Η επιθυμία απόκτησης παιδιών είναι ένα θέμα που απασχολεί αργά ή γρήγορα τα σύγχρονα ζευγάρια. Αρκετές Ελληνίδες αναβάλλουν την εγκυμοσύνη μέχρι να εδραιωθούν επαγγελματικά, με αποτέλεσμα κάποιες να γίνονται μητέρες μετά τα 35.
Ωστόσο, υπολογίζεται ότι ένα στα έξι ζευγάρια δεν επιτυγχάνει τον στόχο αυτό παρά μόνο μετά από ιατρική βοήθεια. Από το 1978, οπότε πραγματοποιήθηκε η πρώτη γέννηση παιδιού με εξωσωματική γονιμοποίηση στην Αγγλία, υπολογίζεται ότι πάνω από 5 εκατομμύρια παιδιά έχουν έρθει στον κόσμο ως αποτέλεσμα κάποιας μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Οι εξελίξεις στην εξωσωματική γονιμοποίηση οδηγούν πλέον στην ετήσια γέννηση περίπου 250.000 παιδιών παγκοσμίως. Τι έχει συμβεί πραγματικά τα τελευταία χρόνια, ώστε η μέθοδος αυτή να είναι εύκολη, επιτυχημένη και ασφαλής, τόσο για το ζευγάρι που κάνει τη θεραπεία όσο και για το παιδί που θα γεννηθεί;
Υψηλά ποσοστά επιτυχημένης εγκυμοσύνης με ασφαλή διαδικασία για την υγεία της μητέρας
Τα βήματα της θεραπείας είναι αρκετά απλά. Η γυναίκα κάνει ενέσεις με μικρή βελόνα κάτω από το δέρμα, για να ωριμάσουν τα ωάρια στην ωοθήκη. Στο διάστημα αυτό η γυναίκα παρακολουθείται με υπερηχογραφήματα και λήψεις αίματος για έλεγχο των ορμονών. Όταν ωριμάσουν τα ωάρια, αφαιρούνται από την ωοθήκη με ελαφρά νάρκωση. Η διαδικασία γίνεται από τον κόλπο, διαρκεί λίγα λεπτά και δεν απαιτεί μεγαλύτερη χειρουργική επέμβαση.
Τα ωάρια που αφαιρούνται τοποθετούνται στο εργαστήριο μαζί με το σπέρμα του άνδρα για να γίνει η γονιμοποίηση και να προκύψουν τα έμβρυα.
Κάποια από τα έμβρυα τοποθετούνται στη μήτρα χωρίς νάρκωση δύο με πέντε μέρες αργότερα με ένα μικρό καθετήρα κατά την εμβρυομεταφορά, ενώ τα υπόλοιπα καταψύχονται, για να χρησιμοποιηθούν σε μια επόμενη προσπάθεια. Το τεστ εγκυμοσύνης προγραμματίζεται δύο εβδομάδες αργότερα.
Για να αποφευχθεί η περίπτωση λάθους στην ταυτότητα του γενετικού υλικού, υπάρχουν σύγχρονα συστήματα, όπως το RI Witness, που επιτρέπουν την ανίχνευση της προέλευσης του υλικού σε κάθε βήμα της διαδικασίας, αποτρέποντας την ανταλλαγή σπερματοζωαρίων, ωαρίων και εμβρύων μέσα στο εργαστήριο.
Το μυστικό της επιτυχίας κρύβεται στις λεπτομέρειες. Για να καταφέρουμε σήμερα να μιλάμε για ποσοστά εγκυμοσύνης πάνω από 50% σε ορισμένες περιπτώσεις, έπρεπε να εξελιχθούν σημαντικά όλα τα βήματα της μεθόδου που αναφέρθηκαν παραπάνω, ξεκινώντας από τις ορμόνες που χρησιμοποιεί η γυναίκα για την προετοιμασία των ωοθηκών πριν την ωοληψία.
Οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα προσφέρουν ένα εξαιρετικά ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας. Εξάλλου, όλες οι μέχρι τώρα μελέτες δείχνουν ότι ο φόβος των γυναικών που κάνουν θεραπεία γονιμότητας ότι θα εμφανίζουν καρκίνο στο μέλλον δεν είναι δικαιολογημένος, γιατί δεν αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου λόγω χρήσης ορμονών για τις γυναίκες που έκαναν προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης στο παρελθόν.
Νέες τεχνικές για υγιή μωρά
Σε ένα σύγχρονο εργαστήριο εφαρμόζονται όλες οι καινούριες τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη γονιμοποίηση των ωαρίων και ανάπτυξη των εμβρύων. Με τη μικρογονιμοποίηση επιτρέπεται η επιλογή των υγιέστερων σπερματοζωαρίων ακόμη και σε περιπτώσεις χαμηλού αριθμού ή ελαττωμένης κινητικότητας στο σπέρμα.
Αναφορικά με την καλλιέργεια των εμβρύων, οι εξελίξεις στον τομέα αυτό είναι ραγδαίες, τόσο με τη δυνατότητα καλλιέργειας των εμβρύων ως το στάδιο της βλαστοκύστης, ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα εμφύτευσης των εμβρύων στη μήτρα, όσο και με την προεμφυτευτική διάγνωση, δηλαδή την εξέταση του γενετικού υλικού του εμβρύου πριν την τοποθέτησή του στη μήτρα.
Με τον τρόπο αυτό αποκλείονται γενετικά νοσήματα που προϋπάρχουν στην οικογένεια, όπως η μεσογειακή αναιμία, ενώ εξασφαλίζεται ότι το παιδί που θα γεννηθεί δεν πάσχει από αρρώστιες που οφείλονται σε ελαττωματικό αριθμό χρωμοσωμάτων, όπως το σύνδρομο Down.
Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα παρακολούθησης των εμβρύων, μέσω συνεχούς παρατήρησης της εξέλιξης των κυττάρων τους με ειδική κάμερα (time lapse) σε μηχανήματα όπως το Embryoscope plus, χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά η ανάπτυξή τους λόγω της διαρκούς μετακίνησής τους έξω από τον χώρο που φυλάσσονται μέχρι την εμβρυομεταφορά.
Ετσι, μπορούν να παρατηρούνται έγκαιρα πιθανές ανωμαλίες και να αποκλείονται έμβρυα που δεν είναι ιδανικά για εμφύτευση και συνεπώς δεν θα οδηγήσουν σε εγκυμοσύνη. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι η προσπάθεια γίνεται με τις καλύτερες προϋποθέσεις, γεγονός που εξηγεί και τα υψηλά ποσοστά κυήσεων με τη μέθοδο time lapse.
Κατάψυξη ωαρίων: η λύση για διατήρηση της γονιμότητας
Σε περίπτωση που παραμένουν αρκετά έμβρυα καλής ποιότητας μετά την εμβρυομεταφορά, η κατάψυξή τους με τη μέθοδο της υαλοποίησης υπόσχεται εξ ίσου υψηλά ποσοστά επιτυχίας για την επίτευξη δεύτερης εγκυμοσύνης ή για την πραγματοποίηση της επόμενης προσπάθειας χωρίς το άγχος των ενέσεων.
Εξάλλου, η σύγχρονη πραγματικότητα απαιτεί να προγραμματίζει η γυναίκα την οικογένειά της χωρίς τους χρονικούς περιορισμούς που επιβάλλει η βιολογική της ηλικία, οπότε η ανάγκη για κατάψυξη ωαρίων, που θα γονιμοποιηθούν αργότερα, είναι πολύ μεγάλη, ενώ η λήψη τμήματος της ωοθήκης για κατάψυξη αποτελεί μία νέα μέθοδο διατήρησης γονιμότητας για νεαρές γυναίκες που πρέπει να κάνουν θεραπεία λόγω καρκίνου.
Δεν είναι τυχαίο που αρκετές νέες γυναίκες επιλέγουν πλέον να καταψύξουν τα ωάριά τους γιατί η καριέρα προηγείται, ενώ μεγάλες Εταιρείες στην Αμερική όπως η Apple και η Facebook χρηματοδοτούν προγράμματα κατάψυξης ωαρίων των υπαλλήλων τους. Το πόσο αξιόπιστη είναι η κατάψυξη γενετικού υλικού αποδεικνύει και η πρόσφατη γέννηση υγιούς μωρού που προέκυψε από κατάψυξη εμβρύου πριν 24 ολόκληρα χρόνια.
Όσο και αν οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας είναι σημαντικές, η καλή ψυχολογική κατάσταση του ζευγαριού πριν από οποιαδήποτε θεραπεία παίζει εξ ίσου σημαντικό ρόλο με τις προσπάθειες του γιατρού , ενώ η καλή σχέση του γιατρού με το ζευγάρι είναι απαραίτητος παράγοντας επιτυχίας.
Η συνεργασία με τον γιατρό πρέπει να πραγματοποιείται σε προσωπικό επίπεδο και με ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης. Η θεραπεία προσαρμόζεται στις ανάγκες του ζευγαριού, μια και κάθε περίπτωση είναι ειδική και πρέπει να προσεγγίζεται με την ανάλογη διακριτικότητα και ευαισθησία.
Ωστόσο, μόνο μια μεγάλη Μονάδα Εξωσωματικής που διαθέτει εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας μπορεί να εξασφαλίσει ότι και από πλευράς εμπειρίας τους εργαστηρίου μπορεί να γίνει η καλύτερη δυνατή προσπάθεια.
Έτσι, με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης το όνειρο απόκτησης παιδιών θα γίνει σύντομα πραγματικότητα.