Η πινακίδα που τοποθέτησε ο βάρβαρος κατοχικός στρατός στις 3 Ιουνίου 1941 στην Κάντανο
Η πινακίδα που τοποθέτησε ο βάρβαρος κατοχικός στρατός στις 3 Ιουνίου 1941 στην Κάντανο
Η πινακίδα που τοποθέτησε ο βάρβαρος κατοχικός στρατός στις 3 Ιουνίου 1941 στην Κάντανο γράφει: ΩΣ ΑΝΤΙΠΟΙΝΟΝ ΤΩΝ ΑΠΩ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΙΣΘΕΝ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΕΝΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΟΤΩΝ ΚΑΤΕΣΤΡΑΦΗ Η ΚΑΝΔΑΝΟΣ.

Η λέξη αντίποινα προέρχεται από την αρχαία Ελληνική γραμματεία και ερμηνεύεται στα ελληνικά λεξικά ως εξής: αντίποινα = ενέργεια

ή ενέργειες που γίνονται εναντίον άλλων και αποσκοπούν στην τιμωρία τους ή γίνονται για λόγους εκδίκησης.

Όταν την 1η Ιουνίου 1941 η Κρήτη πέρασε στα χέρια του βάρβαρου γερμανικού στρατού, η παραπάνω λέξη χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει φρικιαστικά εγκλήματα κατά των Κρητικών αλλά και της ανθρωπότητας, εγκλήματα Γερμανών αξιωματούχων προσηλωμένων στις ιδέες του φασιστικού και ναζιστικού δόγματος της συλλογικής ευθύνης.

Με τη λέξη αντίποινα, χιλιάδες Κρητικοί, (άντρες γυναίκες και παιδιά), στήθηκαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα, δεκάδες χωριά της Κρήτης πυρπολήθηκαν αφού λεηλατήθηκαν από άντρες του τακτικού γερμανικού στρατού, εκατοντάδες πατριώτες οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης του Γ΄ Ράιχ.

Η επίκληση της λέξης αντίποινα από τους Γερμανούς αξιωματούχους είναι εγκληματική, για έναν απλό λόγο. Γιατί και οι πέντε Διοικητές του Φρουρίου Κρήτης (1941-1945) Στούντεντ, Αντρέ, Μπρώυερ, Μίλερ και Μπέντακ, γνώριζαν ότι οι διαταγές τους παράβαιναν το δίκαιο του πολέμου,  γνώριζαν ότι ένας λαός οφείλει να υπερασπιστεί τα πατρογονικά του εδάφη με κάθε κόστος, γνώριζαν ότι οι εκτελέσεις, πυρπολήσεις και εγκλεισμοί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν δική τους απόφαση και ευθύνη.

Η λέξη αντίποινα, «δικαιολογούσε;» στην αισχρή συνείδησή τους τις αποφάσεις που έπαιρναν.  Για πληρέστερη αντίληψη των γερμανικών εγκλημάτων, παραθέτουμε τέσσερα γεγονότα από τα δεκάδες της κατοχικής ιστορίας της Κρήτης, που βαφτίστηκαν αντίποινα από τους στρατιωτικούς εκπροσώπους του φασισμού.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΝΤΑΝΟΥ

Ο Αντισυνταγματάρχης Χαράλαμπος Σειραδάκης (1886-1970), γεννήθηκε στο χωριό Λειβαδάς Σελίνου. Ως Στρατιωτικός Διοικητής Σελίνου, το πρωί της 20ης Μαΐου 1941, πρώτη ημέρα ρίψης των Γερμανών αλεξιπτωτιστών της επιχείρησης «Ερμής»,  εξέδωσε διαταγή γενικής επιστράτευσης των κατοίκων της επαρχίας. Οι συντοπίτες του, άντρες γυναίκες και παιδιά, αντιστάθηκαν και πολέμησαν για τη λευτεριά της Κρήτης από τις 21 ως τις 29 Μαΐου, στην ευρύτερη περιοχή της Καντάνου.

