Όταν ακούμε για τα αίτια του καρκίνου, το μυαλό μας πηγαίνει συνήθως στο κάπνισμα ή την έλλειψη φυσικής άσκησης. Υπάρχουν όμως και ιοί και μικρόβια που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα στον Καρκίνο, το 13% των καρκίνων, ή 2,2 εκατομμύρια περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο, οφείλονται σε ιώσεις ή βακτηριακές λοιμώξεις.
Η λίστα των καρκινογόνων παθογόνων παραγόντων περιλαμβάνει την ηπατίτιδα Β, την ηπατίτιδα C και τους ιούς των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), οι οποίοι προκαλούν καρκίνο των γεννητικών οργάνων, του πρωκτού και του στοματοφάρυγγα.
Όμως το παθογόνο που προκαλεί περισσότερα περιστατικά καρκίνου από οποιοδήποτε άλλο είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacterpylori).
Εκτιμάται ότι προκάλεσε περίπου 810.000 καρκίνους το 2018, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα, αναφέρει το Health.com.
Το H.pylori είναι η κύρια αιτία γαστρικού έλκους.
Συγκριτικά, οι ιοί HPV προκάλεσαν 690.000 περιστατικά το 2018 ενώ ο ιός της ηπατίτιδας Β, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του ήπατος, ακολουθεί με 360.000 περιστατικά.
Τι είναι όμως το H.pylori; Και πώς προσβάλλεται κανείς; Ας δούμε τι πρέπει να γνωρίζετε.
Τι είναι το H.pylori και πώς προκαλεί καρκίνο
Πρόκειται για ένα είδος βακτηρίου που κρύβεται στα στομάχια πολλών ανθρώπων, αν και συχνά δεν προκαλεί συμπτώματα. Περίπου το 30 με 40 τοις εκατό των ανθρώπων στις ΗΠΑ θα προσβληθούν κάποια στιγμή από H.pylori, ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό είναι περίπου συγκρίσιμο.
Το H.pylori είναι η κύρια αιτία γαστρικού έλκους, πληγών που εμφανίζονται στο εσωτερικό του στομάχου του λεπτού εντέρου. Μπορεί επίσης να προκαλέσει γαστρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή του στομάχου.
Με τον καιρό, οι αλλοιώσεις αυτές μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο, αναφέρει στο Health.con η Λίντα Κάμινγκς, γαστρεντερολόγος του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Κλίβελαντ.
«Σε κάποιος ανθρώπους με γενετικούς παράγοντες προδιάθεσης, συγκεκριμένο τρόπο ζωή και/ή συγκεκριμένα στελέχη H.pylori, η φλεγμονή αυτή οδηγεί σε προκαρκινικές αλλαγές της επένδυσης του στομάχου που μπορεί τελικά να εξελιχθούν σε καρκίνο».
Το H.pylori αυξάνει τον κίνδυνο για δύο μορφές καρκίνου στο στομάχι: το λέμφωμα του λεμφικού ιστού των βλεννογόνων (λέμφωμα MALT) και το αδενοκαρκίνωμα του στομάχου.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, το 90 με 95 τοις εκατό όλων των καρκίνων του στομάχου είναι αδενοκαρκινώματα.
Το Helicobacter pylori είναι ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του στομάχου, σημειώνει η Κάμινγκς.
To ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού φέρει μαστίγια με τα οποία διπερνά το τοίχωμα του στομάχου ( Fujita Health University School of Medicine)
Οι άνθρωποι με H.pylori έχουν δύο με έξι φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν MALT ή αδενοκαρκίνωμα, σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.
Είναι πάντως σημαντικό να σημειωθεί πως η μόλυνση από H.pylori δεν οδηγεί απαραίτητα στον καρκίνο.
«Από όλους τους ανθρώπους που προσβάλλονται από H.pylori πιστεύεται ότι το 1% με 3% θα εμφανίσει καρκίνο» λέει η Κάμινγκς.
Πώς προσβάλλεσαι από H.pylori;
Αν και η οδός μετάδοσης δεν είναι καλά κατανοητή, το βακτήριο μπορεί να μεταδοθεί από τα σωματικά υγρά, λέει η Κάμινγκς. «Δεδομένου ότι το H.pylori απαντά στα κόπρανα, στα γαστρικά υγρά, το σάλιο και την οδοντική πλάκα, μπορεί δυνητικά να μεταδοθεί από στοματικές εκκρίσεις ή έμετο».
Οι περισσότεροι που φέρουν το βακτήριο πιθανότατα προσβάλλονται στην παιδική ηλικία και εφ’ όρου ζωής.
Οι κακές συνθήκες υγιεινής διευκολύνουν τη μετάδοση.
Γενικά, οι λοιμώξεις είναι συχνότερες σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος..
Συμπτώματα και διάγνωση
Κάποιοι άνθρωποι με λοίμωξη H.pylori δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, λέει η Κάμινγκς, ενώ άλλοι έχουν φούσκωμα ή πόνο μετά το φαγητό. Ο έμετος, η απώλεια βάρους, οι δυσκολία στην κατάποση και η έντονη καούρα είναι επίσης ενδείξεις λοίμωξης.
«Τα μαύρα κόπρανα με άσχημη οσμή και η αυξημένη συχνότητα κενώσεων μπορεί να είναι αποτέλεσμα αιμορραγίας από έλκος που προκλήθηκε από το H.pylori» σημειώνει η Κάμινγκς.
Τέσσερις τρόποι υπάρχουν για διάγνωση της λοίμωξης: τεστ ουρίας στην αναπνοή, τεστ αντισωμάτων στα κόπρανα, γαστροσκόπηση και εξέταση αίματος. Η αιματολογική εξέταση σπάνια εφαρμόζεται στις ΗΠΑ επειδή μπορεί να δώσει ψευδώς θετικό αποτέλεσμα, λέει η Κάμινγκς.
Έλεγχος δεν συνιστάται για τον γενικό πληθυσμό, όμως η Κάμινγκς τον θεωρεί σκόπιμο για ανθρώπους που:
- Έχουν ενδείξεις ή συμπτώματα λοίμωξης από H.pylori
- Έχουν ή είχαν στο παρελθόν γαστρικό έλκος
- Ζουν στο ίδιο σπίτι με άτομο που είναι θετικά στο H.pylori
- Έχουν οικογενειακό ιστορικό H.pylori, γαστρικού καρκίνου ή γαστρικού έλκους
- Έχουν MALT ή αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου
- Παίρνουν συχνά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο έλκους
Θεραπεία
Η λοίμωξη συνήθως δεν υποχωρεί χωρίς θεραπεία και αντίθετα μπορεί να γίνει πιο δύσκολη στην αντιμετώπισή της λόγω αντοχής του βακτηρίου στα αντιβιοτικά.
«Σήμερα οι λοιμώξεις αντιμετωπίζονται με αγωγή αρκετών φαρμάκων για δύο εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένων αντιόξινων και αντιβιοτικών. Κάποια σχήματα περιλαμβάνουν και ενώσεις του βισμουθίου» αναφέρει η Κάμινγκς.
Αν και ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να χρειαστούν δεύτερο και τρίτο κύκλο αγωγής με αντιβιοτικά, υπάρχουν εξετάσεις που δείχνουν σε ποια αντιβιοτικά είναι ανθεκτικό το μικρόβιο.
Η πρόληψη της λοίμωξης είναι δύσκολη, ωστόσο το πλύσιμο των χεριών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο.