ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Έργο Εμμανουήλ Θεοδοσάκη. Κρητικός με ντιχαλόβεργα (χαχαλόβεργα)

…οι Κρητικοί, σκληροί τρανόθωροι πολεμιστές, άρπαξαν τα μαχαίρια,τα τσεκούρια, τα τουφέκια, τα δρεπάνια και έστησαν κάστρα άμυνας, πολεμίστρες τιμής…

(απόσπασμα από την ωδή στη Μάχη της Κρήτης του Μπάμπη Πραματευτάκη σε ποίηση Δημήτρη Αετουδάκη)

 

O Γιώργος Α. Καλογεράκης
του Γιώργου Καλογεράκη*

Ο Μαρινοστρατής από το χωριό Σκορδαλού Χανίων, στην κοιλάδα του Αλικιανού αντιμετώπισε τους γερμανούς στη Μάχη της Κρήτης, έχοντας μοναδικό όπλο την «κατσούνα» του. Βλέποντας τον κάμπο του Αλκικιανού να «πλημμυρίζει» από τους αλεξιπτωτιστές, κατηφόρισε. Κατάφερε και εξουδετέρωσε με την κατσούνα του έναν πάνοπλο στρατιώτη του εχθρού. Τη σκηνή ζωγράφισε αργότερα ο καλλιτέχνης Αλέξανδρος Δρουδάκης, δίδοντας στο έργο του τον τίτλο: «Δεν την πατείτε εσείς μωρέ, την Κρήτη ανάθεμά σας».

Από τότε ο πίνακας του Δρουδάκη με τον κρητικό και την κατσούνα του, ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο, προσθέτοντας μια άλλη διάσταση στη Μάχη της Κρήτης. Των πάνοπλων Γερμανών, που είχαν απέναντί τους Κρητικούς με τα παραδοσιακά τους όπλα, τις χουρχούδες, τις σπαθόβεργες, τα δρεπάνια, τα θρινάκια, τις κατσούνες και τις ντιχαλόβεργες. Η χουρχούδα από την κατσούνα διαφέρει στο μέγεθος του ξύλου. Της πρώτης είναι χοντρύτερο. Η ντιχαλόβεργα (ή χαχαλόβεργα) είναι κι αυτή από ξύλο και το μήκος της είναι μεγάλο. Η σπαθόβεργα είναι πολεμικό όπλο, ένα ξύλινο σπαθί που κατασκεύαζαν οι Κρητικοί και το χρησιμοποιούσαν στις παλαιότερες επαναστάσεις.

Τα δρεπάνια και τα θρινάκια είναι γεωργικά εργαλεία, χρήσιμα στο θέρισμα και το αλώνισμα των δημητριακών. Στην ερώτηση αν είναι μύθος η συμμετοχή των Κρητών στη μάχη της Κρήτης κρατώντας τα παραπάνω όπλα, όπως ορισμένοι ιστορικοί ισχυρίζονται, η απάντησή μας είναι όχι. Δεν είναι μύθος, είναι πραγματικότητα. Ο αγώνας των Κρητικών στη Μάχη της Κρήτης με «κατσούνες» και ό,τι άλλο πρόχειρο αγροτικό εργαλείο διέθεταν, δεν ήταν ένας μύθος.

Το χειρόγραφο του Στρατηγού Ιωάννου Σ. Αλεξάκη, με ημερομηνία Αθήνα 4 Νοεμβρίου 1952, επιβεβαιώνει τον οπλισμό των Κρητικών:

«…20-6- 1941. Ο ουρανός του Ηρακλείου εκαλήφθη από αεροπλάνα. Πολύχρωμες ομπρέλλες τα αλεξίπτωτα κατέρχονται ήρεμα…

Από τα χωριά της υπαίθρου οι Κρητικοί παρακολουθούν το θέαμα… Δεν άργησαν να αποφασίσουν… Από το Μαλεβύζι… Από το Τέμενος… Από την Πεδιάδα και τις ρίζες της Δίκτης… Αλλά και από τα πλέον απόμερα χωριά…