Οι Γερμανοί χρησιμοποιώντας το επιχείρημα των αντιποίνων, κατέστρεψαν την Κάντανο, ισοπεδώνοντας όλα τα σπίτια και εκτελώντας δεκάδες κατοίκους, την Τρίτη 3 Ιουνίου 1941. Την πυρπόληση της Καντάνου και τις εκτελέσεις, δικαιολόγησαν ότι τις έπραξαν επειδή οι στρατιώτες τους χτυπήθηκαν από άτακτους πολίτες που δεν είχαν το δικαίωμα να πολεμούν τακτικό στρατό.

Αυτό δεν ήταν αλήθεια. Ο στρατιωτικός Διοικητής Χαράλαμπος Σειραδάκης είχε κάθε δικαίωμα και προχώρησε σε επιστράτευση. Η άμυνα των κατοίκων ακολούθησε όλους τους κανόνες του πολέμου. Οι Γερμανοί το γνώριζαν από την πρώτη στιγμή. Διέπραξαν όμως το έγκλημα με διαταγή του Διοικητή του Φρουρίου Κρήτης Αντιπτεράρχου

Στούντεντ. Η διαταγή επιστράτευσης του Χαράλαμπου Σειραδάκη ανέφερε:

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ Δ/ΣΙΣ ΣΕΛΙΝΟΥ να διαβιβασθή προς τους προέδρους κοινοτήτων

Αριθμ. πρωτ. 2 τηλεφωνικώς μερίμνη της Υ/διοικήσεως Χωρ/κής Σελίνου

δια της Αγροφυλακής και δι’αγγελιαφόρων

Εν ονόματι του νόμου και του Βασιλέως. Εμείς ο Στρατιωτικός Διοικητής Σελίνου εν συνεχεία και της υπ. αριθ. 1 επειγούσης διαταγής μου και εις εκτέλεσιν της υπ. αριθμόν 4 ΑΠ.Δ/γής της 1ης Στρατ. Διοικήσεως Χανίων εκδοθείσης συνεπεία της υπ. αριθμ. 21 ΑΠ Δ/γής Υπουργείου Στρατιωτικών «περί στρατολογίας Πολιτοφυλάκων» και κατόπιν της επιθέσεως του εχθρού προς κατάληψιν της Κρήτης.

Κηρύσσομεν την Επαρχίαν Σελίνου εις κατάστασιν πολιορκίας

Επιστρατεύομεν :

α) Άπαντας τους κ.κ. Αξιωματικούς και Ανθυπασπιστάς παντός βαθμού και όπλου και ηλικίας, τους ευρισκομένους σήμερον εις την Επαρχίαν Σελίνου.

β) Άπαντας τους κατοίκους της Επαρχίας Σελίνου τους δυναμένους να φέρωσιν όπλα.

γ) Άπαντας οι ανωτέρω δέον να ευρίσκωνται εις την Κάνδανον, πρωτεύουσαν της Επαρχίας Σελίνου με τον οπλισμόν των παντός είδους τουφέκια και φυσίγγια και τεσσάρων ημερών τροφάς, το βραδύτερον μέχρι της δύσεως του ηλίου της σήμερον -20 Μαΐου 1941 –  άλλως θέλουσιν υποστή τας συνεπείας του Στρατιωτικού Νόμου εν καιρώ πολέμου.

Κάνδανος τη 20η Μαΐου 1941, ώρα 8η πρωινή

Ο Στρατιωτικός Διοικητής Σελίνου

Χαράλαμπος Σειραδάκης Αντ/ρχης

Για το έγκλημα της Καντάνου που αποδόθηκε σε αντίποινα, ο Αντ/ρχος Στούντεντ δεν δικάστηκε ποτέ ως εγκληματίας πολέμου. Ο ήρωας Σειραδάκης, έμαθε τον Σεπτέμβριο του 1943 στη Μέση Ανατολή που βρισκόταν την καταστροφή του χωριού του Λειβαδάς, (μαζί με τα χωριά Κουστογέρακο και Μονή) και την εκτέλεση της κόρης του Μαίρης από τα κατοχικά στρατεύματα. Κι αυτή η καταστροφή των τριών χωριών του Σελίνου αποδόθηκε από τον βάρβαρο κατακτητή με τον όρο των αντιποίνων.

 

ΚΑΛΗ ΣΥΚΙΑ – ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

Η Ευαγγελία Γρυντάκη από το χωριό Καλή Συκιά Ρεθύμνου

Η Μάχη στα Τσιλίβδικα, μια ορεινή τοποθεσία – οροπέδιο μεταξύ των χωριών Καλή Συκιά Ρεθύμνου και Καλλικράτης Χανίων στις 4 Οκτωβρίου 1943 μεταξύ ομάδας Γερμανοϊταλών και της ομάδας του Καπετάν Μανόλη Μπαντουβά και ανδρών της κρητικής αντίστασης των Οργανώσεων Ρεθύμνης και Χανίων, ήταν η αφορμή της καταστροφής των παραπάνω χωριών, καθώς και της εκτέλεσης μέρους των κατοίκων τους.

Αφού περιπλανήθηκε από τα μέσα Σεπτεμβρίου ως αρχές Οκτωβρίου ο Καπετάν Μανόλης Μπαντουβά με τους άντρες του, στις 3 Οκτωβρίου 1943 κατέληξαν στο οροπέδιο Τσιλίβδικα.

Στην τελευταία επαφή των Βρετανών αξιωματικών Συνδέσμων με το Συμμαχικό Στρατηγείο, αποφασίστηκε να σταλεί πλωτό μέσον για τη διαφυγή των ανταρτών από την παραλία του Ροδάκινου.

Οι αντάρτες διανυκτέρευσαν στα Τσιλίβδικα. Η πορεία τους έγινε γνωστή από κάτοικο του χωριού Σελλιά, προδόθηκε στους κατακτητές και το επόμενο πρωινό, 4 Οκτωβρίου 1943, ομάδα 17 Γερμανοϊταλών έφτασε στο οροπέδιο.

Οι άντρες του Καπετάν Μανόλη Μπαντουβά είχαν ενισχυθεί και από αντάρτες των νομών Χανίων και Ρεθύμνου. Αντάρτες από τον Καλλικράτη, το Ροδάκινο, την Ασή Γωνιά, του Φωτεινού, το Βιλανδρέδο, τη Σκαλωτή, από το Μουρί Αποκορώνου, από Μαρουλού, Αρολίθι, Εμπρόσνερο.

Στις 4 Οκτωβρίου 1943, δόθηκε σκληρή μάχη με τους Γερμανοϊταλούς. Όλοι οι εχθροί εξουδετερώθηκαν, εκτός από έναν που κατάφερε να διαφύγει. Ο Γερμανός ενημέρωσε τους ανωτέρους του. Μετά την ενημέρωση και ενώ οι Γερμανοί γνώριζαν, γερμανικός λόχος από 250 στρατιώτες, αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, έφτασαν το πρωινό την 6η Οκτωβρίου 1943 στην Καλή Συκιά. Το γερμανικό τάγμα ακολουθούσε ομάδα είκοσι εφτά (27) δοσίλογων του Σούμπερτ. Τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν τραγικά. Οι άντρες του χωριού τους αντιλήφθηκαν και έφυγαν προς τα ορεινά.

Οι βάρβαροι άρχισαν να πυρπολούν τα σπίτια.  Στις φλόγες των σπιτιών έριξαν γυναίκες του χωριού. Στα πυρπολημένα σπίτια βρήκαν τραγικό θάνατο  η Ελένη Νικητάκη, η κόρη της Μαρία Νικητάκη, η Μαλαματένια Πετράκη, η Ευαγγελία Γρυντάκη (έγκυος 8 μηνών), η Ευαγγελία Σταυγιανουδάκη,  η Ευαγγελία Φρονιμάκη, η Ζαμπία Γιανναδάκη, η Μαρία Γρυντάκη, η Φωτεινή Δαμουλάκη, η Σταυρούλα Ζουμπεράκη,  η Αργυρώ Κωστάκη.  Στους δρόμους του χωριού εκτελέστηκε  η Χρυσή Καλαφάτη. Οι περισσότερες από τις γυναίκες που κάηκαν ζωντανές, ήταν ηλικιωμένες. Οι Γερμανοί συνέχισαν την πορεία τους και έφτασαν στο χωριό Καλλικράτης.

Καλλικράτης Χανίων. Πυρπολημένο και κατεστραμμένο σπίτι
Από αριστερά οι αδελφές Ιωάννα, Ελευθερία και Ελένη Λουφαρδάκη. Η Ιωάννα και η Ελευθερία εκτελέστηκαν από έναν Γερμανό αλεξιπτωτιστή στις 24 Μαΐου 1941. Ο Γερμανός στη συνέχεια ακούμπησε το όπλο του στο στήθος του τρίχρονου παιδιού της Ελευθερίας Μανόλη. Χωρίς λόγο, πάτησε τη σκανδάλη, μοιράζοντας στα δύο το σώμα του μικρού Μανόλη. Η άλλη αδερφή Ελένη, έζησε την εκτέλεση των αδελφών της Ιωάννας και Ελευθερίας, του ανιψιού της Μανόλη καθώς και της μητέρας της Αγγελικής. Δεν άντεξε και πέθανε από τη λύπη της, τέσσερις εβδομάδες μετά το γεγονός.

Από τις 8 ως τις 11 Οκτωβρίου 1943, διαπράχθηκε ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα του Γ΄ Ράιχ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Τακτικός στρατός της ναζιστικής Γερμανίας με δωσίλογους συνεργάτες του, δολοφόνησε άνανδρα με βάση ένα καλά οργανωμένο σχέδιο 31 άμαχους πολίτες, μεταξύ τους και δέκα γυναίκες. Οι περισσότερες ήταν ηλικιωμένες. Τη Ζαμπία Παπαδόσηφου Μανουσέλη όταν αντιστάθηκε βλέποντάς τους να της λεηλατούν το σπίτι.

Την Πολάκη Ελένη, την Πολάκη Αικατερίνη και την Τσιβολεδάκη Ευαγγελία έκαψαν ζωντανές μέσα στα σπίτια τους. Την Τσιβολεδάκη Αθηνά σκότωσαν στις παρυφές του χωριού. Τη Γιαννακάκη Αικατερίνη σκότωσαν στο νεκροταφείο του χωριού. Τη Φανιά Βλαχάκη Κουργελάκη σκότωσαν στην τοποθεσία στου Σαπουνά. Την Ξανθίππη Καντήρου τη Γανταδάκη Αγγελική και τη Μαρία Χαιρέτη σκότωσαν σε ένα χοιρόκουμο τον οποίο στη συνέχεια γκρέμισαν.

Παράλληλα ο γερμανικός στρατός κατοχής λεηλάτησε τις κατοικίες, αφαιρώντας γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, έργα υφαντικής και πολύτιμα αντικείμενα. Στη συνέχεια πυρπόλησε το σύνολο των κατοικιών, κηρύσσοντας ταυτόχρονα την περιοχή νεκρή ζώνη. Όλες τις μέρες της καταστροφής, καθυβρίστηκε το θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων, αφού άνδρες του τακτικού γερμανικού και «χριστιανικού» στρατού, άρπαξαν τα ιερά σκεύη και άμφια του ναού της Παναγίας, βεβήλωσαν και κατέκαψαν τις ιερές εικόνες, συνέλαβαν και βασάνισαν τον ιερέα του χωριού παπά Σήφη Παπαδόσηφο.

Ο Καλλικράτης βυθίστηκε στο πένθος. Η ναζιστική κτηνωδία σφράγισε ανεξίτηλα τον τόπο και τη ζωή όσων επέζησαν. Κι εδώ ο όρος αντίποινα συνδέθηκε με τα εγκλήματα της Καλής Συκιάς και του Καλλικράτη. Όμως οι γερμανοί γνώριζαν για τη μάχη στα Τσιλίβδικα. Γνώριζαν ότι ο άμαχος πληθυσμός δεν είχε καμιά ανάμειξη.

