Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια χρόνια, εκφυλιστική νευρολογική διαταραχή, που επηρεάζει κυρίως την κίνηση. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Νόσου του Πάρκινσον, ο αναπληρωτής καθηγητής νευρολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιάννης Ζαγανάς, μιλάει στην «Π» για την ασθένεια που ταλαιπωρεί και αρκετούς κατοίκους της Κρήτης.
Σύμφωνα με τις επισημάνσεις του, προκαλείται από την προοδευτική καταστροφή νευρώνων στον εγκέφαλο, ιδίως σε μια περιοχή που ονομάζεται μέλαινα ουσία. Αυτά τα κύτταρα παράγουν μία ουσία που λέγεται ντοπαμίνη, έναν νευροδιαβιβαστή που είναι απαραίτητος για την ομαλή κινητικότητα. Η αιτία της εκφύλισης αυτών των νευρικών κυττάρων δεν είναι πλήρως κατανοητή, αν και φαίνεται να εμπλέκονται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Τα συμπτώματα
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι ο τρόμος (τρέμουλο), η δυσκαμψία, η βραδυκινησία και η αστάθεια στη βάδιση ή στη στάση. Σε προχωρημένα στάδια μπορεί να εμφανιστούν επίσης δυσκολίες στην ομιλία και την κατάποση, αλλαγές στις λεπτές κινήσεις π.χ. στην γραφή, κατάθλιψη ή άγχος, και διαταραχές στις νοητικές λειτουργίες.
Υπάρχει θεραπεία;
Προς το παρόν, όπως σημειώνει ο νευρολόγος, δεν υπάρχει θεραπεία που να αναστρέφει τη νόσο, ωστόσο, υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η φαρμακευτική αγωγή αφορά κυρίως στην αναπλήρωση της ντοπαμίνης που μειώνεται λόγω της καταστροφής των νευρώνων που την παράγουν. Τα τελευταία χρόνια, σε επιλεγμένες περιπτώσεις εφαρμόζεται μία χειρουργική επέμβαση διέγερσης περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη νόσο. Η φυσιοθεραπεία, η λογοθεραπεία και η ψυχολογική υποστήριξη βοηθούν επίσης σημαντικά.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την πρόληψη
Δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης της νόσου Πάρκινσον με απόλυτη σιγουριά, καθώς δεν γνωρίζουμε την ακριβή αιτία. Ωστόσο, ένας υγιεινός τρόπος ζωής με σωστή διατροφή, φυσική άσκηση, αποφυγή έκθεσης σε τοξικές ουσίες, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
Οι ηλικίες
Η νόσος εμφανίζεται κυρίως σε άτομα άνω των 60 ετών, αν και υπάρχουν και σπάνιες περιπτώσεις εμφάνισης σε μικρότερη ηλικία. Η συχνότητα αυξάνεται με την ηλικία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνδρες προσβάλλονται λίγο πιο συχνά από τις γυναίκες.
Για μια ποιοτική ζωή
«Στην Κρήτη -αναφέρει ο γιατρός- δεν υπάρχουν ακριβή καταγεγραμμένα στοιχεία ανά νομό, αλλά υπάρχουν πολλοί ασθενείς υπό παρακολούθηση και υπάρχει αυξημένη ευαισθητοποίηση Με την κατάλληλη παρακολούθηση, θεραπεία και υποστήριξη, οι ασθενείς μπορούν να ζήσουν με καλή ποιότητα ζωής για πολλά χρόνια».
Υπερδιπλάσιος ο κίνδυνος για άτομα με άγχος
Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου είναι τουλάχιστον διπλάσιος στους ανθρώπους άνω των 50 ετών που πρόσφατα ανέπτυξαν άγχος, σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν άγχος, σύμφωνα με μελέτη ερευνητών του University College London. Η νόσος του Πάρκινσον είναι η δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική πάθηση παγκοσμίως και εκτιμάται ότι θα επηρεάσει 14,2 εκατ. ανθρώπους έως το 2040.
Το άγχος αποτελεί χαρακτηριστικό των πρώιμων σταδίων της νόσου
Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «British Journal of General Practice», διερευνήθηκε αν υπάρχει σχέση μεταξύ των ατόμων ηλικίας άνω των 50 ετών που είχαν πρόσφατα αναπτύξει άγχος και της μεταγενέστερης διάγνωσης της νόσου Πάρκινσον.
Η ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα πρωτοβάθμιας περίθαλψης του Ηνωμένου Βασιλείου για την περίοδο 2008-2018. Αξιολόγησε 109.435 ασθενείς που είχαν αναπτύξει άγχος μετά την ηλικία των 50 ετών και τους συνέκρινε με 878.256 αντίστοιχους συμμετέχοντες που δεν είχαν άγχος.
Στη συνέχεια οι ερευνητές παρακολούθησαν την παρουσία χαρακτηριστικών του Πάρκινσον, όπως προβλήματα ύπνου, κατάθλιψη και διαταραχή της ισορροπίας, από την περίοδο της διάγνωσης του άγχους έως και ένα έτος πριν από την ημερομηνία διάγνωσης του Πάρκινσον.
Έπειτα από την προσαρμογή των αποτελεσμάτων, ώστε να ληφθούν υπόψη παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την πιθανότητα εμφάνισης της πάθησης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος εμφάνισης Πάρκινσον αυξήθηκε κατά δύο φορές στα άτομα με άγχος σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Επιβεβαίωσαν επίσης ότι συμπτώματα όπως η κατάθλιψη, η διαταραχή του ύπνου, η κόπωση, η γνωστική εξασθένηση, η υπόταση, ο τρόμος, η διαταραχή της ισορροπίας, η ακαμψία και η δυσκοιλιότητα, αποτελούσαν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου Πάρκινσον σε άτομα με άγχος.
«Κατανοώντας ότι το άγχος και τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον σε ηλικία άνω των 50 ετών, ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να ανιχνεύσουμε την πάθηση νωρίτερα και να βοηθήσουμε τους ασθενείς να λάβουν τη θεραπεία που χρειάζονται», επισημαίνει ο συνεπικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Χουάν Μπάζο Αβάρεζ από το UCL.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι μελλοντική έρευνα θα πρέπει να εξετάσει γιατί τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών με νεοεμφανιζόμενο άγχος διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Πάρκινσον και αν η έκβαση της νόσου επηρεάζεται από τη σοβαρότητα του άγχους.