Οι Αρκαλοχωρίτες, συγκεντρωθέντες εξεκίνησαν εις το πλησίον χωρίον Αλιτζανήν. Ήσαν και αυτοί οπλισμένοι με ότι έκαστος ευρήκεν. Άλλοι με όπλα παλαιά, αλλά … χωρίς φυσίγγια. Άλλοι με κοπτερά εργαλεία (μανάρια, σκεπάρνια κλπ.) Άλλοι με χονδρές σπαθόβεργες και χουρχούδες…

Εις το μικρόν αυτό χωρίον, την Αλιτζανήν, διέμενεν ο τέως Στρατιωτικός Διοικητής Κρήτης, Στρατηγός Ι. Σ. Αλεξάκης, ασθενών από πολλών ημερών. Αφήκε την κλίνην και υπεδέχθη με συγκίνησιν την συνάθροισιν εκείνην των Αρκαλοχωριτών εις την οποίαν προσετέθησαν και οι ομοχώριοί του Αλιτζανιώται και άλλοι από τα γύρω χωριά. Από το τηλέφωνον του Σχολείου ο Στρατηγός επεκοινώνησε με τας υπηρεσίας Χωροφυλακής Καστελίου Πεδιάδος, Αγιών Παρασκιών και Αρχανών, με τας οποίας αντήλλαξε τας υπαρχούσης πληροφορίας και έδωκε την γνώμην του. Έδωκεν έπειτα οδηγίας και συμβουλάς εις τους περικυκλούντας αυτόν με ανυπομονησίαν οπλοφόρους: να σπεύσουν, αλλά με περίσκεψιν. Να προσπαθήσουν να επικοινωνήσουν με τον περί το Ηράκλειον στρατόν μας, Ελληνικόν και Αγγλικόν και να τον συντρέξουν, λαμβάνοντες εντολάς από τους Αξιωματικούς. Να επιζητούν κύκλωσιν των αλεξιπτωτιστών, τα πλευρά και τα νώτα των. Πρόκειται δηλαδή περί κλεφτοπολέμου. Οι πλείστοι ύστερον επέστρεψαν με γερμανικά λάφυρα: όπλα, αλεξίπτωτα και άλλα αντικείμενα…ª».

ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ2

Ο Αντώνιος Λάμπρου Μαντακάκης ή Λαμπραντώνης, γεννήθηκε στο χωριό Διαβαϊδέ Ηρακλείου το 1856. Σαν μαθεύτηκε στο Διαβαϊδέ πως πέφτουν οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές να καταλάβουν το Ηράκλειο, έκπληκτοι οι Διαβαδιανοί είδαν το γέρο Λαμπραντώνη να κατεβαίνει από το «Μετόχι» που ήταν το σπίτι του προς την πλατεία του χωριού, κρατώντας έναν μπαλτά στον ώμο του.

-Πού πηγαίνεις; του φώναξαν οι χωριανοί που βρέθηκαν στην πλατεία.

-Πάω στη Χώρα γιατί ήμαθα ότι πέφτουνε γερμανοί.

Με μοναδικό όπλο έναν μπαλτά. Ένα μικρό αλλά κοφτερό εργαλείο για το κλάδεμα των ελαιοδένδρων. Ο Λαμπραντώνης το 1941 ήταν 85 ετών.

Είδαν κι έπαθαν οι κόρες του Μαρία (Δηλαβεράκη), Καδιανή (Δρακάκη) και Αικατερίνη (Μακράκη) να τον σταματήσουν.

Το πάθος και η ορμή της λευτεριάς, δεν εμπόδισε τους Κρητικούς να στραφούν εναντίον των αλεξιπτωτιστών, ακόμη κι αν δεν είχαν όπλα. Ο δεκαεφτάχρονος Γιάννης Μαυραντωνάκης, περιγράφει πως οι χωριανοί του Καστελλιανοί και ο ίδιος, ανέβηκαν σε ένα φορτηγό, άοπλοι, με προορισμό την Ανώπολη, εκεί που έπεφταν οι εχθροί: ´«Εγώ τον Οκτώβριο του 1940 που κηρρύσεται ο πόλεμος με την Ιταλία, είμαι μαθητής στην Ε΄ Γυμνασίου και είμαι δεκαεφτά χρονών. Εδώ, στο Γυμνάσιο του Καστελλίου με Γυμνασιάρχη τον Τζοβενή.

Έργο Αλέξανδρου Δρουδάκη. Ο Μαρινοστρατής με την κατσούνα του, εξουδετερώνει έναν Γερμανό αλεξιπτωτιστή στον κάμπο του Αλικιανού

Τον Μάιο του 1941 ξεκίνησε η μεγάλη μάχη της Κρήτης. Η είδηση έφτασε στο Καστέλλι. Είμαστε στο Μεϊντάνι. Έρχεται ο Πρόεδρος ο Ξηρούχης και μας λέει:

-Ήντα κάθεστε μωρέ επαέ και κάνετε και δε πάτε να πολεμήσετε;

Και φύγαμε να πάμε να πολεμήσομε. Ένα αυτοκίνητο, του Καργιαντούλη το φορτηγό, εγέμισε Καστελλιανούς και επήγαμε στην Ανώπολη. Εκείνους που θυμούμαι είναι ο Γιώργος ο Πολεμαρχάκης, ο Κίμωνας, ο Έλληνας ο Αντώνης από την Πολυθέα, ετραυματίστηκε κιόλας αυτός. Είμαστε πολλοί. Θυμούμαι ότι κρεμόμαστε απ’έξω από την καρότσα του αυτοκινήτου. Άοπλοι. Θυμούμαι και το Γιώργη του παπά Νικόλη. Ήρθε μαζί μας στη μάχη. Και ο Μιχάλης ο Σταυρακάκης ο ανάπηρος. Όταν βρεθήκαμε μπροστά στο Λοχαγό τον Καλίνο, εμένα μ’έγραψε στο λόχο. Τον Μιχάλη δεν τον έγραψε. Κρατούσε το δεκανίκι. Στενοχωρήθηκε ο Μιχάλης. Ήτανε πατριώτης…».

Οι αλεξιπτωτιστές ρίχτηκαν σε τρεις νομούς της Κρήτης. Στα Χανιά ο πρώτος αλεξιπτωτιστής έπεσε τα ξημερώματα της 20ης Μαΐου 1941. Στο Ρέθυμνο στις δύο και μισή το μεσημέρι και στον νομό Ηρακλείου, ο πρώτος αλεξιπτωτιστής πέφτει ακριβώς στις τέσσερις παρά είκοσι το απόγευμα. Ο στόχος των επιδρομέων ήταν τα αεροδρόμια του Μάλεμε, της Πηγής Ρεθύμνου, του Ηρακλείου, καθώς και τα λιμάνια της Κρήτης. Πριν την πτώση των αλεξιπτωτιστών, είχαν προηγηθεί βομβαρδισμοί μεγάλης έντασης και διάρκειας, για να προετοιμαστεί η επιχείρηση.

του Γιώργου Καλογεράκη*

Ο Κρητικός, αδιαφορώντας για όλα τα σκληρά πιθανά μελλούμενα, πολέμησε ηρωικά ίσως και απερίσκεπτα, αλλά πάντα τίμια μπρος στις μεγάλες παραδόσεις του. Ήταν άοπλος, ανεφοδίαστος, αβοήθητος, χωρίς επιμελητεία, χωρίς ελπίδα. Κι όμως πολέμησε δέκα ολόκληρες μέρες με καρτερία αφάνταστη και με πείσμα απίστευτο.

Το ίδιο έκαναν και οι σύμμαχοι Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί και Άγγλοι. Όλοι ήταν γενναία παλικάρια. Κανείς δεν υστέρησε στον αγώνα. Η μάχη θα είχε άλλη τροπή, αν οι Κρητικοί ήταν οπλισμένοι. Γιατί τα όπλα από τις στρατιωτικές αποθήκες του νησιού είχαν μεταφερθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα στη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Ας είχαν ένα όπλο!  ψέλλιζαν διαρκώς τα χείλη τους.

Ο ιστορικός Γιάννης Μουρέλλος γράφει: ´« …τραγικές σκηνές ήσαν για τους Κρητικούς οι στιγμές που αγωνιζόντανε να’βρουν ένα τουφέκι!  Μόνο οι μη Κρητικοί μπόρεσαν να καταλάβουν τι αξίζει το τουφέκι στα χέρια του Κρητικού και πόσο πολλαπλασιάζεται η αξία του, σαν το μεταχειρίζεται για να υπερασπίζεται την ελευθερία του…».

Οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να δεχτούν αυτό που έβλεπαν τα μάτια τους. Άντρες γυναίκες και παιδιά, νέοι και γέροι, όλοι να τους πολεμούν. Ο ίδιος ο Στούντεντ χαρακτήρισε τους Κρήτες μαχητές στο βιβλίο του ως ´οπλισμένους καταδίκους φυλακών, ληστές και κλέφτες». Τους Κρητικούς που υπεράσπιζαν τη γη τους, τα σπίτια και τις περιουσίες, τους ναούς και τα νεκροταφεία, τα παιδιά τις γυναίκες και τους ηλικιωμένους γονείς, ο εγκληματίας Στούντεντ έβλεπε ως οπλισμένους καταδίκους φυλακών, ληστές και κλέφτες. Δεν αναρωτήθηκε άραγε πόσους κατάδικους κλέφτες και ληστές έχει η Κρήτη;  Οι χιλιάδες που πολεμούσαν τον «ανίκητο» στρατό του, όλοι ήταν κλέφτες κατάδικοι και ληστές;

Την 1η Ιουνίου 1941, οι Γερμανοί κατέλαβαν τελικά την Κρήτη. Οι απώλειες των στρατιωτών τους ήταν τρομαχτικές. Ο Στούντεντ και οι αξιωματούχοι του, αποφασίζουν να επιβάλουν τις ναζιστικός και φασιστικές βαρβαρότητες που ακολούθησαν. Εκτελέσεις, λεηλασία και πυρπόληση χωριών της Κρήτης. Τριάντα ομαδικές εκτελέσεις με εκατοντάδες νεκρούς και πυρπόληση πέντε χωριών. Κάντανος, Σκηνές και Αγυιά στον νομό Χανίων, Αστέρι και Άδελε στον νομό Ρεθύμνου.

Για να δικαιολογήσουν τα ανοσιουργήματά τους, (σοβαρά εγκλήματα πολέμου), έπλασαν τον μύθο του κακοποιημένου νεκρού στρατιώτη τους. Ισχυρίστηκαν ότι οι νεκροί αλεξιπτωτιστές κακοποιήθηκαν από τους Κρητικούς. Ένα εφεύρημα του Γκαίμπελς, υπουργού προπαγάνδας του Χίτλερ. Τύπωσαν ανακοινώσεις και τις σκόρπισαν με αεροπλάνα σε όλη την Κρήτη. Η ανακοίνωση έλεγε:

«ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Επληροφορήθην ότι Γερμανοί στρατιώται, οι οποίοι περιθήλθαν εις χείρας του εχθρού, εκακοποιήθησαν κατά τον αισχρότερον και απανθρωπότερον τρόπον. Ως εκ τούτου εξεδόθη η κάτωθι διαταγή προς αντεκδίκησιν:

1ον) Όποιος διαπράττει προς Γερμανούς αιχμαλώτους αντιθέτως προς το Διεθνές Δίκαιον, θα τιμωρηθή αμειλίκτως και κατά τον ίδιον τρόπον, είτε άνδρας είτε γυναίκα.

2ον) Εάν γίνονται τοιαύτα κακουργήματα πλησίον εις χωριά θα τα κατακαύσωμεν και οι κάτοικοι θα αναλάβουν υπ’ευθύνην των όλας τας συνεπείας.

3ον) Περί τούτων θα επιφυλαχθούν εις αυτούς και άλλα αυστηρότερα μέτρα αναταμοιβής.

Η ΑΝΩΤΑΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΟΥ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ».

Σήμερα, στα γερμανικά αρχεία, στις ιδιωτικές συλλογές, στα βιβλία, στα μουσεία φωτογραφιών, στα χέρια ιδιωτών, βρίσκονται χιλιάδες φωτογραφίες από τη Μάχη της Κρήτης. Στα τόσα χρόνια των ερευνών μας, δεν έχουμε συναντήσει καμιά φωτογραφία κακοποιημένου Γερμανού αλεξιπτωτιστή… Οι παραδόσεις και ο πολιτισμός της Κρήτης, αντιμετωπίζουν με σεβασμό τους νεκρούς από τα αρχαία χρόνια ως σήμερα. Αν υπήρχε έστω και μία φωτογραφία κακοποίησης νεκρού, οι Γερμανοί θα την είχαν δημοσιεύσει, θα την είχαν κάνει σημαία τους αυτά τα ογδόντα χρόνια που έχουν περάσει από τη Μάχη της Κρήτης ως σήμερα. Τα εγκλήματά τους επομένως δεν δικαιολογούνται. Στην ανακοίνωσή τους επικαλούνται το Διεθνές Δίκαιο, ένα Δίκαιο που οι ίδιοι από την πρώτη ημέρα της επιχείρησης “Ερμής”, δεν το τήρησαν.

 

Για να κατανοήσουμε τις ειδήσεις που έδιδαν για τη Μάχη της Κρήτης στα μέσα ενημέρωσης οι Γερμανοί, θα παρακολουθήσουμε αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Γκαίμπελς, υπουργού προπαγάνδας του Χίτλερ. Οι πολεμικές ειδήσεις γράφονταν από αξιωματικούς της ομάδας του και επηρεάζονταν από την δική του αντίληψη για τα γεγονότα. Οι αναφορές του Γκαίμπελς από 21 Μαΐου ως 3 Ιουνίου 1941 στο ημερολόγιό του, είναι:

«21 Μαΐου 1941 (Τετάρτη) Χθες: Επιτιθέμεθα κατά της Κρήτης με αερομεταφερόμενα τμήματα. Ένα επικίνδυνο εγχείρημα. Έχει όμως προετοιμαστεί ως την τελευταία λεπτομέρεια.

22 Μαΐου 1941 (Πέμπτη) Χθες: Η Αγγλική προπαγάνδα διατείνεται ότι κρατούν την Κρήτη στέρεα στα χέρια τους. Αλλά αυτά τα λέει η προπαγάνδα. Η πραγματικότητα είναι ότι προσγειώσαμε εκεί τέσσερα συντάγματα που απέδωσαν λαμπρά ως τα τώρα, και δεν τίθεται ζήτημα αποτυχίας να εδραιωθούμε. Η υπόθεση έχει μετεξελιχθεί σε ζήτημα γοήτρου για αμφότερες τις πλευρές. Ο τύπος των Ηνωμένων Πολιτειών υποστηρίζει ότι, εάν η εισβολή στην Κρήτη επιτύχει, τότε μια ανάλογη κατά της Βρετανίας θα είναι δυνατή. Δεν έχουμε ακόμη ανακοινώσει τίποτα. Ο Φύρερ αποφάσισε να περιμένει, καθώς η επιτυχία δεν έχει ακόμη εξασφαλιστεί. Αντιδρούμε μόνο στις εξωτερικές επιθέσεις, ιδιαίτερα εναντίον της ψευδούς δήλωσης του Τσώρτσιλ ότι οι άνθρωποί μας ενδύθηκαν νεοζηλανδικές στολές.

23 Μαΐου 1941 (Παρασκευή) Χθες: Σκληρός αγώνας για την Κρήτη. Φαίνεται ότι έχουμε κερδίσει ένα στέρεο προγεφύρωμα. Παρ’ όλες τις αγγλικές αντεπιθέσεις, κρατάμε το έδαφός μας και προοδεύουμε συνεχώς. Δεν σταθήκαμε τυχεροί στη θάλασσα. Εξακολουθούμε να μη λέμε κουβέντα για την υπόθεση της Κρήτης. Δεν έχουμε την πρόθεση να την μετατρέψουμε σε ζήτημα κύρους σε καμία περίπτωση. Η Κρήτη είναι το αντικείμενο συζήτησης όλου του κόσμου. Αλλά αδυνατούμε να δημοσιοποιήσουμε οτιδήποτε ακόμη. Ο Τσώρτσιλ το μετατρέπει σε ζήτημα κύρους. Αυτό είναι βλακώδες και μη συνετό, ως ένα βαθμό. Εν τω μεταξύ, οι λονδρέζικες εφημερίδες κραυγάζουν: “Θα υπερασπίσουμε την Κρήτη ως την τελευταία πνοή”. Καλά, θα δούμε τι βρίσκεται πίσω από αυτό. Ένα εξαιρετικό μαγιάτικο απόγευμα. Τι όμορφος κόσμος! Αλλά οι άνθρωποι, τι αχρείοι που είναι! Εν τούτοις πρέπει να βρεις κάποιον τρόπο να τους διευθετήσεις κι αυτούς.

24 Μαΐου 1941 (Σάββατο) Χθες: Η κατάσταση στην Κρήτη έχει ήδη βελτιωθεί κατά πολύ. Οι Εγγλέζοι αναγκάστηκαν να αποσύρουν τις μοίρες των καταδιωκτικών τους. Βομβαρδίζουμε τα αεροδρόμιά τους ακατάπαυστα. Έχουμε τώρα 15.000 άνδρες εκεί κάτω, ορισμένους με βαρύ οπλισμό. Σκληρός αγώνας. Μια από τις νηοπομπές μας κτυπήθηκε άσκημα. Η Λουφτβάφφε μας βύθισε τέσσερα από τα καταδρομικά τους. Η υπόθεση εξελίσσεται σε ένα ναυτικό νεκροταφείο για τους Εγγλέζους, ακριβώς όπως στο Νάρβικ. Πιστεύω, για τον λόγο αυτό, ότι σύντομα θα αποσυρθούν.

25 Μαΐου 1941 (Κυριακή) Χθες: Η προσοχή του κοινού βρίσκεται εστιασμένη στην Κρήτη. Οι ειδήσεις βγαίνουν με το σταγονόμετρο, τόσο από την πλευρά μας όσο και από τους Εγγλέζους. Σε ό,τι μας αφορά, τα πράγματα εξελίσσονται σύμφωνα με το σχέδιο. Αλλά δεν μπορούμε να δημοσιοποιήσουμε τίποτα, καθώς η επιτυχία δεν έχει εξασφαλιστεί ακόμη εκατό τοις εκατό. Από την πλευρά του Λονδίνου, βαθύτατη απαισιοδοξία. Αφ’ ης στιγμής αποσύρθηκε η βρετανική αεροπορία, απώλεσαν κάθε ελπίδα. Η χορωδία άρχισε να ψέλνει και στις ΗΠΑ. Η Μόσχα εκφράζει τον θαυμασμό της για την αποκοτιά της εφόδου φίλη στ’ αλήθεια! Τώρα, επιτέλους, θέτουμε τον μηχανισμό της προπαγάνδας μας σε κίνηση.