Από αριστερά οι αδελφές Ιωάννα, Ελευθερία και Ελένη Λουφαρδάκη
Δύο ημέρες μετά την κατάληψη της Κρήτης, η λέξη αντίποινα χρησιμοποιείται στην πινακίδ­α της καταστροφής. Ο φασιστικός στρατός επιβεβαιώνει την παλλαϊκή αντίσταση των Κρητικών, ανδρών και γυναικών, στη Μάχη της Κρήτης

ΚΑΚΟΠΕΤΡΟΣ ΧΑΝΙΩΝ – ΠΕΝΤΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ

Η επιχείρηση «Ερμής» για την κατάληψη της Κρήτης, ξεκίνησε τα ξημερώματα της 20ης Μαΐου 1941 στον νομό Χανίων. Στην ευρύτερη περιοχή του Κολυμπαρίου, το ίδιο πρωινό άρχισε η ρίψη των αλεξιπτωτιστών. Ο Κλεόμβροτος Κουριδάκης αποφάσισε να μεταφέρει την γυναίκα του Ελευθερία, τον τρίχρονο γιο του Μανόλη, την μητέρα του Ρουμπίνη και την αδελφή του Αικατερίνη από το χωριό του Παθιεκιανά, πολύ κοντά στις επιχειρήσεις, στο σπίτι του πεθερού του Λουφαρδάκη Αντώνη στο χωριό Κακόπετρος Χανίων για να τους προφυλάξει. Το χωριό ήταν ορεινό, μακριά από τις μάχες και πίστευε ότι εκεί οι δικοί του θα είναι ασφαλείς. Ο ίδιος επέστρεψε πίσω και πήρε μέρος στη Μάχη της Κρήτης. Όμως η μοίρα, πολλές φορές, άλλα σχεδιάζει. Πρωταγωνιστής σ’αυτήν την τραγωδία ο Κλεόμβροτος Κουριδάκης.

Στις 23 Μαΐου 1941, τέταρτη ημέρα της Μάχης της Κρήτης, λίγο πριν το μεσημέρι, ομάδα 20 γερμανών αλεξιπτωτιστών κατευθύνεται προς  Κάντανο – Παλαιόχωρα. Στη θέση Αγριμοκεφάλα – Στροφές του Κακοπέτρου, εξοντώνεται από τους κατοίκους της περιοχής. Σώζεται μόνο ένας. Στις 11  η ώρα, άλλη ομάδα 22 αλεξιπτωτιστών, (2η διμοιρία 10ου Τάγματος Σκαπανέων με επικεφαλής τον Ανθυπολοχαγό  Χέλλερ), δίδουν μάχη στο χωριό Φλώρια, ένα χωριό που βρίσκεται μετά τον Κακόπετρο. Εξοντώνονται οι 16 και συλλαμβάνονται 6 αιχμάλωτοι.

Την πέμπτη ημέρα της Μάχης της Κρήτης, το Σάββατο 24 Μαΐου 1941, ομάδα γερμανών που δεν είχε πάρει μέρος στις μάχες στα Φλώρια και στην Αγριμοκεφάλα, οπισθοχωρεί προς τις Βουκολιές. Περνώντας από τον κεντρικό δρόμο του Κακοπέτρου, τρεις γερμανοί παραμερίζουν στο σπίτι του Λουφαρδαντώνη που βρίσκονταν κάτω από το δρόμο σε μια κατάφυτη ρεματιά. Χωρίς λόγο και αιτία, την αποφράδα εκείνη ημέρα για τον Κλεόμβροτο, στο σπίτι του Λουφαρδαντώνη οι γερμανοί σκοτώνουν τη γυναίκα του Ελευθερία, τον τρίχρονο γιο του Μανόλη, την μητέρα του Ρουμπίνη, την αδελφή του Αικατερίνη, την πεθερά του Αγγελικώ Λουφαρδάκη και την κουνιάδα του Ιωάννα Λουφαρδάκη. Πέντε γυναίκες και ένα παιδί. Από τους αλεξιπτωτιστές, στρατιώτες του τακτικού γερμανικού στρατού, εκτελέστηκαν χωρίς λόγο και αιτία πέντε γυναίκες και ένα τρίχρονο παιδί.

