Σήμερα πολλοί ασθενείς αποκτούν ανθεκτικότητα σε αντικαρκινικά φάρμακα, αυτό θα μπορεί να αλλάξει αν οι φαρμακευτικές εταιρείες στοχεύσουν σε συγκεκριμένες πρωτεΐνες.
Μια νέα πρωτεΐνη-πιθανό στόχο για την καταπολέμηση του καρκίνου ανακάλυψαν επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, τα αποτελέσματα της έρευνας των οποίων παρουσιάζονται στο επιστημονικό έντυπο Journal of Cell Biology.
Η έρευνα έγινε στο εργαστήριο του αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, δρας Γεωργίου Ζάχου, με πρώτη συγγραφέα τη μεταδιδακτορική ερευνήτρια, δρα Ελένη Πετσαλάκη και σε συνεργασία με την κ. Μαρία Δανδουλάκη.
Για την ανακάλυψη της πρωτεΐνης, Chmp4c και τι αυτό σημαίνει για την καταπολέμηση της επάρατης νόσου μιλά στην «Π» η κ. Πετσαλάκη.
Η συνέντευξη
Η συνέντευξη έχει ως εξής:
Εξηγήστε μας τα αποτελέσματα της έρευνάς σας κυρία Πετσαλάκη
Βρήκαμε ότι η Chmp4c είναι απαραίτητη για τον σωστό διαχωρισμό των χρωμοσωμάτων κατά τη διάρκεια της κυτταρικής διαίρεσης των καρκινικών κυττάρων. Συγκεκριμένα, βρήκαμε ότι η Chmp4c είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του spindle checkpoint, καθώς η ίδια ευθύνεται για τον σωστό εντοπισμό κι άλλων spindle checkpoint πρωτεϊνών στους κινητοχώρους των χρωμοσωμάτων, προκειμένου να πραγματοποιηθεί σωστά ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων».
Η ανακάλυψή της τι σημαίνει. Θα έχουμε άμεσα αποτελέσματα όσο αφορά την καταπολέμηση της νόσου;
«Προκειμένου να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε τον καρκίνο πρέπει να κατανοήσουμε τους μοριακούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από τη διαίρεση των κυττάρων. Δηλαδή, ο καρκίνος τι είναι; Είναι κύτταρα, τα οποία διαιρούνται ανεξέλεγκτα. Για να τον πολεμήσουμε πρέπει να καταλάβουμε με ποιους μηχανισμούς ένα κύτταρο διαιρείται, ώστε να μπορέσουμε να στοχεύσουμε σε πρωτεΐνες που είναι υπεύθυνες για τη διαίρεση του κυττάρου.
Βρήκαμε μία πρωτεΐνη ότι είναι απαραίτητη για τη σωστή διαίρεση των καρκινικών κυττάρων. Όταν τα κύτταρα αυτά δεν έχουν αυτή την πρωτεΐνη, τότε μπορούν να αποκτήσουν πολύ σοβαρά λάθη κατά τη διάρκεια του πολλαπλασιασμού τους και τότε μπορούν τα καρκινικά κύτταρα να θανατωθούν κι έτσι να μην εξαπλωθεί ο καρκίνος στο υπόλοιπο σώμα.
Το λάθος που κάνει ο κόσμος είναι ότι νομίζει ότι ξαφνικά θα βρεθεί ένα φάρμακο που θα μπορεί απλά να σκοτώσει τον καρκίνο. Αυτό είναι λάθος. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν δεκάδες, εκατοντάδες εργαστήρια που μελετάνε τους μοριακούς μηχανισμούς που κρύβονται μέσα στα κύτταρα, γιατί αν δεν κατανοήσουμε πώς διαιρούνται τα κύτταρα τότε δεν μπορούμε να σκοτώσουμε τα καρκινικά κύτταρα.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν φάρμακα τα οποία σκοτώνουν τα κύτταρα με τη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία αλλά τι γίνεται; Οι άνθρωποι αποκτούν ανθεκτικότητα σε αυτά τα φάρμακα, δηλαδή όσο πιο πολλά φάρμακα τούς δίνουμε, τόσο αποκτούν ανθεκτικότητα και τελικά ο όγκος συνεχίζει και εξαπλώνεται. Οπότε θέλουμε μία πιο ειδική θεραπεία, μία θεραπεία έξυπνη που να καταλαβαίνει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Για αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο τα εργαστήρια ασχολούνται με πρωτεΐνες που βρίσκονται μέσα στα κύτταρα για να κατανοήσουν τους μηχανισμούς με τους οποίους διαιρούνται τα κύτταρα.
Οπότε, αν εμείς βρούμε νέες πρωτεΐνες που παίζουν ρόλο στη διαίρεση των καρκινικών κυττάρων, θα βρούμε νέους στόχους αντικαρκινικής θεραπείας».
Πόσο θα χρειαστεί το αποτέλεσμα της έρευνάς σας να φτάσει σε έναν ασθενή;
«Όταν δημοσιεύουμε μία τέτοια εργασία σε ένα μεγάλο περιοδικό με υψηλό κύρος, τότε οι φαρμακευτικές εταιρείες, οι επιστήμονες αποφασίζουν να διαλέξουν μία πρωτεΐνη-στόχο. Αν διαλέξουν τη δική μας μπορούν να φτιάξουν έναν αναστολέα έναντι αυτής της πρωτεΐνης και έτσι να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές με ένα νέο φάρμακο που θα στοχεύει την πρωτεΐνη. Πρέπει να περάσει κλινική δοκιμή και διάφορες φάσεις.
Σίγουρα θα πάρει πάρα πολλά χρόνια, τουλάχιστον δέκα, αλλά ο στόχος είναι να βρεθούν νέες πρωτεΐνες που να είναι καλύτεροι στόχοι αντικαρκινικής θεραπείας από τους υπάρχοντες. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Τώρα τα φάρμακα που υπάρχουν δρουν στην άτρακτο του κυττάρου, είναι πολύ γενικά και οι άνθρωποι αποκτούν ανοσία, γίνονται ανθεκτικοί. Θέλουμε πιο συγκεκριμένους στόχους. Χρειάζεται να πάει σε φαρμακευτικές εταιρείες και κλινικές δοκιμές.
Να σημειώσουμε ότι είναι πολύ σημαντικό ότι αυτή η έρευνα έγινε αποκλειστικά από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Δεν είχαμε βοήθεια από εργαστήρια εξωτερικού ή συνεργασία, την κάνουμε τα τελευταία τρία χρόνια, είμαστε τρεις ερευνητές και το αποτέλεσμα είναι αποτέλεσμα καθαρά δικό μας, κάτι σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα».