Από το Εργαστήριο επιδημιολογικής ανάλυσης της πανδημίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης – Υπεύθυνος: Καθηγητής Νίκος Τζανάκης
Στην έκθεση παρουσιάζεται η εικόνα των τεσσάρων περιφερειακών ενοτήτων και ολόκληρης της Κρήτης αναφορικά με τον αριθμό των ημερησίων κρουσμάτων όπως αυτά ανακοινώνονται από τον ΕΟΔΥ, για το τρίμηνο από 24/12/2020 έως και 24/3/2021.
Ο δείκτης IR είναι ένας μια προτυποποιημένη έκφραση του επιδημιολογικού φορτίου που επιτρέπει συγκρίσεις μεταξύ περιοχών ή και χωρών.
Το όριο των 150 κρουσμάτων/100000/14 ημέρες λαμβάνεται ως το όριο χαρακτηρισμού μιας περιοχής ως κόκκινης από το Ευρωπαϊκό κέντρο ελέγχου νοσημάτων (ECDC).
Ο Rt είναι ένας διεθνώς χρησιμοποιούμενος δείκτης που δείχνει το ρυθμό μεταδοτικότητας και πρέπει να είναι κάτω από την μονάδα ώστε να υπάρχει ύφεση της επιδημίας. Στην αναφορά αυτή γίνεται ιδιαίτερος σχολιασμός της δυναμικής του τελευταίου πανδημικού κύματος όπως αυτό εξελίσσεται έως και σήμερα.
Η επιδημιολογική κατάσταση της χώρας κατά την διάρκεια του 2ου και 3ου επιδημικού κύματος παρουσιάζεται στην εικόνα
Αυτό οφείλεται πρωταρχικά στην παρατεταμένη παρουσία αυξημένου (>1) δείκτη μεταδοτικότητας (Rt) για περισσότερο από 2 μήνες. Ο αυξημένος Rt οφείλεται στην σχεδόν καθολική επικράτηση του πολύ μεταδοτικού Βρετανικού στελέχους και παραμένει οριακά πάνω από τη μονάδα 1.06 (24/3/2021).
Η καμπύλη του επιδημιολογικού φορτίου όπως αυτή απεικονίζεται από τον δείκτη IR (κρούσματα ανά 100000/14 μέρες) βρίσκεται στο 311 και εμφανίζει τάση μείωσης του αυξητικού ρυθμού τις αμέσως επόμενες ημέρες. (εικόνα 1)
Στην εικόνα 2 αναλύεται η επιδημιολογική εικόνα της Κρήτης από 16/12/202 έως στις 24/3/2021.
Το 3ο κύμα στην Κρήτη εξελίσσεται με πολύ μεγαλύτερη σφοδρότητα από τα 2 προηγούμενα, τα οποία σχεδόν δεν εξελίχθηκαν σε ουσιαστικά επιδημικά κύματα. Είναι όμως σαφώς μικρότερης δυναμικής από αυτό στην υπόλοιπη Ελλάδα όπως αυτό αποδεικνύεται από το κατά 40% χαμηλότερο επιδημιολογικό φορτίο (IR Κρήτης 185 έναντι 311 της χώρας).
Το θετικό στην περίπτωση της Κρήτης είναι ότι αυτό το μειωμένο επιδημιολογικό φορτίο σχετικώς με την υπόλοιπη χώρα επισυμβαίνει ενώ ο δείκτης μεταδοτικότητας (Rt) είναι εξίσου αυξημένος (>1) για παρατεταμένο διάστημα. Η εξήγηση φαίνεται να οφείλεται στη μειωμένη ύπαρξη υπερμεταδοτικών εστιών στην Κρήτη π.χ. μέσα μαζικής μεταφοράς συγκριτικά με τα μεγάλα αστικά κέντρα π.χ. Αθήνα.
Περιφερειακή ενότητα Χανίων
Στην εικόνα 3 απεικονίζεται η έντονη τωρινή έξαρση του πανδημικού κύματος που ξεκίνησε την πρώτη βδομάδα του Μαρτίου.
Εξελίσσεται με σφοδρή δυναμική όπως αυτό φαίνεται από την οξύαιχμη διαμόρφωση βαρύτατου επιδημιολογικού φορτίου με IR=215 και τάση περαιτέρω μεγάλης αύξησης. Ο τωρινός δείκτης μεταδοτικότητας (Rt) διαμορφώνεται στο 1.17. Είναι αξιοσημείωτο όμως να παρατηρήσουμε ότι εμφάνισε για πολλές ημέρες αιχμές πάνω από το 1.5. Αναμφίβολα η ΠΕ ενότητα Χανίων είναι η πιο επιβαρυμένη περιοχή της Κρήτης και αναμένεται τις επόμενες 2 εβδομάδες να πιεστεί το σύστημα Υγείας πάρα πολύ.
Περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνου
Η ΠΕ Ρεθύμνου (εικόνα 4) μετά από έναν μήνα μεγάλου επιδημιολογικού φορτίου που έφθασε να παρουσιάζει IR πάνω από 250 για πολλές ημέρες. Από 10ημέρου όμως βρίσκεται σε φάση αποκλιμάκωσης αλλά με επιβαρυμένη ακόμη εικόνα καθώς ο IR είναι στο 151. Ο δείκτης μεταδοτικότητας Rt είναι σταθερά κάτω από τη μονάδα, τωρινός 0.84, και αναμένεται η περιοχή εντός των επομένων εβδομάδων να αποχαρακτηριστεί ως βεβαρυμμένη επιδημιολογικά.
Περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου
Η ΠΕ Ηρακλείου εισήλθε πολύ δυναμικά στο 3ο κύμα το δεύτερο 15θήμερο του Φεβρουαρίου με αποτέλεσμα στις 6 Μαρτίου ο δείκτης IR να ξεπεράσει το όριο των 150 κρουσμάτων/100000/14 μέρες, δείκτης που αυτόματα χαρακτηρίζει μια περιοχή ως επιβαρυμμένη. (Εικόνα 5).
Ο δείκτης μεταδοτικότητας (Rt) κινήθηκε πάνω από την μονάδα από την τελευταία βδομάδα του Ιανουαρίου έως και σήμερα. Την εβδομάδα αυτή όμως εμφανίζεται επιπέδωση της επιδημικής καμπύλης ενώ ο Rt έχει καμφθεί και βρίσκεται στο 1.01 αποτέλεσμα των απαγορευτικών μέτρων που πάρθηκαν έγκαιρα. Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα η αποκλιμάκωση και να ξεπεραστεί το κύμα.
Περιφερειακή ενότητα Λασιθίου
Το Λασίθι εκδήλωσε πρώιμα τον Γενάρη και τον Φλεβάρη 2 ελεγχόμενα κύματα (βλ εικόνα 6 οφειλόμενα στις γνωστές συρροές της Σητείας και του Αγίου Νικολάου οι οποίες ξεπεράστηκαν. (Εικόνα 6)
Ο δείκτης Rt και η επιδημιολογική εικόνα διατηρήθηκαν σε πολύ καλά επίπεδα από τα μέσα Φλεβάρη έως και σήμερα. Υπάρχει την τελευταία βδομάδα όμως μια ανησυχητική αύξηση του δείκτη Rt στο 1.33. Αυτή συνοδεύεται από αύξηση του επιδημιολογικού φορτίου, ο IR από 31 ανέβηκε στο 57. Θα πρέπει επειγόντως να μελετηθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των συρροών και των ιχνηλατήσεων των κρουσμάτων στο Λασίθι και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα ώστε η ΠΕ να συνεχίσει να έχει καλή εικόνα.
* Ο Καθηγητής Νίκος Τζανάκης είναι Δ/ντής Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής κλινικής