27 Μαΐου 1941 (Τρίτη) Χθες: Η μάχη για την Κρήτη συνεχίζεται. Προσγειώσαμε κι άλλες ενισχύσεις. Ο Έλληνας Βασιλιάς πέταξε στο Κάιρο, αφήνοντας πίσω του μια πομπώδη διακήρυξη, που την κάνουμε κομματάκια μεθοδικά. Η συμπεριφορά των Εγγλέζων απέναντι στους αλεξιπτωτιστές μας στην Κρήτη είναι σκανδαλώδης. Αλλά δεν επιτρέπω να δημοσιοποιηθεί, φοβούμενος μήπως ταραχθεί η κοινή μας γνώμη. Γενικός κανόνας: Οι Εγγλέζοι δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δειλοί, γιατί με αυτόν τον τρόπο καθιστούμε αφερέγγυα τη γενναιότητα των δικών μας ανθρώπων.

29 Μαΐου 1941 (Πέμπτη) Χθες: Τα πράγματα εξελίσσονται ευνοϊκά στην Κρήτη. Τα Χανιά έπεσαν στα χέρια μας. Οι βρετανικές αναφορές είναι σκέτη μαυρίλα.

30 Μαΐου 1941 (Παρασκευή) Χθες: Η προέλαση προχωρεί στην Κρήτη. Οι Εγγλέζοι αποσύρθηκαν περαιτέρω σε ενδότερες θέσεις. Ουδείς σοβαρός κίνδυνος επί του παρόντος. Παρακολουθώ νέο κινηματογραφικό υλικό από την Κρήτη: πολύ καλό και σε ορισμένες περιπτώσεις ασυνήθιστα δραματικό. Μόνο μέρος του μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε δημόσια προβολή, γιατί περιέχει πολλά στρατιωτικά μυστικά.

31 Μαΐου 1941 (Σάββατο) Χθες: Η θέση της Αγγλίας στην Κρήτη είναι απελπιστική. Η αντίστασή τους κατέρρευσε. Φυγή! Οι υπόλοιπες δυνάμεις μας ήρθαν σε επαφή με τους αλεξιπτωτιστές στο Ρέθυμνο. Το Ηράκλειο βρίσκεται πλέον τελείως στα χέρια μας. Η πτώση της νήσου δεν πρέπει να αργήσει. Η προπαγάνδα μας λειτουργεί στο φουλ. Επικεντρωνόμαστε στον Τσώρτσιλ που είχε πει ότι θα υπερασπίσει τη νήσο μέχρι της τελευταίας ρανίδας. Δεν του χαριζόμαστε πουθενά. Οι Εγγλέζοι είναι ένοχοι φρικτών ωμοτήτων εις βάρος των αιχμαλωτισμένων ανδρών μας. Ανακοινώνουμε τη δριμύτερη δυνατή αντεκδίκηση.

3 Ιουνίου 1941 (Τρίτη) Χθες: Τι όμορφη ημέρα: Η Κρήτη εκκαθαρίστηκε τελείως από τον εχθρό. Ένδοξα νέα. Τα ανακοινώνουμε τελετουργικά από το ραδιόφωνο. Προκαλούν βαθιά εντύπωση. Οι Εγγλέζοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα εκτός από το να λένε ηλίθιες αερολογίες. Χίλιες υπεκφυγές και δικαιολογίες. Δεν τους λυπόμαστε. Ο Τύπος και το ραδιόφωνο τους σφυροκοπούν χωρίς οίκτο. Γράφω ένα κοφτερό κύριο άρθρο, “Ο δοξασμός της υποχώρησης”, πρώτο πράγμα! Τι ωραία ημέρα! Τι μεγαλειώδεις νίκες! Είναι κανείς απόλυτα ευτυχισμένος και χαίρεται που ζει.

* Ο Γιώργος Α. Καλογεράκης είναι Δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού.