Ερχονται νέα θεραπευτικά όπλα για τον καρκίνο την επόμενη πενταετία ενώ μεγάλες ελπίδες δίνουν στους ασθενείς τα εξατομικευμένα εμβόλια που τώρα βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο.
Ποιους καρκίνους αφορούν οι πλέον προχωρημένες μελέτες, τι σημαίνει χρονιότητα της νόσου για τον καρκίνο και τι θεραπείες γίνονται στους ασθενείς της Κρήτης;
Ο καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιάννης Σουγκλάκος δίνει μια αισιόδοξη συνέντευξη στην “Π”:
-Στην επόμενη πενταετία τι θα έχει αλλάξει στην αντιμετώπιση του καρκίνου;
-Είναι αδύνατον να απαντήσει κάποιος με ακρίβεια αυτό το ερώτημα. Ο χρόνος στην ογκολογία είναι τόσο συμπυκνωμένες και οι εξελίξεις τόσο ραγδαίες που δεν θα μπορούσε να γίνει ασφαλής πρόβλεψη ούτε για το επόμενο εξάμηνο. Παρ’όλα αυτά, τα πεδία στα οποία σίγουρα θα έχουμε νέα θεραπευτικά όπλα είναι αυτά:
α) συζευγμένων αντισωμάτων, δηλαδή αντισώματα έναντι ενός μοριακού στόχου του καρκινικού κυττάρου πάνω στο οποίο έχουμε συνδέσει ένα χημειοθεραπευτικό παράγοντα. Με αυτόν τον τρόπο η χημειοθεραπεία χορηγείται στοχευμένα με μεγαλύτερη δραστικότητα και περισσότερη ασφάλεια.
β) νέες μορφές ανοσοθεραπείας, όπως διφασικά αντισώματα έναντι δύο ανοσοθεραπευτικών στόχων (αντί ενός έως σήμερα), θεραπευτικά εμβόλια κυρίως στηριζόμενα στην τεχνολογία των mRNA εμβολίων, ενεργητικές ανοσολογικές θεραπείες και ενίσχυση της ανοσοθεραπείας με ογκολυτικούς ιούς.
γ) η αυξανόμενη χρήση των τεχνικών βαθιάς νόησης και της τεχνητής νοημοσύνης στην ανεύρεση νέων στόχων θεραπείας, σχεδιασμό νέων φαρμάκων και διεξαγωγή και ανάλυση κλινικών μελετών.
δ) η εξατομίκευση του χειρισμού του ογκολογικού ασθενούς και οι θεραπευτικές αποφάσεις με βάση της ανίχνευση των μεταβολών της νόσου στο αίμα. Η τεχνολογία του ctDNA (κυκλοφορούν καρκινικό DNA) γνωρίζει τεράστια εξέλιξη και αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο στα επόμενα λίγα χρόνια.
-Τι θα προσφέρουν στον ασθενή και με ποια διαδικασία θα χορηγούνται τα εξατομικευμένα εμβόλια. Σε ποιες μορφές καρκίνου;
-Αυτό που ευελπιστούμε να προσφέρουν είναι διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα. Σε αυτή τη φάση δοκιμάζονται ή σχεδιάζεται να δοκιμαστούν σε ανθεκτικούς σε προηγούμενες θεραπείες όγκους. Η διαδικασία στηρίζεται στην ανάλυση του γονιδιώματος του όγκου κάθε ασθενούς, στην ανίχνευση των γενετικών μεταβολών με την μεγαλύτερη συχνότητα και στη δημιουργία ενός εμβολίου το οποίο θα είναι ειδικό για τον συγκεκριμένο καρκίνο του συγκεκριμένου ατόμου.
Η διαδικασία είναι και χρονοβόρα και εξαιρετικώς κοστοβόρα και βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο σε πρώιμες μελέτες. Οι πλεόν προχωρημένες είναι σε ασθενείς με ανθεκτικά στη θεραπεία μελανώματα, και ακολουθούν αυτές στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού και στον καρκίνο του παχέος εντέρου μετά τη συμπληρωματική θεραπεία.
-Όταν μιλάμε για χρονιότητα της νόσου, τι ακριβώς εννοούμε; Μέχρι πόσα χρόνια μπορεί να ζήσει κάποιος που έχει περάσει την περιπέτεια του καρκίνου και πόσα χρόνια θα ζει στο μέλλον με τις νέες θεραπείες;
-Η προσπάθεια να γίνει ένας μεταστατικός καρκίνος χρόνια νόσος είναι αυτή τη στιγμή εν εξελίξει στους περισσότερους τύπους καρκίνου. Δεν υπάρχει σαφώς ορισμένο χρονικό όριο για αυτό που αποκαλούμε χρονιότητα και είναι δύσκολο να οριστεί. Καθορίζεται, από τον τύπο του καρκίνου, το στάδιο, την ηλικία και τις εφεδρείες του ασθενούς αλλά και τις επιθυμίες του και τα σχέδια του για την ζωή. Μια κατάσταση ανάλογη με κάποιον ασθενή με σοβαρή καρδιοπάθεια ή μια νευροεκφυλιστική νόσο.
-Σήμερα ποιες είναι οι πιο εύκολες και οι πιο δύσκολες μορφές και από ποιους παράγοντες εξαρτάται η καλή ή η κακή πορεία της νόσου;
-Ο κύριος καθοριστικός παράγοντας είναι το στάδιο και ακολούθως η βιολογία του καρκίνου. Αυτή είναι που μας επιτρέπει θεραπευτικούς χειρισμούς και μας δίνει τον χρόνο να προσφέρουμε στον ασθενή όλες τις διαθέσιμες επιλογές, συν αυτές που προκύπτουν στην πορεία. Οι πιο «εύκολες μορφές» είναι οι καρκίνοι που διαγιγνώσκονται μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου, με τυπικό παράδειγμα τον καρκίνο του μαστού.
Οι πλέον δύσκολες είναι αυτές που δεν δίνουν συμπτώματα παρά μόνο αργά στην πορεία της νόσου και έχουν κακή βιολογική συμπεριφορά, τυπικό παράδειγμα ο καρκίνος του παγκρέατος.
-Στην Κρήτη παρέχονται στους ασθενείς όλες οι διαθέσιμες θεραπείες που υπάρχουν στον κόσμο;
-Στην Πανεπιστημιακή Ογκολογική Κλινική παρέχονται όλες οι εγκεκριμένες θεραπείες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, αλλά και αυτές για τις οποίες υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση ακόμη και αν δεν έχουν λάβει την τυπική έγκριση (η οποία καθυστερεί συνήθως μερικούς μήνες στις εγκριτικές αρχές). Επιπρόσθετα η κλινική μας συμμετέχει σε πολλές διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες με καινοτόμα φάρμακα.
Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να ενθαρρύνω όλους τους ασθενείς για τους οποίους υπάρχει κλινική μελέτη για το νόσημά τους να μη διστάζουν να εντάσσονται σε αυτές, καθώς τους προσφέρουν τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια και τους δίνουν την ευκαιρία να λάβουν καινοτόμα φάρμακα πριν αυτά κυκλοφορήσουν στην φαρμακευτική αγορά. Η κλινική έρευνα είναι το κλειδί για να γινόμαστε καλύτεροι και πιο αποτελεσματικοί.
Επιστημονική διημερίδα για τον καρκίνο στα Χανιά
Επιστημονική διημερίδα για την θεραπεία του νεοπλασματικών νοσημάτων πραγματοποιείται σήμερα και αύριο στο Μεγάλο Αρσενάλι στα Χανιά από την Ελληνική Εταιρεία Γηριατρικής Ογκολογίας σε συνεργασία με την
Μονάδα Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, Π.Ν. Πατρών “Παναγία η Βοήθεια”
* Ογκολογικό τμήμα Γ.Ν. Ηρακλείου “Βενιζέλειο-Πανάνειο”
* Ογκολογική Κλινική Γ.Ν. Χανίων “Ο Αγιος Γεώργιος”
* Εταιρεία Στήριξης Αντικαρκινικής Ερευνας (ΕΣΑΕ).
Οι πρόεδροι της οργανωτικής επιτροπής Δ. Καρδαμάκης – Ν. Ανδρουλάκης σημειώνουν μεταξύ άλλων:
“Οπως και στις προηγούμενες 8 χρονιές, έτσι και φέτος μέλημα της οργανωτικής και επιστημονικής επιτροπής, είναι το πρόγραμμα να διατηρήσει τον πολυ-θεματικό του χαρακτήρα, εστιάζοντας στις σωματικές, ψυχικές και κοινωνικές ανάγκες του ογκολογικού ασθενή.
Σήμερα βιώνουμε την ιλιγγιώδη και πολυσχιδή ανάπτυξη της ογκολογίας που επιβάλλει στους επαγγελματίες υγείας να προσφέρουν όλες τις νέες διαγνωστικές και θεραπευτικές εφαρμογές στον ασθενή, ακόμη και όταν το σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας δεν δύναται λόγω εγγενών οικονομικών και λειτουργικών δυσχερειών να ανταποκριθεί”.