Σε τι οφείλεται η έξαρση των περιστατικών μηνιγγίτιδας; Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η σταδιακή αύξησή τους τα τελευταία χρόνια αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά της λεγόμενης μετά Covid-19 περιόδου.
Φαίνεται, όμως, ότι συνδέεται και με την παράλληλη αύξηση των αναπνευστικών ιογενών λοιμώξεων που επίσης παρατηρείται τα χρόνια μετά την πανδημία – και τις τελευταίες εβδομάδες συγκεκριμένα, λόγω εποχής.
Όπως εξηγεί στο iefimerida.gr η Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, η μηνιγγίτιδα είναι μια πολύ βαριά νόσος, σπάνια αλλά εν δυνάμει θανατηφόρα, που κυρίως προκαλείται από βακτήρια στην περίπτωση σοβαρής νόσησης.
«Στις αναπτυγμένες χώρες, η μηνιγγίτιδα οδηγεί το 5 με 10%, όταν πρόκειται για μηνιγγιτιδόκοκο, σε θάνατο και το 10 με 15% σε προβλήματα και αναπηρίες που μπορεί να είναι και δια βίου. Επομένως, είναι κάτι πολύ σοβαρό από το οποίο κινδυνεύει η ζωή του ατόμου. Όταν μιλάμε για κεραυνοβόλο πορεία εννοούμε ότι όλα τα συμπτώματα εκδηλώνονται πάρα πολύ γρήγορα και δεν προλαβαίνουν οι γιατροί να δώσουν αυτή την αντιβίωση που χρειάζεται σε ικανή δόση ώστε να σωθεί το άτομο», εξηγεί η κυρία Ψαλτοπούλου.
Τα περιοριστικά μέτρα κατά της Covid είχαν σχεδόν μηδενίσει τα κρούσματα μηνιγγίτιδας
Είναι ενδεικτικό ότι το 2020 και το 2021 δεν σημειώθηκε κανένα θανατηφόρο περιστατικό στη χώρα μας καθώς ίσχυαν τα περιοριστικά μέτρα για τον κορωνοιό. Η Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ τονίζει ότι το 10% των ατόμων γύρω μας είναι φορείς του μηνιγγιτιδόκοκκου, τον έχουν στον ρινοφάρυγγα τους χωρίς να νοσούν. «Όμως, μπορεί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες να τον μεταδώσουν σε άλλα άτομα. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα νόσησης, ειδικά αν έχει προηγηθεί ιογενής λοίμωξη οπότε και ο οργανισμός καθίσταται πιο αδύναμος».
Σε πρόσφατη ανάρτησή του ο Καθηγητής Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ, Αθανάσιος Τσακρής, αναφερόμενος στη σχέση της μηνιγγίτιδας με τις αναπνευστικές λοιμώξεις, σχολιάζει ότι «με δεδομένο ότι η μετάδοσή της γίνεται μέσω της αναπνευστικής οδού, προϋπόθεση για την εκδήλωσή της είναι ο αποικισμός του ρινοφάρυγγα, στο επιθήλιο του οποίου προσκολλάται ο μηνιγγιτιδόκοκκος. Επομένως, η ακεραιότητα και η καλή υγεία του βλεννογόνου του στόματός μας έχουν καθοριστικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού μας. Αν όμως έχει προηγηθεί ιογενής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, η δομή του επιθηλίου ενδέχεται να έχει μεταβληθεί, όπως και ο επιθηλιακός φραγμός να έχει διασπαστεί και έτσι τα μικρόβια να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Στην περίπτωση αυτή κάποια μικρόβια ενδέχεται να περάσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και να προκληθεί μηνιγγίτιδα».
Κρίσιμες παράμετροι η εμβολιαστική κάλυψη και η έγκαιρη διάγνωση
Πώς μπορεί, όμως, να προφυλαχθεί κανείς; Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εμβολιαστική κάλυψη και η έγκαιρη διάγνωση παραμένουν οι κρίσιμες παράμετροι, τόσο για την πρόληψη της μετάδοσης όσο και για τη σωστή αντιμετώπιση της νόσου.
«Όταν βλέπουμε έναν πυρετό που δεν υποχωρεί ή οποιοδήποτε σύμπτωμα νευρολογικό πρέπει άμεσα να πάμε σε νοσοκομείο. Διότι όσο πιο γρήγορα λάβει το άτομο αντιβίωση τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ίασης», λέει η κυρία Ψαλτοπούλου.
Στο πλαίσιο αυτό, η εμβολιαστική κάλυψη και η έγκαιρη διάγνωση παραμένουν οι κρίσιμες παράμετροι, τόσο για την πρόληψη της μετάδοσης όσο και για τη σωστή αντιμετώπιση της νόσου.
«Είναι σημαντικό να εφαρμόζουμε τις οδηγίες της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. Υπάρχουν δυο εμβόλια, για τον μηνιγγιτιδόκοκκο Β και για τον μηνιγγιτιδόκοκκο C και τους υπότυπούς του. Το τελευταίο εμβόλιο γίνεται χρόνια τώρα κατά την παιδική ηλικία. Όσον αφορά στο πρώτο εμβόλιο, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών το έχει εντάξει στο εθνικό πρόγραμμα δωρεάν εμβολιασμών για βρέφη έως 18 μηνών», επισημαίνει και τονίζει την ανάγκη διεύρυνσης του εμβολιασμού.
Ανάγκη διεύρυνσης του εμβολιασμού κατά του μηνιγγιτιδοκόκκου Β
Το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδοκόκκου Β παρέχει σημαντική προστασία, ιδιαίτερα σε βρέφη και εφήβους – νεαρά άτομα. Πραγματοποιείται σε τρεις δόσεις και σήμερα κοστίζει από 100 έως 120 ευρώ ανά δόση. Σε βρέφη και παιδιά κάτω των 12 μηνών, το εμβόλιο μπορεί να μειώσει τη νοσηρότητα κατά περίπου 70-90%.
Σημειώνεται ότι από τον πρώτο μήνα του 2025 καταγράφεται αύξηση των κρουσμάτων από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, σε σχέση με το 2024. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 9 κρούσματα μηνιγγίτιδας, όταν το αντίστοιχο διάστημα του 2024 είχαν καταγραφεί 5 περιστατικά. Συνολικά, το 2024 καταγράφηκαν 37 κρούσματα και το 90% αυτών ήταν μηνιγγιτιδόκοκκος τύπου Β.