Ποιος θα είναι ο ρόλος των ρομπότ και των ανθρώπων στην ιατρική του μέλλοντος; Ηδη η τεχνητή νοημοσύνη έχει ένα σημαντικό αριθμό εφαρμογών στην ιατρική επιστήμη σήμερα. Εχει μπει στα χειρουργεία, στις εργαστηριακές εξετάσεις, στη νοσηλευτική, στην ιατρική εκπαίδευση κ.ά.
Εχει μπει και στα χωράφια της διαγνωστικής και στις αποφάσεις θεραπείας των ασθενών.
Διάγνωση και πρόταση για την ιδανική θεραπεία
Υπάρχουν ήδη δημοσιεύσεις στις οποίες συστήματα ιατρικής τεχνητής νοημοσύνης, αφού ανέλυσαν τα στοιχεία σπάνιας νόσου και έκαναν ανασκόπηση 20.000 εργασιών σε λίγα λεπτά γύρω από την ασθένεια, κατέληξαν στη διάγνωση και μάλιστα πρότειναν τη σωστότερη θεραπεία.
Τέτοια συστήματα συνεχώς βελτιώνονται και στο μέλλον προβλέπεται να είναι σε καθημερινή χρήση.
Για το ιδιαίτερα ενδιαφέρον αυτό θέμα, το οποίο ανέπτυξε πριν λίγες μέρες ο καθηγητής Νίκος Σιαφάκας στην τελετή αποφοίτησης των φοιτητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, μιλά ο ίδιος στην “Π”.
Η ομιλία του αφιερώθηκε στη μνήμη του Χρήστου Νικολάου, πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Δεν τρώει, δεν κοιμάται, δεν κουράζεται
Ο κ. Σαφιάκας σημείωσε ότι “το ρομπότ είναι μια μηχανή που διαθέτει πλήθος αισθητήρων για να αντιλαμβάνεται το εξωτερικό περιβάλλον και να αλληλεπιδρά με αυτό, εκτελώντας σειρά προγραμματισμένων ενεργειών. Δηλαδή το ρομπότ δεν τρώει, δεν κοιμάται, δεν κουράζεται, δεν απεργεί και δεν χρειάζεται διακοπές. Αρα είναι ο ιδανικός εργάτης”.
Το ρομπότ στην Ιατρική τού σήμερα
Σήμερα λειτουργούν περισσότερα από 10 εκατομμύρια ρομπότ ενώ η τεχνητή νοημοσύνη έχει έναν σημαντικό αριθμό εφαρμογών στην ιατρική επιστήμη τού σήμερα.
Ο καθηγητής αναφέρει: “Στην τηλε-Ιατρική με τη χρήση των έξυπνων κινητών, του έξυπνου σπιτιού που παρακολουθούν την κατάσταση των αρρώστων από μακριά και συμβουλεύουν τον ασθενή για θέματα της θεραπείας, της δίαιτά του, της κινητικότητας και της κοινωνικοποίησής του με στόχο την πρόληψη των παροξύνσεων της νόσου και της προσφυγής στο Σύστημα Υγείας κυρίως στα νοσοκομεία.
Τα έξυπνα κινητά (smart phones) μπορούν να πραγματοποιήσουν και εργαστηριακές εξετάσεις π.χ. υπέρηχο (καρδίας και κοιλίας). Οι εφαρμογές αυτές είναι χιλιάδες και αρκετές από αυτές έχουν πάρει ηδη έγκριση από το FDA, τον οργανισμό φαρμάκων των ΗΠΑ.
Η πιο σημαντική όμως εφαρμογή των έξυπνων κινητών σήμερα στην Ιατρική είναι η άμεση παροχή έγκυρων πληροφοριών. Είναι δηλαδή σαν μια κινητή βιβλιοθήκη στην τσέπη του γιατρού!
Η εφαρμογή αυτή είναι πολύ σημαντική αν αναλογιστούμε ότι η ιατρική γνώση διπλασιάζεται κάθε τρία χρόνια (σήμερα) και στο εγγύς μέλλον προβλέπεται ότι αυτό θα γίνεται κάθε 75 ημέρες! Προφανώς κανένας ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι ικανός να παρακολουθήσει μια τέτοια τεράστια αύξηση πληροφοριών.
Άλλες εφαρμογές της ρομποτικής στην υγεία σήμερα είναι στη νοσηλευτική, στη φυσιοθεραπεία, στο φαρμακείο, στην απολύμανση του νοσοκομείου, στους βοηθούς του νοσοκομείου και πολλές άλλες.
Σε εξειδικευμένα κέντρα αυτό το είδος χειρουργικής μειώνει το χρόνο στο νοσοκομείο, τις επιπλοκές, την απώλεια αίματος, τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και το χρόνο επανόδου του ασθενούς στις φυσιολογικές του δραστηριότητες.
Ακόμη σήμερα η μεταμόσχευση μαλλιών γίνεται από ρομποτικό μηχάνημα χωρίς καμίας παρέμβαση του γιατρού και κατά την ώρα του χειρουργείου.
Μελέτες συνέκριναν την τεχνητή νοημοσύνη (Τ.Ν.) με τη συνήθη θεραπευτική αντιμετώπιση και έδειξαν ότι η Τ.Ν. ήταν καλύτερη (42%) στο γενικό αποτέλεσμα και οτι μείωσε το ολικό κόστος κατά 58%.
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει σημαντική εφαρμογή σήμερα και στην ιατρική εκπαίδευση. Ο εικονικός άρρωστος, το εικονικό νοσοκομείο, ή χειρουργείο βοηθούν στην καλύτερη εξοικείωση των φοιτητών με τις διάφορες παθήσεις, με το πώς να παίρνουν το ιστορικό, πώς να εξετάζουν τον άρρωστο και πώς να εφαρμόζουν τις διάφορες τεχνικές (π.χ. λήψη αίματος).
Επιπλέον έχουν εξαιρετικές επιδόσεις στη διάγνωση και στις αποφάσεις θεραπείας των ασθενών.
Η τεχνητή νοημοσύνη στην υγεία του μέλλοντος
Σύμφωνα με τις επισημάνσεις του κ. Σιαφάκα, η τεχνητή νοημοσύνη θα παίζει σημαντικό ρόλο στο μέλλον της ιατρικής εκπαίδευσης, στη διάγνωση, στο σχεδιασμό της θεραπείας και στη συσσώρευση ιατρικών πληροφοριών.
Επίσης στη φαρμακοβιομηχανία, στη δημιουργία νέων φαρμάκων, στη γενετική όπου η διερεύνηση του γονιδιόματος θα είναι ρουτίνα! Χρησιμοποιώντας ευαίσθητους αισθητήρες εξωτερικούς αλλά και εντός του σώματος η παρακολούθηση όλων των ζωτικών παραμέτρων και άλλων θα γίνεται σε συνεχή βάση και θα προειδοποιεί έγκαιρα για κάθε εκτροπή! Ακόμη οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές θα βελτιώσουν τις διάφορες μορφές της προσθετικής των άκρων.
Τέλος, η νανορομποτική θα έχει τη δυνατότητα να εισέρχεται στο σώμα μας και να απομακρύνει π.χ. τα καρκινικά κύτταρα ή να τα βομβαρδίζει με φάρμακα ένα-ένα. Θεωρείται ότι η νανορομποτική θα φέρει επανάσταση στη διαγνωστική και θεραπευτική ιατρική στο μέλλον. Όλες αυτές οι επαναστατικές εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης είναι προφανές ότι θα επηρεάσουν σημαντικά και τις ιατρικές ειδικότητες. Ειδικότητες που κινδυνεύουν να αντικατασταθούν από τις «σκεπτόμενες» μηχανές είναι κατά γενική ομολογία οι ειδικότητες αναγνώρισης μορφολογίας π.χ. η κλασική ακτινολογία, η παθολογική ανατομική, η κυτταρολογία, η μικροβιολογία, η δερματολογία κ. α.
Επίσης οι ειδικότητες ανάλυσης πχ. βιοχημεία, ανοσολογία, ενδοκρινολογία κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Ακόμη μέρος των επεμβατικών ειδικοτήτων π.χ. χειρουργική (Da Vinci), οφθαλμολογία, ωτορινολαρυγγολογία επίσης κινδυνεύουν. Τέλος, το τελευταίο κάστρο που θα πέσει, αν πέσει, θα είναι αυτό των ειδικοτήτων της παθολογίας (παθολόγοι, καρδιολόγοι, πνευμονολόγοι) και ίσως μερικές της γενικής χειρουργικής.
Ο ίδιος έχει καταλήξει σε κάποια συμπεράσματα. Οπως λέει, οι εξελίξεις στην ρομποτική θα φέρουν ραγδαίες και σημαντικές αλλαγές στην ιατρική επιστήμη και στα συστήματα υγείας. Ωστόσο η παγκόσμια ιατρική κοινότητα δεν είναι ακόμα προετοιμασμένη γι αυτές τις αλλαγές. Μόλις τώρα άρχισε να τις συζητά. Τονίζει μάλιστα ότι οι ιατρικές σχολές θα πρέπει να προσαρμόσουν τα προγράμματα σπουδών λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις αναμενόμενες αλλαγές.