Aν και ο σίδηρος θεωρείται ένα σημαντικό θρεπτικό στοιχείο για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις τροφές που επιλέγουμε, προειδοποιεί μια νεότερη μελέτη.
Πιο συγκεκριμένα, η υψηλότερη πρόσληψη αιμικού σιδήρου, του τύπου που βρίσκεται στο κόκκινο κρέας και σε άλλα ζωικά προϊόντα -σε αντίθεση με τον μη αιμικό σίδηρο, που βρίσκεται κυρίως στα φυτικά τρόφιμα- συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Ενώ η συσχέτιση μεταξύ του αιμικού σιδήρου και του διαβήτη τύπου 2 έχει αναφερθεί στο παρελθόν, τα ευρήματα της μελέτης με επικεφαλής ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ καθορίζουν και εξηγούν με μεγαλύτερη σαφήνεια τη σχέση αυτή:
«Σε σύγκριση με προηγούμενες μελέτες που βασίζονταν αποκλειστικά σε επιδημιολογικά δεδομένα, ενσωματώσαμε διαφορετικά επίπεδα πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των επιδημιολογικών δεδομένων, των συμβατικών μεταβολικών βιοδεικτών και της πρωτοποριακής μεταβολικής. Αυτό μας επέτρεψε να αποκτήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της συσχέτισης μεταξύ της πρόσληψης σιδήρου και του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 , καθώς και των πιθανών μεταβολικών μονοπατιών που διέπουν αυτή τη συσχέτιση», δήλωσε σχετικά ο επικεφαλής συγγραφέας Δρ Fenglei Wang, ερευνητικός συνεργάτης στο Τμήμα Διατροφής.
Για τη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Metabolism, οι ερευνητές αξιολόγησαν τη σχέση μεταξύ σιδήρου και διαβήτη χρησιμοποιώντας 36 χρόνια διατροφικών αναφορών από 206.615 ενήλικες. Συγκεκριμένα, εξέτασαν την πρόσληψη διαφορετικών μορφών σιδήρου από τους συμμετέχοντες – ολική, αιμική, μη αιμική, διαιτητική (από τρόφιμα) και συμπληρωματική (από συμπληρώματα) – και την κατάσταση του διαβήτη, ελέγχοντας παράλληλα άλλους παράγοντες υγείας και τρόπου ζωής.
Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης τους βιολογικούς μηχανισμούς που υποστηρίζουν τη σχέση του αιμικού σιδήρου με τον διαβήτη τύπου 2 μεταξύ μικρότερων υποομάδων των συμμετεχόντων. Εξέτασαν τους μεταβολικούς βιοδείκτες πλάσματος 37.544 συμμετεχόντων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τα επίπεδα ινσουλίνης, το σάκχαρο στο αίμα, τα λιπίδια του αίματος, τη φλεγμονή και δύο βιοδείκτες του μεταβολισμού του σιδήρου. Στη συνέχεια εξέτασαν τα μεταβολικά προφίλ 9.024 συμμετεχόντων, τα επίπεδα δηλαδή των μεταβολιτών μικρών μορίων στο πλάσμα, οι οποίοι είναι ουσίες που προέρχονται από σωματικές διεργασίες, όπως η διάσπαση της τροφής ή των χημικών ουσιών.
Σύμφωνα με όσα συμπέραναν, οι συμμετέχοντες στην ομάδα με την υψηλότερη πρόσληψη αιμικού σιδήρου είχαν 26% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, σε σύγκριση με εκείνους στην ομάδα με τη χαμηλότερη πρόσληψη. Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο αιμικός σίδηρος αντιπροσώπευε περισσότερο από το ήμισυ του κινδύνου διαβήτη που σχετίζεται με το μη επεξεργασμένο κόκκινο κρέας και ένα μέτριο ποσοστό του κινδύνου για διάφορα διατροφικά πρότυπα που σχετίζονται με τον διαβήτη.
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η υψηλότερη πρόσληψη αιμικού σιδήρου συσχετίστηκε με μεταβολικούς βιοδείκτες στο αίμα που σχετίζονται με τον διαβήτη, όπως με υψηλότερα επίπεδα βιοδεικτών όπως το C-πεπτίδιο, τα τριγλυκερίδια, η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, η λεπτίνη και δείκτες υπερφόρτωσης με σίδηρο, καθώς και με χαμηλότερα επίπεδα ευεργετικών βιοδεικτών όπως η HDL χοληστερόλη και η αδιπονεκτίνη. Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης δώδεκα μεταβολίτες του αίματος -συμπεριλαμβανομένων της L-βαλίνης, της L-λυσίνης, του ουρικού οξέος και διαφόρων μεταβολιτών των λιπιδίων- που έχουν προηγουμένως συσχετιστεί με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
«Η μελέτη αυτή υπογραμμίζει τη σημασία των υγιεινών διατροφικών επιλογών στην πρόληψη του διαβήτη. Η μείωση της πρόσληψης αιμικού σιδήρου, ιδίως από το κόκκινο κρέας, και η υιοθέτηση μιας διατροφή με βάση τις φυτικές πηγές θα μπορούσαν να είναι αποτελεσματικές στρατηγικές για τη μείωση του κινδύνου διαβήτη» καταλήγει ο αντίστοιχος συγγραφέας Frank Hu, καθηγητής Διατροφής και Επιδημιολογίας στο Harvard T.H. Chan School of Public Health.