Οι αγχώδεις διαταραχές, όπως οι κρίσεις πανικού και η αγοραφοβία, συνοδεύονται από υπερβολικό άγχος, έντονο φόβο και αποφυγή καταστάσεων που, στα μάτια του πάσχοντα, προκαλούν απειλή. Για παράδειγμα, κάποιος με αγοραφοβία μπορεί να φοβάται τόσο πολύ τους δημόσιους χώρους ή τα ταξίδια, που καταλήγει να περιορίζει τις καθημερινές του δραστηριότητες, ακόμα και να απομονώνεται στο σπίτι.
Για τη θεραπεία αυτών των διαταραχών, συχνά χρησιμοποιούνται φαρμακευτικές αγωγές όπως οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), οι οποίοι αυξάνουν τη διαθεσιμότητα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Ένα δημοφιλές φάρμακο αυτής της κατηγορίας είναι η εσιταλοπράμη, που συχνά συνταγογραφείται για τη μείωση των συμπτωμάτων άγχους. Παρόλο που τα αντικαταθλιπτικά αυτά έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά, συνοδεύονται συχνά από ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως ναυτία, αϋπνία και υπερβολική εφίδρωση, επιβαρύνοντας τη συνολική ποιότητα ζωής των ασθενών. Η αναζήτηση μιας εναλλακτικής λύσης χωρίς τις ανεπιθύμητες αυτές ενέργειες οδηγεί σε μια απρόσμενη θεραπευτική προσέγγιση: τη μείωση άγχους με τη χρήση της πρακτικής της ενσυνειδητότητας.
Η ερευνητική διαδικασία
Η μελέτη που διεξήχθη από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ και δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open, έρχεται να φέρει νέα δεδομένα στην αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών. Οι ερευνητές παρουσίασαν τα δευτερεύοντα αποτελέσματα του άγχους, της κατάθλιψης και της ποιότητας ζωής που αναφέρθηκαν από τους συμμετέχοντες. Η έρευνα αυτή συνέκρινε τη μέθοδο μείωσης του στρες μέσω της ενσυνειδητότητας (Mindfulness-Based Stress Reduction, MBSR) με την εσιταλοπράμη, ένα από τα πιο διαδεδομένα φάρμακα για τη θεραπεία του άγχους.
Η έρευνα περιλάμβανε 276 ενήλικες με διαγνώσεις αγχώδους διαταραχής. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: μία ομάδα ακολούθησε ένα πρόγραμμα MBSR για 8 εβδομάδες, ενώ η άλλη ομάδα λάμβανε καθημερινά δόσεις εσιταλοπράμης (10-20 mg). Στην ομάδα MBSR, οι συμμετέχοντες παρακολουθούσαν εβδομαδιαίες συνεδρίες που εστίαζαν στη διαχείριση του άγχους μέσω διαλογισμού και αναπνοής.
Μετά από 8 εβδομάδες, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν διάφορες κλίμακες, όπως το Beck Anxiety Inventory και το PROMIS Anxiety Short Form, για να αξιολογήσουν την πρόοδο των συμμετεχόντων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι δύο ομάδες παρουσίασαν παρόμοια μείωση στα συμπτώματα άγχους, γεγονός που αποδεικνύει ότι η MBSR μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική με την εσιταλοπράμη.
Ενσυνειδητότητα: Ένα φυσικό αντικαταθλιπτικό χωρίς παρενέργειες
Αυτό που κάνει την πρακτική ενσυνειδητότητας ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ως θεραπεία είναι η απουσία σοβαρών παρενεργειών. Ενώ το 79% των ατόμων που έλαβαν εσιταλοπράμη ανέφερε τουλάχιστον μία παρενέργεια, όπως ναυτία ή αϋπνία, μόνο το 15% των συμμετεχόντων στην ομάδα της MBSR ανέφερε ήπιες ανεπιθύμητες παρενέργειες. Αυτή η διαφορά είναι πολύ σημαντική, για όσους αναζητούν εναλλακτικές λύσεις χωρίς τις αρνητικές επιπτώσεις των φαρμάκων. Οι τεχνικές ενσυνειδητότητας βοηθούν τους ασθενείς να εστιάσουν στο παρόν και να αναγνωρίσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους χωρίς να κρίνουν ή να αντιδρούν υπερβολικά. Αυτό τους επιτρέπει να μειώσουν την ένταση του άγχους τους και να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες με πιο ήρεμο και ισορροπημένο τρόπο.
Πώς λειτουργεί;
Η Μείωση του Στρες μέσω Ενσυνειδητότητας (MBSR) είναι μια τεχνική που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1970 από τον Jon Kabat-Zinn. Η μέθοδος αυτή συνδυάζει διαλογισμό, ήπιες ασκήσεις γιόγκα και ασκήσεις αναπνοής με στόχο τη μείωση του άγχους και την ενίσχυση της ψυχικής ευεξίας. Στηρίζεται στην ιδέα ότι η εστίαση στο παρόν και η αποδοχή των συναισθημάτων μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο ισορροπημένη συναισθηματική κατάσταση. Η MBSR έχει αποδειχθεί ότι βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν το άγχος, τον πόνο και τις συναισθηματικές δυσκολίες με πιο θετικό και ρεαλιστικό τρόπο. Αντί να καταστέλλει προσωρινά τα συμπτώματα, όπως κάνουν τα φάρμακα, η MBSR δίνει στους ασθενείς μακροχρόνια εργαλεία για τη διαχείριση του άγχους τους.
Η πρόσφατη έρευνα ανοίγει το δρόμο για την ενσωμάτωση της MBSR στην κλινική πρακτική, προσφέροντας μια ασφαλή και αποτελεσματική επιλογή για όσους δεν επιθυμούν να λάβουν φαρμακευτική αγωγή ή που δεν ανέχονται τις παρενέργειες των φαρμάκων. Η ενσυνειδητότητα μπορεί να γίνει βασικός σύμμαχος στη θεραπεία των αγχωδών διαταραχών, δίνοντας στους ασθενείς μια φυσική εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τους.