Οι άνθρωποι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ηλικιωμένοι, καπνιστές, είναι ευάλωτοι στη νόσο των λεγεωναρίων, γνωστή και ως “νόσος των κλιματιστικών” που μπορεί να οδηγήσει ως το θάνατο. Η ελλιπής ή κακή συντήρηση των κλιματιστικών προκαλεί συσσώρευση επικίνδυνων βακτηρίων.
Με τον αέρα που αναπνέουμε μεταφέρονται στους πνεύμονες. Τι πρέπει να γνωρίζουμε και τι πρέπει να προσέχουμε; Για το θέμα μιλά στην “Π” ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Νίκος Τζανάκης.
Σπάνια προσβάλλει υγιείς
Όπως εξηγεί ο πνευμονολόγος, η “νόσος των λεγεωναρίων” σπάνια προσβάλλει υγιείς ανθρώπους, ενώ τα τελευταία χρόνια δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά ασθενών στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο.
Ωστόσο, περισσότερο εκτεθιμένοι στη νόσο που κάνει την εμφάνισή της με τη μορφή βαριάς πνευμονίας είναι οι ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, καρκινοπαθείς, άνθρωποι που έχουν αιματολογικές νόσους και γενικά ασθενείς με ανοσολογικό έλλειμμα.
Μεγαλύτερη ευαισθησία έχουν επίσης οι ηλικιωμένοι και οι καπνιστές. Ο κ. Τζανάκης είπε ότι στο παρελθόν τα κρούσματα οφείλονταν σε κακή ή ελλιπή συντήρηση μεγάλων μονάδων κλιματιστικών, για παράδειγμα σε ξενοδοχεία.
Ωστόσο σχολίασε ότι τα κλιματιστικά των σπιτιών, ειδικά αυτά που είναι νέας τεχνολογίας με ετήσια συντήρηση δεν ενέχουν κινδύνους. Ο πνευμονολόγος πάντως είπε ότι τα κλιματιστικά πρέπει να τα έχουμε σε λειτουργία μόνο σε περίπτωση ανάγκης και να μην ζούμε αγκαλιά μ’ ένα κλιματιστικό.
Τι αναφέρει το ΚΕΕΛΠΝΟ
Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, η λεγεωνέλλωση είναι οξεία βακτηριακή λοίμωξη του αναπνευστικού που προκαλείται από τα βακτηρίδια του γένους Legionellae. Υπάρχουν 50 διαφορετικά είδη λεγιονέλλας, από τα παραπάνω τα 28 έχουν συσχετισθεί με νόσηση στον άνθρωπο με συχνότερο τη Legionella pneumophila (18 οροομάδες, πιο συχνά νόσησης από οροομάδα 1 και οροομάδα 6).
Αναλυτικότερα υπάρχουν δύο διαφορετικές κλινικές οντότητες της νόσου:
– ο πυρετός Pontiac, που αποτελεί αυτοπεριοριζόμενη λοίμωξη που μοιάζει με γριπώδη συνδρομή
– η “νόσος των λεγεωνάριων”, που εκδηλώνεται κυρίως πνευμονία, δυνητικά θανατηφόρος σε 5-30% των κρουσμάτων περίπου.
Περιβάλλοντα που ευνοούν την ανάπτυξη της λεγιονέλλας:
Ιδανική θερμοκρασία νερού 20 – 45ο C:
- Σε ντεπόζιτα και δεξαμενές ζεστού και κρύου νερού.
- Σε σωλήνες με ελάχιστη ή καθόλου ροή νερού π.χ τα κατειλημμένα δωμάτια σε ξενοδοχειακές μονάδες.
- Στα ιζήματα (βιομεμβράνες) και τις ακαθαρσίες των εσωτερικών επιφανειών σωλήνων και δεξαμενών.
- Στις ίνες καουτσούκ και τις φυσικές ίνες, σε αντιτριβικούς δακτυλίους και διατάξεις στεγάνωσης.
- Σε θερμαντήρες νερού και δεξαμενές ζεστού νερού.
- Στις εναποθέσεις αλάτων και τις διαβρώσεις σε σωλήνες, ντους και βρύσες.
- Επιβιώνει μέσα σε άλλα βακτήρια και αμοιβάδες.
Τρόπος μετάδοσης:
Αερογενώς με εισπνοή του βακτηριδίου, όταν νερό που είναι μολυσμένο διασκορπίζεται στον αέρα υπό μορφή σταγονιδίων (αεροζόλ, ντους).
Δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Χρόνος επώασης:
- Πυρετός Pontiac: 3-5 ημέρες (συνήθως 24-48 ώρες)
- Νόσος λεγεωναρίων: 2-10 ημέρες (συνήθως 5-6 ημέρες).
Πιθανές πηγές μόλυνσης:
- Συστήματα παροχής κρύου – ζεστού νερού (ντούς)
- Πύργοι ψύξης συστημάτων κλιματισμού
- Δεξαμενές αποθήκευσης νερού
- Θερμές ιαματικές πηγές
- Ιαματικά λουτρά
- Κολυμβητικές δεξαμενές (ιδίως εκείνες όπου το νερό είναι ζεστό και διακινείται)
- Σιντριβάνια
- Υγραντήρες ατμόσφαιρας και αναπνευστικές συσκευές που λειτουργούν με νερό βρύσης
Σποραδικά κρούσματα:
Κρούσματα που δεν μπορούν να συνδεθούν με συγκεκριμένη πηγή μόλυνσης.
- Νοσοκομειακή λεγεωνέλωσης: το κρούσμα σχετίζεται με νοσηλεία σε νοσοκομείο κατά τις προηγούμενες 2-10 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.
- Νόσος λεγεωναρίων σε ταξιδιώτες: το κρούσμα συνδέεται με ταξίδι εντός ή εκτός της χώρας κατά τις προηγούμενες 2-10 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Μέτρα ατομικής προστασίας
- Ενημέρωση για τη νόσο, τον τρόπο μετάδοσης, τις πιθανές πηγές μόλυνσης.
- Έγκαιρη διάγνωση και χορήγηση κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής.