Στις αρχές της πανδημίας λιγοστές πόλεις και χώρες ανά τον κόσμο ξεκίνησαν τον έλεγχο των λυμάτων αναζητώντας ίχνη του κοροναϊού με την ελπίδα να εντοπίσουν εγκαίρως την αύξηση των κρουσμάτων.
Τώρα μερικοί ερευνητές προσαρμόζουν αυτή τη στρατηγική εξετάζοντας απόβλητα μεμονωμένων νοσοκομείων ή άλλων κτηρίων με στόχο να ανιχνεύσουν γρήγορα την καλπάζουσα επιδημία και να την αναχαιτίσουν με τη διενέργεια τεστ και την επιβολή απομόνωσης των μολυνθέντων.
Ενώ ο ιός εξαπλώνεται κυρίως μέσω των σταγονιδίων που εξέρχονται από το στόμα και τη μύτη, μπορεί επίσης και να αποβληθεί μέσω των ανθρώπινων αποβλήτων. Ο έλεγχος των λυμάτων είναι φθηνότερος και λιγότερο παρεμβατικός σε σχέση με την εξέταση εκατοντάδων ανθρώπων και μπορεί να πραγματοποιείται συχνότερα.
Με τα κρούσματα να αυξάνονται στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και τα κέντρα φροντίδας χρειάζονται απαραιτήτως να εντοπίζουν εγκαίρως την όποια έξαρση. «Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να εντοπίζουμε τις εξάρσεις του ιού προτού συμβούν», λέει ο Φράνσις Χάσαρντ, λέκτορας στο πανεπιστήμιο Cranfield University, που συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα συλλογής δειγμάτων από 20 Γυμνάσια του Λονδίνου από τον περασμένο μήνα.
Η ομάδα του, η οποία χρηματοδοτείται από τη βρετανική κυβέρνηση, θα επεκτείνει τη συλλογή δειγμάτων σε τουλάχιστον 70 σχολεία. Το πρόγραμμα είναι ερευνητικό και στοχεύει στο να δοκιμαστεί η προσέγγιση αυτή χωρίς να είναι ένα πλήρως ανεπτυγμένο ένα σύστημα παρακολούθησης.
Στην επαρχία Αλμπέρτα του Καναδά οι ερευνητές στο πανεπιστήμιο του Calgary συγκεντρώνουν δείγματα από τα λύματα τριών τοπικών νοσοκομείων, περιλαμβανομένου του χώρου μιας πρόσφατης έξαρσης του ιού κατά την οποία πέθαναν 12 άνθρωποι.
H ομάδα βρισκόταν στο στάδιο της τελειοποίησης των μεθόδων της όταν σημειώθηκε η έκρηξη των κρουσμάτων. Όταν πραγματοποίησαν τον έλεγχο στα λύματα διαπίστωσαν ότι το ποσοστό γενετικού υλικού του κοροναϊού είχε αυξηθεί κατά 580% καθώς εξαπλωνόταν ο ιός, λέει ο Κέβιν Φρανκόφσκι, ο εκτελεστικός δευθυνητής της Advancing Canadian Wastewater Assets.
«Διαπιστώσαμε μια πολύ σημαντική αλλαγή. Ήταν πραγματικά ισχυρή ένδειξη ότι αυτή… η προσέγγιση λειτουργεί», λέει ο ίδιος.
Το πρότζεκτ μοιράζεται στοιχεία με τις Υγειονομικές Υπηρεσίες της Αλμπέρτα, που διαχειρίζονται τα νοσοκομεία της επαρχίας. Αν τα επίπεδα αυξηθούν πάλι, θα απαντήσουν με τη διενέργεια τεστ στους πολίτες ή με τη λήψη άλλων μέτρων για την ανάσχεση της εξάπλωσης, ανάλογα με την κατάσταση, επισημαίνει ο Φρανκόφσκι.
Στις ΗΠΑ, η εταιρεία επαγγελματικών υπηρεσιών GHD ξεκίνησε μια διαδικασία ελέγχου των λυμάτων σε μερικούς πανεπιστημιακούς κοιτώνες και πρόσφατα άρχισε να διαφημίζει την υπηρεσία της αυτή για τους οίκους ευγηρίας, προσελκύοντας μεγάλο ενδιαφέρον, λέει ο Πίτερ Καπόνι, ο διευθυντής της.