Δεν υπάρχει μόνο φροντίδα για τα άρρωστα παιδιά αλλά και ουσιαστική υποστήριξη όλης της οικογένειάς τους.
Γιατί για ποιον γονιό είναι εύκολο να ζήσει την τραυματική εμπειρία της νοσηλείας του μωρού του ακόμη και στην ηλικία των 30 ημερών στην Εντατική; Η Σταυρίνα Ηλία, επίκουρη καθηγήτρια Εντατικής Παίδων και διευθύντρια της Κλινικής του ΠΑΓΝΗ, μιλάει για το πλούσιο, σύνθετο έργο του τμήματος που καλύπτει όλα τα σοβαρά περιστατικά της Κρήτης αλλά και ολόκληρης της νότιας νησιωτικής Ελλάδας.
Μία κίνηση που τριπλασιάζεται το καλοκαίρι λόγω τουριστών. Το αφιέρωμα στη ΜΕΘ Παίδων, που έχει 7 κλίνες, δημοσιεύθηκε στην περιοδική έκδοση της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Νοσηλεία μωρών από 30 ημερών
Σύμφωνα με την κα Ηλία, «η ΜΕΘ Παίδων καλύπτει όλα τα παιδιατρικά περιστατικά με απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις και εφημερεύει καθημερινά όλο το έτος, ανεξάρτητα από τις γενικές εφημερίες του νοσοκομείου, λόγω της μοναδικότητάς της.
Το ηλικιακό εύρος των παιδιών που υποδέχεται είναι από 30 ημερών έως κάτω των 18 ετών. Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως νοσηλεύονται και ασθενείς άνω των 18 ετών, είτε γιατί έχουν κάποιο υποκείμενο νόσημα που ξεκίνησε σε παιδική ηλικία (π.χ. νωτιαία μυϊκή ατροφία, σύνδρομο) είτε γιατί δεν υπάρχει διαθέσιμη κλίνη στους ενήλικες.
Υπάρχει πάντα έτοιμη έμπειρη στα παιδιά, πολυδύναμη ομάδα άμεσης υποστήριξης και αντιμετώπισης των οξέων καταστάσεων. Το κλινικό έργο αυξάνεται κατά πολύ τους καλοκαιρινούς μήνες, οπότε ο παιδιατρικός πληθυσμός στη νότια νησιωτική Ελλάδα τριπλασιάζεται λόγω τουριστικής περιόδου.
Όλο το φάσμα των περιστατικών
Η κ. Ηλία συνεχίζει αναφέροντας: «Το μεγαλύτερο μέρος των περιστατικών είναι επείγουσες καταστάσεις, χειρουργικές ή παθολογικές. Η πηγή των περιστατικών της είναι το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) και οι κλινικές που νοσηλεύουν παιδιά του ΠαΓΝΗ, όπως Παιδιατρική Κλινική, Παιδοαιματολογική-Ογκολογική Κλινική και Παιδοχειρουργική Κλινική, με τις σχετικές ειδικότητες, όπως παιδο-ορθοπαιδικά, παιδο-νευροχειρουργικά, ΩΡΛ και αμιγώς παιδοχειρουργικά περιστατικά.
Επιπλέον, παιδιά μπορούν να μεταφερθούν από τα νοσοκομεία όλων των νομών της Κρήτης (ΕΚΑΒ) και ολόκληρης της νότιας νησιωτικής Ελλάδας (αεροδιακομιδές ΕΚΑΒ).
Τα παιδιά που νοσηλεύονται εμφανίζουν κάποια οξεία οργανική ανεπάρκεια ή πρόκειται για ασθενή με υποκείμενο νόσημα, ή σύμπλοκη συννοσηρότητα που εμφανίζει σοβαρές επιπλοκές από τα διάφορα συστήματα, ή γενικότερα παιδί που δυνητικά μπορεί να προβληματίσει τον εκάστοτε ιατρό εκτός ΜΕΘΠ για επικείμενη επιδείνωση της κατάστασης ή κατάσταση που χρήζει εντατικής παρακολούθησης και άμεσης παρέμβασης.
Ένα μικρότερο ποσοστό εισαγωγών αφορά προγραμματισμένα περιστατικά με μικρής διάρκειας νοσηλεία. Χαρακτηριστικά αναφέρονται χειρουργημένα περιστατικά για μετεγχειρητική παρακολούθηση, είτε περιστατικά τα οποία πρέπει να λάβουν καταστολή για τη διενέργεια κάποιας διαγνωστικής ή θεραπευτικής διαδικασίας, λόγω απαιτούμενης συνεργασίας του ασθενούς που δεν μπορεί να επιτευχθεί αλλιώς, είτε πρόκειται για επώδυνη διαδικασία (procedures under sedation).
Συνήθη περιστατικά είναι η διενέργεια απεικόνισης (CT, MRI, PET scan κ.α.), η γαστροσκόπηση, η κολονοσκόπηση, η βρογχοσκόπηση, η τοποθέτηση κεντρικού φλεβικού καθετήρα, ο 24-ωρος monitoring έλεγχος ύπνου, η τοποθέτηση γαστροστομίας, η τοποθέτηση τραχειοστομίας και πολλά άλλα».
Όπως επισημαίνει η επίκουρη καθηγήτρια, «ειδική μνεία γίνεται στην υποστήριξη των παιδιών εκτός χώρου ΜΕΘ, όπως στον μαγνητικό τομογράφο, όπου υπάρχει κάλυψη ιατρού από τη ΜΕΘ Παίδων σε εβδομαδιαία βάση για τη χορήγηση καταστολής, αλλά και στον χώρο της Επεμβατικής Ακτινολογίας και των Προκλητών Δυναμικών (ΕΙ ΩΡΛ) για την κάλυψη ανάλογων περιστατικών.
Με αυτόν τον τρόπο, η ΜΕΘ Παίδων συμβάλλει στην καλύτερη και εξειδικευμένη στα παιδιά παροχή υπηρεσιών υγείας σε προγραμματισμένη βάση (εξειδικευμένο service).
Επίσης, παρέχεται εξειδικευμένη υποστήριξη, όταν ζητηθεί, μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας σε άλλους ιατρούς του ΠαΓΝΗ αλλά και των νοσοκομείων της Κρήτης, με ταυτόχρονη καταχώριση της επικοινωνίας σε ηλεκτρονική πλατφόρμα (Κλήσεις ΜΕΘ Παίδων), αλλά και σε γονείς με παιδιά πρώην ασθενείς της ΜΕΘΠ. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται συμβουλευτική για τη σταθεροποίηση, διαχείριση καταστάσεων αυξημένων απαιτήσεων ή συμβουλές για την ασφαλή διακομιδή ασθενών.
Υποστήριξη όλης της οικογένειας
Η κα Σταυρίνα Ηλία υπογράμμισε: «Είναι σημαντικό στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι αρχή της ΜΕΘ Παίδων είναι, όχι μόνο η μονομερής φροντίδα του άρρωστου παιδιού, αλλά η θεραπεία και υποστήριξη όλης της οικογένειας.
Έτσι, στις οικογένειες που βιώνουν μία εξαιρετικά δύσκολη και απαιτητική περίοδο της ζωής τους υπάρχει η ψυχολογική υποστήριξη και τακτική ενημέρωση από την ιατρονοσηλευτική ομάδα και επιπλέον προσφέρεται ψυχολογική υποστήριξη σε συνεργασία με την Παιδοψυχιατρική Κλινική του ΠαΓΝΗ, ιδιαίτερα σε καταστάσεις φροντίδας τέλους της ζωής ή αναπάντεχα μη αναστρέψιμα γεγονότα.
Φροντίδα στο σπίτι
Η καθηγήτρια Εντατικής Παίδων αναφέρθηκε και στην κατ’ οίκον φροντίδα των παιδιών που την έχουν ανάγκη. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Τέλος, το προσωπικό της ΜΕΘ Παίδων αποτελεί σημαντικό πυλώνα στην υποστήριξη ασθενών που έχουν ανάγκη την κατ’ οίκον νοσηλεία, παιδιά με τραχειοστομία, εξαρτώμενα από επεμβατική ή μη επεμβατική μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, με διατροφική κάλυψη με εντερικά διαλύματα μέσω γαστροστομίας.
Συνήθως αυτές οι διαδικασίες ξεκινούν στον χώρο της ΜΕΘ Παίδων, όπου το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό αναλαμβάνει να δημιουργήσει τις συνθήκες και την προμήθεια εξοπλισμού για ένταξη σε μετάβαση στο σπίτι.
Το προσωπικό εκπαιδεύει την οικογένεια στη φροντίδα αλλά και στην αντιμετώπιση αναπάντεχων, απειλητικών για τη ζωή επιπλοκών και φροντίζει για τη μακροχρόνια παρακολούθηση και ευημερία των μικρών ασθενών με τραχειοστομία-αναπνευστήρα και γαστροστομία στο σπίτι τους».
Η προσφορά της στη δωρεά οργάνων
«Ύψιστη θέση στο έργο μας» σημειώνει η διευθύντρια «είναι και η προσφορά της ΜΕΘ Παίδων Κρήτης στη δωρεά οργάνων. Η θετική στάση όλων ήδη από την ίδρυσή της και η μακροχρόνια εμπειρία σε ανάλογα περιστατικά (έχει συμμετάσχει σε πάνω από 10 δωρεές οργάνων παιδιατρικών ασθενών) έχει συμβάλει κατά πολύ στη διάδοση της προσφοράς οργάνων από παιδιατρικούς δότες σε επίπεδο επαγγελματιών υγείας αλλά και σε επίπεδο πολιτών της Κρήτης, σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) και την ΕΕΕΘ.
Η ΜΕΘ Παίδων είναι από τους πρωτεργάτες στην περιοχή ευθύνης της στο θέμα της δωρεάς οργάνων και είναι στην ευχάριστη θέση να λειτουργεί σε συνεργασία με Τοπικό Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων, διορισμένο από τον ΕΟΜ στο ΠαΓΝΗ. Η ομάδα της ΜΕΘ Παίδων της Κρήτης εκπαιδεύεται ανελλιπώς κάθε χρόνο σε οργανωμένα σεμινάρια του ΕΟΜ.
Επιπλέον, είναι από τους κύριους συγγραφείς των επικαιροποιημένων οδηγιών των κριτηρίων θανάτου με νευρολογικά κριτήρια/ εγκεφαλικός θάνατος για παιδιατρικούς ασθενείς, απαραίτητη προϋπόθεση για να ακολουθήσει μία δυνητική δωρεά οργάνων. Υπάρχει πρόβλεψη η ίδια ομάδα μελλοντικά να συμμετέχει και στη δημιουργία των κριτηρίων θανάτου με κυκλοφορικά κριτήρια εντός του επόμενου έτους».
Πλούσιο ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο
Το έργο της ΜΕΘ Παίδων δεν περιορίζεται μόνο στο κλινικό, αλλά επεκτείνεται ερευνητικά και εκπαιδευτικά με τη διοργάνωση εργαστηρίων, φροντιστηρίων και σεμιναρίων προσομοίωσης αντιμετώπισης βαριά άρρωστων ή τραυματισμένων παιδιών.
Σε επίπεδο Ιατρικής Σχολής, τα μέλη ΔΕΠ της Εντατικής Θεραπείας Παίδων προσφέρουν το κατ’ επιλογήν μάθημα «Επείγουσα Παιδιατρική και Εντατική Θεραπεία», το μοναδικό μάθημα στη Σχολή που εκπαιδεύει τους φοιτητές 5ου και 6ου έτους σε προπλάσματα (hands-on) στην αντιμετώπιση απειλητικών για τη ζωή καταστάσεων και καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης στα παιδιά.
Μεταξύ άλλων υπογραμμίζεται ακόμη ότι «μεγάλη είναι όμως και η συμβολή της ΜΕΘ Παίδων στην εκπαίδευση της επιστήμης της Παιδιατρικής Εντατικολογίας με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) ìΕπείγουσα και Εντατική Θεραπεία Παίδων Εφήβων και Νέωνî στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο λειτουργεί από το 2016, με ιδρυτή τον καθηγητή Γεώργιο Μπριασούλη.
Επισημαίνεται ότι στον διεθνή χώρο δεν υπάρχει παρόμοιο ΠΜΣ. Σκοπός του Προγράμματος είναι να εκπαιδεύσει νέους επιστήμονες, έτσι ώστε να αποκτήσουν ένα ισχυρό επιστημονικό υπόβαθρο, εμπειρία και τεχνογνωσία στην Επείγουσα και Εντατική Θεραπεία Παίδων, Εφήβων και Νέων.
Από το συγκεκριμένο Πρόγραμμα έχουν αποφοιτήσει πάνω από 150 μεταπτυχιακοί φοιτητές που εξελίχθηκαν αργότερα σε υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας στον τομέα της υγείας, ενώ αρκετές διπλωματικές εργασίες βραβεύτηκαν σε διεθνή συνέδρια, δημοσιεύτηκαν σε υψηλού κύρους περιοδικά ή προόδευσαν σε διδακτορικές διατριβές.
Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια, «το εκπαιδευτικό έργο έρχεται να ολοκληρωθεί με τη συγγραφή ενός επιστημονικού συγγράμματος Επείγουσα και Εντατική Θεραπεία Παίδων Εφήβων και Νέωνî, 780 σελίδων, που εκδόθηκε το 2024 από τις πανεπιστημιακές εκδόσεις Kallipos, βρίσκεται και στον Εύδοξο, είναι διαθέσιμο δωρεάν και απευθύνεται σε όλους όσοι έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους βαρέως πάσχοντες ασθενείς.
Πρόκειται για μια πολυετή προσπάθεια των καθηγητών Εντατικής Θεραπείας Παίδων της Σχολής μας, ένα απόσταγμα γνώσεων βασισμένων σε υψηλού επιπέδου έρευνα μέσω ενδείξεων, εμπλουτισμένο με τις σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες και δοσμένο με τρόπο απλό, κατανοητό και ταυτόχρονα διαδραστικό».