…που θα γίνει μονάδα-πρότυπο μετά και τη δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος»
Πρωτοποριακά τμήματα και εργαστήρια σε πανελλήνιο επίπεδο προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους πολίτες της Κρήτης και όχι μόνο στο πλαίσιο της λειτουργίας της κλινικής εντατικής θεραπείας του Πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ηρακλείου, που μέσα στους επόμενους μήνες με τη δωρεά του ιδρύματος “Σταύρος Νιάρχος” θα γίνει μια μονάδα – πρότυπο από τις καλύτερες στον ευρωπαϊκό χώρο.
Ο διευθυντής της ΜΕΘ καθηγητής Δημήτρης Γεωργόπουλος, μίλησε στην “Π” για τις επιστημονικές δραστηριότητες της πολυδύναμης Μονάδας που δεν περιορίζεται μόνο στη νοσηλεία ασθενών.
Το προφίλ της πολυδύναμης ΜΕΘ του ΠΑΓΝΗ που λειτουργεί με υπολογιστικά συστήματα
Ο καθηγητής σημειώνει:
“Η Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.) Ενηλίκων είναι μια πολυδύναμη παθολογική–χειρουργική μονάδα 16 κλινών με πιστοποίηση ISO. Η Μονάδα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα αναπτύξει άλλες 11 κλίνες και συνολικά θα λειτουργεί με 27 κλίνες (μια από τις μεγαλύτερες μονάδες της χώρας). Λειτουργεί με «κλειστό σύστημα» δηλαδή με παρουσία ειδικευμένων εντατικολόγων όλο το 24ώρο και είναι πλήρως εξοπλισμένη με σύγχρονη τεχνολογία αιχμής. Το ιατρικό προσωπικό αποτελείται από 13 Εντατικολόγους και 6 εξειδικευόμενους γιατρούς στην εντατική θεραπεία.
Παράλληλα, εκπαιδεύονται ειδικευόμενοι γιατροί των ειδικοτήτων της πνευμονολογίας, αναισθησιολογίας, παθολογίας, ορθοπαιδικής, και νευρολογίας. Η Μονάδα μπορεί να αντιμετώπισει όλα τα περιστατικά που χρήζουν εντατική θεραπεία. Σήμερα ο αριθμός των ετησίων εισαγωγών είναι περίπου 600 ασθενείς με μέση επιβίωση που ανέρχεται στο 82%. Φυσικά με την αύξηση των κλινών θα υπάρξει και ανάλογη αύξηση των εισαγωγών μια και ο αριθμός των 16 κλινών δεν επαρκεί για τις ανάγκες του πληθυσμού που υποστηρίζει. Η Μονάδα αξιολογείται συνεχώς από ανεξάρτητους Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς Αξιολόγησης που συντάσσουν στο τέλος του έτους την αναφορά αξιολόγησης.
Η Μονάδα μετά από προσπάθειες 11 ετών (2001-2012), ανέπτυξε το μοναδικό ελληνικό ολοκληρωμένο σύστημα ιατρικής παρακολούθησης και διαχείρισης ασθενών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας «CritIS». Το 2012 το «CritIS» (περιουσία του Πανεπιστημίου της Κρήτης) εγκαταστάθηκε στη πολυδύναμη Μ.Ε.Θ. ενηλίκων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, η οποία έγινε η πρώτη Μονάδα της χώρας που λειτούργησε πλήρως μέσω υπολογιστών χωρίς την παρουσία χαρτιών (paperless Unit).
Το σύστημα CritIS σήμερα έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί στη Μ.Ε.Θ. Παίδων του ίδιου Νοσοκομείου, στην καρδιολογική ΜΕΘ του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, στη Μ.Ε.Θ. του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, στη ΜΕΘ του «ΚΟΥΤΛΙΜΠΑΝΕΙΟ & ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΕΙΟ» Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, και στη ΜΕΘ του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας. Αυτές είναι και οι μοναδικές ΜΕΘ της χώρας που λειτουργούν και διαχειρίζονται τους ασθενείς με υπολογιστικά συστήματα”.
Το εργαστήριο διαταραχής του ύπνου
Το δεύτερο από τα επτά τμήματα της ΜΕΘ σύμφωνα με τον κ. Γεωργόπουλο:
“Το Εργαστήριο και το Εξωτερικό Ιατρείο Μελέτης Διαταραχών στον Ύπνο διαχειρίζεται ασθενείς με διαταραχές ύπνου και λειτουργεί από το 2007. Στο εργαστήριο, που είναι πιστοποιημένο από την αρμόδια επιτροπή του Κ.Ε.Σ.Υ., πραγματοποιούνται εκατοντάδες πολυσωματοκαταγραφικές μελέτες ύπνου κάθε χρόνο, μια διαδικασία που απαιτεί υψηλή εξειδίκευση και κατάλληλο χώρο. Κατά τη διάρκεια της μελέτης που συνήθως διαρκεί 6-7 ώρες, παρακολουθούνται, με συνεχή καταγραφή, η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου και μυών του προσώπου, η ροή του αέρα στο στόμα και τη μύτη του ασθενούς, οι κινήσεις του θώρακα, της κοιλιάς και των ποδιών του, και η οξυγόνωση του αίματος. Τα αποτελέσματα αναλύονται με συγκεκριμένες μεθόδους, από εξειδικευμένους γιατρούς και εκτιμάται με μεγάλη λεπτομέρεια τόσο η ποιότητα όσο και η αρχιτεκτονική του ύπνου. Φυσικά οι πολυσωματοκαταγραφικές μελέτες είναι η βάση για τη θεραπεία αυτών των ασθενών”.
Το μοναδικό στη χώρα ιατρείο υπερηχογραφικής απεικόνισης θώρακα
“Το εξωτερικό Ιατρείο Υπερηχογραφικής απεικόνισης θώρακα (πνεύμονα-υπεζωκότα-διαφρράγματος) λειτουργεί από το 2013 και διαχειρίζεται ασθενείς που παραπέμπονται στο Ιατρείο είτε από εξωτερικούς γιατρούς είτε από άλλες Κλινικές του Νοσοκομείου. Η Κλινική μας ήταν η πρώτη που ανέπτυξε στον Ελλαδικό χώρο το 2005 την Υπερηχογραφική απεικόνιση του θώρακα, αρχικά για του ασθενείς που νοσηλεύονται στη Μ.Ε.Θ. και αργότερα για ασθενείς που δεν χρήζουν εντατική νοσηλεία.
Το υπερηχογράφημα θώρακα είναι μια μη επεμβατική πράξη, χαμηλού κόστους και χωρίς τους κινδύνους της ακτινοβολίας των άλλων απεικονιστικών μεθόδων. Η διαγνωστική αξία της Υπερηχογραφικής απεικόνισης του θώρακα, στα κατάλληλα χέρια, είναι εφάμιλλη και σε κάποιες περιπτώσεις πολύ ανώτερη της υπολογιστικής αξονικής τομογραφίας. Επιπλέον με την τεχνική αυτή είναι δυνατή η στατική και δυναμική μελέτη του διαφράγματος που είναι ο κύριος αναπνευστικός μυς.
Σήμερα στο Ιατρείο (το μοναδικό στον Ελλαδικό χώρο) αυτό έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 1000 τέτοιες μελέτες ασθενών. Οι μελέτες γίνονται σε ειδικό χώρο στη Μ.Ε.Θ. και μετά ο ασθενής επιστρέφει είτε σε κλινική του νοσοκομείου είτε στο σπίτι. Ιδιαίτερα μνεία πρέπει να γίνει στην υπερηχογραφική απεικόνιση του θώρακα των γυναικών σε κατάσταση κύησης. Στην ομάδα αυτή όπου οι απεικονιστικές μέθοδοι που χρησιμοποιούν ακτινοβολία ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για το έμβρυο, η υπερηχογραφική απεικόνιση θώρακα είναι εκ των ουκ άνευ τόσο για τη διάγνωση, όσο και την παρακολούθηση παθολογικών καταστάσεων που αφορούν το αναπνευστικό σύστημα. Στο Ιατρείο έχουν αντιμετωπισθεί αρκετές δεκάδες εγκύων με άριστα αποτελέσματα”.
Το τμήμα που δίνει ζωή στους ασθενείς με πνευμονική υπέρταση
“Το τμήμα Αιμοδυναμικής Μελέτης ασθενών με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση είναι βασική μονάδα του μοναδικού κέντρου αναφοράς για ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση της Κρήτης, Δωδεκανήσων και Κυκλάδων. Αυτό το κέντρο αναφοράς αποτελεί παράδειγμα δια-κλινικής συνεργασίας και στελεχώνεται από την Κλινική Εντατικής Θεραπείας την Πνευμονολογική, την Καρδιολογική και την Ρευματολογική κλινική.
Στη Μ.Ε.Θ. διενεργούνται όλοι οι καθετηριασμοί των δεξιών κοιλοτήτων της καρδιάς, απαραίτητοι για τη διάγνωση, θεραπεία και παρακολούθηση των ασθενών με πνευμονική υπέρταση. Ο καθετηριασμός των δεξιών κοιλοτήτων της καρδιάς είναι μια επεμβατική ιατρική πράξη όπου ένας ειδικός καθετήρας προωθείται με συγκεκριμένη τεχνική στη δεξιά καρδιά και από εκεί στα αγγεία του πνεύμονα. Ο καθετηριασμός των δεξιών κοιλοτήτων είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την 1) διάγνωση της νόσου, 2) τιτλοποίηση της θεραπείας και 3) παρακολούθηση της πορείας της.