Άλλη μια γυναίκα που βρέθηκε στο σπίτι του Λουφαρδαντώνη, η Κυριακούλα Μαλανδράκη – Δεσποτάκη και ένα εγγονάκι του Λουφαρδαντώνη, η πεντάχρονη Μαρία, (παιδί της άλλης κόρης του Ελένης Λουφαρδάκη) σώθηκαν μπαίνοντας κάτω από ένα κρεβάτι. Η Κυριακούλα Μαλανδράκη δέχτηκε εφτά σφαίρες στα κάτω άκρα, έχοντας τη μικρή Μαρία στην αγκαλιά της κάτω από το κρεβάτι. Η μητέρα της μικρής Μαρίας Ελένη Λουφαρδάκη, μετά την εκτέλεση των δύο αδελφών και της μητέρας της, λίγο πριν το μνημόσυνο των σαράντα ημερών, πεθαίνει από τη λύπη της.

Οι «γενναίοι» γερμανοί αλεξιπτωτιστές, σκότωσαν τις γυναίκες και το τρίχρονο παιδί, ως αντίποινα για την αντίσταση του ντόπιου πληθυσμού, στην εισβολή κατάκτησης της Κρήτης. Άλλο ένα έγκλημα βαφτίστηκε με τη λέξη αντίποινα.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΔΑΜΑΣΤΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

Διαταγή καταστροφής Ανωγείων του Διοικητή Κρήτης Μίλερ, με ημερομηνία 13 Αυγούστου 1944.
Η Ευαγγελία Γρυντάκη από το χωριό Καλή Συκιά Ρεθύμνου. Έγκυος με εμφανή την εγκυμοσύνη της (ήταν στον όγδοο μήνα), ρίχτηκε από τους Γερμανούς στις φλόγες πυρπολημένου σπιτιού. Ο θάνατός της αποδόθηκε από τους κατακτητές ως αντίποινα για τη μάχη στα Τσιλίβδικα, που έδωσαν οι Κρητικοί αντάρτες με ομάδα 17 Γερμανοϊταλών.

Στις 13 Αυγούστου του 1944 το ιστορικό χωριό των Ανωγείων άρχισε να  παραδίδεται στις φλόγες, τη λεηλασία και την καταστροφή. Οι γερμανοί  κατακτητές, με μια λιτή  διαταγή του Διοικητή του Φρουρίου Κρήτης Μίλερ, αφήνουν στο πέρασμά  τους  από  τ’Ανώγεια στάχτες και ερείπια.

Επί είκοσι και πλέον ημέρες, οι γερμανοί ξέσπασαν στα μητάτα, στις στάνες, στα σύνεργα τυροκομικής, στα  σπίτια και τις περιουσίες των Ανωγειανών.  Τα γυναικόπαιδα είχαν εκδιωχτεί, οι άντρες είχαν καταφύγει στον Ψηλορείτη. Οι ανήμποροι και οι άρρωστοι που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν, κάηκαν ζωντανοί στα σπίτια τους.

Η διαταγή του Μίλερ για την καταστροφή των Ανωγείων, ανέφερε τα εξής:

«ΔΙΑΤΑΓΗ ΤΟΥ  ΓΕΡΜΑΝΟΥ  ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ  ΦΡΟΥΡΑΡΧΟΥ  ΚΡΗΤΗΣ

Επειδή η πόλις των Ανωγείων  είναι κέντρον της Αγγλικής κατασκοπείας εν Κρήτη  και επειδή οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το φόνο του λοχίου φρουράρχου Γενί – Γκαβέ  και της υπ’αυτόν φρουράς και επειδή οι Ανωγειανοί εξετέλεσαν το σαμποτάζ της  Δαμάστας, επειδή εις Ανώγεια ευρίσκουν άσυλον και προστασίαν οι αντάρται των  διαφόρων ομάδων αντιστάσεως και επειδή εκ των Ανωγείων διήλθον και οι  απαγωγείς με τον στρατηγόν Φον Κράιπε χρησιμοποιήσαντες ως σταθμόν  διακομιδής τα Ανώγεια, διατάσσομεν την ισοπέδωσιν τούτων και την εκτέλεσιν  παντός άρρενος Ανωγειανού όστις ήθελεν ευρεθεί εντός του χωρίου και πέριξ αυτού  εις απόστασιν ενός χιλιομέτρου.

Χανιά 13 – 8 – 44

Ο Στρατηγός Διοικητής Φρουρίου Κρήτης

Χ. ΜΙΛΛΕΡ».

Στην παραπάνω διαταγή του Μίλερ στις 13 Αυγούστου 1944, αναφέρεται ότι το σαμποτάζ της Δαμάστας, (8 Αυγούστου 1944), το «εξετέλεσαν» Ανωγειανοί. Ο Μίλερ γνώριζε τις λεπτομέρειες του σαμποτάζ και το «χρέωσε» με την επιβολή αντιποίνων στους Ανωγειανούς. Οχτώ ημέρες μετά, στις 21 Αυγούστου 1944, για τον ίδιο λόγο (σαμποτάζ της Δαμάστας), διατάσσει την ισοπέδωση του χωριού και την εκτέλεση 30 κατοίκων. Έτσι η Δαμάστα ισοπεδώθηκε και τριάντα πατριώτες εκτελέστηκαν, εξυπηρετώντας το φασιστικό αφήγημα των αντιποίνων.

………………………………………..

Το πρόγραμμα MOG, (Μνήμες από την κατοχή στην Ελλάδα), χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να αποτελέσει  μέρος των σχολικών προγραμμάτων των Δημοτικών, των Γυμνασίων και των Λυκείων της χώρας μας.

Ένα από τα εκπαιδευτικά προτεινόμενα σενάρια ονομάζεται «Τα αντίποινα». Οι «οραματιστές» του προγράμματος θεωρούν στις επεξηγήσεις στην ιστοσελίδα τους, ότι τα γερμανικά αντίποινα έχουν λογική(;)  και υπακούουν σε τρεις αρχές. Στην αρχή της ασύμμετρης απάντησης, σύμφωνα με την οποία για κάθε απώλεια των κατοχικών στρατευμάτων, τα θύματα από τον ντόπιο πληθυσμό θα πρέπει να είναι πολλαπλάσια.

Στην αρχή της συλλογικής ευθύνης, επιβολή αντιποίνων γενικής μορφής, δηλαδή, τιμωρείται όλος ο ανδρικός πληθυσμός από τις γύρω περιοχές με μια προκαθορισμένη αναλογία, διότι δεν ενδιαφέρει τους Γερμανούς αξιωματικούς ο εντοπισμός των ενόχων της ενέργειας που διαπράχθηκε. Και τέλος στην άρση της διάκρισης εμπολέμων και αμάχων που την τοποθετούν χρονικά μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943.

Δεν εξηγούν όμως με σαφήνεια την ερμηνεία της λέξης αντίποινα (σύμφωνα με τα λεξικά της Ελληνικής γλώσσας), δεν προσδιορίζουν με ακρίβεια ότι τα αντίποινα δεν συνυπάρχουν με τη λογική, δεν κάνουν αναφορά στις αρχές και τους κανόνες δικαίου διεξαγωγής των πολεμικών επιχειρήσεων.

Δεν τοποθετούν την αρχή της ασύμμετρης απάντησης και της συλλογικής ευθύνης στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που τιμωρούνται αυστηρά. Τέλος, στην άρση της διάκριση εμπολέμων και αμάχων που ολοκληρώνει τη λογική;  του προγράμματος και τοποθετείται μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών τον Σεπτέμβρη του 1943, σκόπιμα αποκρύπτουν την αλήθεια.

Η άρση της διάκρισης μεταξύ εμπολέμων και αμάχων γίνεται από τις πρώτες ημέρες της Μάχης της Κρήτης, όταν Γερμανοί αλεξιπτωτιστές, χωρίς λόγο και αιτία εκτελούν στις 24 Μαΐου 1941 πέντε γυναίκες και ένα τρίχρονο παιδί στο χωριό Κακόπετρος Χανίων. Ποτέ οι κατοχικές δυνάμεις, από την πρώτη ημέρα που έφθασαν στην Κρήτη, (20 Μαΐου 1941), δεν έκαναν διάκριση μεταξύ ανδρών, γυναικών, παιδιών, ηλικιωμένων και αναπήρων.

Αρκεί μια ματιά στους δεκάδες καταλόγους των εκτελεσμένων Κρητικών από τον βάρβαρο κατακτητή, τα χρόνια 1941-1945.

* Ο Γεώργιος Α. Καλογεράκης είναι δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,  διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος.