Τι πρέπει να ξέρουμε για την βακτηριακή μηνιγγίτιδα που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο και απαιτεί γρήγορη διάγνωση και αντιμετώπιση;
Οι επίκουροι καθηγητές Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Πέτρος Ιωάννου και Σταμάτης Καρακωνσταντής, δίνουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στους αναγνώστες της «Π» στο πλαίσιο της συνεργασίας μας με την Ιατρική Σχολή.
«Με αφορμή την πρόσφατη περίπτωση θανάτου ενός 20χρονου φοιτητή στην Πάτρα από μηνιγγίτιδα από μηνιγγιτιδόκοκκο, είναι σημαντικό να υπάρξει έγκυρη ενημέρωση του κοινού με βάση τα τρέχοντα δεδομένα», τονίζουν οι γιατροί και σημειώνουν:
«Η μηνιγγίτιδα είναι μια φλεγμονή των μηνίγγων, δηλαδή των μεμβρανών που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Συνήθως προκαλείται από ιούς και λιγότερο συχνά από βακτήρια. Η ιογενής μηνιγγίτιδα συνήθως είναι ήπια και αυτοπεριοριζόμενη.
Αντιθέτως, η βακτηριακή μηνιγγίτιδα μπορεί να είναι πολύ σοβαρή, έως και θανατηφόρα και απαιτεί έγκαιρη διάγνωση και ιατρική αντιμετώπιση. Τα κύρια συμπτώματά τους περιλαμβάνουν πυρετό, κεφαλαλγία, αυχενική δυσκαμψία, ναυτία και σύγχυση».
Γενικός εμβολιασμός δεν συστήνεται
Όπως εξηγούν «τα κυριότερα βακτηρία που προκαλούν βακτηριακή μηνιγγίτιδα είναι ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος ινφλουέντζας τύπου Β. Και για τα 3 παραπάνω βακτήρια υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια τόσα στα πλαίσια του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού παιδιών και εφήβων, όσο και για συγκεκριμένους ενήλικες υψηλού κινδύνου, όπως, για παράδειγμα, ταξιδιώτες σε ενδημικές χώρες, ασθενείς με σπληνεκτομή ή ειδικές μορφές ανοσοκαταστολής, εργαζόμενους σε μικροβιολογικά εργαστήρια που μπορεί να εκτεθούν στο μικρόβιο, ή άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο να νοσήσουν κατά την διάρκεια επιδημικών εξάρσεων».
«Γενικός εμβολιασμός ενηλίκων χωρίς παράγοντες κινδύνου, όπως λένε, δεν συστήνεται».
Οι σπάνιες μορφές μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου
«Ο μηνιγγιτιδόκοκκος, σημειώνουν, είναι ένα παθογόνο που αποικίζει τον ρινοφάρυγγα ασυμπτωματικών ατόμων, ιδίως νεαρής ηλικίας (με περίπου 10% του γενικού πληθυσμού να είναι ασυμπτωματικοί φορείς).
Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο μηνιγγιτιδόκοκκος μπορεί να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσει σοβαρή νόσο. Κεραυνοβόλες μορφές μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, όπως αυτή του 20χρονου φοιτητή της Πάτρας, είναι πολύ σπάνιες.
Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα το 2024 δηλώθηκαν 37 κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, ενώ μέχρι στιγμής το 2025 έχουν δηλωθεί 8 κρούσματα, και με βάση τα τωρινά δεδομένα, δεν πληρούνται προϋποθέσεις συρροής κρουσμάτων αυτής της νόσου σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο οποίος σε πρόσφατη σχετική ανακοίνωσή του είναι καθησυχαστικός αλλά σε επαγρύπνηση», αναφέρουν.
Ο μηνιγγιτιδόκοκκος δεν επιβιώνει στο περιβάλλον. Συνεπώς δε χρειάζεται εφαρμογή ειδικών μέτρων απολύμανσης ή κλείσιμο των εκπαιδευτικών μονάδων για την πρόληψη της νόσου. Για τη μετάδοση απαιτείται στενή επαφή και σε περιπτώσεις κρουσμάτων συστήνεται προφυλακτική αντιβιοτική αγωγή για άτομα που είχαν στενή επαφή με το κρούσμα.
Ύψιστης σημασίας η έγκαιρη διάγνωση
«Η έγκαιρη ανίχνευση ασθενών με μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, υπογραμμίζουν οι κ.κ. Ιωάννου και Καρακωνσταντής, είναι υψίστης σημασίας» και επισημαίνουν:
«Οι πολίτες, ιδίως οι νεαροί που έχουν συμπτώματα συμβατά με τη νόσο, όπως για παράδειγμα πυρετό, κεφαλαλγία, και εξάνθημα, θα πρέπει να εξετάζονται από ιατρό, ενώ πρέπει και οι ιατροί που υποψιάζονται μηνιγγίτιδα να χορηγούν θεραπεία και να παραπέμπουν τον ασθενή στο νοσοκομείο».