Οι ασθενείς με πνευμονική αρτηριακή υπέρταση υποβάλονται σε δεξιό καθετηριασμό 2 με 3 φορές τον χρόνο. Οι ασθενείς είναι συνήθως περιπατητικοι και μετά τη διενεργεια του καθετηριασμού επιστρέφουν στο σπίτι τους. Σε επιλεγμένους ασθενείς χρειάζεται ολιγοήμερη παραμονή στη Μ.Ε.Θ. για καλύτερη τιτλοποίηση της φαρμακευτικής αγωγής, διαδικασία που είναι αρκετά πολύπλοκη. Η λειτουργία τέτοιων κέντρων αναφοράς για ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση έχει ως αποτέλσμα τν μακροχόνια επιβίωση αυτών των ασθενών με πολύ καλή ποιότητα ζωής.
Σήμερα όλοι οι ασθενείς με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση στη χώρα πρέπει να παρακολουθούνται από τα 8 κέντρα αναφοράς που λειτουργούν στην Ελληνική επικράτεια. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 η μέση επιβίωση αυτών των ασθενών ήταν περίπου 2.5 χρόνια μετά τη διάγνωση, ενώ σήμερα η παρακολούθηση αυτών των ασθενών από τα κέντρα αναφοράς αυξάνει την επιβίωση ακόμη και αρκετές δεκαετίες. Αυτονόητη είναι η βοήθεια που προσφέρει η ύπαρξη τέτοιου κέντρου στους κατοίκους της Κρητης, Δωδεκανήσων και Κυκλάδων”, υπογραμμίζει ο Γεωργόπουλος.
Παρακολούθηση ασθενών μετά το εξιτήριο από τη ΜΕΘ
Εξαιρετικής σημασίας είναι ένα ακόμη ιατρείο, το εξωτερικό ιατρείο της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας που παρακολουθεί τους ασθενείς μετά την έξοδο τους από το νοσοκομείο σε τακτά χρονικά διαστήματα με στόχο τη διάγνωση και αντιμετώπιση του μετατραυματικού στρες, καθώς και διαφόρων παθολογικών καταστάσεων που σχετίζονται με διάφορες επιπλοκές από την παραμονή στη Μ.Ε.Θ. Οι διαταραχές του ύπνου είναι από τα κυριότερα προβλήματα αυτών των ασθενών. Ελάχιστα τέτοια ιατρεία λειτουργούν στην υπόλοιπη χώρα.
Καρδιοαναπνευστική δοκιμασία άσκησης για τους αθλητές
Υπάρχει επίσης το εργαστήριο Καρδιοπνευμονικής δοκιμασίας Ασκησης που αξιολογεί με μεγάλη λεπτομέρεια την ικανότητα ενός ατόμου για άσκηση. Είναι μια δοκιμασία τελείως διαφορετική από τη δοκιμασία κόπωσης (test κόπωσης). Tο εργαστήριο καρδιοπνευμονικής δοκιμασίας άσκησης στοχεύει στην ταυτόχρονη λεπτομερή αξιολόγηση της λειτουργίας διαφορετικών οργάνων του σώματός μας, κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Ο ασθενής κάτω από συνεχή ηλεκτροκαρδιογραφικό έλεγχο, κάθεται σε στατικό ποδήλατο και με συγκεκριμένο πρωτόκολλο αυξάνεται το έργο που πρέπει να κάνει, ενώ συνεχώς γίνονται μετρήσεις διαφόρων μεταβλητών, όπως παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα, κατανάλωση οξυγόνου, αερισμού, καρδιακής συχνότητας, οξυγόνωσης αίματος, αρτηριακής πίεσης κ.α. Ο γιατρός είναι πάντα παρών κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας, διασφαλίζοντας την ασφάλεια του ασθενούς.
Η συνολική διάρκεια της δοκιμής είναι περίπου 30 λεπτά. Η δοκιμασία αυτή μπορεί να αξιολογήσει με μεγάλη ακρίβεια το βαθμό αναπηρίας, να διαγνώσει την αιτία της δύσπνοιας, την επίπτωση της νόσου στην ικανότητα για άσκηση και τον περιεγχειρητικό και μετεγχειρητικό κίνδυνο μεγάλων χειρουργικών επεμβάσεων. Τέλος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση της ικανότητας για άσκηση αθλητών σε διάφορα αθλήματα.
Το Πειραματικό εργαστήριο για τις πνευμονικές βλάβες
Τέλος, σύμφωνα με τον διευθυντή της ΜΕΘ του Πανεπιστημιακου, λειτουργεί “το Πειραματικό Εργαστήριο Ιατρικής Εντατικής Θεραπείας που βρίσκεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η έρευνά του εργαστηρίου επικεντρώνεται στους μηχανισμούς της πνευμονικής βλάβης και της σήψης, τα οποία μελετούνται χρησιμοποιώντας μοντέλα σε ποντίκια. Με τον εξοπλισμό του εργαστηρίου πραγματοποιούνται σε πειραματόζωα χειρουργικές επεμβάσεις υπό γενική αναισθησία και μηχανικό αερισμό, με καταγραφή ζωτικών λειτουργιών όπως σε μια μονάδα εντατικής θεραπείας. Το εργαστήριο συνεργάζεται με αλλα εργαστήρια της Ιατρικής σχολής”.