκηδων, που τόσα προσέφερε στον Αντιστασιακό και αντιφασιστικό αγώνα.
16. Απαγωγή Στρατηγού Κράιπε, 26 Απριλίου 1944. Εξερευνήσεις των Γερμανών για την απελευθέρωσή του. Στις 2 Μαΐου 1944, πυρπολήθηκε το χωριό Σαχτούρια, συνελήφθησαν δύο δεκάδες κατοίκων, στάλθηκαν στην φυλακή της Αγυιάς και εκτελέστηκαν τον Σεπτέμβριο του 1944. Στις εξερευνήσεις για την ανακάλυψη του Κράιπε και των απαγωγέων του, εκτελέστηκαν μεμονωμένα δεκάδες πατριώτες σε πολλά χωριά.
17. Λεηλασία και πυρπόληση των χωριών Μαγαρικάρι, Λοχριά, Βορρίζα, (για δεύτερη φορά) και Καμάρες στις 3 Μαΐου 1944. Εκτελέσεις κατοίκων.
18. Εξόρμηση στο χωριό Κάμποι Κυδωνίας στις 7 Μαΐου 1944 και σύλληψη 25 ανδρών. Επιβίβασή τους στο πλοίο Τάναις στις 9 Ιουνίου 1944. Πνίγηκαν κατά τη βύθισή του την ίδια ημέρα.
19. Το μεγάλο μπλόκο των χωριών του Μονοφατσίου, πρώτο δεκαήμερο Μαΐου 1944. (Ντουμπρουτζή, Πυργού, Καλού, Γαλένι, Γέννα, Ρουκάνι, Μελιδοχώρι, Δαμάνια, Αρκάδι, Καρκαδιώτισσα, Λαράνι, Επάνω και Κάτω Άκρια, Ατσιπάδες, Ίνια, Δούλι, Βοριά). Σύλληψη 250 πατριωτών, επιβίβασή τους στις 9 Ιουνίου 1944 στο πλοίο Τάναις. Πνίγηκαν κατά τη βύθισή του την ίδια ημέρα ανοιχτά της Σαντορίνης.
20. Σύλληψη των Εβραίων της Κρήτης τον Μάιο του 1944. Επιβίβασή τους στο πλοίο Τάναις και εξαφάνισή τους με τη βύθιση του πλοίου στις 9 Ιουνίου 1944 ανοιχτά της Σαντορίνης.
21. Εκτέλεση οχτώ πατριωτών στο χωριό Ραμνή Αποκορώνου, στις 8 Μαΐου 1944.
22. Εκτέλεση Γιάννη Ιωαννίδη, ιδρυτή της Οργάνωσης Α.Ε.Α.Κ., 11 Μαΐου 1944.
23. Από 26 Απριλίου 1944 (απαγωγή Κράιπε) ως την αναχώρηση του Διοικητή Κρήτης Μπρόγερ στις 17 Ιουλίου 1944, ευθύνεται για δεκάδες μεμονωμένες εκτελέσεις πατριωτών στους νομούς Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων.
24. Στο διάστημα της θητείας του ως Διοικητής του «Φρουρίου Κρήτης», ανέχθηκε και παρότρυνε το Ελληνικό Καταδιωκτικό Απόσπασμα Κακοποιών Ε.Κ.Α.Κ. –  Jacte Commando του Σούμπερτ, σε πράξεις συλλήψεων, βασανισμών και δολοφονίας Κρητών πατριωτών, ανδρών και γυναικών. Σε όλα τα εγκλήματα που διέπραξε η ομάδα του Σούμπερτ, συμμετείχαν άνδρες του τακτικού γερμανικού στρατού με συνυπεύθυνο τον Διοικητή Κρήτης Μπρόγερ.
25. Ο Μπρόγερ ευθύνεται για όλες τις εκτελέσεις που έγιναν στο κολαστήριο της Αγυιάς, στη διάρκεια της θητείας του, καθώς και για τις αποστολές Κρητών πατριωτών στα κολαστήρια των στρατοπέδων συγκέντρωσης της χώρας του.

Τα ίδια πρόσωπα, δέκα χρόνια μετά, το έτος 1953. Η αθέατη πλευρά των γερμανικών ωμοτήτων. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1943, ο βάρβαρος γερμανικός στρατός εκτέλεσε τον άντρα του σπιτιού από το χωριό Αμιρά, δάσκαλο Τζαγκαράκη Νικόλαο του Εμμανουήλ (πάνω). Η Καλλιόπη έχασε τον άντρα της και η Ελπίδα τον πατέρα της. Ένα από τα «έργα και τις ημέρες στην Κρήτη» του Μπρούνο Μπρόγερ (φωτογραφίες Δημήτρη Ν. Θεοδοσάκη)

Εκτός από τα παραπάνω εγκλήματα του Μπρόγερ, διερευνούμε δύο ακόμη ομαδικές εκτελέσεις κατά τη Μάχη της Κρήτης, (στις 22 Μαΐου 1941), στην πόλη του Ηρακλείου. Εκτελέστηκαν πέντε Μακεδόνες στρατιώτες και πολίτες. Και αυτές οι εκτελέσεις έχουν την υπογραφή του «ήπιου» και «σωτήρα» Μπρόγερ, επικεφαλής του 1ου Συντάγματος αλεξιπτωτιστών.

…………………………………………

Για να αντιληφθεί ο καλόπιστος ερευνητής της ιστορίας τις ιδέες του φασισμού και ναζισμού που είχε αποδεχθεί και καθόριζαν τις ενέργειες του Στρατηγού Μπρούνο Όσβαλντ Μπρόγερ, αρκεί να ανατρέξει στον αποχαιρετιστήριο λόγο του, όταν εγκατέλειπε την Κρήτη τον Ιούνιο του 1944 και τη θέση του ανέλαβε ο Στρατηγός Μύλλερ. Το «διάγγελμά» του, δημοσίευσε η γερμανική εφημερίδα VESTE KRETA στις 27 Ιουνίου 1944. Αποτελεί μνημείο υποκρισίας και διαστρέβλωσης των πραγματικών γεγονότων και ύβρις προς την Κρήτη και τους Κρητικούς. Ο Μπρόγερ, μεταξύ άλλων αναφέρει:

«…αποχωρώ κατ’ αυτάς εκ της νήσου και αποχαιρετώ τον Κρητικόν λαόν. Όταν παρέλαβον περίπου προ δυο ετών την διοίκησιν, ήτο δι εμέ, ως γερμανόν στρατιώτην και στρατηγόν, δύσκολον να διεισδύσω εις την ψυχήν και εις την καρδίαν αυτού του λαού.

Με την πάροδον των ετών εγνώρισα καλώς τας αρετάς και τα ελαττώματα του λαού αυτού επί μάλλον και μάλλον και τόσον περισσότερον τον έμαθα, ώστε ηδυνάμην να προσδιορίσω ότι αι αρεταί υπερισχύουν των ελαττωμάτων. Εκ της επιγνώσεως ταύτης ανεπτύχθη κατόπιν με την πάροδον του χρόνου εκ μέρους μου και εκ μέρους του κρητικού λαού  μία φιλία, η οποία, όπως εν πεποιθήσει ελπίζω, θα παραμείνη υπεράνω των πολεμικών γεγονότων και θα διατηρηθή.

Η ανάγκη και η αθλιότης, εις την οποίαν περιέπεσεν μέγα μέρος του λαού, λόγω των πολεμικών γεγονότων, μου έκαιε πάντοτε φλογερώς την ψυχήν και ήτο η αδιάκοπος προσπάθειά μου να επιλαμβάνομαι των αναγκών αυτών δια των ολίγων μέσων των εις την διάθεσίν μου ευρισκομένων. Με το αυτό πνεύμα και με την αυτήν αντίληψιν εμφορείται και κάθε γερμανός στρατιώτης εις την Κρήτην. Όπως εγώ, ούτω κι ο γερμανός στρατιώτης αισθάνεται την υποχρέωσιν να βοηθή τον πληθυσμόν, εφ’ όσον το επιτρέπουν τα μέσα των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων, δια τινός τρόπου.

Ο κρητικός πληθυσμός εσημείωσε την στάσιν του γερμανού στρατιώτου και τούτο αποδεικνύουν αι εγκάρδιαι σχέσεις, αι οποίαι επικρατούν μεταξύ των γερμανών και του πληθυσμού.

Είναι γνωστόν ότι διαβολαί των ξένων απατεώνων, οίτινες μόνον ζημιώνουν τον ελληνικόν πληθυσμόν, ζητούν θύματα απ’ αυτόν τα οποία δεν εξυπηρετούν τους εθνικούς σκοπούς του. Αυτός ο αδιάκοπος αγών δια το καλόν απέφερεν τους καρπούς του. Και εάν εις Κρήτην αι συνθήκαι σήμερον είναι ουσιωδώς καλλίτεραι από την Ελληνικήν ήπειρον και τα υπόλοιπα Βαλκάνια, αυτό το αποδίδομεν εις το ότι το μέγιστον μέρος του κρητικού πληθυσμού κατενόησε και υπεστήριξε αυτόν τον αγώνα προθύμως και εκθύμως.

Δια τον λόγον αυτόν εκφράζω εις τον κρητικόν λαόν ένα εκ βάθους καρδίας ευχαριστώ και ανήκει επίσης το ευχαριστώ τούτο εις τον Υπουργόν Γενικόν Διοικητήν Δρα Πασσαδάκην, εις τους ιεράρχας και υπαλλήλους της διοικήσεως και αστυνομίας. Μόνον δια της δράσεώς των και της αφόβου συνεργασίας των συνετελέσθη η επιτυχία του ειρηνικού τούτου έργου. Όταν κατόπιν ο πόλεμος αυτός θα έχη λήξει, θα δυνηθή ο πληθυσμός της Κρήτης να κατανοήση την οφειλήν του προς τους πιστώς και πατριωτικώς δια τον λαόν των εργασθέντας άνδρας.

Αποχωρώ εκ της νήσου με τας καλυτέρας και εγκαρδίους ευχάς δια τον κρητικόν λαόν. Είθε να φεισθή του λαού η σκληρά τύχη η οποία επεφυλάχθη εις τους λαούς οίτινες ευρίσκονται εις την απάνθρωπον δίνην του πολέμου τούτου.

Και αν μετά την λήξιν του πολέμου θα επέστρεφα εις την νήσον ως φιλοξενούμενος ελπίζω ότι ο κρητικός πληθυσμός θα με αντίκρυζε με την γνώμην και την φιλίαν την οποίαν θα διατηρήσω εις την καρδίαν μου πάντοτε δια τον λαόν της Κρήτης.

Αι σκέψεις και τα αισθήματά μου θα επιστρέφουν πάντοτε κατά την διάρκειαν του πολέμου εις την ωραίαν αυτήν νήσον και τον αξιαγάπητον λαόν της.

Χαίρετε

Χανιά 24- 6- 44

ΜΠΡΩΫΕΡ

Στρατηγός των στρατευμάτων αλεξιπτωτιστών».

Σημ.:  Η ημερομηνία του διαγγέλματος είναι η 24η Ιουνίου 1944, όμως η αλλαγή της ηγεσίας στη Διοίκηση των κατοχικών δυνάμεων της Κρήτης ολοκληρώθηκε στις 19 Ιουλίου 1944. Φυσικά, οι μόνοι φίλοι που απέκτησε στην Κρήτη ήταν οι ελάχιστοι δοσίλογοι και γερμανόφιλοι συμπατριώτες μας.

Μνημείο της παγκόσμιας ιστορίας, βάναυση κατάργηση των αρχών του πολέμου, καθώς και έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, αποτελούν οι διαταγές του «ήπιου»,  εκείνου που «έσωσε κόσμο» και «του καλόβολου στα πλαίσια των δυνατοτήτων του» Μπρόγερ, σύμφωνα με το δημοσίευμα του καθηγητή Χάγκεν Φλάισερ στις 8  Απριλίου 2021 στο περιοδικό LIFO, για την καταστροφή της επαρχίας Βιάννου. Για πληρέστερη ενημέρωση των αναγνωστών, παραθέτουμε αυτούσια την μία από τις δύο διαταγές του, εκείνης της καταστροφής των οικισμών:

«ΚΡΗΤΕΣ

Κατά τας τελευταίας ημέρας ένοπλοι συμμορίαι ενήργησαν εις ορισμένον τμήμα της νήσου υπούλως επιθέσεις εναντίον γερμανών στρατιωτών κατά τας οποίας αριθμός γερμανών στρατιωτών εφονεύθη ή ετραυματίσθη. Διεπιστώθη μετ’ασφαλείας, ότι οι κάτοικοι της εν λόγω περιοχής, όχι μόνον εγνώριζον την ύπαρξιν των συμμοριών, αλλά και παρείχαν εις αυτούς τρόφιμα, καταφύγιον και εν γένει πάσαν υποστήριξιν.

Εναντίον του τμήματος τούτου της Νήσου ελήφθησαν αυτηρότατα μέτρα και αριθμός τις των Κοινοτήτων έπαυσε να υπάρχη. Δια της παρούσης απευθύνεται και πάλιν μια επιτακτική πρόσκλησις προς τον φιλειρηνικόν πληθυσμόν, να ανακοινοί άνευ αναβολής εις την πλησιεστέραν Γερμανικήν υπηρεσίαν πάσαν  αντιληπτήν  γενομένην συμμορίαν, ίνα αποφευχθή από αυτούς και τους οικείους των η τύχη των υπό της Αγγλοαμερικανικής και της κομμουνιστικής προπαγάνδας παραπλανηθέντων συμπατριωτών.

13 Σεπτεμβρίου 1943

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΜΠΡΟΓΕΡ»

Η Κρήτη και οι Κρητικοί, παραμερίζοντας προσωρινά τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξε ο ναζιστής και φασίστας Μπρόγερ στην Κρήτη, (κατά τη Μάχη της Κρήτης και της θητείας του ως  Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης), δέχτηκαν το σώμα του να ταφεί στο γερμανικό νεκροταφείο του Μάλεμε. Η Κρήτη των αξιών και του πολιτισμού, η Κρήτη της αέναης φιλοξενίας ακόμη και των εχθρών της.

* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης, είναι δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος